Koy Jeju kɨ̀ tɔsɨ ndəl liə
26
Ta kɨ́ dɔ kun dɔ Jeju-tɨ
Mar 14:1-2; Luk 22:1-2; Ja̰ 11:47-53
1 Lokɨ Jeju tɔl ta néndó-je kinlé, ḛ idə njéndó né-je liə panè: 2 Sə̰i ꞌgəi kɨ́ nà̰y ndɔ joo kadɨ ndɔ ra na̰y Pakɨ asɨ* 26:2 Tḛt 12:1-27. Ə dꞌa kilə Ngon lə dow ji dow-je-tɨ kadɨ ꞌɓə-é kagdəsɨ-tɨ.
3 Rəmə njékun dɔ njégugné-je lə Lubə, kɨ̀ ꞌngatɔ́gɨ-je lə jipɨ-je dꞌuwə dɔ-na̰ lo gangta-tɨ panata lə Kayipɨ kɨ́ to burə dɔ njégugné-je lə Lubə 4 ə dꞌun ndu-dé kadɨ ꞌra gosɨ dꞌuwə-né Jeju kdɔ kadɨ ꞌtɔl-é. 5 Ya ngà dḛ ꞌtəl ꞌpanè: Kḛ ɓá jꞌa kuwəi-é ndɔ ra na̰y Pakɨ-tɨ lé al, nè kosɨ dow-je dꞌa kḭ ɓukɨ-na̰ dɔ-ji-tɨ.
Ta kɨ́ sɔbɨ dɔ dené kɨ́ ur ubɨ kɨ́ ətɨ majɨ dɔ Jeju-tɨ
Mar 14:3-9; Ja̰ 12:1-8; Luk 7:36-50
6 Jeju isɨ mḛḛ ɓe-tɨ kɨ́ Betani, mḛḛ kəy-tɨ lə Simɔ̰ kɨ́ ndɔkɨ to njèbanjɨ. 7 † 26:7 Luk 7:37,38Rəmə dené káre bè ree rɔ-é-tɨ kɨ̀ ubɨ kɨ́ ətɨ majɨ rəm, là-é n̰a̰ rəm, rusɨ ku kɨ́ ꞌra kɨ̀ ər kɨ́ ꞌɓa-é albatrə rəm ya ree mbəl dɔ Jeju-tɨ ta nékuso-tɨ. 8 Njéndó né-je dꞌoo né kin bè rəmə, nəl-dé al, adɨ ꞌpanè: «Ə́ kin to né tujɨ kɨ́ ban ɓá tana̰ bè?» 9 To ubɨ kɨ́ lé jꞌa taa-né là kɨ́ tò ɓay-ɓay ya kdɔ ləbɨ njéndoo-je. 10 Jeju gə ta kɨ́ dḛ ꞌpa lé, adɨ idə-dé panè: «Kdɔ ri ə́ sə̰i adi-né kɔ̰̀ dené kinlé bè wa? Ḛ ra né kɨ́ majɨ kdɔ ta lə-m. 11 Njéndoo-je lé, dꞌa kisɨ sə-si nè kɨ̀ ndɔ-je lay, ngà ma̰ lé mꞌa kisɨ sə-si kɨ̀ ndɔ-je lay al. 12 Ubɨ kɨ́ dené kin ungɨ kinlé, tokɨ né kɨ́ ḛ ra rɔ-m-tɨ kdɔ dubɨ-m-né bè. 13 Ooi majɨ, mꞌa kidə-si rəsɨ; lo lay kɨ́ dɔnangɨ-tɨ nè kɨ́ dꞌa kilə mbḛ Poyta kɨ́ Majɨ kin titɨ lé, dꞌa kɔr poy né kɨ́ dené ra kinlé kadɨ mḛḛ dow-je ole-né dɔ-é-tɨ.»
Ta lə Judasɨ kɨ́ njèkun dɔ Jeju
Mar 14:10-11; Luk 22:3-6
14 Beɓa Judasɨ kɨ́ ꞌɓa-é Iskariyotɨ kɨ́ to kɨ́ káre dan njéndó né-je-tɨ kɨ́ dɔgɨ gidɨ-é joo lé, ɔw ingə njékun dɔ njégugné-je lə Lubə 15 ə idə-dé panè: Ri ɓá sə̰i ꞌndigi kadi-mi kadɨ mꞌilə-né Jeju lé ji-si-tɨ wa? Beɓa dḛ ꞌtidə ka̰ là kɔrmutə dꞌadɨ-é. 16 Gangɨ ndɔ-é-tɨ kin ya, Judasɨ sangɨ kəm rəbɨ kɨ́ tuwə kilə-né Jeju ji-dé-tɨ.
Jeju ində gin nékuso nam
Mar 14:12-31; Luk 22:7-34; Ja̰ 13:21-38; 1Kɔ 11:23-25
17 Ndɔ kɨ́ dɔsa̰y lə ndɔ ra na̰y kɨ́ ꞌra kɨ̀ mbə̀ kɨ́ əm goto-tɨ lé, njéndó né-je lə Jeju ꞌree rɔ-é-tɨ ꞌdəjɨ-é ꞌpanè: «Lo kɨ́ rá ɓá i ꞌndigɨ kadɨ jꞌra nékuso Pakɨ-tɨ jꞌadɨ-i wa?» 18 Beɓa Jeju idə-dé panè: «Ɔwi mḛḛ ɓebo-tɨ rɔ dow-tɨ kɨ́ bè kin … ə idəi-é tokɨ njèndó dow-je né panè: Dɔkaglo lə-m nà̰y sḛ bè; ə mꞌa kɔw kəy lə-i kdɔ ꞌra na̰y Pakɨ natɨ kɨ̀ njéndó né-je lə-m.» 19 Beɓa njéndó né-je dꞌɔw ə ꞌra go ta-tɨ kɨ́ Jeju idə-dé, adɨ ꞌra nékuso Pakɨ lé.
20 Beɓa ta kàdɨ̀ kur-tɨ lé, Jeju isɨ ta nékuso-tɨ kɨ̀ njéndó né-je liə kɨ́ dɔgɨ gidɨ-é joo. 21 Lokɨ dꞌisɨ dꞌuso né lé Jeju panè: «Ooi majɨ, mꞌa kidə-si rəsɨ; dow káre dan-si-tɨ à kun dɔ-m.» 22 Beɓa mḛḛkɔ̰̀ ra njéndó né-je adɨ ꞌdəjɨ-é káre-káre lay ꞌpanè: «ꞌƁaɓe, to ma̰ wa?» 23 Jeju ilə-dé-tɨ panè: «Ḛ kɨ́ ulə ji-é sə-m natɨ mḛḛ ba̰y-tɨ kin ya, ḛ ya à kun dɔ-m. 24 Ngon lə dow lé à koy titɨ kɨ́ mbete kɨ́ aa njay pa-né ta kɨ́ sɔbɨ dɔ-é lé ya, ngà tujɨ ɓá à kusɨ dɔ dow-tɨ kɨ́ njèkun dɔ-é. Tò sotɨ kadɨ dꞌojɨ dowbé kinlé al!» 25 Rəmə Judasɨ kɨ́ à kun dɔ Jeju lé, un ta dəjɨ-é panè: «Njèndó dow-je né, to ma̰ wa?» Jeju ilə-é-tɨ panè: «Ta ya tḛḛ ta-i-tɨ tin.»
26 Lokɨ dꞌisɨ ta nékuso-tɨ lé Jeju un mbə̀, ra oiyo Lubə, uwə gangɨ dana̰, adɨ njéndó né-je ə panè: «ꞌTaai usoi, ḛ kin to dajɨ rɔ-m.» 27 Go-tɨ, un kobɨ kɨ́ man nduu tò-tɨ, ra oiyo Lubə, təl-né adɨ-dé ə panè: «Sə̰i lay ya a̰yi. 28 Kdɔ ḛ kin to məsɨ-m, məsɨ kulənojɨ natɨ kɨ̀ Lubə kɨ́ à kungɨ nangɨ kdɔ kosɨ dow-je, kdɔ kadɨ Lubə in̰ə-né go majal-je kɔgɨ. 29 Mꞌa kidə-si rəsɨ; kḭ nè kɔw kete kinlé, mꞌa ka̰y man nduu kin gogɨ al ya sar ndɔ-tɨ kɨ́ mꞌa ka̰y ḛ kɨ́ sigɨ sə-si kɔ̰ɓe-tɨ lə Bɔbɨ-m.»
30 Go-tɨ, dꞌusɨ pa-je† 26:30 Pa 113–118, ɓəy ɓá dꞌḭ dꞌɔw dɔ mbal ka̰ kagɨ Olibiye-je-tɨ.
Jeju idə Piyər panè nꞌa najɨ kɨ́ nꞌgə-nꞌḛ̀ al
Mar 14:27-31; Luk 22:31-34; Ja̰ 13:37-38
31 Beɓa Jeju idə njéndó né-je panè: «Ndɔɔ nè ya sə̰i a tusi-mi kin̰əi-mi kɔgɨ lay, kdɔ ꞌndàngɨ mḛḛ mbete-tɨ kɨ́ aa njay ꞌpanè:
“Mꞌa tɔl njèkul batɨ-je! Rəmə batɨ-je dꞌa sane-na̰‡ 26:31 Jkr 13:7.”»
32 † 26:32 Mat 28:16Ngà Jeju təl ilə dɔ-tɨ panè: «Kḛ ɓá lokɨ mꞌa tɔsɨ ndəl kində lo tḛḛ lé, mꞌa kɔw ngəbɨ-si Galile.» 33 Piyər idə-é panè: «Lé dow-je lay ya ꞌtusɨ-i dꞌin̰ə-i kɔgɨ kàrè, ma̰ bè lé mꞌa kin̰ə-i kɔgɨ nda̰ al.» 34 Beɓa Jeju ilə-é-tɨ panè: «ꞌOo majɨ, mꞌa kidə-i rəsɨ; kɨ́ ndɔɔ nè-tɨ kin ya ꞌa najɨ panè ꞌgə-m al nja mutə ɓá kunjə à nɔ̰ ɓəy.» 35 Piyər idə-é panè: «Kadɨ mꞌnajɨ ta mꞌpanè mꞌgə-i al lé, kɨ́ nja káre ya kàrè à tḛḛ ta-m-tɨ al. Lé asɨ kəm koy ya kàrè mꞌa koy sə-i.» Rəmə ndəgɨ njéndó né-je lay ꞌpa bè ya tɔ.
Jeju ɔw lo ndɔr-tɨ kɨ́ ɓa-é Getsemane
Mar 14:32-42; Luk 22:39-46; Əbr 5:7
36 Beɓa dꞌɔtɨ dꞌɔw lo-tɨ kɨ́ ꞌɓa-é Getsemane§ 26:36 Getsemane: Kɔr mḛḛ-é to lo mbore ubɨ., rəmə Jeju idə njéndó né-je panè: «Isi nangɨ nè, adɨ mꞌɔw ngərəngɨ nṵ mꞌpa ta kɨ̀ Lubə.» 37 Jeju adɨ Piyər kɨ̀ ngan lə Jebede joo dꞌɔw siə. Lo-tɨ kin ɓá mḛḛkɔ̰̀ kɨ̀ mḛḛ gangɨ man ulə gin ra Jeju. 38 Beɓa ḛ idə-dé panè: «Mḛḛkɔ̰̀ ra-m asɨ koy; isi nangɨ nè ə ɔgi kəm-si ɓi sə-m.» 39 Ngà lokɨ ḛ ɔtɨ kete sḛ lé, usɨ nangɨ, səbɨ takəm-é nangɨ ə pa ta kɨ̀ Lubə panè: «Bɔbɨ-m, kinə kəm rəbɨ tò nɔ̰ɔ̰ rəmə, ꞌitə kɔ̰̀ kɨ́ n̰a̰ kin kɨ rangɨ dɔ-m-tɨ. Lé bè ya kàrè, ꞌra kɨ́ go ndigɨ-tɨ lə-m ma̰ al; ngà kadɨ ꞌra kɨ́ go ndigɨ-tɨ lə-i i ya.» 40 Ḛ təl ree rɔ njéndó né-je-tɨ kɨ́ mutə lé rəmə, ingə-dé dɔ ɓi-tɨ. Beɓa idə Piyər panè: «Kadɨ ɔgi kəm-si ɓi sə-m kàdɨ̀ káre bè ya kàrè asi al wa? 41 Ɔgi kəm-si ɓi ə ꞌpai ta kɨ̀ Lubə kdɔ kadɨ néna̰ tḛḛ dɔ-si-tɨ rəmə usi al. Ndil ndigɨ, ngà dajɨ rɔ dow ɓá tɔ́gɨ-é asɨ al.» 42 Jeju təl in̰ə-dé kɨ́ nja joo ɔw gogɨ pa ta kɨ̀ Lubə panè: «Bɔbɨ-m, kɔ̰̀-je kɨ́ n̰a̰ kinlé, kinə kəm rəbɨ kɨ́ kadɨ ꞌitə-né kɨ rangɨ kadɨ tḛḛ dɔ-m-tɨ al goto rəmə ꞌɔjɨ ndigɨ lə-i.» 43 Ḛ təl ree rɔ njéndó né-je-tɨ, rəmə ingə-dé dɔ ɓi-tɨ ya ɓəy; kəm-dé ɔy diriri adɨ lo kadɨ ꞌtḛḛ kəm-dé goto. 44 Jeju təl in̰ə-dé ɔw pa ta kɨ̀ Lubə kɨ́ nja mutə dɔ ta-je-tɨ kɨ́ káre lé ya ɓəy. 45 Go-tɨ, təl ree rɔ njéndó né-je-tɨ idə-dé panè: «Uwəi rɔ-si ngá, ꞌtoi ɓi. Kàdɨ̀ asɨ; dꞌa kilə Ngon lə dow ji njéramajal-je-tɨ ngá. 46 Ḭi taá adɨ jꞌɔwi! Ooi, dow kɨ́ njèkilə-m ji-dé-tɨ lé isɨ ree ngá.»
Ta kɨ́ sɔbɨ dɔ kuwə Jeju
Mar 14:43-50; Luk 22:47-53; Ja̰ 18:3-11
47 Lokɨ Jeju a̰ pa ta lé kɨ pa ya ɓəy rəmə, Judasɨ kɨ́ to kɨ́ káre dan njéndó né-je-tɨ kɨ́ dɔgɨ gidɨ-é joo lé, ree kɨ̀ kosɨ dow-je kɨ́ dꞌutɨ kiyərɔ-je, kɨ̀ kagɨ-je ji-dé-tɨ. Njékun dɔ njégugné-je lə Lubə, kɨ̀ ꞌngatɔ́gɨ-je lə jipɨ-je ɓá dꞌulə dowbé-je kinlé. 48 Njèkun dɔ Jeju lé, tɔjɨ-dé né kɨ́ nꞌa ra kadɨ ꞌgə-né Jeju lé panè: «Dow kɨ́ mꞌa ra-é lapiya, kuwə-é kàdɨ̀-m-tɨ kin ya to ḛ, ə́n ə́ jè uwəi-é.» 49 Lokɨ Judasɨ ree ngɔsi rɔ Jeju-tɨ lé, ḛ panè: «Lapiya, njéndó dow-je né!» Rəmə uwə Jeju kàdɨ̀-é-tɨ. 50 Beɓa Jeju ilə-é-tɨ panè: «Nam-m, né kɨ́ ꞌree kdɔ ra lé ꞌra tá.» Beɓa dow-je kɨ́ ꞌree lé, dꞌɔtɨ dꞌuwə Jeju. 51 Ngà dow káre dan njéndó né-je-tɨ lə Jeju ɔr kiyərɔ tugə-né mbi ngonnjèkullə lə burə dɔ njégugné-je lə Lubə ndətɨ ya gangɨ. 52 Beɓa Jeju idə-é panè: «ꞌUlə kiyərɔ lə-i saba-é-tɨ gogɨ; kdɔ dow-je kɨ́ ꞌtɔl madɨ-dé-je kɨ̀ kiyərɔ lé, dꞌa koy yo kiyərɔ ya tɔ. 53 I ꞌgə kɨ́ kinə mꞌnɔ̰ ɓa Bɔbɨ-m lé, tajinatɨ nè ya à kulə kɨ̀ kosɨ njérɔ-je kɨ́ ꞌto malayka-je asɨ ɓudɔgɨ-dɔgɨ lo n̰a̰ al wa? 54 Ngà tokɨ tò titɨ-na̰ bè lé, ta kɨ́ Lubə pa mḛḛ mbete-tɨ kɨ́ aa njay lé, né-é à ra né ɓan wa?»
55 † 26:55 Luk 19:47; 21:37Beɓa Jeju təl idə kosɨ dow-je panè: «Sə̰i ooi-mi kɨ bɔkaya dow ɓá ꞌreei kɨ̀ kiyərɔ-je, kɨ̀ salangɨ-je kdɔ kuwəi-mi-né wa? Ndɔ-je lay ya mꞌisɨ sə-si takəy-tɨ lə Lubə, mꞌndó né dow-je ya ə́ sə̰i uwəi-mi al. 56 Ngà né-je lay kinlé, tò bè kdɔ kadɨ ta-je kɨ́ njépata-je kɨ́ ta Lubə-tɨ ꞌndàngɨ lé, né-é ra né.» Beɓa njéndó né-je lay ya dꞌin̰ə Jeju dꞌa̰y-na̰.
Dꞌɔw kɨ̀ Jeju nɔ̰̀ ꞌboy-je-tɨ kɨ́ njégangta-je lə jipɨ-je
Mar 14:53-65; Luk 22:54-55; Ja̰ 18:12,13,19-24
57 Dḛ kɨ́ dꞌuwə Jeju lé, dꞌɔw siə ɓe lə Kayipɨ kɨ́ to burə dɔ njégugné-je lə Lubə. Njéndó dow-je ndukun-je, kɨ̀ ꞌngatɔ́gɨ-je lə jipɨ-je ꞌkəw-na̰ nɔ̰ɔ̰. 58 Piyər njiyə go-é-tɨ jan-jan adɨ rəbɨ-é rà ɗəkɨ siə, ɔw sar tḛḛ panata lə burə dɔ njégugné-je lə Lubə kinlé. Ḛ andɨ mḛḛ kəy-tɨ isɨ natɨ kɨ̀ ngannjékullə-je kadɨ nꞌoo se né-je kin à tɔl ta-é ban-ban wa?
59 Njékun dɔ njégugné-je lə Lubə, kɨ̀ ꞌboy-je kɨ́ njégangta-je lə jipɨ-je ꞌsangɨ kadɨ dow-je ꞌtə́tɨ ta ta Jeju-tɨ kadɨ nꞌiləi-né ta dɔ-é-tɨ kdɔ kadɨ nꞌgangi-né ta koy dɔ-é-tɨ. 60 Dow-je n̰a̰ ya ꞌree ꞌtə́tɨ ta ta-é-tɨ, ya ngà dꞌingə ta kɨ́ asɨ kadɨ ꞌtɔl-é-né al. Beɓa dɔbəy-é-tɨ, dow-je joo ꞌtḛḛ ə 61 † 26:61 Ja̰ 2:19ꞌpanè: «Dow kanlé ndɔkɨ panè: “Mꞌa tɔɔ kəy lə Lubə kin ə ndɔ mutə ya mꞌa kində gogɨ lay.”» 62 Beɓa burə dɔ njégugné-je lə Lubə ḭ taá pa ta kɨ̀ Jeju panè: «Se i ꞌa kilə ta-je-tɨ kɨ́ dow-je kin ꞌtilə dɔ-i-tɨ kinlé al wa?» 63 Ta-é kɨ́ ngarara ya kàrè ḛ tḛḛ ilə-é-né-tɨ al. Burə dɔ njégugné-je təl idə Jeju ɓəy panè: «Mꞌdəjɨ-i kɨ̀ ri Lubə kɨ́ njèkisɨ kəm, kadɨ ꞌubɨ rɔ-i ya ilə-ji-né ta-tɨ kin adɨ jꞌoo: “I lé, kɨ́ tɔgrɔ-tɨ bè lé ꞌto Kristɨ* 26:63 Kristɨ lé kɔr mḛḛ-é to dow kɨ́ Lubə mbətɨ-é., Ngon lə Lubə lé wa?”» 64 Jeju ilə-é-tɨ panè: «Ta ya tḛḛ ta-i-tɨ tin. Rəm ɓá, kɨ́ ngɔsnè-tɨ kin ya a kooi Ngon lə dow à kisɨ dɔ jikɔl Lubə-tɨ kɨ́ njètɔ́gɨ rəm, ɓá a kooi-é kɨ́ à kḭ dɔra̰-tɨ kisɨ ree dan kilndi-tɨ rəm tɔ† 26:64 Pa 110:1; Dan 7:13.» 65 Beɓa burə dɔ njégugné-je lə Lubə tuwə kubɨ kɨ́ rɔ-é ḛ-tɨ ya gangɨ batɨ-batɨ ə panè: «Ḛ pa ta kɔbɨ kɨ̀ Lubə! Jꞌɔwi ndoo koo ta ta dow kɨ́ rangɨ-tɨ ɓəy ɓan! Ta kɔbɨ kɨ́ ḛ pa kɨ̀ Lubə kinlé, sə̰i ooi kɨ̀ mbi-si. 66 Ta ri ə́ ꞌgɨri dɔ-tɨ wa?» Beɓa dow-je dꞌilə-é-tɨ ꞌpanè: «Koy-é ya ɓá to tó-é.» 67 Beɓa dḛ ꞌtubə yoro kəm-é-tɨ rəm, ꞌɓɨr ji-dé ꞌtində-é-né rəm, ɓá dḛ kɨ́ ná̰-je ꞌtində mbɔ́-é ə ꞌpanè: 68 «I ə́ nè ꞌto Kristɨ lé, ꞌadɨ Lubə idə-i ə ꞌpa adɨ jꞌoo sé to ná̰ ɓá ində-i wa?»
Piyər najɨ panè nꞌgə Jeju al
Mar 14:66-72; Luk 22:55-62; Ja̰ 18:15-18,25-27
69 Piyər isɨ nangɨ mḛḛ ndògɨ-tɨ ndaa-tɨ. Beɓa ngonnjèkullə kɨ́ dené káre ree rɔ-é-tɨ pa siə panè: «I ya kàrè ꞌto njèkɔw kɨ̀ Jeju kɨ́ to dow kɨ́ Galile kinlé tɔ.» 70 Ngà Piyər najɨ nɔ̰̀ dow-je-tɨ lay panè: «I lé, ta ri ɓá ꞌndigɨ pa kàrè ma̰ mꞌgə al.» 71 Ngà lokɨ ɔtɨ isɨ ɔw kɨ tarəbɨ-tɨ kɨ ndaa-tɨ bè rəmə, ngonnjèkullə kɨ́ dené kɨ́ rangɨ oo-é ə idə dow-je kɨ́ dꞌa̰ lo-é-tɨ nɔ̰ɔ̰ panè: «Ḛ kɔngɨ lé, to njèkɔw kɨ̀ Jeju kɨ́ Najarɛtɨ lé ya tɔ.» 72 Piyər təl najɨ rangɨ ya ɓəy panè: «Mꞌubɨ rɔ-m mꞌadɨ-si! Dingəm kanlé mꞌgə-é al!» 73 Sḛ go-tɨ, dow-je kɨ́ dꞌa̰ lo-é-tɨ lé dꞌɔtɨ ꞌree rɔ Piyər-tɨ dꞌidə-é ꞌpanè: «Tɔgrɔ-tɨ ya, i lé, ꞌto kɨ́ dan-dé-tɨ ya! Ta pa-i ya kàrè tɔjɨ lo kɨ́ ḭ-tɨ rəm.» 74 Rəmə Piyər ilə bɔbɨ ndi-é nangɨ najɨ ə ubɨ-né rɔ-é panè: «Kinə mꞌədɨ-si rəmə, kadɨ Lubə ində-m ɔjɨ-m ya rɔ́tɨ! Mꞌubɨ rɔ-m mꞌadɨ-si, mꞌgə dingəm kanlé al ɓoo.» Beɓa lo-é-tɨ nɔ̰ɔ̰ ya kunjə nɔ̰ 75 ə mḛḛ Piyər ole dɔ ta-tɨ kɨ́ Jeju idə-é panè: «Kunjə à nɔ̰ al ya ɓəy rəmə ꞌa najɨ panè: ꞌGə-m al, ꞌgə-m al ya nja mutə.» Beɓa Piyər tḛḛ ndaa-tɨ ə nɔ̰ kɨ̀ mḛḛkɔ̰̀ n̰a̰.
*26:2 26:2 Tḛt 12:1-27
†26:7 26:7 Luk 7:37,38
†26:30 26:30 Pa 113–118
‡26:31 26:31 Jkr 13:7
†26:32 26:32 Mat 28:16
§26:36 26:36 Getsemane: Kɔr mḛḛ-é to lo mbore ubɨ.
†26:55 26:55 Luk 19:47; 21:37
†26:61 26:61 Ja̰ 2:19
*26:63 26:63 Kristɨ lé kɔr mḛḛ-é to dow kɨ́ Lubə mbətɨ-é.
†26:64 26:64 Pa 110:1; Dan 7:13