34
Hay Nun'alian Josiah ad Judah
(II Ki. 22:1-2)
Hi Josiah ya un waluy tawonah din nangete"anan nun'alid Judah, ya numpapto' hidih tulumpulu ta ohay tawon.* Hay nun'alianad Judah ya hidin 640-609 B.C. Ya nahamad di ina'inatnan umipa'amlong ay Apo Dios an inyunnudnah din maphod an inat apunan hi David ti inunudnan amin nan Uldin Apo Dios an agguyna imbahbahhaw.
Hay Nangipadinngan Josiah hinan Mundayaw hi Bulul
(II Ki. 22:4-20)
Heden miyawalun tawon hi numpapto'ana Unu 632 B.C. ya ta"on un unga hiya mu ente"anan nundaydayaw ay Apo Dios an din Dios apunan hi David. Ya unat goh naluh di opat hi tawon Unu 628 B.C. Hay tawon Josiah ya duwampulu. ya ente"anan numpama"ih nan nabagtun lugal an pundayawan nan adi umunud ay Apo Dios, ya nan bulul an Asherah, ya nan abulubulul an nahibug, ya nan udumna. Ya immandalna ta numpa"ida nan pun'onngandah nan bulul an hi Ba'al, ya nan pun'onngandah incense an neheggon hinan bulul an Ba'al, ya numbongwahda goh nan bulul an Asherah,§ Manu ay numbongwahda ti heten babain bulul ya nipa'ot hinan tu'ud. ya nan abulubulul an nahibug, ya nan udumna. An amin hana ya nunggimu'da, ya inyuydan nun'ihabuag hidin nilubu'an din nundayaw ay danen bulul. Ya impaghob goh Josiah din tungal din papadin nun'onong hinan bulul. Ya an amin hanan inatda ya hiyay pinumhodan ad Judah ya ad Jerusalem an kapitulyuda. Ya hidi goh hinan babluy ad Manasseh, ya ad Ephraim, ya ad Simeon, ta engganah nan babluy ad Naphtali, ya nan nun'apa"in babluy hinan nunlene'woh ya nun'ipapa"in Josiah an amin din pun'onngan, ya nan tu'ud an Asherah ya nun'ipagimu'na nan batun bulul ta numbalin hi hupu', ya pina"ida nan pun'onngandah incense. At na'at an amin hanad Israel ya unda mahkay mumbangngad da Josiah ad Jerusalem.
Hay Nangah'upan Josiah hinan Liblun Nitud'an di Uldin
(II Ki. 22:3-20)
Heden miyapulu ta waluh numpapto'an Josiah* Unu 622 B.C. Hay tawon Josiah ya duwampulu ta han onom. hidin nunlenehandah nan Timplu ya nan babluy ti hiyah ne niyuldin ya hennagna da Shaphan an hina' Azaliah, ya hi Maaseiah an ap'apuh nan babluy, ya hi Joah an hina' Joahaz an muntudtudo' hinan ma'ma'at ta umuyda mahkay ipaphod nan nun'apa"ih nan Timplun Apo Dios.
Ya impadeh daden tulun immuy ay Hilkiah an Nabagtun Padi, ya indatdan hiya din pihhun na'amung hinan Timplun Apo Dios an din inamung nan holag Levi an mun'ad'adug hinan pantaw. Heden pihhu ya hay indat nan holag Manasseh, ya nan holag Ephraim, ya nan i'ibbadad Israel, ya nan iJudah an ta"on un nan holag Benjamin. 10 Ya indat Hilkiah din pihhuh nan linala'in napto' an mangipapto' hinan muntamuh nan Timplun Apo Dios. Ya danen linala'iy okod an mangidat hi bo'laon nan muntamun mangipaphod hinan nun'apa"ih nan Timplu. 11 Ya indatday udumnah din pihhuh nan karpentero ta diday luma'uh nan batun nahilhilan ya ayiw an ma'usal hinan akuwalkuwaltuh nan Timplu din ingnganuy din a'alid Judah.
12 Ya inhamad din mumpuntamun nangat hinan tamuda. Ya hay mangitudtuduh nan tamuanda ya da Jahath ay Obadiah an nalpuh nan holag Merari an holag Levi, ya da Zachariah ay Meshullam an nalpuh nan holag Kohath an holag goh Levi. Ya nan holag Levi an nun'ala'eng an muntukal 13 ya diday okod an mangipapto' hinan mumpuntamu ya nan matamuan. Ya nan udumnan holag Levi ya diday muntudtudo' ya mun'adug hinan pantaw.
14 Ya heden pangibuhu'andah din pihhun nitalepon hinan Timplu ya inah'upan Hilkiah an Nabagtun Padi din Liblun Nitud'an di Uldin Apo Dios an din indatnan Moses. 15 Ya inalin Hilkiah ay Shaphan an muntudtudo' di, “Tigom an inah'upa' hitun Timplu nan Liblun Nitud'an nan Uldin Apo Dios!” At indatnan Shaphan heden liblu.
16 At inodnan Shaphan din libluh immayanah nan ali, ya inalinan hiyay, “An amin nan u'upihyalmu ya inatdan amin din inalim. 17 Ti inamungda din pihhun niyuy hinan Timplun Apo Dios, ya indatdah nan a'ap'apu ya nan numpuntamu.” 18 Ya inalina goh hinan aliy, “Wah tu goh han liblu an indat Hilkiah an Nabagtun Padi ay ha"in.” At binahanah den nitudo' ta dengngol nan ali.
19 Ya unat goh dengngol nan ali din Uldin ya henekheknay lubungna. 20 Ya inalinan da Hilkiah, ya hi Ahikam an hina' Shaphan, ya hi Abdon an hina' Micah, ya hi Shaphan an muntudtudo', ya hi Asaiah an baalnay, 21 “Umuyyu ni' hanhanan di pohdon ten nitudo' an ibagan ditu'un iJudah! Ti immannung an nidugdugah di bimmungtan Apo Dios ay ditu'u ti din o'ommod tu'uh din penghana ya agguyda inunud an amin nan nitudo' eten liblu!”
22 At immuy da Hilkiah ya din opat an linala'in ni'hapit ay Huldah Mattig an nan duwan propetan da Jeremiah ay Zephaniah di mabalin hi nangibaganda ti mataguda goh eden timpu, mu nan nahnag ya pento'dah Huldah. an babain propetan ahawan Shallum an imbaluy Tokhath an hina' Hasrah. (Ma'innila an hi Shallum ya hiyay manalimun hinan lubung di ali, ya hay nunhituwandan himbaluy ya hidih nan Miyadwan Hinakup ad Jerusalem.) Ya minahmahandan Huldah di aat nan nitudo'.
23 Ya tembalnan inalinay, “Hiyah te ibagayuh nan nannag ay da'yu ti umat hituy hinapit Apo Dios an Dios tu'un holag Israel an inalinay, 24 Moltao' heten babluy ya nan tatagun numpunhitu, ya hay pummolta' ya an amin nan nitudo' hinan liblun nibahah nan alid Judah! 25 Ti inaliwana', at nan nibahhaw an madayaw di nange'nongandah nan genhobdan incense, ya nidugah di bungot'u an dumalat hanan nun'iyammadan dayawonda, at nan bungot'un ten babluy ya adi ma'udyaan!” 26 Ya inalin goh Huldah di, “Alyonyuh nan alin nannag ay da'yu an inalin goh Apo Dios di, 27 Dumalat nan nuntutuyuam, ya nan numpa'am an mange'gon ay Ha"in an hi Apo Dios, ya pina"im di lubungmu, ya limmugwa'an Ha"in hidin nangngolam hi pummoltaa' ad Jerusalem ya nan tatagun bimmabluy hidi at dengngol'un amin din numpahmo'am. 28 At hay ato' ya iddum da'ah nan o'ommodmu ta adim tigon hatu nan ma'ma'at hi un'u moltaon tun babluy ya nan nunhituh di ta mi'id al'alih atayam.”
At numbangngad din nahnag, ya imbaagdah nan ali nan nambal din babain propeta.
Hay Nangitulagan Josiah ta hi Apo Dios di Unudonda
(II Ki. 23:1-3)
29 At impa'ayag nan Alin hi Josiah an amin din mumpangipangpangulud Judah ya ad Jerusalem an kapitulyuda. 30 Ya immuy nan alih nan Timplun Apo Dios an didan amin hidin tatagud Judah an ta"on un din nun'awotwot unu adadangyan, ya din papadi, ya nan i'ibbadan holag Levi. Ya enlot nan ali an imbaha din nitudo' hinan Liblun Nitud'an di Uldin an na'ah'upan hinan Timplun Apo Dios. 31 Ya immuy timma'dog hi awadan nan tu'ud an tuma'dogan di ali, Mid mapto' ya hiyah ne tu'ud an mungngadan hi Jakin unu hi Boaz ti duwadan especial an tu'ud (I Ki. 7:15-22). ya inhapatanan Apo Dios an Hiyay unudona, ya an amin din nitudo' an nan Mandal, ya nan Uldin, ya nan Tugun.
32 Ya minandalna an amin nan tatagud Jerusalem ya nan holag Benjamin ta itulagda an ta"on un dida ya atonda goh. At an amin din tatagu ya inunuddan amin nan Uldin Apo Dios an Dios din a'apuda.
33 Ya ta"on un hidid Israel an numpama"ianah nan bululda ya hidiy nangalyana goh hinan tatagu ta hi Apo Dios di dayawonda. At heden ataguna ya agguyda ahan imbahhaw an nangunud ay Apo Dios an Dios din o'ommodda.

*34:1 Hay nun'alianad Judah ya hidin 640-609 B.C.

34:3 Unu 632 B.C.

34:3 Unu 628 B.C. Hay tawon Josiah ya duwampulu.

§34:4 Manu ay numbongwahda ti heten babain bulul ya nipa'ot hinan tu'ud.

*34:8 Unu 622 B.C. Hay tawon Josiah ya duwampulu ta han onom.

34:22 Mattig an nan duwan propetan da Jeremiah ay Zephaniah di mabalin hi nangibaganda ti mataguda goh eden timpu, mu nan nahnag ya pento'dah Huldah.

34:31 Mid mapto' ya hiyah ne tu'ud an mungngadan hi Jakin unu hi Boaz ti duwadan especial an tu'ud (I Ki. 7:15-22).