33
Hay Nun'alian Manasseh ad Judah
(II Ki. 21:1-10)
1 Hi Manasseh ya un himpulu ta duway tawonah din nangete"anan nun'ali, ya numpapto' ad Jerusalem an kapitulyud Judah hi nabongle ta han lemay tawon.* Hay nun'alianad Judah ya hidin 697-642 B.C. Nan nun'alianay na'abbayag ya un nan nun'alian nan a'alin numpapto' ad Judah. 2 Ya numbahol hiyan Apo Dios an dumalat nan nangunudanah nan nun'appuhin ato'aton nan iCanaan an din pinakak Apo Dios hinan babluy ya un dumatong nan holag Israel. 3 Ya impaphodna din nabagtun lugal an pundayawan an din numpa"in amanan hi Hezekiah, ya impiyammana goh nan pun'onngan hinan do'ol an bulul an Ba'al, ya impiyammanay bulul an Asherah, ya nundayaw goh hinan numbino'ob'on an bittuan. 4 Ya ta"on un hinan Timplun Apo Dios an hiyah ne din nangalyan Apo Dios hi adayawan di ngadanah enggana ya nun'ammadah dih pun'onnganah nan bulul.† I Ki. 9:3. 5 Ya hidih nan duwan gettaw nan Timplun Apo Dios di nangipiyammaana goh hinan pun'onngan hinan numbino'ob'on an bittuan. 6 Ya ene'nongna nan linala'in imbabaluynah dih nan Hadog an Ben Hinnom,‡ Hiyah ne goh inat apunan hi Ahaz hidih nan Hadog an Ben Hinnom (II Chron. 28:3). at impulu'na didah nan apuy, ya numba'i, ya numpabadang hinan mumbuyun, ya nun'utungdah nan lennawan di nun'atoy. At nidugah di baholnan Apo Dios ta hiyay dimmalat hi bimmungtan Apo Dios ay hiya.
7 Ya inyuy Manasseh nan bulul an impiyammana ta inhinanah nan Timplun Apo Dios an lugal hi nangalyan nongkay Apo Dios ay da David ya hi Solomon an imbaluyna di, “Heten Timpluh tun ad Jerusalem di pento"u ay daten himpulu ta duwan babluy nan holag Israel di lugal hi pundayawanyun Ha"in hi enggana. 8 Ya gulat ta atonyun amin an holag Israel nan immandal'u ya unudonyun amin nan intugun'u ya nan inyuldin'u an indat'un Moses at adi' abuluton an mapakak ayun ne han lutan din indat'uh din a'apuyu.”§ II Sam. 7:10; II Chron. 7:16. 9 Mu agguyyu inunud an inyal'allanan Manasseh ti hiyay nangipangpanguluh nan iJudah ya nan tatagud Jerusalem an kapitulyuda ta nidugdugah di numbaholanda ya un din inat nan tatagun din pinakak Apo Dios ya un midatong nan holag Israel.
Hay Nuntutuyuan Manasseh
10 Ta"on un ni'hapit hi Apo Dios ay Manasseh ya nan tataguna* Hay inat Apo Dios an ni'hapit ay da Manasseh ya inusalna nan propeta ta hiyay nunhapitona (II Ki. 21:10-15). mu agguyda inunud Hiya. 11 At inyabulutna ta immuy nan a'ap'apun nan tindalun nan alid Assyria ta dempapdah Manasseh, ya hinulitday olongnah gumo', ya binoboddah nan kanhel an gambang, ya inyuydad Babylon. 12 Ya heden nunligligatan Manasseh ya nunluwalun Apo Dios an Diosna, ya impa'ampanay odolna ta nunluwalun numpahpahmo' ay Apo Dios an dayawon goh din o'ommodna. 13 At dengngol Apo Dios nan luwaluna, at hemmo'na, ya inabulutna ta numbangngad hiyah did Jerusalem ta numpapto' goh. Ya ininnilan mahkay Manasseh an hi Apo Dios ya Dios.
14 Ya na'at hana ya ninomnom Manasseh an ipiyamma nan gottap di allup nan Babluy David an ad Jerusalem an nete"ah appit di alimuhan nan algaw ad Gihon an wadan di obob hidih nan nundotalana ta engganah nan buhu'an hinan way Pantaw di Ekan, ya nunlikkakuh nan Duntug an Ophel. Ya inata'nangnah de han allup. Ya an amin nan nun'a'allup hinan babluy ad Judah ya nun'ihinana nan a'ap'apun di tindalu.
15 Ya nun'ipa'aana din do'ol an dayawon nan tatagun bunag, ya din bulul an din inhinanah nan Timplun Apo Dios, ya din pun'onngan an wad Jerusalem, ya ta"on un din impiyammanah nan Timplu ya nun'ipaana goh. Ya impitapalnah nan nibataan hinan babluy. 16 Ya impipaphodna nan pun'onngan ay Apo Dios, ya nun'onongdah Onong di Pi'lenggopan ya Onong di Punyamanan. Ya tinuguna din i'ibbanad Judah ta hi Apo Dios an dayawondan holag Israel di dayawonda. 17 Mu din tatagu ya bo'on nan Timpluy immuyda nun'onngan ti gunda immuy hinan nabagtun lugal an ta"on un hi Apo Dios di inonnganda ya anggay.
Hay Nalpahan di Numpapto'an Manasseh
(II Ki. 21:17-18)
18 An amin din ina'inat Manasseh hidin nun'aliana, ya din nunluwaluanan Apo Dios an Diosna, ya din hinapit nan propetan nahnag ta padananda hiya ya nitudo' hinan Liblun Na'ulgudan nan A'alid Israel ya ad Judah. 19 Ya nitudo' goh hinan Liblun di Propetan amin din numbaholana, ya din agguyna immunudan ya un muntutuyu, ya din nambal Apo Dios. Ya nitudo' goh din nun'ipiyammanan pundayawan nan adi umunud ay Apo Dios hinan nabagtun lugal, ya din numbino'ob'on an bulul, ya nan bulul an Asherah. 20 Ya hidin natoy† Natoy hidin 642 B.C. ya inlubu'dah nan palasyuna, at hi Amon an imbaluynay nihukat hi nun'ali.
Hay Nun'alian Amon ad Judah
(II Ki. 21:19-24)
21 Hi Amon ya duwampulu ta duway tawonah din nangete"anan nun'alid Judah, ya duway tawon di nun'alianah di.‡ Hay nun'alianad Judah ya hidin 642-640 B.C. 22 Ya umat hiya goh ay amanan hi Manasseh an numbahol ay Apo Dios ti dinayawnan amin nan bulul an din dinayaw amana, ya enonngana dida. 23 Mu agguy immat hiya ay amana ti agguy nuntutuyun Apo Dios ti nidugdugah di numbaholana ya un hi amana.
24 Mu nan u'upihyal Amon ya waday ninomnomdah atondan hiya, at nunhahapitda ta pinatoyda hiyah nan palasyuna.§ Natoy hidin 640 B.C. 25 Mu nan tatagud Judah ya numpatoyda din namatoy ay Amon an ali, ya inhukatdah Josiah an imbaluyna ta hiyay nun'ali.
*33:1 Hay nun'alianad Judah ya hidin 697-642 B.C. Nan nun'alianay na'abbayag ya un nan nun'alian nan a'alin numpapto' ad Judah.
†33:4 I Ki. 9:3.
‡33:6 Hiyah ne goh inat apunan hi Ahaz hidih nan Hadog an Ben Hinnom (II Chron. 28:3).
§33:8 II Sam. 7:10; II Chron. 7:16.
*33:10 Hay inat Apo Dios an ni'hapit ay da Manasseh ya inusalna nan propeta ta hiyay nunhapitona (II Ki. 21:10-15).
†33:20 Natoy hidin 642 B.C.
‡33:21 Hay nun'alianad Judah ya hidin 642-640 B.C.
§33:24 Natoy hidin 640 B.C.