35
Hay Numbehtaan da Josiah hinan Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Holag Israel
(II Ki. 23:21-23)
1 Ya ninomnom da Josiah an ibehtaandad Jerusalem din Namaliwan di Anghel Apo Dios hinan Holag Israel, at pinaltida din do'ol an kalnilu ta onong eden miyapulu ta opat hi algaw eden hopap di bulan.* Unu Nisan/Aviv 14 (an hiyah ne umat hi March-April hinan calendar tu'ud ugwan). Hiyah ne ustuh algaw ya bulan hi numbehtaanda an adi umat hinan inat nan Alin hi Hezekiah (bahaom nan foonote di II Chron. 30:3). 2 Ya pento'na nan papadi ta indatnay numbino'ob'on hi tamudah nan Timplun Apo Dios eden gutud di behta. 3 At imbaganah nan holag Levi an pento' Apo Dios hi munhulbin Hiya ya nan muntudtuduh nan i'ibbadan holag Israel di, “Iyuyyu mahkay nan Kahon Apo Dios hinan Timplun impiyamman Solomon an imbaluy din Alin hi David ta hidiy punonngana an adi mahkay ibinna'el.† Mid mapto' ya intata'inda nan Kahon an Nittuwan nan Uldin Apo Dios hidin na"appuhin nun'alian da Manasseh ay Amon ta adida pa"ion. 4 Ya an amin nan hinohhan da'yun himpangapu ya atonyu nan nidat an tamuyu ta unudonyu din intudo' din hi David an alid Israel ya hi Solomon an imbaluyna. 5 At malammung ayun hinohhah nan Timplu ta midadaan ayu, ya badanganyuy hinohhah nan i'ibbayun himpangapun holag Israel. 6 Ya paltionyu nan do'ol an uyaw an kalnilun me'nong, ya atonyu nan ma'at hi alenehan an din inyuldin Apo Dios an indatnan Moses ta midadaan ayun bumadang hinan i'ibbayun holag Israel an mi'yamung.”
7 At indat nan Alin hi Josiah hinan tataguy tulumpuluy libuh kalnilu ya gandeng ta onongda, ya tuluy libu goh di bakah iniddumnan indat an nalpuh nan pahtuda.
8 Ya immidat goh nan u'upihyalnah ammungda. Hi Hilkiah an Nabagtun Padi, ya da Zechariah ay Jehiel an a'ap'apuh nan Timplun Apo Dios ya immidatda goh hinan papadih duway libu ta han onom di gahut hi uyaw an kalnilu ya tuluy gahut hi baka ta me'nong hinan Behtah Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Holag Israel. 9 Ya ta"on daten a'ap'apun nan holag Levi an da Konaniah, ya nan duwan a'aginan da Shemaiah ay Nethanel, ya hi Hashabiah, ya da Jeiel ay Jozabad ya immidatda goh hinan i'ibbadan holag Levi hi lemay libuh uyaw an kalnilu ya lemay gahut hi baka ta way e'nongdan den gutud di Behtan di Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Holag Israel.
10 Ya nidadaan an amin nan mahapul eden gutud di behta, at immuy nan papadi ya nan holag Levi hinan lugal an ihinanda, ya way ohaan inatda din napto' an itamudan inalin Josiah an ali. 11 At nunggolot nan holag Levi din a'animal, ya indatda din dalah nan papadi ta inwalhidah nan pun'onngan, ya nan holag Levi goh di nunlalat hinan a'animal. 12 Ya inlahhindan amin din Onong an Moghob, ya inwa'atdah din ahimpahimpangapu an na'uhi'uhig ta e'nongdan Apo Dios ti hiyah ne nitudo' hinan Liblun Moses hi atonda.‡ Inlahhinda nan ma"aphod an alimatung di uyaw an kalnilu an mihdah nan Behtan di Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Holag Israel, ya nan na'angang an dotag ya numbalinondah Onong di Pi'lenggopan an niyunnudan hinan Lev. 3:1-17. At nan hinohhan uyaw an me'nong ya paddungnay nunduway aatda. Ya umat goh hinay inatdah nan baka. 13 Ya nun'ipulu'da din nunggolotdan a'animal an umat hi inalin nan niyuldin an atonda,§ Ex. 12:2-11. ya inhaangda din udum an onong hinan banga, ya palyu', ya kawali ta nalutu, ya nunnaudondan inwanah hinan tatagu. 14 Ya unat goh nalpah hana nan na'at ya nunhaangdah ononda ya onon nan papadi ti mi'id inat nan papadin nunhaang ti unda immono'onong hinan Onong an Moghob ya nan me'nong an taba ta engganay nahdom. At nan holag Levi di nangidadaan hinan ononda ya nan papadin holag Aaron.
15 Ya din nun'ala'eng an mangipagangoh hinan ma'usal hi pungkantaan an holag Asaph ya nihihinnadah din inalin David hi ihinanda an da Asaph, ya hi Heman, ya hi Jeduthun an propetan puntamuon nan ali. Ya din mun'adug hinan apantapantaw di allup ya agguyda nakak hinan nihinanda ti indatan nan i'ibbadan holag Levi didah ononda.
16 Ya inatdan amin din immandal nan alih atonda eden behta ti nun'onongdah Onong an Moghob hinan pun'onngan ay Apo Dios. 17 At an aminda nan holag Israel an na'amung ad Jerusalem ya niddumdan den nagtud an Punnomnomandah Namaliwan di Anghel Apo Dios hinan Holag Israel. At inayundan ngilinon hi pituy algaw* Unu Nisan/Aviv 15-21. nan Tinapay an Agguy Nabino'bo'an. 18 Nete"ah din atagun Samuel an propeta ya mi'id di umat hinah na'at. Ti henen inat da Josiah an nungngilin hinan Punnomnomandah Namaliwan di Anghel Apo Dios hinan Holag Israel ya anggay di nidduman an amin nan papadi, ya nan i'ibbadan holag Levi, ya nan tatagud Judah ya ad Israel. 19 Ya heden numbehtaanda ya din miyapulu ta waluy tawon hi numpapto'an Josiah an ali.† Unu 622 B.C. Ya hay tawon Josiah ya duwampulu ta han onom.
Hay Natayan nan Alin hi Josiah
(II Ki. 23:28-30)
20 Unat goh lempah nan Alin hi Josiah an amin nan inatnah nan Timplu ya initnud Neco‡ Hay nun'alian Neco II ad Egypt ya hidin 610-595 B.C. an alid Egypt nan tindaluna ta umuyda gubaton ad Carchemish an neheggon hinan Wangwang an Euphrates, ya initnud Josiah din tindaluna ta umuyda damuwon dida ta mi'gubatda.§ Hene ya 609 B.C. 21 Mu hennag Neco nan baalna an umat hituy impa'innilanan inalinay, “Undan way numbohholantan duwa an he"an alid Judah? Bo'on he"ay gubato' ad ugwan, mu nan pi'buhul'u!* Heden timpu ya nan Alin hi Necro ya nan titindaluna ya binadanganda nan i'Assyria ta olom ya abakonda nan iBabylon. Ya nan Alin hi Nabopolassar di alid Babylon, ya nan imbaluynan hi General Nebuchadnezzar di numpapto' hi titindaluna. Ti hi Apo Dios di nangalin ha"in hi punnaudo' an umuy mangubat ay dida, at adia' padinnongon ta adi da'a moltaon ay Hiya!”
22 Mu agguy inunud Josiah din impa'innilan Neco an ta"on un hi Apo Dios di nangimandal. Ya unnaat goh inlubung din lubung di tindalu ta adi ma'immatunan at inluludnan immuy ni'gubat ay Neco hinan way nundotal an babluy an neheggon ad Megiddo.† Heten lugal di awadan nan oha goh an nidugah an gubat hi angunuh di Punligatan di Tatagun ma'alih Gubat ad Armageddon (Rev. 16:16).
23 Ya heden nunggugubatanda ya napana hiya, ya inalinah nan baalnay, “Ekaka' ta ibataana' hitu ti ten nidugah di hugat'u!” 24 At inekakdan den niluluganana ta inyeweldah nan ohan kalesa an inta'inda, ya inyuydad Jerusalem, at hidiy natayana.‡ Natoy hidin 609 B.C. Ya an amin nan tatagud Judah ya ad Jerusalem an kapitulyuda ya nunlungdayada eden natayana. Ya inlubu'da hiyah din nilubu'an din a'apuna.
25 Ya nan propetan hi Jeremiah§ Hay amataguna ya hidin 626-585 B.C. ya waday intudo'nah ebel ay Josiah, ya ta"on ad ugwan ya an amin nan kumakantan linala'i ya binabai ya heden ebel di hiyay panginomnomandan Josiah. Ya henen ebel an kanta ya nitudo' hinan Liblun Ebel,* Mu bo'on henen libluy Liblu an Lamentations (unu Ebel) an nitudo' hinan Biblia ti nob'on. at nan tatagud Israel ya gunda kantaon.
26 Ya an amin din inat Josiah hi numpapto'ana, ya nan inatnan nangunud hinan Uldin Apo Dios, 27 ya an amin din ina'inatnan nete"ah hopapna ta engganay angunuhna ya nitudo' hinan Liblun Nitud'an di Na'ulgudan din A'alid Israel ya ad Judah.
*35:1 Unu Nisan/Aviv 14 (an hiyah ne umat hi March-April hinan calendar tu'ud ugwan). Hiyah ne ustuh algaw ya bulan hi numbehtaanda an adi umat hinan inat nan Alin hi Hezekiah (bahaom nan foonote di II Chron. 30:3).
†35:3 Mid mapto' ya intata'inda nan Kahon an Nittuwan nan Uldin Apo Dios hidin na"appuhin nun'alian da Manasseh ay Amon ta adida pa"ion.
‡35:12 Inlahhinda nan ma"aphod an alimatung di uyaw an kalnilu an mihdah nan Behtan di Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Holag Israel, ya nan na'angang an dotag ya numbalinondah Onong di Pi'lenggopan an niyunnudan hinan Lev. 3:1-17. At nan hinohhan uyaw an me'nong ya paddungnay nunduway aatda.
§35:13 Ex. 12:2-11.
*35:17 Unu Nisan/Aviv 15-21.
†35:19 Unu 622 B.C. Ya hay tawon Josiah ya duwampulu ta han onom.
‡35:20 Hay nun'alian Neco II ad Egypt ya hidin 610-595 B.C.
§35:20 Hene ya 609 B.C.
*35:21 Heden timpu ya nan Alin hi Necro ya nan titindaluna ya binadanganda nan i'Assyria ta olom ya abakonda nan iBabylon. Ya nan Alin hi Nabopolassar di alid Babylon, ya nan imbaluynan hi General Nebuchadnezzar di numpapto' hi titindaluna.
†35:22 Heten lugal di awadan nan oha goh an nidugah an gubat hi angunuh di Punligatan di Tatagun ma'alih Gubat ad Armageddon (Rev. 16:16).
‡35:24 Natoy hidin 609 B.C.
§35:25 Hay amataguna ya hidin 626-585 B.C.
*35:25 Mu bo'on henen libluy Liblu an Lamentations (unu Ebel) an nitudo' hinan Biblia ti nob'on.