No Pakpakat tane Pol tupas ira
ROM
Tano nuno aitul a hinana Pol ga hana utusu tano katano Gris ma iga pakat ikin ra pakpakat tupas ira Kristian tusu Rom (nes Apostolo 20:2-3). No taman Rom aie no tamat na taman tano ula hanuo bakut ta ikino pana bung ma ne Pol ga sip be na hana utusu ho di ura harahut di (nes Rom 1:11-15). Iesene iga ura hinana baak utusu Ierusalem waing inage ter ira hartabar ter ta ira Kristian kaia (15:25-28). Io kaie, igom tule ikin ra pakpakat tupas ira Kristian tusu Rom be di na nunure be na hana basie kaia ho di ing na hana utusu Spen (15:23-24). Pol pai gale nes baak ira Kristian kaia Rom, kaie igom sip bileng be na hinawase timaan di tano haralon tane God. Haleng ira Kristian kaia Rom pa dile Iudeia, ma sene a mon Iudeia nalamin ta di bileng. Ma ne Pol ga sip be na hinawas palai be no kunubus tane God ter ta ira Iudeia pai gale puko. Pata. God a takadoswana ie ma ite gil haruatne no nuno kunubus. Ma ne God te hamanis be i takados hobi ing i kure be tikenong i takados ra matmataan tana ing i nurnur tane Krais (1:16-17). Ikinong no surno ta ikin ra pakpakat. Ma be God na kure be tikenong i takados, io, na halon ie. Pol ga hinawas be ira turadi bakut, ira Iudeia ma di ing pa dile Iudeia bileng, di ira ut na sana (1:18-3-20) ma pa dile tale tutuno iat ura murmur ira harkurai tane God waing God nage kure be di takados ra matmataan tana. Pata. Iesene be tikenong na nurnur sene mon tane Jisas Krais, io, God na marse bia ie ma ina kure be i takados kinong Krais te kap leise ira nudait sana tintalen (3:21-26). Ma be God na halon dait hobi i hamanis be i takados bileng ma ite gil haruatne no nuno kunubus ing iga tange be na ter no haralon (3:21, 26). Ma sene pata tikenong paile tale be na mur ira bilai na tintalen ta ira harkurai tane Moses ura kapkap ikin ra haralon. Pata. Na nurnur sene mon tane Krais hoke Abraham bileng ga nurnur tane God (3:27-4:25). Io kaie, be God te kure be dait takados naramon tane Krais, pai nale ngalngaluan ma dait. Pata. A malum na kis ta dait ma ne God kinong Krais te hamaram dait ira ut na sana tikai ma ne God (5:1-11). Ma a tutuno be dait bakut ga kis ra minat kinong dait bakut ira ut na sana iesene no hartabar bia tane God i manga tamat sakit ta ira nudait sana tintalen, kaie God ge ter no nilon hathatikai ta dait (5:12-21). Ma be God te halangalanga leise dait sukun no dades ta ira sana tintalen i tahut be pa dait nale tultule baling ta ira sasana iesene dait na tultule tane Krais ma ira tintalen takados (6:1-23). Ma a tutuno be ira turadi di ura gilgil ra sasana (7:7-25) iesene dait paile kis ra hena ira harkurai baling (7:1-6). Pata. Dait langalanga um ma dait lon ma no dades tano Halhaaliena Tanuo (8:1-39). Ma urah be ira Iudeia pa dile kap no haralon? Pata be no burwana be no kunubus tane God te puko. Pata. Iesene kinong pa dile nurnur (9:1-11:36). Io, ma be God te kure be dait takados i tahut be dait na mur ira takadoswana tintalen (12:1-15:13).
1
1 Apostolo 9:15Aiou Pol, tike ut na tinaram tano pinapalim Jisas Krais i ter ie tagu. Ma ne God gate tato leh iou be iou tike apostolo ma iga bul hasisingen iou ura harpir tano tahut na hininaawas tana. 2 Rom 16:25-26Ma ikinong no tahut na hininaawas nong God ga kukubus ter utana menalalie ruma naramon ta ira halhaaliena pakpakat ta ira tangetus. 3 Ma ikin ra tahut na hininaawas i iangianga utano Natine. Ma tano ninanaas be iga hanawat turadi, a bulumenamur ie tane Dawit. 4 Iesene tano ninanaas tano nuno kinkinis tano Halhaaliena Tanuo, God ga bul um ie be aie no dades na Natine God ing God ga hatut ie sukun no minat. Ma aie um, ne Jisas Krais no nudait Watong. 5 Apostolo 26:16-18; Galesia 2:7-9Ma tano nugu kinkinis naramon tane Krais, God ga tabar bia iou ma no nuno harmarsai be iou nige tike apostolo. Iga tabar iou hobi waing nige lamus di ing pa dile Iudeia be di na taram ie hokakarek, be di na nurnur tana, waing da manga hatamat no hinsana. 6 Mu nalamin bileng ta di. Ma mu bileng, God te tato leh mu be mu gar tane Jisas Krais.
7 Nam 6:25-26Io, ma iou pakpakat tupas mu ira matanabar rusu Rom, mu ing God i manga sip mu ma ite tato leh mu be mu ira nuno gamgamatien na matanabar tus. A harmarsai ma ra malum tupas mu metuma hone God no nudait Mama ma no Watong Jisas Krais.
Pol ga manga sip be na harpir tusu Rom bileng.
8 Io, ma no luaina linge be tano nudait kinkinis naramon tane Jisas Krais iou tanga tahut tupas God uta mu bakut kinong no numu nurnur di gate hininaawas utana tano ula hanuo bakut. 9 Ma metuma naramon tutuno iat tagu iou la paapalim tane God ing iou harpir ma no tahut na hininaawas utano Natine. Ma ne God aie nong i tale be na hinawas palai ta ikino linge i nunure be i tutuno, ma i horek, be iou paile sangeh ura kilkilam mu naramon ta ira nugu sinsaring ta ira pana bung bakut. 10 Apostolo 19:21; Rom 15:23Iou la saasaring be iou nige petlaar be ni hana tupas mu ing be no Watong na sip hobi. Iga lawas na pana bung sakit iou ga sip hobi ma iou paile palai be na ngan um hohaam kakarek, iesene iou saasaring hait be na ngan hobi. 11 Iou manga sip be ni me nes mu waing nige tabar mu ma ira mangana hartabar ing i haruat ura harahut ira tanua mu waing mu nage tur dades. 12 Ma ing iou tangtange, i horek. Iou sip be iou ma mu, dait na harbalaraan harbasie ta dait ma ta ira nudait nurnur. 13 Apostolo 19:21Bar hinsaagu tane Krais, iou sip be mu na palai be iou ga pingit ra haleng na pana be ni me nes mu, iesene a mon tur harbat tuk ter katiak. Ma iou ga pingpingit hobi waing nige kap ra puspusno me nalamin ta mu hoke iou te kap ra puspusno me nalamin ta di ira mes ing pa dile Iudeia bileng. 14 No nugu binalaan iat be ni hana tupas dong ing di te manga lala ta ira tintalen ma ira mangana lilik ta di ira Grik. Ma hobi bileng ta di ing pa dile mur kike ra tintalen. No nugu binalaan ie bileng be ni hana ter ta ira ut na minanes ma di ing pa dile kap ra tamat na harausur. 15 Ma ikinong no burwana be iou manga kanan be ni harpir ma no tahut na hininaawas ter bileng ta mu kaia Rom.
No tahut na hininaawas i hapuasne be ira tintalen tane God i takados ma be God na kure be tike ut na nurnur i takados bileng.
16 Mak 8:38; 1 Korin 1:18-24; Apostolo 13:46Iou paile hirhir utano tahut na hininaawas kinong no dades tane God i kis ter tana ura haalon di bakut ing di nurnur. Ira Iudeia di ga lie ma namur um i halon di ing pa dile Iudeia. 17 Rom 3:21-22; Hab 2:4Ma ikinong i tutuno kinong no tahut na hininaawas i hapuasne be God i takados ma ina kure be tikenong bileng na takados. Ma ne God na kure be tikenong na takados tano tintalen na nurnur sene mon. Hoke no nianga tane God i tange be, “No takadoswana turadi na lon tano nuno nurnur.” * I tale bileng be da pukusane ikin ra buturkus horek: Ma ikinong i tutuno kinong no tahut na hininaawas i hapuasne be God i takados ma ina kure be tikenong bileng na takados. Kinong urah, God i gil haruatne ira nuno nianga, ma ina kure di hobi ing di nurnur. Hoke no nianga tane God i tange be, “No taktakadoswana turadi na lon tano nuno nurnur.”
God i hapuasne no nuno ngalngaluan ter ta di ira ut na sana, dong ing di nunure ter ie ma di malok leise ie.
18 I palai be na ngan hobi kinong no ngalngaluan tane God i hanawat puasa metuma ra mawe ma i kis ter ta ira sana tintalen ma ira tintalen na tur talur God ing ira turadi di gil, dong ing di ma ira nudi sasana, di sie ira linge i tutuno tane God. 19 Apostolo 14:15-17; 17:24-28I palai be di la gilgil hobi kinong ira linge i tale be di na nunure utane God, di palai ine. Kinong urah, God te hapalaine di ine. 20 Jop 12:7-9; Sam 19:1Ma di palai ine kinong tur leh tano hakhakisi tano ula hanuo di te manga palai ta ira nuno tintalen ing paile tale be tikenong na nes, be a nuno mon dades ing pai nale pataam, ma be God at ie. Ma di palai utana hobi kinong di te nes um ira linge ing ite hakisi. Io kaie, pa dile tale be di na ianga bat ira nudi sana tintalen. 21 Epesas 4:17-18Hokakarek, a tutuno di ga nunure God iesene pa di gale pirlet ie be God ie ma pa di gale tanga tahut tana. Pata. Ira nudi lilik ga hanawat linge bia ma di ga ngan hora ngulo kinong ira nudi lon i kadado. 22 Jer 10:14; 1 Korin 1:20A tutuno di ga tange be di ira ut na minanes iesene di ga hanawat hora ngulo. 23 Lo 4:15-19; Sam 106:20Di ga malok be di na lotu tupas no tamat na God nong paile tale be na mat. Di ga kios no nudi lotu, di gom lotu tupas ira palimpuo ing di ga gil hoke ra turadi i tale be di na mat, di gom lotu tupas ira mon bileng, ma ira wawaguei, ma ira mangana linge i kaskase.
24 Ikinong no burwana be God ga waak leise um dong be di na gilgil ira bilingana tintalen haruat ma ira nudi sinisip metuma naramon tutuno iat ta di, kaie di gom murmur ira hirhiruana tintalen ta ira palatamai di. 25 Ma ne God ga gil hobi kinong di ga malok leise ira tutuno ing ite hapuasne utana ma di ga mur balik no hinarakale ura lotu tupas ma ura bulbul hasur di ta ira linge God ga hakisi, ma pata be God, aie nong da let ie hathatikai. A tutuno sakit.
26 Io kaie, God ga waak leise um di be di na murmur ira hirhiruana sana sinisip. Hokakarek, ira haine di ga malok leise no tintalen haruat ta ing God ga hakisi ter di hobi ma di ga mur balik tike mes. 27 WkP 18:22; 20:13; 1 Korin 6:9Ma i haruat bileng hobi ta ira tunana. Di ga malok leise no nudi kinkinis tikai ma ira haine haruat ma ing God ga hakisi ter di hobi, ma iga manga mamahien ira nudi sana sinisip harbasie ta di. Ira tunana di ga mur ira hirhiruana tintalen harbasiane ta di iat ma di ga hatur kawase no harpadano haruat iat ma ing di ga hana saasa ter ine.
28 Ma pa di gale lik be a tamat na linge be di na nunure God be nesi ie, kaie God gom waak leise di be di na mur sene mon ira nudi lilik na ba ura gilgil kike ra tintalen ing di tale be pa di gorle gil. 29-30 Di te hung um ma ira mangana tintalen ing paile takados, ira sana, no tintalen na nes kalak linge, ma ira bilingana tintalen. Di hung ma no tintalen na harubu bingibing ma ra bala ngungut bileng, no tintalen na harhuli, no sinisip ura hagae ira mes, ma no tintalen na sipsip ira kinkinis gar na mes. Di pines hagae ma di tange hagae ira mes. Di malentakuane God ma di ira dades na ul pat. Di nes hanapu ira mes ma di ira ut na latlaat. Di lik leh ari mangana sigar sasana ura gilgil. Di ul ba ta ira etna di ma ira tama di. 31 Pa dile palai tutuno iat ta ira bilbilai. Pa dile gil haruatne ing di tange. Pa dile sip iat ira hinsaa di ma pa dile marse ira turadi. 32 A tutuno, di manga nunure ter no takados na harkurai tane God ing i tange be dong ing di gil kakarek ra linge, i takados be di na mat. Iesene di gilgil haitne balik kakarek ra tintalen iat. Ma pata be ikinong sene mon. Pata. Di manga haut leh bileng dong ing di la gilgil hobi.
1:5 Apostolo 26:16-18; Galesia 2:7-9
1:7 Nam 6:25-26
1:10 Apostolo 19:21; Rom 15:23
1:16 Mak 8:38; 1 Korin 1:18-24; Apostolo 13:46
1:17 Rom 3:21-22; Hab 2:4
*1:17 I tale bileng be da pukusane ikin ra buturkus horek: Ma ikinong i tutuno kinong no tahut na hininaawas i hapuasne be God i takados ma ina kure be tikenong bileng na takados. Kinong urah, God i gil haruatne ira nuno nianga, ma ina kure di hobi ing di nurnur. Hoke no nianga tane God i tange be, “No taktakadoswana turadi na lon tano nuno nurnur.”
1:19 Apostolo 14:15-17; 17:24-28
1:20 Jop 12:7-9; Sam 19:1
1:22 Jer 10:14; 1 Korin 1:20
1:23 Lo 4:15-19; Sam 106:20
1:27 WkP 18:22; 20:13; 1 Korin 6:9