30
Hay Nangidadaanan Hezekiah hinan Behtan di Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Holag Israel
Ya impa'ayag nan Alin hi Hezekiah nan tatagud Israel* Nalpah di nangekakan nan i'Assyria hinan i'Israel, at mid mahkay nan Pumpapto'an di i'Israel hi appit hi iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw ti napa"ih din 721 B.C. an nibaag hinan II Ki. 17:1-41. Mu hihidya damdama nan Pumpapto'an di iJudah hi appit hi agwan hi un hagangon di buhu'an di algaw. Nan na'ayagan an i'Israel ya nan na'angang an tatagun agguy ne'yekak (II Chron. 30:6). ya ad Judah, ya namamah nan holag Ephraim ya nan holag Manasseh ta umuydah nan Timplun Apo Dios ad Jerusalem ta middumdah nan Behtan di Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Holag Israel. Ya manu ay ninomnomnay umat hina ti hinahapitdah nan u'upihyalna ya nan tatagun na'amung ad Jerusalem an ibehtaanda nan Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Holag Israel hinan miyadwan bulan. Ya manu ay agguyda numbehtah din bulan an pangatanda ti nahnotda nan papadin nidawat, ya agguyda goh na'amung nan tatagud Jerusalem. Hay ustuh bulan hi pumbehtaandan ten behtah atawotawon ya nan mahhun an bulan an Nisan/Aviv an bo'on nan miyadwan bulan an Ziv (Ex. 12:2; Deut. 16:1). Ya ta"on un panaiw ay Apo Dios nan inatda mu inaliwan Apo Dios damdama (bahaom goh nan footnote di II Chron. 29:34). At ma"amlong nan ali ya nan tataguh nan hinahapitdan ma'at. At ninomnomdan ipa'innilah an amin hinan holag Israel an mete"ad Beersheba ta engganad Dan Bahaom nan footnote di II Sam. 3:10 ta innilaom di aat daten duwan lugal. ta umuydan amin hi ad Jerusalem ta middumdah nan Behtan di Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Holag Israel. Ya anggay heneh numbehtaandah ado'ol di tatagun adi umat hidin gun na'at.
At hennag nan ali nan baalna ta umuydah nan abablubabluy ad Israel ya ad Judah ta iyuyda din tudo' nan ali ya nan u'upihyalna. Ya umat hituy nitudo' an inalinay,
“Da'yun i'ibban holag Israel an na'angang an nelwang hinan abalinan nan alid Assyria ya mumbangngad tu'u ni' ay Apo Dios an Dios din a'apu tu'un da Abraham, ya hi Isaac, ya hi Jacob ta way atonan mamadang goh ay ditu'u! Ya adi tu'u unudon din ina'inat din a'apu tu'un holag Israel an agguy nangunud ay Apo Dios ti hiyah ne dumalat ya nidugah di hinoltapdah ligat an tinnig tu'u! At adi tu'u ngumhay an umat hinan aatda, mu hay maphod hi aton tu'u ya hi Apo Dios di unudon tu'u! At umali ayuh nan Timplunan nidawat ta me'gonan hi munnononnong! Ya Hiyay dayawon tu'u ta way aton nan bungotnan ditu'un ma'udyaan! At adya haggungon tu'uh Apo Dios ta Hiyay unudon tu'u at malmuy gohgohnah nan nampap hinan i'ibba tu'u ya imbabaluy tu'u, at ipa'anamutna didah tun babluy tu'u! Ti hi Apo Dios ya nidugah di homo'na, ya ma'aggohgoh, ya gulat ta mumbangngad tu'un Hiya at abuluton ditu'u!”
10 At din nahnag, ya bina'eldan amin nan abalubaluy an nete"ah nan babluy nan holag Ephraim, ya nan holag Manasseh, ya ta"on nan holag Zebulun. Mu nan tataguh di ya undaat goh ab'abatlan, ya linayalayahan dida. 11 Mu wadaday udumnah nan holag Asher, ya holag Manasseh, ya holag Zebulun an nangabulut an umuy ad Jerusalem. 12 Ya winadan Apo Dios di pamhod nan iJudah ta atonda nan immandal nan ali ya nan u'upihyalna ta unudonda.
Hay Behtan di Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Holag Israel
13 At heden miyadwan bulan ya do'ol ahan di tataguh na'amung ad Jerusalem ta mi'yamlongdah nan Behtan di Tinapay an Agguy Nabino'bo'an. 14 Ya nun'aandan amin din nappuhin pun'onngan hinan moghob an onong ya nan panghoban hi incense ta inyuydan intapal hinan way Hadog an Kidron.
15 Ya nan miyapulu ta opat di algaw eden miyadwan bulan§ Unu Ziv 14 (hiyah ne April-May hinan calendar tu'ud ugwan). ya genlot nan tatagu din kalnilun onong di Behtah Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Holag Israel. Ya nabainan nan papadi ya nan i'ibbadan holag Levi ti agguy nahamad di ugalida, at indawatday odoldan Apo Dios ya unda iyuy an e'nong nan Onong an Moghob hinan Timplu. 16 Ya itamuda mahkay din tamudan inyuldin Moses an baal Apo Dios hi atonda.* Bahaom nan footnote di II Chron. 29:34. Ya indat nan holag Levi din dalan di a'animal hinan i'ibbadan papadi ta nun'iwalhidah nan pun'onngan. 17 Ti nan tatagun na'amung ya do'olday agguy nangat hinan niyuldin ta pumhodda, at hiyanan din holag Levi di nanglot hinan kalniludan me'nong. Intudun nan Uldin an nan lala'in mumpapto' hi pamilyanay manglot hi uyaw an kalnilu (Ex. 12:6; Deut. 16:6), mu inaliwan Apo Dios hene ti nan pa"ali an nalpuh nan abablubabluy ya agguyda ni' nidawat ay Apo Dios. 18 Ya hay ado'lan hi agguy nangat hinan niyuldin hi alenehanda ya nan tatagun nalpuh holag Ephraim, ya nan holag Manasseh, ya nan holag Issachar, ya nan holag Zebulun, mu ne"andah din ne'nong hinan Behtan di Namaliwan di Anghel Apo Dios hinan Holag Israel. Paniaw ay Apo Dios hi un way me"an hinan Namaliwan di Anghel Apo Dios hinan Holag Israel hi un hiya ya agguy nidawat ya naleneh (Num. 9:6-13; Jn. 11:55). Mu inluwaluan nan Alin hi Hezekiah didan inalinay, “He"a ni' Apo Dios an ma'ahhimmo' ya aliwam di baholdan amin 19 an mamhod an mundayaw ay He"an Diosmi an ta"on ni' hi unda mapahiw!” 20 At dengngol Apo Dios din inluwalun Hezekiah, at inaliwanay bahol nan tatagu.§ Intudun Jesu Kristu an ta"on un aptan nan inyuldin Apo Dios hidin penghana mu iyal'allanan aptan ahan nan pangulug di tagu, at abakon nan pangulug nan Uldin (Mk. 7:1-23; Jn. 7:22-23; 9:14-16).
21 At umat hinay na'at an imbehtaan nan tatagun na'amung ad Jerusalem din Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan holag Israel ya unda inayun an ibehtaan nan Tinapay an Agguy Nabino'bo'an hi pituy algaw.* Unu Ziv 15-21. At nan holag Levi ya nan papadi ya kimmantakantadah abigabigat, ya gunda goh impagangoh din gina'un ma'usal hi pundayawdan Apo Dios. At nun'am'amlong an amin din holag Israel an na'amung ad Jerusalem.
22 At hi Hezekiah ya inalinah nan papadi ya nan tulangdan holag Levi an ma"aphod di inatdan nangipangpanguluh nan pundayawan ay Apo Dios. At heden pituy algaw ya indawatday e'nongdan Apo Dios an nan Onong di Pi'lenggopan, ya inanda nan nun'e'nong an ma'an, ya dinayawdah Apo Dios an dinayaw goh din o'ommoda.
23 At nunhahapit goh nan tatagu ta innaynayunda nan behtah pitu goh di algaw. Unu Ziv 22-28. 24 Ya indat Hezekiah an alih ad Judah hinan na'amung di hinlibuh manilhig an baka ya pituy libuh kalnilu, ya bimmadang goh di a'ap'apu ta indatday hinlibuh manilhig an baka ya himpuluy libuh kalnilu ya gandeng. Ya do'olday papadin nangidawat hi odolda ta pinumhod di ugalida ti hiyah ne niyuldin. 25 At an amin din na'amung an iJudah ya nidugah di amlongda, ya ta"on nan papadi, ya nan holag Levi, ya an amin din ni'yamung an nalpud Israel, ya nan ni'yamung an bunag an ni'hitud Israel ya ad Judah. 26 At nidugah di amlongdah nan na'at an behtad Jerusalem. Ya mi'id ah na'at hi umat hinah nun'amlongan din tataguh atagun Solomon an hina' David an alid Israel. 27 At timma'dog nan papadi ya nan holag Levi ta winagahanda nan tatagu, ya dengngol Apo Dios din inluwaluda.

*30:1 Nalpah di nangekakan nan i'Assyria hinan i'Israel, at mid mahkay nan Pumpapto'an di i'Israel hi appit hi iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw ti napa"ih din 721 B.C. an nibaag hinan II Ki. 17:1-41. Mu hihidya damdama nan Pumpapto'an di iJudah hi appit hi agwan hi un hagangon di buhu'an di algaw. Nan na'ayagan an i'Israel ya nan na'angang an tatagun agguy ne'yekak (II Chron. 30:6).

30:3 Hay ustuh bulan hi pumbehtaandan ten behtah atawotawon ya nan mahhun an bulan an Nisan/Aviv an bo'on nan miyadwan bulan an Ziv (Ex. 12:2; Deut. 16:1). Ya ta"on un panaiw ay Apo Dios nan inatda mu inaliwan Apo Dios damdama (bahaom goh nan footnote di II Chron. 29:34).

30:5 Bahaom nan footnote di II Sam. 3:10 ta innilaom di aat daten duwan lugal.

§30:15 Unu Ziv 14 (hiyah ne April-May hinan calendar tu'ud ugwan).

*30:16 Bahaom nan footnote di II Chron. 29:34.

30:17 Intudun nan Uldin an nan lala'in mumpapto' hi pamilyanay manglot hi uyaw an kalnilu (Ex. 12:6; Deut. 16:6), mu inaliwan Apo Dios hene ti nan pa"ali an nalpuh nan abablubabluy ya agguyda ni' nidawat ay Apo Dios.

30:18 Paniaw ay Apo Dios hi un way me"an hinan Namaliwan di Anghel Apo Dios hinan Holag Israel hi un hiya ya agguy nidawat ya naleneh (Num. 9:6-13; Jn. 11:55).

§30:20 Intudun Jesu Kristu an ta"on un aptan nan inyuldin Apo Dios hidin penghana mu iyal'allanan aptan ahan nan pangulug di tagu, at abakon nan pangulug nan Uldin (Mk. 7:1-23; Jn. 7:22-23; 9:14-16).

*30:21 Unu Ziv 15-21.

30:23 Unu Ziv 22-28.