8
Ala baŋ bɔɔ tɛɛ sila Yesu
Kedi weeya ala nɛ Yesu gyuuwɔ ke kila donɔɔse na akuraase pou man, na ɔ ne yako Wurubuarɛ gyoori keŋ wose man nombia kpaakpaa ŋan fa balaŋ, na ɔ kaseela kufu bala baŋ mɔ silana e. Na ala baale baŋ ɔ be kyɔ wɔ be kaweese te ɔ be gegi feliŋkumɛɛ lee be baale man nɛ mɔ kpuɛ na e. Be man baale yɛna Mɛɛre ŋon bɛɛ baake e nyi Magedala, ŋon Yesu be gegi feliŋkumɛɛ nyetooro lee ɔ man nɛ, na Gyoana ŋon ɔ baale yɛna Kusa nɛ. Kusa kei yɛɛ kegyia ŋolo e gyoo Herode dekpaŋalaŋ man, na Susana na ala burum baŋ bɔɔ mo ba abɔɔ kɛɛ Yesu na ɔ kaseela dɔɔ nɛ.
Yesu kegyɔ dudu lee wɔɔfarale ŋolo wose man
Mateo 13:1-23; Maake 4:1-20
Debaŋ keŋ balaŋ burum kpu na baŋ bɔɔ lee debiise man kɔŋ be kaa yilaa Yesu gyaŋ nɛ, ɔ gyɔɔ dudu fa wɔ nyiaa, “Wɔɔfarale ŋolo gyuuwɔ ke ŋmatee abɔɔ bia ŋgba amɔla nɛ ɔ wɔɔman. Ɔ kɛɛ ŋmatee ŋa nɛ ŋaale yalawɔ wɔɔ keŋ gbɛɛneŋ man te balaŋ tɛɛwɔ ŋe dɔɔ sakatee ŋa laŋ, te gyebuse kaa tɔɔsee ŋa di. Ŋaale mɔ yalawɔ kpanaŋse dɔɔ te ŋe tuuwɔ, mɔna te kyare ya te ŋa yekeewɔ. Nawolo nyi tɛɛle ta boo kpanaŋse ŋan dɔɔ na ke lɛɛ loŋ see ya. Bia ŋan ŋaale mɔ yalawɔ kpalamse man te ŋe tuuwɔ, te kpalamse ŋan mɔ tuuwɔ milii ŋa. Ŋaale mɔ yalawɔ tɛɛle kpaakpaa dɔɔ te ŋe tuuwɔ bee, te ŋa see bia burum.” Botɔɔ te Yesu yako wɔ nyiaa, “Ŋon ɔ dana deŋele waa nyii na, waa tei nideli.”
Yesu kalese dudu keŋ asɛɛ
Keŋte Yesu kaseela baŋ yako e nyi waa wola wɔ dudu keŋ asɛɛ. 10 Te Yesu yako wɔ nyiaa, “Ɛmɛɛ dɔɔ Wurubuarɛ ta toro ya agyueŋse na ɛ ka gyeŋ nombia ŋan weesɛɛ lee ɔ gyoori keŋ wose man. Mɔna balaŋ akaŋ baŋ dɔɔ aduya kaageŋ man te maa kolosi fa wɔ.
‘Baa kɛo na baa kɛo mɔna bɔɔ gyae baa naa ya,
te baa tei na baa tei mɔna bɔɔ gyae baa nyii asɛɛ ya.’ ”
11 Keŋte Yesu yako wɔ nyiaa, dudu keŋ mɔɔ gyɔɔ nɛ ka asɛɛ yaa. “Abɔɔ bia ŋan seŋɛɛ fa Wurubuarɛ nombia ŋan. 12 Bia ŋan be yale gbɛɛnaa man nɛ, seŋɛɛ fa balaŋ baŋ bee nyii Wurubuarɛ nombia ŋan te ɔbɔnsam ne kɔŋ kaa ŋmɛɛle ŋa lee be konɔɔse man, na bɔɔ nyiŋ lɛɛ ŋa di na Wurubuarɛ ke lɛɛ ba nyee ya nɛ. 13 Bia ŋan be yale kpanaŋse dɔɔ nɛ seŋɛɛ fa balaŋ baŋ bee nyii Wurubuarɛ nombia ŋan te bɛɛ lɛɛ ŋa na gyoŋ, mɔna ŋe bee nyiŋ lila be man ya. Bɛɛ lɛɛ ŋa di debaŋ kyomii bo, te akpaa ɔbɔnsam de kɛɛse wɔ kɛɛ na ba te yale. 14 Bia ŋan be yale kpalamse man nɛ seŋɛɛ fa balaŋ baŋ bee nyii Wurubuarɛ nombia ŋan, te tɛɛle kei dɔɔ nombia, na kɔba kegyae beiŋ, na tɛɛle kei dɔɔ abɔɔ akaŋ ŋan kegyae da gyoo be man nɛ, na bee yeli baa bee Kristo man ya. 15 Abɔɔ bia ŋan be yale tɛɛle kpaakpaa dɔɔ nɛ seŋɛɛ fa balaŋ baŋ bee nyii Wurubuarɛ nombia ŋan, te bɛɛ lɛɛ ŋa do konɔɔ kpaakpaa man, te bɛɛ tela ŋa nideli te bɛɛ yɛɛ kakyeŋ di ŋe dɔɔ kelii debaŋ keŋ nombia ŋan ne yeli bɛɛ yɛɛ abɔɔ kpaakpaa nɛ.”
Yesu kegyɔ dudu lee kanea wose man
Maake 4:21-25
16 Yesu besewɔ gyɔ dudu fa wɔ nyiaa, “Ŋolo bɛɛ kyaŋee kanea na waa mo kolo wu ke dɔɔ yaa waa mo ke do mpa ateta ya. Mɔna ɔ na mo ke bo gyakaa kolo dɔɔ adido na kena dekpaŋalaŋ pou, na baŋ bɛɛ kɔŋ na baa nyiŋ naa. 17 Kolo ba weesɛɛ keŋ be gyae ka lee debɔɔ ya, te kolo mɔ be wuɛ keŋ nyi be gyae ka lee debɔɔ ya. 18 Mena dɔɔ ɛ kɛɛ ɛ wose nideli lee mena keŋ ɛ na mo tei nombia ŋan. Nawolo nyi nyaŋ ŋon n dana kolo na Wurubuarɛ waa kpu neŋ burum, te nyaŋ ŋon n be dana kolo ya na kyomii keŋ n na gyueŋ nyi n dana koraŋ nɛ, Wurubuarɛ waa lɛo ke lee n nyiŋmaa man.”
Yesu ɔ naa na ɔ naabia
Mateo 12:46-50; Maake 3:31-35
19 Yesu ɔ naa na ɔ naabia kɔŋawɔ ɔ gyaŋ, mɔna balaŋ dikpii keŋ dɔɔ be te nyiŋ baa benaa e ya. 20 Botɔɔ te ŋolo yako Yesu nyiaa, “N naa na n naabia seŋɛɛ debɔɔ man bɛɛ gyae baa naa neŋ.” 21 Keŋte Yesu yako wɔ nyiaa, “Me naa na me naabia yɛna baŋ bee nyii Wurubuarɛ nombia ŋan te bee di ŋe dɔɔ nɛ.”
Yesu keyɔkɔse feliŋ ɛpo dɔɔ
Mateo 8:23-27; Maake 4:35-41
22 Wee daale nɛ Yesu yako ɔ kaseela baŋ nyiaa, “Ɛ yela dɛɛ toŋ gyu boo keŋ diŋgyiŋ.” Mena dɔɔ ba gyoowɔ degbele man te be laŋawɔ. 23 Debaŋ keŋ be kyaa degbele keŋ man bee gyu nɛ te dosoroŋ moo Yesu. Keŋte feliŋ dinaa daale korowɔ ne gyɔɔ loŋ keŋ dɔɔ, mena dɔɔ ke gyɔɔ loŋ do degbele keŋ man te Yesu kaseela baŋ sia yɛɛ wɔ nideli. 24 Mena dɔɔ Yesu kaseela baŋ gyuuwɔ ke gyuusu e yako e nyiaa, “De Gbeŋgyoo, de Gbeŋgyoo dɛɛ gyae dee munu.” Botɔɔ te Yesu korowɔ te ɔ fae feliŋ keŋ na loŋ keŋ pou te ŋe yɛɛwɔ yididi. 25 Keŋte Yesu bɔɔse ɔ kaseela baŋ nyiaa, “Weera dɔɔ te ɛ bɛɛ lɛɛ maŋ di ya?” Gyakoloŋ kyaŋa wɔ te ba wose yeŋa wɔ te be bɔɔse dɔŋa nyiaa, “Walaŋ woŋti yɛna kei? Ɔ ne kolosi fa feliŋ na loŋ koraŋ na ŋee nyii e.”
Yesu kekyɔ walaŋ ŋon feliŋkumɛɛ doo ɔ man nɛ
Mateo 8:28-34; Maake 5:1-20
26 Keŋte Yesu na ɔ kaseela baŋ toŋawɔ gyu Gerasenetena tɛɛle man keŋ kyaa Galelia boo diŋgyiŋ nɛ. 27 Yesu ka betaa lee degbele keŋ man pɛ, te baale ŋolo ŋon feliŋkumɛɛ doo ɔ man nɛ leewɔ donɔɔ keŋ man kɔŋ kaa gyaŋee na e. Ɔ te tɛɛ diteŋteli kyare te ɔ bɛɛ kyaa dɛɛ ya. Ɔ kyae amuseese man. 28 Debaŋ keŋ ɔ be naa Yesu nɛ ɔ fae yeesa te ɔ leewɔ yala ɔ nawɔɔ tɛɛ, na ɔ ne fae yeesa keŋkeŋ nyiaa, “Yesu Wurubuarɛ Adidote Bu, woŋ te n ne gyae me gyaŋ? Mɛɛ waase neŋ bo, na naase maŋ diyem ya.” 29 Nawolo nyi na Yesu taŋ ke fae feliŋkum keŋ nyi ke dɛɛ lee ɔ man. Debaŋ kamasɛ na feliŋkum keŋ ne naase e diyem, na ba te kyaŋ e bake e agbaraagbaraase ɔ nyiŋmaase na ɔ nawɔɔ man na balaŋ ne gyee e. Keŋ koraŋ na ɔ ne tirii ŋa, na feliŋkum keŋ ta mo e gyu kefula man. 30 Keŋte Yesu bɔɔse e nyiaa, “N yele yɛna sena?” Te balee ŋon tiranɔɔ nyi ma yele yɛna “Dikpii” Ɔ tiranɔɔ mena nawolo nyi feliŋkumɛɛ burum doo ɔ man. 31 Botɔɔ te feliŋkumɛɛ ŋan waase Yesu nyi, ɔ na gegi wɔ ka do bɔɔ keŋ betaŋ ɔto ya nɛ man ya.
32 Debaŋ kenaŋ na kekuiriise dikpii daale seŋɛɛ bula daale dɔɔ bee dii. Keŋte feliŋkumɛɛ ŋan waase Yesu nyi waa yela be kaa gyoo kekuiriise baŋ man, te Yesu faa wɔ gbɛɛ. 33 Mena dɔɔ feliŋkumɛɛ ŋan leewɔ balee ŋon man ka gyoo kekuiriise baŋ man, te ba dikpii keŋ pou yeuwɔ tisi bula kyoloŋkyoloŋ keŋ gyu ka gyoo loŋ keŋ man te be munuwɔ pou.
34 Balaŋ baŋ bɛɛ kɛɛ kekuiriise baŋ dɔɔ kena kpene keŋ be kɔŋ nɛ, ba korowɔ yeu gyu ke yako kpene keŋ be kɔŋ nɛ fa balaŋ baŋ be kyaa donɔɔ keŋ man nɛ na akuraase ŋan man pou. 35 Keŋte balaŋ yeuwɔ gyu be kaa kɛɛ kpene keŋ be kɔŋ nɛ. Ba ke kɔŋ Yesu gyaŋ nɛ, be naa walaŋ ŋon nafɔ feliŋkumɛɛ doo ɔ man nɛ baŋɛɛ Yesu nawɔɔ tɛɛ, na ɔ wose te fɛɛ e keŋ ɔ doona abɔɔ. Te gyakoloŋ gyoo balaŋ baŋ pou. 36 Balaŋ baŋ bɔɔ naa kpene keŋ be kɔŋ nɛ yako baŋ bɔɔ kɔŋ nɛ mena keŋ Yesu be kyɔ balee ŋon kawee. 37 Keŋte balaŋ baŋ pou be kyaa Gerasene tɛɛle dɔɔ nɛ waase Yesu nyi waa lee be gyaŋ nawolo nyi gyakoloŋ dinaa ta gyoo wɔ. Mena dɔɔ Yesu gyoowɔ degbele keŋ man te ɔ laŋawɔ. 38 Walaŋ ŋon Yesu be gegi feliŋkumɛɛ lee ɔ man nɛ waase Yesu nyi waa sila e. Mɔna Yesu bɛɛwɔ te ɔ yako e nyiaa, 39 “Bese gyu n dɛɛ, na n kaa yako kpene keŋ Wurubuarɛ be yɛɛ fa neŋ nɛ fa balaŋ.” Mena dɔɔ balee ŋon gyuuwɔ donɔɔ keŋ man ke yako balaŋ pou kpene keŋ Yesu be yɛɛ fa e nɛ.
Yesu kegyuusu Gyariose bu alebu lee yeŋ man
Mateo 9:18-26; Maake 5:21-43
40 Yesu ka bese lee boo keŋ diŋgyiŋ kɔŋ nɛ, balaŋ burum kɔŋawɔ kaa gyaŋee na e. Nawolo nyi na be popou ne kɛɛ ɔ gbɛɛ. 41 Botɔɔ te balee ŋolo ŋon bɛɛ baake nyi Gyariose, ŋon ɔ yɛɛ Gyudatena ɔsom deni man kegyia e nɛ kɔŋawɔ kaa buŋ Yesu nawɔɔ tɛɛ sola e nyi waa kɔŋ ɔ dɛɛ. 42 Nawolo nyi ɔ bu alebu dokoloŋ kooŋ ŋon ɔ be di kulutooneŋ kufu ala nɛ ne gyae waa yeŋ. Yesu kee gyuu keŋ nɛ na balaŋ baŋ be silana e te yɛɛ nsendee ya, mena dɔɔ na ɔ bee nyiŋ gbɛɛ gba waa besena ɔ wose ya.
43 Na alo ŋolo kpuɛ balaŋ burum baŋ be silana Yesu nɛ man keŋ fatabo ne gyɔ e kulutooneŋ kufu ala yaa, mɔna ŋolo te tale kyɔ e ya. 44 Alo ŋon moowɔ balaŋ baŋ man ka lee Yesu wɔle te ɔ tinaa ɔ kegba nɔɔbii. Debokenaŋ man te fatabo keŋ ne gyɔ e nɛ karawɔ. 45 Botɔɔ te Yesu bɔɔsewɔ nyiaa, “Amɔte tinaa na maŋ?” Balaŋ baŋ pou kebɛɛ nyi be te tina e ya nɛ te Pita yako e nyiaa, “De Gbeŋgyoo, balaŋ burum ke kilisi neŋ gyaŋee te bɛɛ tɛɛse dɔŋa kei na, n ne bɔɔse nyi amɔte tinaa na neŋ?” 46 Mɔna Yesu yakowɔ nyiaa, “Ŋolo te tina maŋ. Nawolo nyi ma te naa nyi doŋ daale ta lee me man.” 47 Alo ŋon kena nyi ɔ be gyae waa tale weese ɔ wose ya nɛ, ɔ moo gyakoloŋ na wose keseree kaa buŋ Yesu nawɔɔ tɛɛ. Botɔɔ te ɔ yako kpene keŋ dɔɔ ɔ be tina Yesu kegba, na mena keŋ ɔ kawee keŋ be taŋ debokenaŋ man nɛ balaŋ baŋ pou siaman. 48 Keŋte Yesu yako alo ŋon nyiaa, “Me bu, n kelɛɛ maŋ di dɔɔ te n nyiŋa kawee kekyɔ. Ta wosefɛɛreŋ man.”
49 Yesu ke gyakaa ɔ ne kolosi nɛ, walaŋ ŋolo lee Gyudatena ɔsom deni man kegyia Gyariose ŋon dɛɛ kaa yako e nyiaa, “N bu alebu ŋon ta yem. Na tekaa naase de Gbeŋgyoo ŋon diyem bela ya.”
50 Yesu ke nyii nombia kɛŋa nɛ ɔ yako Gyariose nyiaa, “Na yee ya, nyaŋ lɛɛ maŋ di. N bu ŋon waa nyiŋ nyeedoŋ.”
51 Yesu ke gyu ka gyoo Gyariose dɛɛ nɛ, ɔ te yeli ŋolo ke sila e gyoo deni keŋ man ya. Pita na Gyɔn na Gyemisi na bu ŋon ɔ kya na ɔ naa baageŋ te ɔ moowɔ sila ɔ wose. 52 Na balaŋ baŋ bɔɔ yilaa botɔɔ nɛ pou ne wii na bee di walaŋsa. Botɔɔ te Yesu yako wɔ nyiaa, “Ɛ na wii ya, alebu kei ta yeŋa ta ya, ɔ doo dosoroŋ bo.”
53 Keŋte balaŋ baŋ pou boŋo Yesu, nawolo nyi ba gyeŋ nyi bu ŋon ta yem. 54 Keŋte Yesu kyaŋa alebu ŋon nyiŋmaa man te ɔ yakowɔ nyiaa, “Me bu! Koro seŋ.” 55 Botɔɔ te bu ŋon woo besewɔ kɔŋ kaa gyoo ɔ man te ɔ korowɔ seŋ debokenaŋ man. Keŋte Yesu yako wɔ nyi baa gyae kolo fa bu ŋon na waa di. 56 Gyakoloŋ gyoo bu ŋon ɔ kya na ɔ naa, te Yesu tɔɔ wɔ nideli nyi be na yako walaŋ na walaŋ kpene keŋ be kɔŋ nɛ ya.