LUPWILILI LWANDIKIGWE NA
YAKOBO
ULONGOZI
Lupwilili lwa Yakobo lwandikigwa na munhu yakemigwe Yakobo. Yodahika kamba ino iyo Yakobo yakalile mdodo wake Yesu, ayo yakalile kilangizi wa wanhu wamtogole Kilisto wa mwanduso na kakala imwe wa wasenga wa Kitala Kikulu cha Wayahudi (Sang'h. 15:13). Mtumigwa wa Kilisto Paulo kamkema “nguzo” ya wanhu wamtogole Kilisto mulupwilili lwa mtumigwa wa Kilisto Paulo ha Wagalatia 2:9. Wasomi wotogola kamba lupwilili lwa Yakobo lwandikigwa mkipigiti cha milao ya 50 songela viyavumbuke Kilisto. Yakobo kakala kilangizi wa wanhu wamtogole Kilisto wali mdiwambo da Yelusalemu, siku Yakobo kalwandika lupwilili luno kipigiti viyakalile hiko.
Yakobo kalwandika lupwilili luno ha mitala longo dimwe na mibili ipwililike muulumwengu (1:1). Mafundizo gali mulupwilili lwa Yakobo ganoga ha wanhu wose wamtogole Kilisto, ila ulonzi uno “mitala longo dimwe na mibili” wotenda idahike kamba Yakobo kalwandika lupwilili luno ha Wayahudi wamtogole Kilisto. Kwavija nia ya lupwilili luno kugavikila madale gose ga wasomaji, avo lupwilili luno lufundiza mafundizo bwando. Yakobo nia yake kulagusa kamba nhamanila na sang'hano volondigwa vichole hamoja. Nhamanila ya kweli yolaguswa na sang'hano (2:17). Vivija kowazuma wanhu mmbuli ya kuwanogela wagoli weiyeka (2:1-4) na kotulongela kamba tuiteganye na gaja gotulonga (3:1-12).
Gali Mgati ya Ikitabu
1. Yakobo kowalamsa wasomaji zake (1:1).
2. Abaho kowagangamiza wanhu wamtogole Kilisto wagangamale kipigiti wahabita mmigayo (1:2-27).
3. Abaho kolonga vija nhamanila viilondigwa kulaguswa kubitila sang'hano (2:1-26).
4. Abaho kolonga vija mbuli za mulomo vuzili na mhiko (3:1-12).
5. Abaho Yakobo kosimulila vija ng'hungwe ya Mulungu vuileka kulinga na ng'hungwe ya ulumwengu uno (3:13—4:10).
6. Abaho kowazuma wasomaji zake waleke kuitopa (4:11—5:6).
7. Yakobo komambukiza lupwilili lwake mkulava ndagizi za hamoja (5:7-20).
1
1 Lupwilili luno lolawa ha Yakobo, nyakadala wa Mulungu na nyakadala wa Mndewa Yesu Kilisto.
Nowandikila mitala longo dimwe na mibili ya wanhu wose wa Mulungu wapwililike muulumwengu. Nowalamsa.
Nhamanila na Ng'hungwe
2 Ndugu zangu, deng'heleleni ng'hani kipigiti muhabita mmigayo ya namna zose, 3 kwavija movitanga kamba kugezigwa kwa nhamanila yenu kogala mwazaganyo. 4 Mwazaganyo wenu na ugendelele muugima wenu wose bila kuhumwa giladi mkangale na sambimuhungule hanhu, na sambimuhonye kinhu chochose. 5 Ila munhu yoyose mmwanza wenu yahahungukilwa na ng'hungwe, yampule Mulungu, ayo yowagwelela wanhu wose na moyo unogile bila kugesa vihile, na heyo kogweleligwa. 6 Ila yahatambika, kolondigwa yatogole bila kudungwadungwa mmoyo, kwavija heyo yodungwadungwa mmoyo kalinga kamba wimbi da bahali, dihembeluswa na beho na kwasigwa kuno na kuno. 7 Munhu kamba hiyo sambiyagize kamba kobokela kinhu chochose kulawa ha Mndewa. 8 Heyo iyo munhu yali na nia mbili, yosinhasinha mzimbuli zose zoyotenda.
Ukumbulu na Ugoli
9 Wanhu waja wamtogole Kilisto wali wakumbulu wolondigwa wadeng'he kipigiti Mulungu yahawamoteza mmioyo. 10 Na wanhu waja wamtogole Kilisto wali wagoli wolondigwa wadeng'he kipigiti Mulungu viyowahumulusa mmioyo, kwavija munhu mgoli kodanganhika kamba lua da kumuhulo. 11 Kwavija zua dosimbuka na kuulukuza um'biki na keakea jake dikalika, malua gake golagala, na unozi wake wobanangika. Vivija mgoli kobanangwa mzisang'hano zake.
Kugaya na Kugezigwa
12 Kamota munhu ija yokwazaganya kipigiti yahagezigwa, kwavija yehesha kugezigwa, kobokela nhunza ya ugima Mulungu yawekile kilagano wanhu waja womnogela heyo. 13 Munhu yahagezigwa, sambiyalonge, “Nogezigwa na Mulungu.” Kwavija Mulungu hadaha kugezigwa na mbuli zihile, na heyo mwenyego hamgeza munhu yoyose, 14 ila kila munhu kogezigwa mkuswagizwa na sulukila zake zihile, azo zimkwekwesa na kumwagiza. 15 Abaho, sulukila hizo zihakangala, zolongoza kuna ivilozo, na ivilozo vihakangala, volongoza kuna iifa.
16 Ndugu zangu wanogelwa, sambim'vwiziligwe! 17 Kila kinhu kinogile na nhunza ilekile kuhungula hanhu volawa kuulanga, vohumuluka kulawa ha Tata, yalumbile milangaza ya kuulanga, ayo yoleka kugaluka kamba sisila vidigaluka. 18 Kasagula kutulela muugima wa digunge kubitila usenga wa ikweli, kamba tuwe malimbuko ga vinhu vose viyalumbile.
Kuhulika na Kusang'hana
19 Ndugu zangu wanogelwa, muitange mbuli ino! Kila munhu kolondigwa yahulike himahima, ila sambiyalopole kulonga ama kuwa na lusango, 20 kwavija lusango lwa munhu halugala ukazi wa kuwa bule uzenzeleganye uyousulukila Mulungu. 21 Avo, segezeni uvuludusi wose na mbuli zose zihile, ihumuluseni haulongozi wa Mulungu na kuubokela usenga uja uhandigwe mmioyo yenu udaha kuwakombola.
22 Ila sambimkiivwizile wenyego mkuutegeleza usenga wa Mulungu tu, ila muwe wasang'hana wa usenga uwo. 23 Munhu yoyose youtegeleza Usenga Unogile ila hatenda kamba vija viulonga kalinga na munhu yokilola kihanga chake mkiwowo, 24 na yehesha kuilola mwenyego, kochola na mkipigiti kiguhi kokiisemwa vija viyali. 25 Ila kamba uhadilola goya lagizo dilekile kuhungula hanhu ajo dikugwelela ulegeho, na kamba uhagendelela kugatenda gaja gali mdilagizo dija na hauisemwile gaja gauhulike, Mulungu kokumoteza mmbuli ija yuutenda.
26 Munhu yoyose mmwanza wenu yokwagiza kamba komsang'hanikila Mulungu, ila hadaha kukiizuila mmbuli ya kija choyolonga, nhamanila yake yabule kinhu na kokiivwizila mwenyego. 27 Ino iyo nhamanila inogile na ilekile kunyolodoka haulongozi wa Mulungu Tata, kamba kuwataza wakiwa na vizuka mmigayo yao, na kuiteganya wenyego sambimnyolodoswe na ulumwengu uno.