Chikalata kwa
Ŵaebulania
Chilongolelo
Chitabu cha Ŵaebulania chachikwalimbisya ŵandu chikulosya yatite Che Yesu kumalichisya ulondole umpepe wauli mu Lilangano lya Kalakala. Chalembekwe nti malalichilo. Kwana misitali kupunda 60 mu chitabu chi, yati che Paolo aisasile kutyochela mu Lilangano lya Kalakala yaikulosya pangasisika iŵatite Che Yesu kumalichisya ulondole ni masengo ga umbopesi wekulu wa Chiyahudi. Kwa ligongo lyo chitabu chi chilembekwe kuti chalimbisye ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito ŵaali Ŵayahudi. Chitabu cha Ŵaebulania chikulosya yatiteje Che Yesu kumalichisya malajisyo, kuti ŵambopesi akatyosya sooni mbopesi sya kutinisya. Che Yesu ŵaliji mbopesi ja sambi syose, kamo pe ni kwa moŵa gose. Ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito mmoŵa gano nombe akukombola kulimbichikwa kwa chikalata cha Ŵaebulania kuti ajendelechele kwakuya Che Yesu Kilisito mpela jumo jwakukombola kututenda twakulupilile Akunnungu (12:2).
Ngapagwa mundu jwakummanyilila jwalembile chitabu cha Ŵaebulania, nambo ŵaumanyilisi atyosisye maoni gao kuti pane nduna che Paolo pane che Luka pane che Banaba. Nombe chaka chiŵalembile ngachikumanyika, nambo ŵane akuganisya kuti chalembekwe pa yaka ya 70 pakumala kupagwa Kilisito. Katema musi wa Yelusalemu pawagumulikwe pa yaka 70 pakumala kupagwa Kilisito, nambo jwalembile chikalata chi akunguluchile nkati musi wa Yelusalemu mpela waliji ukanaŵe gumulikwa. Chikalata cha Ŵaebulania chalembekwe mu musi wa ku Loma (13:24). Ni pane chaliji chejausye mu mipingo jine jajijinji ja ŵandu ŵakunkulupilila Kilisito.
Yaili mwelemo
Jwakulemba alosisye kuti Che Yesu ali jwankulu kwapunda ŵakulondola ŵa Akunnungu ni achikatumetume ŵa kwinani (1:1-4:13).
Sooni ajendelechele kulosya kuti Che Yesu ali jwankulu kwapunda ŵambopesi ŵaŵatumiche pa Nyuumba ja Akunnungu jajili ku Yelusalemu (4:14-7:28).
Sooni masengo ga Che Yesu gali gambone kupunda malangano ga kalakala gaŵatesile Akunnungu ni ŵandu ŵakwe kwa litala lya malajisyo gaŵapele che Musa (8:1-10:31).
Pakumala kusala yeleyo kuti Che Yesu ali jwankulu mmatala gose, ŵakulemba akugatyosya malajisyo nkati yakuti pakutama (10:32-13:17).
Mbesi jwakulemba amalichisye chikalata kwa indu yakulimbisya ntima ni ikomasyo (13:18-25).
1
Liloŵe lya Akunnungu kwa litala lya Mwanagwe
1 Kalakala ko Akunnungu ŵakungulwiche ni achambuje ŵetu kakajinji ni matala gamajinji kwa litala lya ŵakulondola ŵakwe. 2 Nambo moŵa ga mbesi gano aŵechete nowe kwa litala lya Mwanagwe, jwapegwilwe ni Akunnungu indu yose iŵe yakwe, nombe kwa litala lya jwelejo ŵachigumbile chilambo chose. 3 Ŵelewo ali ung'alime wa ukulu wa Akunnungu ni chisau chisyenesyene nti yaali Akunnungu nsyene, indu yose ikwendelechela kupagwa mpela yaitite kuŵa pachilambo malinga ni ukombole wa liloŵe lyao lyalili ni machili. Nombewo paŵamasile kwaswejesya ŵandu mu sambi syao, ŵatemi peuto pakuchimbichikwa kunlyo kwa Akunnungu Ŵakulu.
Ukulu wa Mwana jwa Akunnungu
4 Mwana ali jwankulu kwapunda achikatumetume ŵa kwinani mpela ila ilitite liina lyapegwile ni Akunnungu lili liina lyekulu kugapunda meena gao. 5 Pakuŵa Akunnungu nganansalila namose jumo jwa achikatumetume ŵakwe ŵa kwinani katema kakali kose kuti,
“Mmwejo ndi Mwanangu
lelo une ndili Atati ŵenu.”
Ni sooni nganansalila katumetume jwa kwinani jwalijose kuti,
“Une chime Atati kwa jwelejo
nombejo chaŵe Mwanangu.”
6 Ni sooni Akunnungu paŵantumile mu chilambo mwanache jwannume jwakwitiwo ŵatite,
“Achikatumetume ŵa kwinani ŵa Akunnungu wose akuŵajilwa kwapopelela.”
7 Nambo nkati achikatumetume ŵa kwinani wo ŵatite,
“Akunnungu akwatenda achikatumetume ŵakwe ŵa kwinani kuŵa nti mbungo
ni ŵakutumichila ŵakwe ŵa kwinani nti malamba ga mooto.”
8 Nambo nkati Mwana, Akunnungu akuti,
“Umwenye wenu, alakwe Akunnungu chiutame moŵa gose pangali mbesi ni moŵa gose pangali mbesi.
Nkwalongosya ŵandu ŵenu kwa kwanonyelesya Akunnungu.
9 Mwainonyele aila yaili yambone paujo pa Akunnungu ni mwachichimile chigongomalo.
Lyeleli lili ligongo Akunnungu, Akunnungu ŵenu ansagwile mmwe
ni kumpakasya mauta ga sangalala ni kunchimbichisya
kwapunda achinjenu wose.”
10 Sooni Akunnungu ŵatite,
“Alakwe Ambuje, kuundanda mwachigumbile chilambo,
ni kwinani gali masengo ga makono genu.
11 Yeleyo chiipite, nambo alakwe chinsigale moŵa gose.
Nombe yose chiichiwisala mpela nguo.
12 Chimpindanye mpela mwinjilo,
nombe chiigalauchikwe nti nguo.
Nambo alakwe nli julajula
ni umi wenu ngaumala.”
13 Akunnungu nganansalila namose jumo jwa achikatumetume ŵakwe ŵa kwinani pa katema kakalikose kuti,
“Ntameje kundyo kwangu,
mpaka pachinaaŵiche ŵammagongo ŵenu
paasi pa sajo syenu.”
14 Ana achikatumetume ŵa kwinani ali ŵaani? Ŵele ali mbumu ŵakwatumichila Akunnungu, akulajiswa kwakamuchisya ŵandu ŵachachipochela ukulupusyo.