22
Ɲaxalandi tiin sandana
Luka 14.15-24
1 Yesu mɔn yi sandan sa yamaan xa. 2 A yi a fala, a naxa, “Ariyanna Mangayaan luxi nɛn alo mangan naxan ɲaxalandi tiin sɛwa donse donna malanni tɔn a dii xɛmɛn xa. 3 A yi a walikɛne rasiga a muxu xilixine ma alogo e xa fa donse donna malanni, koni e mi tin fɛ. 4 Nanara, a yi a walikɛ gbɛtɛye rasiga e ma, a naxa, ‘Ɛ sa a fala e xa, a donseen birin bata yitɔn iki. N bata n ma turaan nun ɲinge raturaxine faxa, seen birin bata yitɔn. Ɛ fa ɲaxalandi tiin donse donna malanni!’ 5 Koni e mi a yatɛ, e siga e makone ra. Nde yi siga xɛɛne ma, nde yi siga e wanle ra. 6 A dɔnxɛne yi walikɛne suxu, e yi e rayarabi, e yi e faxa.”
7 “Mangan yi xɔlɔ kati, a yi a sofane rasiga, e sa faxa tiine halagi, e yi e taan gan. 8 Na xanbi ra, a yi a walikɛne xili, a naxa, ‘Ɲaxalandi tiin malanna bata yitɔn koni n muxun naxanye xilixi, ne mi yi daxa e xa xili. 9 Awa, iki ɛ siga kira xunne ma. Ɛ na muxu yo to, ɛ ne xili malanni.’ 10 Nanara, walikɛne yi siga kira xunne ma, e muxun naxanye birin to, e yi ne malan muxu ɲaxine nun muxu faɲine birin. Nayi, ɲaxalandi tiin malan yiren yi rafe muxu xilixine ra.”
11 “Koni mangan to so, a xa a muxu xilixine to, a yi xɛmɛna nde to mɛnni, ɲaxalandi ti domaan mi yi a ma. 12 A yi a maxɔdin, a naxa, ‘Sɔxɔ, i soxi be di, anu, i mi maxidixi alo a daxa ɲaxalandi ti malanni kii naxan yi?’ Koni xɛmɛn mi a yabi sɔtɔ. 13 Mangan yi a fala a walikɛne xa, a naxa, ‘Ɛ a xidi ken, ɛ yi a ramini tanden ma dimini, wugan nun ɲin naxinna dɛnaxan yi.’ ” 14 Yesu naxa, “Muxu wuyaxi xilixi koni muxu dando nan tun sugandixi.”
Mudu fiin maxɔdinna fe
Maraka 12.13-17, Luka 20.20-26
15 Farisi muxune yi siga, e sa Yesu tɔɲɛgɛ feni tɔn a fala xuiin xɔn ma. 16 E yi e xarandiina nde nun Herode a muxuna nde rasiga Yesu fɛma a faladeni, e naxa, “Karamɔxɔ, nxu a kolon fa fala ɲɔndi falan nan i tan na, i yamaan xaranma Ala ɲɔndin nan ma. Muxe mi nɔɛ i ya miriyaan maxɛtɛ, amasɔtɔ i mi muxune rafisaxi e bode xa. 17 Awa, i mirixi a ma di, a fala nxu xa, a daxa mudun yi fi Romi Manga Gbeen ma ba hanma a nama fi?”
18 Koni Yesu yi e nata ɲaxin kolon. A yi e yabi, a naxa, “Ɛ tan nafigine! Nanfera, ɛ katama n bunbadeni? 19 Ɛ gbeti gbananna yita n na mudun fima naxan na!” E yi gbeti gbananna yita a ra. 20 Yesu yi e maxɔdin, a naxa, “Nde xili nun a yɛtagin sawura a ma?” 21 E yi a yabi, e naxa, “Romi Manga Gbeena.” Nayi, Yesu yi a fala e xa, a naxa, “Mangan gbeen xa so a yii, Ala gbeen yi so Ala yii.”* Ala gbeena: Mangan yɛtagin sawuran to gbeti gbananna ma, na a findixi a gbeen nan na bayo a tan nan a rafalaxi. Adamadiine daxi Ala maligan nan na, nayi e fan findixi Ala gbeen nan na. Gbetin lan a so mangan yii mudun na, koni muxune lan e yi e yɛtɛ so Ala yii bayo e findixi e da mangan gbeen nan na. 22 E na mɛ waxatin naxan yi, e kabɛ kati, e keli a fɛma, e siga.
Faxa muxune rakeli fena
Maraka 12.18-27, Luka 20.27-40
23 Na lɔxɔn yɛtɛni, Saduse muxune yi e maso Yesu ra naxanye a falama a faxa muxune mi kelima sayani. E yi Yesu maxɔdin, 24 e naxa, “Karamɔxɔ, Musa bata yi a fala, a naxa, ‘Xa xɛmɛn faxa, a mi dii lu, a ngaxakedenna xa a kɛ ɲaxanla tongo alogo a xa diina nde bari faxa muxun xa.’† A mato Dunuɲa Fɔlɔn 38.8 nun Sariyane 25.5-6 kui. 25 Awa, ngaxakedenmane muxu solofere yi be nun, forimaan yi ɲaxanla futu, a faxa, a mi dii sɔtɔ, a ɲaxanla yi lu a xunyɛn xa. 26 A yi liga na kiini a firinden fan na, a saxanden fan yi liga na kiini, na yi liga han solofere. 27 Dɔnxɛn na, ɲaxanla fan yi faxa. 28 Awa, faxa muxune na keli waxatin naxan yi, ɲaxanla findima nde gbee ra na muxu soloferene yɛ? Bayo e birin bata yi a dɔxɔ.”
29 Yesu yi e yabi, a naxa, “Ɛ bata tantan, amasɔtɔ ɛ mi Kitabun kolon hanma Ala sɛnbɛna. 30 Bayo faxa muxune na keli waxatin naxan yi, e ligama nɛn alo malekan naxanye ariyanna yi. Xɛmɛn mi ɲaxalan futɛ, ɲaxanla mi dɔxɛ xɛmɛn xɔn. 31 Awa, naxan lanxi faxa muxune rakeli feen ma, ɛ mi Alaa falan xaranxi ba? A naxa, 32 ‘Iburahimaa Ala nan n tan na, e nun Isiyagaa Ala e nun Yaxubaa Ala.’ Anu, faxa muxune Ala mi a tan na fɔ niiramane.”‡ niiramane: Ala naxa a Iburahimaa Ala nan a ra. A mato Xɔrɔyaan 3.6 nun 3.15-16 kui. A mi a falaxi nun a Iburahimaa Ala nan yi a tan na Iburahima yi a nii ra waxatin naxan yi. Na luxi nɛn alo Ala yɛɛna e ra laxira yi. E mɔn e nii ra Ala yɛɛ ra yi. Nanara, faxa muxune kelima nɛn sayani.
33 Yamaan na mɛ waxatin naxan yi, e kabɛ Yesu a xaranna ma kati!
Yamari fisamantenna fe
Maraka 12.28-34, Luka 10.25-28
34 Farisi muxune a mɛ waxatin naxan yi, a Yesu e yabi kiin bata a liga Saduse muxune yi e dundu, e yi e malan. 35 Sariya karamɔxɔ keden yi na, na yi Yesu kɛɲaan fɛsɛfɛsɛ, a yi a maxɔdin, 36 a naxa, “Karamɔxɔ, yamarin mundun gbo dangu a birin na Sariya Kitabuni?” 37 Yesu yi a yabi, a naxa, “ ‘I Marigina Ala xanu i bɔɲɛn birin na e nun i niin birin na e nun i xaxinla birin na.’§ Sariyane 6.5 38 Yamarini ito gbo dangu e birin na. 39 A firindeni ito luxi nɛn alo bonna, a naxa, ‘I adamadi boden xanu alo i yɛtɛna.’* Saraxaraline 19.18 40 Sariya Kitabun nun nabine kitabune birin singanxi yamari firinni itoe nan na.”
Yesu yi maxɔdinna ti
Maraka 12.35-37, Luka 20.41-44
41 Farisi muxune malanxi waxatin naxan yi, Yesu yi e maxɔdin, a naxa, 42 “Ɛ mirixi Alaa Muxu Sugandixina feen ma di? Nde bɔnsɔn a ra?” E yi a yabi, e naxa, “Dawuda bɔnsɔnna nan a ra.” 43 Yesu yi e maxɔdin, a naxa, “Nanfera Dawuda a xili bama ‘N Marigina’ fata Alaa Nii Sariɲanxin na? Amasɔtɔ Dawuda a falama, a naxa,
44 ‘Marigin yi a fala n marigin xa,
a naxa, “Dɔxɔ n yiifanna ma,
han n yi i yaxune sa i sanna bun ma.”† Yaburin 110.1 ’
45 Awa, xa Dawuda a xili bama, ‘N Marigina,’ na ma, Alaa Muxu Sugandixin findixi Dawuda bɔnsɔnna ra di?”‡ Na waxatini karamɔxɔne yi a falama a Alaa Muxu Sugandixin barima Dawuda bɔnsɔnna nin fata Alaa falan na Samuyɛli Firinden 7.16 kui. Anu, xa Dawuda nan Yaburi 110 sɛbɛ, nayi a tan a falama Alaa Muxu Sugandixin ma fa fala “N Marigina.” Na bunna nɛɛn fa fala Alaa Muxu Sugandixin gbo a benba Dawuda xa. Na yi muxune yifu, a yi a yita a Yesu Alaa Muxu Sugandixin tiden gbo dangu Dawuda ra Ala yɛɛ ra yi. 46 Muxu yo mi nɔ a yabɛ fala keden peen na! Keli na waxatin ma, muxu yo mi fa susu a maxɔdinɲɛ fe gbɛtɛ ma.
*22:21: Ala gbeena: Mangan yɛtagin sawuran to gbeti gbananna ma, na a findixi a gbeen nan na bayo a tan nan a rafalaxi. Adamadiine daxi Ala maligan nan na, nayi e fan findixi Ala gbeen nan na. Gbetin lan a so mangan yii mudun na, koni muxune lan e yi e yɛtɛ so Ala yii bayo e findixi e da mangan gbeen nan na.
†22:24: A mato Dunuɲa Fɔlɔn 38.8 nun Sariyane 25.5-6 kui.
‡22:32: niiramane: Ala naxa a Iburahimaa Ala nan a ra. A mato Xɔrɔyaan 3.6 nun 3.15-16 kui. A mi a falaxi nun a Iburahimaa Ala nan yi a tan na Iburahima yi a nii ra waxatin naxan yi. Na luxi nɛn alo Ala yɛɛna e ra laxira yi. E mɔn e nii ra Ala yɛɛ ra yi. Nanara, faxa muxune kelima nɛn sayani.
§22:37: Sariyane 6.5
*22:39: Saraxaraline 19.18
†22:44: Yaburin 110.1
‡22:45: Na waxatini karamɔxɔne yi a falama a Alaa Muxu Sugandixin barima Dawuda bɔnsɔnna nin fata Alaa falan na Samuyɛli Firinden 7.16 kui. Anu, xa Dawuda nan Yaburi 110 sɛbɛ, nayi a tan a falama Alaa Muxu Sugandixin ma fa fala “N Marigina.” Na bunna nɛɛn fa fala Alaa Muxu Sugandixin gbo a benba Dawuda xa. Na yi muxune yifu, a yi a yita a Yesu Alaa Muxu Sugandixin tiden gbo dangu Dawuda ra Ala yɛɛ ra yi.