1 Se sios Antioch mu nunga prophet alo ago se, kausa kari alo ago: Barnabas, se Simeon, ko nup bo Niger,* Nup Niger ko nunguning mu kaetam. se Lusias Cyrene kari mu, se Manaen, se Saul. Kari Manaen mu governor Herod ilak wete lagara suan.† Herod imi mu Herod bo tala, ko nup Herod Antipas. Nu Herod Biya ko namar bo. 2 Nuna inang kaloman ale Kari Biya nup perr tui se bagaman. Se Bur Laili nunga maonam, “Nina Barnabas Saul ilak nunga atumukiral, se ura ko ani nunga aurem wore tamonko.” 3 Se nuna inang kaola ko munan umu nama menaram mu, nuna guranek beteman ale nuguting nungumik te beteman ale nunga beteman se ura ko namaman.

4 Nuna ilagala Bur Laili te nunga balam iwita namakasan. Nuna nama kapa Selusia arataman ale umu te dal taman ale Cyprus namakasan. 5 Nuna nama Salamis arataman mu, Juda nunga synagogue ningi Kaem ko den apukasan. Se John mu, nunga saonga iwita nongorak bagakaso.

6 Nuna tual lilim la ningi geragaman ale tai Paphos arataman. Ale umu te nuna Juda mang sima kari bo, se nu prophet kawel, ko nup Bar-Jesus, mu arigiman. 7 Nu Cyprus tual mu ko governor Sergius Paulus mu ilak bagakaso. Sergius Paulus mu kari ikia biya ago. Se nu ko gomang Kaem ko den ikiokko se Barnabas se Saul nunga den beteram. 8 Kari Bar-Jesus mu nup bo Elymas tala, nup mu ko nunguning mu mang sima kari. Se Elymas mu nongorak dun kopa ilukaso, ale nu Sergius Paulus ko tareng iwita bitiruk se nu Kaem ko den ko me gomang ningi nunguning arukko lage bitakaso. 9 Bare Saul, ko nup bo Paul, nu Bur Laili ko sokel ago terong mam, nu Elymas arikuawuram ale maonam, 10 “Ni Satan ko kuriang! Ni munan ningo suen biya ko kager kari! Ni hus hus pang pang se kawel munan suen biya ago terong maem. Ni Kari Biya ko munan diram umu balu maguwura ko munan sowore amaru bita toko? 11 Ikiko! Ni aitakta Kaem ko kuting arikko. Ni motam sisirok se, tom maiya nuam worem ko nikim imi me arikko,” mam.

Se tairatela Elymas motam tama bur tiromorom iram, se nu iriki posa posa geragakaso, ale kariimet bo kuting te iluwok ale lage kausokko wore ko loagakaso. 12 Se Sergius Paulus mel mu arigam ale Kristus ko gomang ningi nunguning aram. Mu awuk, nu Kari Biya ko den nuna balman se ikiam mu ko ninguru gomang pitigiram.

13 Paul ko sikisaki karogo Paphos beteman, ale dal taman nama Pamphylia, wonong Perga mu te arataman. Se umu te John‡ John imitang ko nup bo Mark. nunga beteram ale peleram Jerusalem namaram. 14 Nuna Perga beteman, ale aolak iluman nama Pisidia wonong bo Antioch mu te arataman. Ale Sabbath tom te Juda nunga synagogue ningi kasu naguman ale dagiman. 15 Se supuling alo Moses ko law ko batoga mu kauman ale prophet alo nunga den kauman, asele synagogue ko supuling iwita den beteman se nongote namaram, “Nanga singsang, nina kariimet nongomang motam sokel tua ko den ago agi mu, am balalko,” maman.

16 Se Paul barasu sanamaram, ale kuting te kutek mamonko paponaram, ale mam, “Nina Israel kariimet, se nina sor saki ko kariimet nina Kaem bowa ningi bagasan, nina aninga den ikialko! 17 Ana Israel nanga Kaem imi, nu nanga girigir alo noko ma nunga balam. Ale tom nuna Egypt sor te bagakasan mu nunga saongam se nunga gue pagam sor iram. Ale noko sokel aora mu te nunga giam ale sor umu beteram ale nongorak aratam, 18 ale yia 40 ko, sor garagarayam mu te nunga ikup gi se ta wore nunga sangaru pituwu lagaram. 19 Nu Canaan sor ningi digo bibiya 7 nunga moa parusuwuram ale nunga ali bataguru tam ale ko kariimet nungaram se aitak nononga aram. 20 Mel suen la aratam imi mu ko yia tom 450 ningi aratu aratu namaram.§ Kaem Israel alo nunga giam ale ali nungaram: Genesis 17:8; 24:7; Psalm 44:1-3; 136:21.

“Ale imi buring ko mu nu kari sinar nunga atumukirakaso se nunga bitarukasan tai prophet Samuel ko kam te. 21 Se kariimet aking king ko balman, se nu Benjamin ko gue te, Kish ko namar Saul balu nungaram, se yia 40 ko nunga bituam. 22 Udagi nu Saul menawuram ale David nunga king ko beteram. Ale iwita noko balam, ‘Ani Jesse ko namar David arigem, ale ani agata aga angamang motam te atumukirem; nu aninga angamang motam se aga ikia suen la karo tuokko,’ mam.* Saul David ilak: 1 Samuel 8:5; 10:21; 13:14; 16:12.

23 “Se kari imitang ko gue te Kaem ana Israel nanga Saonga Kari nangarukko kota balam uwutata Jesus nangaram. 24 Jesus ura duap me bitakaso la mu, John Israel alo giris palagamon ale anuwa marak tamonko mu balu pagarukaso. 25 Se tom John ko ura menarukko pipingi aram mu nu mam, ‘Ani nina kari ko baluwasan mu mena. Bare nu ani agowom kaoram taiwoso, nu kari nup biya se ani noko suwik gomang ko mayang kutuwurekko me terong tala, mu awuk, ani ningo nuam mena.’

26 “Aga singsang, nina Abraham ko gue te se nina sor saki ko kariimet Kaem bowa ningi bagasan, ikialko! Mu ana nago ko nanga saonga ko den mu beteram se tairam. 27 Jerusalem ko kariimet, se nunga supuling nongorak, nuna Jesus me ko ari ikiman. Bare nuna den ningi beteman ale moman se kueram mu te, nuna prophet nunga den pempem Sabbath kam ningi kau lagasan mu ko nunguning bita sapaman. 28 Nuna memek bo nu te momon se kuerukko me arigiman, bare Pilate yam baluk se momon se kuerukko manorman. 29 Ale batoga te nu kumik ko den aniram mu bita karo sapaman mu, nuna tam kangono te kutuwuman se kaparam se mutim ningi beteman. 30 Bare Kaem nu maraguwuram se barasam. 31 Se tom suen biya ko kariari nu ilak Galilee nama Jerusalem aratukasan mu ari gilingikasan. Nuna nomotam te ariga ewere te se, aitak anananga kariimet nunga manorsan.

32 “Ana nina den gilalong imi ninga manorsan: Anapeya Kaem bitirukko anananga girigir alo nunga maonam mu 33 ana ta nononga gue te imi nangate wetang awuram, ale Jesus maraguwuram se barasam ta umutang. Psalm ko batoga 2 mu te iwita batagorman se aniso:

36 “Nina ikisan, David ko tom te mu nu Kaem ko kuring karo tui laga kueram, se nu ko nongotakari nongorak mutim tuguman se iwi namaram. 37 Bare Kakirip kueram se Kaem maraguwuram mu me iwiram.

38 “Bore te se aga singsang, aninga angamang mu iwita ikialko ko aniso. Jesus te anananga memek mu suen la siwu nangarso. 39 Ale am nu te awiriya gomang ningi nunguning aso mu kari kumik memek mena ko arataso. Munan bo Moses ko law te uwuta nanga bitirukko me terong wore nu te ana ningo diram ko nanga balso. 40 Buta se nina ninguru sinar talko! Se mel prophet alo ko balman wore nina ningimik te me aratukko. Nuna iwita balman:

42 Ale Paul Barnabas ilak namamonko barasaman synagogue bitawaman mu, kariimet nunga aruman ale Sabbath udagi taimon ale bo karogo aking ko balmonko nunga manorman. 43 Se kariimet biya parasaman mu, Juda suen biya tala, se sor saki ko kariimet Juda nunga munan ningi kasu naguman mu, Paul Barnabas nogowom karoman. Se nuna ilagala nongorak munaka se nunga gi sapakasan, ale Kaem ko gomang lila bowa ningi sokel ago la bagamonko nunga manorman.

44 Week bo namaram se aking Sabbath tom se wonong lilim Kari Biya ko den ikimonko aratu biguwuman. 45 Se Juda alo kariimet suen biya uwuta nungarkaman ale ninguru nongomang magaram, se den memek duap duap Paul den baluwakaso wore ko balukasan.

46 Se Paul Barnabas ilak nguangara mena, nunga den koma balman ale maman, “Ana giriman Kaem ko den ninga manorman. Bare nina nibiring tuman, mu ta nina ninimi wetang te beteman, nina marak pempem bagara ko munan umu talko me terong. Bore te se, ana aitak nangama gurugu sor saki ko kariimet nungarman. 47 Mu awuk, Kari Biya iwita nanga maonam,

48 Se sor saki ko kariimet den umu ikiman mu nongomang barasam se Kari Biya ko den ko ninguru amilmilakasan. Se awiriya marak pempem bagamonko nunga atumukiram mu suen la nongomang ningi nunguning aram.

49 Se Kari Biya ko den mu pagam sor umu lilim aram. 50 Bare Juda alo mu wonong ko imet nunup ago Kaem bowa ningi bagara mu se, wonong ko kari gira gira mu nongomang atumukasan. Se Paul Barnabas ilak nunga bita maguwukasan, ale sor mu te nunga karoman. 51 Se nuna nusuwik gege siwu nungarman, ale sor mu beteman ale Iconium namaman.† Ali gege nusuwik te mu siwuman: Matthew 10:14. 52 Bare olekem alo sor umu te mu ninguru amilmilakasan, ale Bur Laili ago terong ma sapaman.