31
Padishahqa nesihet
Töwendikiler, padishah Lemuelge uning anisi arqiliq wehiy bilen kelgen sözlerdur; anisi bu sözlerni uninggha ögetken: «Padishah Lemuel» — bezi alimlar «Lemuel»ni Sulaymanning anisi Bat-Shéba uninggha qoyghan leqem, dep qaraydu. Israil üstidin höküm sürgüchiler arisida «Lemuel» isimlik bir padishah bizge namelum. «Lemuel» dégenning menisi: «Xuda üchün». «wehiy bilen kelgen sözler» — eger bu bab Agurning (30:1) sözining dawami bolsa, undaqta «wehiy bilen kelgen sözler» Perwerdigarning Agurning «dil-rohigha yükligen sözliri»ni ng dawamini körsitidu.
I oghlum, i méning amriqim, qesemler bilen tiligen arzuluqum, men sanga néme dey? «I méning amriqim» — ibraniy tilida «I baliyatqumning balisi!». «qesemler bilen tiligen arzuluqum!» — ibraniy tilida «I qesemlirimning balisi!».
Küch-quwwitingni ayal-xotunlar teripige serp qilmighin;
Yaki padishahlarnimu weyran qilidighan ishlargha bérilgüchi bolma! «ayal-xotunlar teripige» — démek, jinsiy heweslerge.   Qan. 17:17
I Lemuel, sharab ichish padishahlargha layiq emes,
Emirlergimu haraqqa xumar bolush yarashmas.
Bolmisa ular sharab ichip, muqeddes belgilimilerni untup,
Bozek bendilerning heqqini astin-üstün qiliwétishi mumkin.
Küchlük haraq ölgüsi kelgenlerge, hesretke chömgenlerge bérilsun!
Ular sharabni ichip, miskinlikini untup,
Qaytidin derd-elimini ésige keltürmisun! «Ular sharabni ichip, ... qaytidin derd-elimini ésige keltürmisun!» — bu sözler kinayilik, hejwiy bolghini bilen, mskinlerning sharab ichish sewebigimu hésdashliq bildüridu. Lékin ayet ularning shundaq qilidighanliqini hergiz testiqlighan emes. Közde tutulghini hökümdarlarning éghir mes’uliyitidin ibarettur.
Özliri üchün gep qilalmaydighanlargha aghzingni achqin,
Halak bolay dégenlerning dewaside gep qil.
Süküt qilma, ular üchün lilla höküm qil,
Ézilgenlerning we miskinlerning derdige derman bol. Law. 19:15; Qan. 1:16
 
Peziletlik ayal
10 |א| Peziletlik ayalni kim tapalaydu?
Uning qimmiti leel-yaqutlardinmu zor éship chüshidu. «peziletlik ayalni kim tapalaydu?...» — kéyinki 22 ayet shéir bolup, ibraniy tilida alahide shekilge ige. Ibraniy yéziqida 22 herp bar. Bu 22 ayetning herbiri ibraniy élipbe tertipige asasen bashlinidu (mesilen, uyghur tili bolsa, a-, e-, b- qatarliq herpler bilen bashlan’ghan’gha oxshash).   Pend. 12:4
11 |ב| Érining köngli uninggha tayinip xatirjem turidu,
U bolghachqa érining alghan oljisi kem emestur!
12 |ג| U ömür boyi érige wapadar bolup yaxshiliq qilidu,
Uni ziyan’gha uchratmaydu.
13 |ד| U qoy yungi we kendir tépip,
Öz qoli bilen jan dep ejir qilidu.
14 |ה| U soda kémilirige oxshash,
Ailini béqishtiki ozuq-tülüklerni yiraq jaylardin toshuydu.
15 |ו| Tang yorumasta u ornidin turidu,
Ailisidikilerge yémeklik teyyarlaydu,
Xizmetkar-dédeklerge nésiwisini teqsim qilidu. «... nésiwisini teqsim qilidu» — yaki «... ishni teqsim qilidu».
16 |ז| U bir parche étizni özi körüp alidu;
Qoli bilen yighqan daramettin u bir üzümzar bina qilidu.
17 |ח| Ishqa qarap u bélini küch bilen baghlar,
Bileklirini küchlendürer;
18 |ט| Öz ishining paydiliqliqigha közi yéter,
Kéchiche chirighini öchürmey ish qilar.
19 |י| U qolliri bilen chaqni chörer,
Barmaqliri yip urchuqini tutar.
20 |כ| Ajizlargha yardem qolini uzitar;
Hajetmenlerge qollirini sozar.
21 |ל| Qar yaghqanda u ailisi toghruluq endishe qilmaydu,
Öyidikilerning hemmisige qizil kiyimler kiydürülgen.
22 |מ| Kariwat yapquchlirini özi toquydu;
Özining kiyim-kéchekliri kanap we sösün rexttindur.
23 |נ| Érining sheher derwazilirida abruyi bar;
Shu yerde u yurttiki aqsaqallar qataridin orun alidu. «Érining sheher derwazilirida abruyi bar» — kona örp-adetler boyiche, yurttiki aqsaqallar sheher derwazida yighin échip sot qilatti.
24 |ס| U nepis kanaptin kiyim-kéchek tikip uni satidu;
Belwaghlarni tikip sodigerlerni teminleydu.
25 |ע| Kiyimi küch-qudret we izzet-hörmettur;
U kélechekke ümid bilen külüp qaraydu.
26 |פ| Aghzini achsila, dana söz qilidu,
Tilida méhribane nesihetler bar.
27 |צ| Ailisidiki ishlardin daim xewer alidu,
Bikargha nan yémeydu.
28 |ק| Perzentliri ornidin turup uninggha bext-beriket tileydu;
Érimu mubareklep uni maxtap: —
29 |ר| «Pezilet bilen yashighan ayallar köptur,
Biraq sen ularning hemmisidinmu éship chüshisen» — deydu.
30 |ש| Güzellik séhri aldamchidur,
Hösn-jamalmu peqet bir köpük, xalas,
Peqet Perwerdigardin qorqidighan ayalla maxtilidu!
31 |ת| U öz méhnitining méwiliridin behrimen bolsun!
Ejirliri uni derwazilarda hörmet-shöhretke érishtürsun! «Ejirliri uni derwazilarda hörmet-shöhretke érishtürsun!» — yuqiriqi izahatta déyilgendek, sheher derwaziliri aqsaqallar olturidighan orun bolup, jemiyetning eng yuqiri derijisini bildüridu.

31:1 «Padishah Lemuel» — bezi alimlar «Lemuel»ni Sulaymanning anisi Bat-Shéba uninggha qoyghan leqem, dep qaraydu. Israil üstidin höküm sürgüchiler arisida «Lemuel» isimlik bir padishah bizge namelum. «Lemuel» dégenning menisi: «Xuda üchün». «wehiy bilen kelgen sözler» — eger bu bab Agurning (30:1) sözining dawami bolsa, undaqta «wehiy bilen kelgen sözler» Perwerdigarning Agurning «dil-rohigha yükligen sözliri»ni ng dawamini körsitidu.

31:2 «I méning amriqim» — ibraniy tilida «I baliyatqumning balisi!». «qesemler bilen tiligen arzuluqum!» — ibraniy tilida «I qesemlirimning balisi!».

31:3 «ayal-xotunlar teripige» — démek, jinsiy heweslerge.

31:3 Qan. 17:17

31:7 «Ular sharabni ichip, ... qaytidin derd-elimini ésige keltürmisun!» — bu sözler kinayilik, hejwiy bolghini bilen, mskinlerning sharab ichish sewebigimu hésdashliq bildüridu. Lékin ayet ularning shundaq qilidighanliqini hergiz testiqlighan emes. Közde tutulghini hökümdarlarning éghir mes’uliyitidin ibarettur.

31:9 Law. 19:15; Qan. 1:16

31:10 «peziletlik ayalni kim tapalaydu?...» — kéyinki 22 ayet shéir bolup, ibraniy tilida alahide shekilge ige. Ibraniy yéziqida 22 herp bar. Bu 22 ayetning herbiri ibraniy élipbe tertipige asasen bashlinidu (mesilen, uyghur tili bolsa, a-, e-, b- qatarliq herpler bilen bashlan’ghan’gha oxshash).

31:10 Pend. 12:4

31:15 «... nésiwisini teqsim qilidu» — yaki «... ishni teqsim qilidu».

31:23 «Érining sheher derwazilirida abruyi bar» — kona örp-adetler boyiche, yurttiki aqsaqallar sheher derwazida yighin échip sot qilatti.

31:31 «Ejirliri uni derwazilarda hörmet-shöhretke érishtürsun!» — yuqiriqi izahatta déyilgendek, sheher derwaziliri aqsaqallar olturidighan orun bolup, jemiyetning eng yuqiri derijisini bildüridu.