14
قۇرغاقچىلىقلار ئۈستىدە بولغان مەرسىيە
يەرەمىياغا چۈشكەن، پەرۋەردىگارنىڭ قۇرغاقچىلىقلار توغرۇلۇق سۆزى: ــ
 
«يەرەمىيانىڭ مەرسىيەسى ۋە دۇئاسى»
يەھۇدا ماتەم تۇتىدۇ، ئۇنىڭ دەرۋازىلىرى زاۋالغا يۈز تۇتماقتا، خەلق يەرگە چاپلىشىپ قارىلىق تۇتىدۇ؛ يېرۇسالېمدىن نالە-پەرياد كۆتۈرۈلمەكتە. «يەھۇدا ماتەم تۇتىدۇ، ... خەلق يەرگە چاپلىشىپ قارىلىق تۇتىدۇ؛ يېرۇسالېمدىن نالە-پەرياد كۆتۈرۈلمەكتە» ــ بىزنىڭچە بۇ 2-9-ئايەتلەر
«يەرەمىيانىڭ مەرسىيەسى ۋە دۇئاسى». بىزنىڭچە 1-ئايەتتە تىلغا ئېلىنغان «پەرۋەردىگارنىڭ قۇرغاقچىلىقلار توغرۇلۇق سۆزى» رەسمىي ھالدا 10-ئايەتتە باشلىنىدۇ.
بەزى ئالىملار 2-6-ئايەتلەرنى پەرۋەردىگارنىڭ (بېشارەت بېرىدىغان) سۆزى، 7-9-ئايەتلەرنى يەرەمىيانىڭ دۇئاسى دەپ قارايدۇ. شۈبھىسىزكى، 10-15-ئايەتلەر ئاندىن بەلكىم 16-18-ئايەتلەر پەرۋەردىگارنىڭ جاۋابى ئىدى.
مۆتىۋەرلىرى چاپارمەنلىرىنى سۇ ئەكىلىشكە ئەۋەتىدۇ؛ ئۇلار سۇ ئازگاللىرىغا بارىدۇ، لېكىن ھېچ سۇ تاپالمايدۇ؛ ئۇلارنىڭ كۈپلىرى قۇرۇق قايتىپ كېلىدۇ؛ ئۇلار يەرگە قاراپ قالىدۇ، ساراسىمىگە چۈشىدۇ؛ ئۇلار بېشىنى يېپىپ تۆۋەن ساڭگىلىتىدۇ. «ئۇلار ... ساراسىمىگە چۈشىدۇ؛ ئۇلار بېشىنى يېپىپ تۆۋەن ساڭگىلىتىدۇ» ــ كونا زامانلاردا بېشىنى يېپىش قاتتىق پۇشيامان قىلىش، قاتتىق ئازابلىنىشنى بىلدۈرەتتى. ھېچ يامغۇر بولمىغاچقا يەر يۈزى يېرىلىپ كەتتى؛ يەر ھەيدىگۈچىلەر يەرگە قاراپ بېشىنى يېپىپ تۆۋەن ساڭگىلىتىدۇ. مارال بولسا دالادا بالا قوزىلايدۇ، ئاندىن قوزىسىدىن ۋاز كېچىدۇ؛ چۈنكى ئوت-چۆپ يوق. ياۋا ئېشەكلەر ئېگىزلىكلەردە تۇرۇپ چىلبۆرىلەردەك ھاسىراپ كېتىدۇ؛ ئوزۇق ئىزدەپ كۆزلىرى قاراڭغۇلىشىپ كېتىدۇ، چۈنكى ئوزۇق يوق. يەر. 12‏:4
 
يەرەمىيانىڭ دۇئاسى
ــ ئى پەرۋەردىگار، قەبىھلىكلىرىمىز بىزنى ئەيىبلەپ گۇۋاھلىق بەرگىنى بىلەن، ئۆزۈڭنىڭ نامىڭ ئۈچۈن بىر ئىشنى قىلغايسەن! چۈنكى بىزنىڭ يولۇڭدىن چىقىپ كېتىشىمىز ئىنتايىن كۆپتۇر؛ بىز سېنىڭ ئالدىڭدا گۇناھ سادىر قىلدۇق. ئى ئىسرائىلنىڭ ئارزۇسى، كۈلپەت چۈشكەندە ئۇلارنىڭ قۇتقۇزغۇچىسى بولغۇچى، سەن نېمىشقا بىزگە زېمىنىمىزدىكى مۇساپىردەك، بىر كېچىلا قونماقچى بولغان بىر يولۇچىدەك بولىسەن؟ نېمىشقا ھېچ ئامالسىز كىشىدەك، ھېچكىمنى قۇتقۇزالمايدىغان بىر پالۋانغا ئوخشاش بولىسەن؟ لېكىن سەن، ئى پەرۋەردىگار، ئارىمىزدا تۇرىسەن، بىز سېنىڭ نامىڭ بىلەن ئاتالغاندۇرمىز؛ بىزدىن ۋاز كېچىپ كەتمە! «بىز سېنىڭ نامىڭ بىلەن ئاتالغاندۇرمىز» ــ مەلۇم بىر كىشى باشقا بىرسىنىڭ نامى بىلەن ئاتالغان بولسا ئۇنىڭغا مەنسۇپ ۋە ئۇنىڭ مەسئۇللۇقى ۋە ھىمايىسى ئاستىدا تۇرىدۇ. «ئىسرائىل» (خۇدا بىلەن بولغان شاھزادە) ۋە «يەھۇدا» (مەدھىيە) دېگەن ئىسىملار خۇدانىڭ ئىككى نامىنى كۆرسەتكەن؛ خۇدا ئۆزى ئىسرائىلنى «مېنىڭ خەلقىم» دەپ ئاتىغانىدى.
 
پەرۋەردىگارنىڭ سۆزى رەسمىي باشلىنىدۇ
10 پەرۋەردىگار مۇشۇ خەلققە مۇنداق دەيدۇ: ــ ئۇلار دەرھەقىقەت مەندىن تېزىپ، كېزىشكە ئامراقتۇر؛ ئۇلار قەدەملىرىنى يامان يولدىن ھېچ تىزگىنلىمەيدۇ؛ پەرۋەردىگارنىڭ ئۇلاردىن ھېچقانداق خۇرسەنلىكى يوق؛ ئەمدى ھازىر ئۇلارنىڭ قەبىھلىكىنى ئېسىگە كەلتۈرۈپ ئۇلارنىڭ گۇناھلىرىنى جازالايدۇ.
 
يالغان پەيغەمبەرلەرگە ئىشىنىشكە بولغان جازا
11 ئاندىن پەرۋەردىگار ماڭا: ــ بۇ خەلقنىڭ بەخت-بەرىكىتى ئۈچۈن دۇئا قىلما ــ دېدى. مىس. 32‏:10؛ يەر. 7‏:16؛ 11‏:14 12 ــ ئۇلار روزا تۇتقاندا، پەريادىنى ئاڭلىمايمەن؛ ئۇلار كۆيدۈرمە قۇربانلىقلارنى ئاشلىق ھەدىيەلەر بىلەن سۇنغاندا، مەن ئۇلارنى قوبۇل قىلمايمەن؛ مەن ئۇلارنى قىلىچ، قەھەتچىلىك ۋە ۋابالار ئارقىلىق يوقىتىمەن. پەند. 1‏:28؛ يەش. 1‏:15؛ يەر. 6‏:20؛ 7‏:21،22؛ 11‏:11؛ ئ‍ەز. 8‏:18؛ مىك. 4‏:3
13 مەن بولسام: ــ ئاھ، رەب پەرۋەردىگار! مانا، پەيغەمبەرلەر ئۇلارغا: «سىلەر قىلىچنى ھېچ كۆرمەيسىلەر، قەھەتچىلىككىمۇ دۇچ كەلمەيسىلەر؛ چۈنكى مەن بۇ يەردە سىلەرنىڭ ئامان-ئېسەنلىكىڭلارغا كاپالەتلىك قىلىمەن» دەيدۇ، ــ دېدىم.
14 ئەمدى پەرۋەردىگار ماڭا مۇنداق دېدى: ــ پەيغەمبەرلەر مېنىڭ نامىمدا يالغان بېشارەتلەر بېرىدۇ؛ مەن ئۇلارنى ئەۋەتمىگەنمەن، ئۇلارنى بۇيرۇغان ئەمەسمەن، ۋە ئۇلارغا گەپ قىلغىنىم يوق. ئۇلار سىلەرگە ساختا كۆرۈنۈش، پالچىلىق، ئەرزىمەس نەرسىلەر توغرۇلۇق ئۆز كۆڭلىدىكى خام خىياللارنى ئېيتىپ بېشارەت بەرمەكتە. «ئۇلار سىلەرگە ساختا كۆرۈنۈش، پالچىلىق، ئەرزىمەس نەرسىلەر توغرۇلۇق ئۆز كۆڭلىدىكى خام خىياللارنى ئېيتىپ بېشارەت بەرمەكتە» ــ «ئەرزىمەس نەرسىلەر» بەلكىم بۇتلارنى كۆرسىتىدۇ.   يەر. 23‏:21؛ 27‏:15؛ 29‏:8، 9 15 شۇڭا پەرۋەردىگار: ــ مېنىڭ نامىمدا بېشارەت بېرىۋاتقان، مەن ئەۋەتمىگەن، يەنى: «قىلىچ ۋە قەھەتچىلىك بۇ زېمىنغا ھېچ كەلمەيدۇ» دەيدىغان پەيغەمبەرلەر توغرۇلۇق: ــ بۇ پەيغەمبەرلەر قىلىچ ۋە قەھەتچىلىك بىلەن يوقىتىلىدۇ؛ 16 ئۇلار بېشارەت بەرگەن خەلقنىڭ بولسا، قىلىچ ۋە قەھەتچىلىك تۈپەيلىدىن جەسەتلىرى يېرۇسالېم كوچىلىرىغا تاشلىۋېتىلىدۇ؛ ئۇلارنىڭ ئۆزلىرىنى، ئاياللىرىنى، قىز-ئوغۇللىرىنى كۆمگۈدەك ھېچكىم قالمايدۇ؛ مەن ئۇلارنىڭ رەزىللىكىنى ئۆز بېشىغا تۆكىمەن. 17 سەن ئۇلارغا شۇ سۆزنى ئېيتىسەن: ــ «كۆزلىرىمدىن كېچە-كۈندۈز ياش توختىمىسۇن؛ چۈنكى مېنىڭ پاك قىزىم بولغان خەلقىم يارىسى بۆسۈلگەندەك قاتتىق بىر زەرب يەپ، ئىنتايىن ئېغىر يارىلاندى»، ــ دەيدۇ. «مېنىڭ پاك قىزىم بولغان خەلقىم» ــ «پاك قىزىم بولغان خەلقىم»، ۋە «زىئون قىزى» «خەلقىمنىڭ قىزى» قاتارلىق ئىبارىلەر خۇدانىڭ ئۆز خەلقىگە ياكى باشقا خەلق (مەسىلەن، «مىسىرنىڭ قىزى»، 11:46)قە بولغان مېھرى-شەپقىتىنى، ئۇلارغا باغلىغان مۇھەببىتىنى كۆرسىتىدىغان مەنىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.   يەر. 13‏:17؛ يىغ. 1‏:16؛ 2‏:18
 
يەرەمىيا دۇئاسىنى داۋام قىلىدۇ
18 مەن دالاغا چىقسام، مانا قىلىچتىن ئۆلتۈرۈلگەنلەر؛ شەھەرگە كىرسەم، مانا قەھەتچىلىكتىن سولىشىپ كەتكەنلەر! چۈنكى پەيغەمبەر ھەم كاھىن ھەر ئىككىسىلا بىلىمسىز-نادان بولۇپ، ئۇلار زېمىندا ئۆز سودىسى بىلەنلا بولۇپ كەتتى. «چۈنكى پەيغەمبەر ھەم كاھىن ھەر ئىككىسىلا ... زېمىندا ئۆز سودىسى بىلەنلا بولۇپ كەتتى» ــ پەيغەمبەرلەر ۋە كاھىنلار سودا بىلەن شۇغۇللانماسلىق كېرەك ئىدى، ئەلۋەتتە. مۇشۇ ئايەتتىكى «سودىسى» ئۇلارنىڭ «خۇدانىڭ سۆزىنى بۇرمىلاپ ساتىدىغانلىقى»نى كۆرسىتىدۇ.
باشقا بىرخىل تەرجىمىسى: «...پەيغەمبەر ھەم كاھىن ھەر ئىككىسى ھېچ بىلمەيدىغان بىر زېمىنغا چىقىپ كەتتى».
19 سەن يەھۇدادىن نېمىشقا ۋاز كەچتىڭ؟ جېنىڭ زىئوندىن زېرىكتىمۇ؟ سەن نېمىشقا بىزنى شۇنچە داۋالىغۇسىز دەرىجىدە ئۇرغانىدىڭ؟ بىز ئارام-تىنچلىقنى كۈتتۇق، لېكىن ھېچ قۇتلۇق كۈنلەر يوقتۇر؛ شىپالىق بىر ۋاقىتنى كۈتتۇق، لېكىن مانا دەككە-دۈككە ئىچىدىدۇرمىز! يەر. 8‏:15 20 ئى پەرۋەردىگار، رەزىللىكىمىزنى، ئاتا-بوۋىلىرىمىزنىڭ قەبىھلىكىنى تونۇپ ئىقرار قىلىمىز؛ چۈنكى سېنىڭ ئالدىڭدا گۇناھ سادىر قىلدۇق. زەب. 106‏:6؛ دان. 9‏:8 21 ئۆزۈڭ نامىڭ ئۈچۈن يېرۇسالېمنى كۆزۈڭگە ئىلماي قويمىغايسەن؛ شان-شەرەپلىك تەختىڭ بولغان جاينى رەسۋا قىلمىغايسەن؛ ئەھدەڭنى ئېسىڭگە كەلتۈرگەيسەن، ئۇنى بۇزمىغايسەن! «شان-شەرەپلىك تەختىڭ بولغان جاينى رەسۋا قىلمىغايسەن» ــ «شان-شەرەپلىك تەختىڭ» بەلكىم يېرۇسالېمدا تۇرغان مۇقەددەس ئىبادەتخانىنى كۆرسىتىدۇ. 22 ئەللەر چوقۇنىدىغان «ئەرزىمەسلەر» ئارىسىدا يامغۇر ياغدۇرغۇچى بارمىدۇ؟ يېغىننى ئاسمانلار ئۆزلىرىلا بېرەمدۇ؟ بۇلارنى ئەمەلدە كۆرسەتكۈچى سەن ئەمەسمۇ، ئى پەرۋەردىگار خۇدايىمىز! شۇڭا سېنى تەلپۈنۈپ كۈتىمىز؛ چۈنكى سەنلا بۇلارنى قىلغۇچىدۇرسەن. زەب. 135‏:7؛ 147‏:8؛ يەش. 30‏:23؛ يەر. 5‏:24؛ 10‏:13
 
 

14:2 «يەھۇدا ماتەم تۇتىدۇ، ... خەلق يەرگە چاپلىشىپ قارىلىق تۇتىدۇ؛ يېرۇسالېمدىن نالە-پەرياد كۆتۈرۈلمەكتە» ــ بىزنىڭچە بۇ 2-9-ئايەتلەر «يەرەمىيانىڭ مەرسىيەسى ۋە دۇئاسى». بىزنىڭچە 1-ئايەتتە تىلغا ئېلىنغان «پەرۋەردىگارنىڭ قۇرغاقچىلىقلار توغرۇلۇق سۆزى» رەسمىي ھالدا 10-ئايەتتە باشلىنىدۇ. بەزى ئالىملار 2-6-ئايەتلەرنى پەرۋەردىگارنىڭ (بېشارەت بېرىدىغان) سۆزى، 7-9-ئايەتلەرنى يەرەمىيانىڭ دۇئاسى دەپ قارايدۇ. شۈبھىسىزكى، 10-15-ئايەتلەر ئاندىن بەلكىم 16-18-ئايەتلەر پەرۋەردىگارنىڭ جاۋابى ئىدى.

14:3 «ئۇلار ... ساراسىمىگە چۈشىدۇ؛ ئۇلار بېشىنى يېپىپ تۆۋەن ساڭگىلىتىدۇ» ــ كونا زامانلاردا بېشىنى يېپىش قاتتىق پۇشيامان قىلىش، قاتتىق ئازابلىنىشنى بىلدۈرەتتى.

14:6 يەر. 12‏:4

14:9 «بىز سېنىڭ نامىڭ بىلەن ئاتالغاندۇرمىز» ــ مەلۇم بىر كىشى باشقا بىرسىنىڭ نامى بىلەن ئاتالغان بولسا ئۇنىڭغا مەنسۇپ ۋە ئۇنىڭ مەسئۇللۇقى ۋە ھىمايىسى ئاستىدا تۇرىدۇ. «ئىسرائىل» (خۇدا بىلەن بولغان شاھزادە) ۋە «يەھۇدا» (مەدھىيە) دېگەن ئىسىملار خۇدانىڭ ئىككى نامىنى كۆرسەتكەن؛ خۇدا ئۆزى ئىسرائىلنى «مېنىڭ خەلقىم» دەپ ئاتىغانىدى.

14:11 مىس. 32‏:10؛ يەر. 7‏:16؛ 11‏:14

14:12 پەند. 1‏:28؛ يەش. 1‏:15؛ يەر. 6‏:20؛ 7‏:21،22؛ 11‏:11؛ ئ‍ەز. 8‏:18؛ مىك. 4‏:3

14:14 «ئۇلار سىلەرگە ساختا كۆرۈنۈش، پالچىلىق، ئەرزىمەس نەرسىلەر توغرۇلۇق ئۆز كۆڭلىدىكى خام خىياللارنى ئېيتىپ بېشارەت بەرمەكتە» ــ «ئەرزىمەس نەرسىلەر» بەلكىم بۇتلارنى كۆرسىتىدۇ.

14:14 يەر. 23‏:21؛ 27‏:15؛ 29‏:8، 9

14:17 «مېنىڭ پاك قىزىم بولغان خەلقىم» ــ «پاك قىزىم بولغان خەلقىم»، ۋە «زىئون قىزى» «خەلقىمنىڭ قىزى» قاتارلىق ئىبارىلەر خۇدانىڭ ئۆز خەلقىگە ياكى باشقا خەلق (مەسىلەن، «مىسىرنىڭ قىزى»، 11:46)قە بولغان مېھرى-شەپقىتىنى، ئۇلارغا باغلىغان مۇھەببىتىنى كۆرسىتىدىغان مەنىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

14:17 يەر. 13‏:17؛ يىغ. 1‏:16؛ 2‏:18

14:18 «چۈنكى پەيغەمبەر ھەم كاھىن ھەر ئىككىسىلا ... زېمىندا ئۆز سودىسى بىلەنلا بولۇپ كەتتى» ــ پەيغەمبەرلەر ۋە كاھىنلار سودا بىلەن شۇغۇللانماسلىق كېرەك ئىدى، ئەلۋەتتە. مۇشۇ ئايەتتىكى «سودىسى» ئۇلارنىڭ «خۇدانىڭ سۆزىنى بۇرمىلاپ ساتىدىغانلىقى»نى كۆرسىتىدۇ. باشقا بىرخىل تەرجىمىسى: «...پەيغەمبەر ھەم كاھىن ھەر ئىككىسى ھېچ بىلمەيدىغان بىر زېمىنغا چىقىپ كەتتى».

14:19 يەر. 8‏:15

14:20 زەب. 106‏:6؛ دان. 9‏:8

14:21 «شان-شەرەپلىك تەختىڭ بولغان جاينى رەسۋا قىلمىغايسەن» ــ «شان-شەرەپلىك تەختىڭ» بەلكىم يېرۇسالېمدا تۇرغان مۇقەددەس ئىبادەتخانىنى كۆرسىتىدۇ.

14:22 زەب. 135‏:7؛ 147‏:8؛ يەش. 30‏:23؛ يەر. 5‏:24؛ 10‏:13