7
Etɩyɛnə nii tuŋu
(Tʋtʋnan 6.9-15; Ebərə-ba 11.23-29; Zwan 5.45-47)
1 *Zwifə-ba Yɩɩ *joŋwana yun tɩ̀án nəkwɩa tə bwe Etɩyɛnə nə, ʋ wʋ́: «Mə yìə̀n tə nɛɛ nə nətən cɩ́gá?» 2 Etɩyɛnə ma le, ʋ wʋ́: «À nubɩa-ba, də à nyɩna-ba, á cʋga nə! Yɩɩ tə, ʋ jə dun, nə nan nə nɩbɛɛ *Abərahamə nə. Kʋ máŋá tə wa, də ʋ wulə Mezopotami nagwanaa wa, ʋ tə wà vəli, sə ʋ jə̀ń Aran nə. 3 Yɩɩ swɩ̀n ʋ con, ʋ wʋ́: ‹Nan, n ga yá n lʋʋ nii, də n dwíí tɩ̀án, sə n ga va lʋʋ nii tə wa, à nə wá bɩrɩ mʋ́›. 4 Abərahamə ma nan Kaləde, ʋ va ʋ jə̀ń Aran nə. Ʋ nyɩna tɩan kwa nə, kʋ bwálɩ́ təntə wa, Yɩɩ dàń pɩn ʋ nan Aran, ʋ bà lʋʋ nii kʋ tə nətən wa, á nə wulə kʋ wa zə̀n. 5 Kʋ máŋá tə wa, Yɩɩ wà wá bwálɩ́ pɩn, sə ʋ tɩnɩ kʋ. Ʋ wà bwálɩ́ tətə pɩn, sə ʋ tún ʋ naa kʋ wa. Kʋ ya Yɩɩ kàn nikana mʋ̀ də, ʋ wá pa kʋ lʋʋ nii təntə Abərahamə də ʋ dwíí tə nə, ʋ nə wá kə lʋʋ wa. Abərahamə yà ga tə ba bìú jə. 6 Á nəŋə kʋ tə, Yɩɩ nə swɩ̀n: ‹Abərahamə dwíí tə wá jə̀ń lʋʋ nii don nə. Ba wá jì lʋʋ nii təntə ywəŋə, yá ba wá də́ càn bɩna biənɩa. 7 Lʋʋ tə, ba nə wá yà kʋ tɩ̀án ywəŋə, à mʋ̀ Yɩɩ nə wá bʋ̀rɩ̀ kʋ bʋ̀rà. Kʋ mʋ̀ təntə kwa nə, ba dàń wá bà, ba fwa yɩjʋnɩ bwálɩ́ kʋ tə wa, à nə dí yáá à kàn kʋ nii də ba›. 8 Yɩɩ dàń ma kàn nikanɩ də Abərahamə. Kʋ mɩmɩnʋ nə ya bɛɛ *gwəŋə tə. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, Abərahamə ma goŋi ʋ bìú *Yɩzakə, ʋ lʋrɩ dɩan nana dɩɩn nə. Yɩzakə də nə lʋrɩ *Zwakɔbə, ʋ də goŋi wá. Zwakɔbə də goŋi ʋ bɩa fugə bələ tə, ba nə yɩ nə nɩbara fugə də bələ tə.
9 Nə nɩbara-ba tə jɩn wʋgwɩʋ də ba nyánʋ́ Zwʋzɛfə, ba ma yə̀ wá lɩ̀à yuu wa, ba nə vəli *Ezwipətə lʋʋ nii. 10 Yɩɩ dàń yɩn də wá. Ʋ lɩ wá ʋ wʋwalʋ mama wa. Yɩɩ pɩn ʋ na pubwanʋ də wʋbʋŋa Ezwipətə pɩ̀ʋ́ *Farawon yáá con. Farawon lɩ Zwʋzɛfə ʋ tún, sə ʋ tɩnɩ Ezwipətə lʋʋ nii, də ʋ dìə̀ tə ʋ ywàń tə yuu. 11 Niən dàń twi tə zʋ Ezwipətə lʋʋ nii tə, də Kanan lʋʋ nii tə mama wa. Kʋ yɩn càn zənzən, nə nɩbara-ba tə dàń yà kʋ́ʋ̀ ba won na ba də́. 12 Zwakɔbə nə nì də, mɩna wulə Ezwipətə nə, ʋ təntən ʋ tʋn nə nɩbara-ba tə naa nədʋ. 13 Yá ba nə vəli nɛɛ bələ tə nii nə, Zwʋzɛfə pɩn ʋ nubɩa tə lwarɩ wá, Farawon də dàń lwarɩ Zwʋzɛfə dwíí tɩ̀án tə. 14 Zwʋzɛfə dàń ma tʋn ʋ pa, ba ja ʋ nyɩna Zwakɔbə də ʋ dìə̀ lɩ̀à, ba nə yí sapwɩtwa də fugə də bonu, ba bà. 15 Mə nətʋ nə, Zwakɔbə vəli Ezwipətə. Yá mə lá nə, ʋ tɩga. Nə nɩbara tə də mama tɩga lá nə. 16 Ba zɩn ba tɩga tə, ba jə va Siswɛmə nə, ba gùrì ləbəri tə wa, Abərahamə yə̀ də səbiu Emɔrə bɩa tə con Siswɛmə nə.
17 Yá máŋá tə wa, Yɩɩ nikanɩ tə, ʋ nə kàn də Abərahamə nii nə, bwələ, sə kʋ sú, nə dwíí tə dàń pùlì zənzən Ezwipətə nə. 18 Kʋ kwa nə, pɩ̀ʋ́ don də kʋ́ʋ̀ jon pàrɩ̀ tə, ʋ nə wà Zwʋzɛfə yəni. 19 Ʋ mʋ̀ pɩ̀ʋ́ təntə dàń nə tʋn yɩ́á swɩan nə dwíí tə yɩra. Ʋ dàń fɩfɩn nə nɩbara-ba tə, ʋ pa, ba vɩ ba bìsɩ̀nɩ́ ba dʋga, sə kʋ pa ba tɩ. 20 Kʋ máŋá təntə wa nə, ba lʋrɩ Moyizə. Ʋ yɩ binanʋnʋ Yɩɩ yɩ́á yuu. Ba kʋnɩ wá cànɩ̀ batwa ʋ nyɩna dìə̀ tə wa. 21 Máŋá tə wa, ba nə dʋgʋ wá, Farawon bʋ̀á nɩ wá, ʋ tì ʋ ja va, ʋ kʋnɩ, ndə ʋ tətə bilʋra nə. 22 Ezwipətə tɩ̀án wʋbʋŋa tə nə, ba ma kwè wá. Moyizə yɩ dɩ̀àn tíú, kʋ twá də ʋ nii sʋgʋ də ʋ tʋtʋnɛɛ nə.
23 Ʋ bɩna sapwilə nii nə, ʋ ken sírí, sə ʋ va ʋ nubɩa *Yɩzərayɛlə lɩ̀à tə con. 24 Ʋ nɩ Ezwipətə tíú don də, ʋ wulə ʋ fɩfɩn ʋ dwíí tə wa lìù don. Yá ʋ dàń gʋa Ezwipətə tíú tə, sə ʋ ma wànɩ́ ʋ jon ʋ nubiu tə, Ezwipətə tíú tə yà nə fɩfɩn. 25 Ʋ yà bʋŋa də, ʋ nubɩa Yɩzərayɛlə lɩ̀à tə yà wá lwarɩ də, kʋ wá twá də wá, sə Yɩɩ ma jon ba. Yá ba wà kʋ lwarɩ. 26 Kʋ tɩa nə pʋrɩ, ʋ kʋ́ʋ̀ nɩ Yɩzərayɛlə lɩ̀à tə bələ, ba wulə ba mà duən, ʋ ma kʋ́ʋ̀ pɩ̀à, sə ʋ kwɛ̀e ba. Ʋ dàń ma swɩ̀n ba con, ʋ wʋ́: ‹À dabara-ba, á yɩ nubɩa, bɛ̀eɛ̀e nə pɩn, á də ma fɩfɩn duən?› 27 Yá ba lìù tə, ʋ nə fɩfɩn ʋ don tə, yugu Moyizə, ʋ ga swɩ̀n, ʋ wʋ́: ‹Wàà nə tún mʋ́, sə n ya pɩ̀ʋ́, sə n bʋ̀rɩ̀ bʋ̀rà nə yuu wa? 28 N pɩ̀à, sə n gʋ à də, ndə n dɩɩn nə gʋa Ezwipətə tíú tə, naaa?› 29 Kʋ sʋgʋ təntə pɩn Moyizə dəri, ʋ va Madɩan nagwanaa wa. Ʋ lʋrɩ bɩa bələ, kʋ lʋʋ nii təntə wa.
30 Kʋ bɩna sapwilə nii nə, *malɩka nan ʋ nə, kasɔɔ lanworu tə wa, *Sinayi paan tə yuu, mənvoo kʋ nə jə tuni wa. 31 Kʋ yiri tə gwárɩ́ Moyizə. Ʋ dàń ma va, sə ʋ ywàń kʋ ʋ lwarɩ. Ʋ dàń ma nì *Yuu-Tiu kori, kʋ nə wʋ́: 32 ‹À yɩ Yɩɩ tə, n nɩbara-ba tə nə jʋ̀nɩ̀! À yɩ Yɩɩ tə, n nɩbara Abərahamə, də Yɩzakə, də Zwakɔbə, ba nə jʋ̀nɩ̀!› Moyizə dàń vɩvaga, yá ʋ kʋ́ʋ̀ ba wʋdɩʋ jə, sə ʋ ywàń. 33 Yuu-Tiu dàń ma swɩ̀n ʋ con, ʋ wʋ́: ‹Lɩ n natʋra tə n nɛɛ nə! Bwálɩ́ təntə, n nə zɩga lá, yɩ à mʋ̀ tətə bwálɩ́. 34 À nɩ wʋwalʋ tə à lɩ̀à tə wulə kʋ wa Ezwipətə nə. À nì ba yinəgə kwirə tə. Yá à cuə, sə à jon ba ba càn tə wa. N dàń bàá sɩ́ʋ́n nə, à wá tʋn mʋ́ Ezwipətə nə›.»
35 Etɩyɛnə ma kʋ́ʋ̀ swɩ̀n ʋ súrí lá, ʋ wʋ́: «Ʋ mʋ̀ Moyizə təntə, ba yà tɛn, ba ga swɩ̀n, ba wʋ́: ‹Wàà nə tún mʋ́, sə n yà pɩ̀ʋ́ də n bʋ̀rɩ̀ nə bʋ̀rà?› Mə ʋ mʋ̀ nə Yɩɩ tʋn, sə ʋ yà pɩ̀ʋ́, də ʋ lɩ ba ba càn wa. Kʋ twá də malɩka tə, ʋ nɩ tuni tə wa, saŋʋ. 36 Ʋ mʋ̀ nə lɩ ba Ezwipətə lʋʋ nii tə wa. Kʋ twá də ʋ nə tʋn yomɩlan də Yɩɩ dɩ̀àn mɩmɩnan yìə̀n, Ezwipətə lʋʋ nii tə wa, də ‹mʋʋ nəsɩan* 7.36 Máŋá tə wa, Moyizə nə lɩ Yɩzərayɛlə lɩ̀à tə Ezwipətə lʋʋ nii tə wa, mə ‹mʋʋ nəsɩan› tə wa nə Yɩɩ pɩn, kʋ nɩ́á tə pwɛ̀e duən wa, tə ga yá cwəŋə, tə pa, ba kɛ̀eń tɩa nəkʋrʋ wa, ba va Kanan lʋʋ nii. Kʋ mʋʋ təntə wa nə Farawon kwatara tə mé, máŋá tə wa, ba nə dɩŋɩ Yɩzərayɛlə lɩ̀à tə, sə ba ja.› tə wa, də kasɔɔ lanworu tə wa bɩna sapwilə. 37 Mə ʋ mʋ̀ Moyizə təntə nə swɩ̀n Yɩzərayɛlə lɩ̀à tə con, ʋ wʋ́: ‹Yɩɩ wá lɩ á wa lìù, sə ʋ yà Yɩɩ nii *sʋ̀sʋ̀nʋ̀, ndə à mʋ̀ nə›. 38 Máŋá tə nə, Moyizə nə yɩn də Yɩzərayɛlə púlí tə kasɔɔ lanworu tə wa, ʋ nə yɩn də nə nɩbara-ba tə, ʋ ga ya də malɩka tə. Ʋ mʋ̀ con nə malɩka tə swɩ̀n Sinayi paan tə yuu wa, ʋ ga jon Yɩɩ sʋgʋ tə, kʋ nə pɩn mɩɩ ʋ pa nəba.
39 Nə nɩbara-ba tə yà ba pɩ̀à, sə ba zìlí ʋ nii. Ba vɩga wá, ba pubʋŋa ga pìí, kʋ wulə Ezwipətə lʋʋ nii nə. 40 Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ba swɩ̀n *Arɔn con, ba wʋ́: ‹Fwa yɩa, n pa nəba, sə tə yà nə yáá. Ʋ mʋ̀ Moyizə təntə, ʋ nə pɩn, nə nan Ezwipətə lʋʋ nii tə wa, nə kʋ́ʋ̀ yə̀rì kʋ tə, ʋ nə jigə›. 41 Kʋ mʋ̀ dɩan təntə wa, ba fwa woŋwanʋ, kʋ nə nyɩn ndə nabiə nə, ba ga gʋ wiən, ba ma fwa *joŋi kʋ mʋ̀ woŋwanʋ təntə yuu wa. Ba dàń ga jwɛ kʋ mʋ̀ won təntə yɩrɩ, ba tətə nə fwa. 42 Yɩɩ ma vəvəri ʋ kwa, ʋ ma te ba, ʋ ga yá ba, kʋ pa, ba dàń jʋ̀nɩ̀ yɩcaʋ də cànà də kacɩlacɛ tə, lanworu tə wa. Yoo təntə pʋ́pʋ́nɩ́ Yɩɩ sagɩ tə wa, kʋ twá də Yɩɩ nii sʋ̀sʋ̀nà tə, kʋ wʋ́:
‹Yɩzərayɛlə lɩ̀à-ba, á bɩna sapwilə tə mɛ kasɔɔ lanworu tə wa, á fwa joŋə, də á gwɩ vàná, á pɩn nə, naaa? 43 Kʋ yɩ á zɩn yɩɩ Molɔkə† 7.43 Molɔkə də Ronfan yɩ woŋwanan. Fuən lɩ̀à tə, ba yà nə wulə Kanan lʋʋ nii tə wa, yà nə jʋ̀nɩ̀ tə. gansili tə, də á yɩɩ Ronfan kacɩlacɔ tə, á tətə nə fwa. Tə mʋ̀ kʋnkʋn yɩa təntə mama yɩ á tətə nə fwa, sə á bʋ tə nə. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, à dàń wá pa, á va á galɩ *Babɩlɔnə lʋʋ nii yuu›.
44 Kasɔɔ lanworu tə wa, á nɩbara-ba yà jɩn Yɩɩ *wulu gansili tə. Kʋ yɩ kʋ fwa ndə nətʋ tə, Yɩɩ nə swɩ̀n Moyizə con, sə kʋ fwa, ndə Moyizə tətə nə nɩ kʋ yiri tə. 45 Nə nɩbara tə, ba də nə kʋ́ʋ̀ púə́ ba kwa, də nə kʋ́ʋ̀ jon kʋ mʋ̀ gansili təntə, ba zɩn, máŋá tə wa, Zwozuwe də nə kʋ́ʋ̀ yɩn ba yáá tíú, ba ja bà lʋʋ nii kʋ tə wa. Yɩɩ ma san ʋ ta lʋʋ nii təntə tɩ̀án, ʋ dɩŋɩ ba yáá con. Yɩɩ wulu gansili tə yɩn bwálɩ́ kʋ tə wa, kʋ ja va kʋ yí pɩ̀ʋ́ *Davidə pàrɩ̀ tə máŋá. 46 Davidə nɩ yuywaŋʋ Yɩɩ yáá con, ʋ dàń ma lòrì cwəŋə, sə ʋ lwà bwálɩ́ ʋ kə Zwakɔbə Yɩɩ‡ 7.46 Kʋ yɩ *Zwifə-ba Yɩɩ *dìə̀. Wiən tə mama, tə yà nə wulə Yɩɩ wulu gansili tə wa, ba ken tə mama Yɩɩ dìə̀ tə wa. tə lá nə. 47 Yá kʋ yɩ *Salʋmʋn nə lwə̀ dìə̀ təntə.
48 Yɩɩ tə, ʋ nə wulə ban ban, ga ba dìə̀ tə, ləzwənə nə lwə̀, wa yanɩ. Yɩɩ nii sʋ̀sʋ̀nʋ̀ swɩ̀n də, Yuu-Tiu swɩ̀n, ʋ wʋ́:
49 ‹Lanworu tə nə yɩ à padaʋ, yá tɩa tə mʋ̀ yɩ goli, à naa cɩcɩ kə tún bwálɩ́. Bakʋn dìə̀ yiri nə, á wàá á lwè, á pɩn nə? Bwálɩ́ kʋkwa wa nə, à wàá à pəni, à sìí? 50 Kʋ tà à mʋ̀ nə fwa won mama, naaa?›
51 Á mʋ̀, á yɩ lɩ̀à tə, á yɩ vɩʋ lɩ̀à. Á mantɩa á gwəŋə bɛɛ. Yá á waa tə də á zɩan mʋ̀ ba Yɩɩ sʋgʋ tə sɛ̀e, Yɩɩ-*Siŋu tə nə swɩ̀n á con. Á də á nɩbara-ba tə nə yɩ won nədʋ. 52 Yɩɩ nii sʋ̀sʋ̀nà tə wa, ba wà tətə nə, á nɩbara-ba tə nə wà fɩfɩn? Lɩ̀à tə, ba nə dí yáá ba swɩ̀n cɩ́gá tíú§ 7.52 Lìù təntə nə yɩ Zwezi. tə túrí tə yoo, á nɩbara-ba tə nə gʋa ba. Yá mə kʋ lìù təntə, á də kʋ́ʋ̀ gɩgɩra á gʋ. 53 Á mʋ̀ yɩ lɩ̀à tə, á nə twá də malɩkɛ, á ma na Yɩɩ *nii tə, ʋ nə pɩn Moyizə nə. Yá də kʋ nətʋ mɛ, á wà kʋ nii təntə zìlí».
Ba dɩlɩ Etɩyɛnə də kapana ba gʋ
54 Etɩyɛnə nə tún ʋ nii wuuu, ʋ va ʋ zwɛ̀e. Ʋ sʋ̀ràn tə ma pɩn, ba bɩcanɩ sú də lɩŋa ʋ yuu wa. Ba ga vwa ba nipʋrʋ. 55 Etɩyɛnə, súə́ də Yɩɩ-*Siŋu tə, ʋ zɩ̀n ʋ yáá ʋ kə lanworu tə wa, ʋ ga na Yɩɩ dun tə, də Zwezi ʋ zàn ʋ zɩga Yɩɩ jɩzən vàn nə. 56 Ʋ ma swɩ̀n, ʋ wʋ́: «Á cʋga, à na lanworu tə kʋ súrí, yá *Ləzwənə-Biu* 7.56 Lìù təntə nə yɩ Zwezi. tə zɩga Yɩɩ jɩzən vàn tə yuu».
57 Ba mama dàń ma mà cə̀rí zəgə zəgə ba sun ba zɩan, ba ga gàrɩ̀ duən ʋ yuu wa. 58 Ba tùrì wá, ba ja nan tɩʋ tə nii nə. Ba dàń ga wulə ba dɩlɩ wá də kapana, sə ba gʋ. Balandʋrʋ don, ʋ yɩrɩ nə yɩ Solə† 7.58 Solə jə yɩrɩ don, kʋ nə yɩ Polə. nə cɩ̀gà lɩ̀à tə, ba nə dɩlɩ Etɩyɛnə, ganan nə. 59 Máŋá tə wa, ba nə wulə ba dɩlɩ wá də kapana tə, Etɩyɛnə lòrì Zwezi, ʋ wʋ́: «*Yuu-Tiu Zwezi, jon à siŋu tə n kə n con». 60 Ʋ ga jə̀ń ʋ nadwana yuu, ʋ bubwi, ʋ wʋ́: «Yuu-Tiu, dàn ká jələ cʋna tə tə, n kə ba yuu wa». Etɩyɛnə nə swɩ̀n tə sʋ̀ràn təntə, ʋ zwɛ̀e kwa nə, ʋ mɩɩ zwɛ̀e.
*7:36 7.36 Máŋá tə wa, Moyizə nə lɩ Yɩzərayɛlə lɩ̀à tə Ezwipətə lʋʋ nii tə wa, mə ‹mʋʋ nəsɩan› tə wa nə Yɩɩ pɩn, kʋ nɩ́á tə pwɛ̀e duən wa, tə ga yá cwəŋə, tə pa, ba kɛ̀eń tɩa nəkʋrʋ wa, ba va Kanan lʋʋ nii. Kʋ mʋʋ təntə wa nə Farawon kwatara tə mé, máŋá tə wa, ba nə dɩŋɩ Yɩzərayɛlə lɩ̀à tə, sə ba ja.
†7:43 7.43 Molɔkə də Ronfan yɩ woŋwanan. Fuən lɩ̀à tə, ba yà nə wulə Kanan lʋʋ nii tə wa, yà nə jʋ̀nɩ̀ tə.
‡7:46 7.46 Kʋ yɩ *Zwifə-ba Yɩɩ *dìə̀. Wiən tə mama, tə yà nə wulə Yɩɩ wulu gansili tə wa, ba ken tə mama Yɩɩ dìə̀ tə wa.
§7:52 7.52 Lìù təntə nə yɩ Zwezi.
*7:56 7.56 Lìù təntə nə yɩ Zwezi.
†7:58 7.58 Solə jə yɩrɩ don, kʋ nə yɩ Polə.