Yuhana Jwumpe Nintanmpe Jwuŋkanni
Mpe yii à yaa yii cè mà jwo yii jyè sémɛŋi funŋɔ jwumpe e ke
Yuhana à mpe jwumpe sémɛ, bà pu lógofeebii si mpyi si dá li na na Yesu u ɲyɛ Kile Niɲcwɔnrɔŋi ná Kile Jyaŋi mɛ (20.30-31). Yesu ɲwɔjwumpe ná u kapyiiŋkii ɲwɔhe k'à ŋwɔhɔ ke, Yuhana à cyaga yaha sèl'e kur'á.
Sémɛŋ'à táa tatɛɛnyɛ shuunni. Tatɛɛnge niɲcyiige na Yesu kakyanhala karigii cyìi baashuunni kyaa yu (1--12). Cyi na yiri kacyeeŋkii, ɲaha kurugo yɛ cyi à li cyêe na Kile Jyaŋi u ɲyɛ Yesu. Yesu ná mpii pi à bínn'a tɛ̀ɛn jwumɔ na ke, ŋke cyage na yu lire kyaa na mú, mu à jwo u ná Yahutuubii Kile kuni yyaha yyére shinŋi (3) u ná Samari shiinbii cwoŋi (4) u ná yampii (5--9).
Kàlaŋi Yesu ɲyɛ na ŋkaan ke, ur'à li cyêe na uru u ɲyɛ:
Ɲjyìŋi u à yîri nìɲyiŋi i ke
Mpànahaŋi niɲcɛnŋi
Diɲyɛŋi bɛ̀ɛnmpe
Tajyiɲwɔge
Kuni i wà sí n‑jà nɔ Kile yyére ke
Sèeŋi
Ŋge u maha kwùubii ɲɛ̀ni ke
Ŋge u maha shìŋi niŋkwombaaŋi kaan ke.
Lire cyèeŋkanni na, Yesu à uye cyêe diɲyɛŋi puni na.
Sémɛŋi tatɛɛnge shɔnwoge na yu Yesu vworoŋi kyaa na diɲyɛŋi i, s'a ŋkɛ̀ɛge Tufooŋi Kile yyére (13--21). Yesu na yu ná u cyelempyiibii kɛ ná shuunniŋi i maa pi yɛrɛge mà yyaha tíi ná u tèefworoni i pi shwɔhɔl'e (13--16). Yesu à u Tuŋi Kile ɲáare u cyelempyiibii kyaa na, maa pi le u cye e (17).
Kàntugo yyére, Yahutuubii Kile kuni yyaha yyére shiinbil'à u cû, ka pi i u bò kworokworocige na, maa u buwuŋi tò (18--19). Lire ɲwɔhe na, ka u u ɲɛ̀ a fworo kwùŋi i maa uye cyêe u cyelempyiibii na (20--21).
Yesu na mpyi Yahutu, u cyelempyiibii mú sí mpyi Yahutuu, ŋka Yesu kyaa mpyi a pɛn Yahutuubii ɲùŋufeebil'á. Kile Saliyaŋi cyelentiibii ná Kile sáragawwuubii ɲùŋufeebii pi mpyi Yesu zàmpɛɛnbii.
Yuhana sémɛŋi ɲyɛ na Yesu ziŋi ná u nàŋkocyɛɛre kyaa yu mɛ. Ŋka u à yi fíniŋ'a jwo na Kile Jwumpe pu ɲyɛ Yesu, puru ná Kile u à wwɔ̀ fo tasiige e. Yesu cye kurugo, Kile à pa ntɛ̀ɛn sùpyire shwɔhɔl'e. Lire pyiŋkanni na, ti sí n‑jà n‑pyi Kile pyìi. Mà Yesu yaha ɲìŋke na, u à sɛ́nmɛg'a wwɔ̀ ná Tufooŋi i maa u tùnnture pyi. Shin maha shin u na Kile caa ke, urufoo sí n‑jà u cè Yesu cye kurugo.
1
Kile Jwumpe à pyi sùpya
1 Mà jwo diɲyɛŋi u sìi ke, Jwumpe mpyi wani mà mɔ. Pu mpyi ná Kile e. Puru Jwumpe pu mpyi Kile yabiliŋi. 2 Ŋge u ɲyɛ puru Jwumpe ke, u mpyi wani ná Kile e, mà jwo diɲyɛŋi u sìi ke. 3 Uru cye kurugo Kile à yaayi puni dá. Yaaga maha yaaga k'à dá ke, kuru kà ɲyɛ a dá u baa mɛ. 4 Ur'e shìŋi niŋkwombaaŋ'à fworo, uru u maha bɛ̀ɛnmpe kaan sùpyir'á. 5 Puru bɛ̀ɛnmpe na ɲî numpini i, ŋka numpini ɲyɛ a jà pu na mɛ* Pìi maha jwo: «Puru bɛ̀ɛnmpe na ɲî numpini i, ŋka numpini ɲyɛ a ɲɛɛ pu na mɛ.». 6 Tèni là à pa nɔ, ka Kile si nàŋi wà pyi u tùnntunŋɔ, u mɛge na mpyi Yuhana. 7 U à pa mpa a bɛ̀ɛnmpe kyaa yu, bà sùpyire puni si mpyi si dá pu na u jwumpe cye kurugo mɛ. 8 Uru yabiliŋi bà u mpyi puru bɛ̀ɛnmpe mɛ, u mpyi a pa si mpa pu kyaa jwo kanna. 9 Ŋge u mpyi bɛ̀ɛnmpe sèesee wumpe ke, ur'à pa diɲyɛŋi i mpa bɛ̀ɛnmpe kan sùpyir'á.
10 U mpyi diɲyɛŋi i, diɲyɛŋ'à dá u cye kurugo, lire ná li wuuni mú i, diɲyɛŋi sùpyir'à u cyé. 11 U à pa u yabiliŋi shiinbii yyére, pi ɲyɛ a ɲɛɛ u na mɛ. 12 Ŋka mpii pi à ɲɛɛ u na maa dá u mɛge na ke, u à kuni kan pire pun'á pi pyi Kile pyìi. 13 Pi ɲyɛ a Kile pyìfente ta sùpyire woore taŋkanni na mɛ. Pi ɲyɛ a ta nɔ ná u cwo pyìi taŋkanni na mɛ. Sùpya ɲyii kyaa bà l'à pi pyi amuni mɛ. Ŋka Kile yabiliŋi u à ɲɛɛ maa pi pyi u pyìi.
14 Ɲyɛ puru Jwumpe à pa mpyi sùpya, maa ntɛ̀ɛn wuu shwɔhɔl'e mà tère pyi. Wuu à u pèente ɲya. Uru u ɲyɛ Jyafooŋi niŋkinŋi mà fworo Tufooŋi Kile e ke, ur'e tire pèente ɲyɛ. Uru u à ɲwɔ wuu na sèl'e, maa sèeŋi cyêe wuu na.
15 Ɲyɛ Yuhana à Yesu kyaa jwo. U à jwo fànha na: «Ŋge kyaa mii mpyi a jwo na u sí n‑kwɔ̀ n‑pa mii kàntugo ke, ur'à fànha tò mii na, ɲaha na yɛ mà jwo mii u si ke, u mpyi wani mà kwɔ̀.»
16 U à ɲwɔ wuu na sèl'e maa kacɛnni là tɛ̀g'a kacɛnni là fûnŋɔ wuu ᆠPìi maha jwo: «Wuu à kacɛnni là ta là kàntugo.» . 17 Yii li cè, Kile mpyi a u Saliyaŋi kan Musa cye kurugo, numɛ u à ɲwɔ wuu na maa sèeŋi cyêe wuu na Yesu Kirisita cye kurugo. 18 Sùpya sàha ŋkwɔ̀ a Kile ɲya a ɲya mɛ. Ŋka Jyafooŋi niŋkinŋi u ɲyɛ Kile yabiliŋi, maa mpyi Tufooŋi Kile taan ke, uru u à Kile pyiŋkanni cyêe wuu na.
Pi na Yuhana yíbili uye kyaa na
(Macwo 3.1-12; Marika 1.1-8; Luka 3.1-18)
19 Ɲyɛ Yahutuubii ɲùŋufeebil'à sáragawwuubii pìi ná Levi tùluge shiinbii pìi yîrige Zheruzalɛmu kànhe e mà tun Yuhana á, pi sà u yíbe na jofoo u ɲyɛ u wi yɛ? 20 Pi à u yíbe ke, u ɲyɛ a yaaga ŋwɔhɔ pi na mɛ, u à tíl'a jwo pi á: «Mii bà u ɲyɛ Kile Niɲcwɔnrɔŋi mɛ.» 21 Ka pi i u yíbe: «Jofoo sí u ɲyɛ mu yɛ? Mu u ɲyɛ Kile tùnntunŋiEli la?» Ka Yuhana si pi pyi: «Ɔnhɔ, uru bà u ɲyɛ mii mɛ.» Ka pi i núr'a u pyi: «Kile tùnntunŋi wuu na sigili ke, uru u ɲyɛ mu la‡ Yahutuubii mpyi na Kile tùnntunŋɔ sigili ŋgemu u ɲyɛ Musa fiige ná u mpyi na sí n‑pa tèrigii nizanŋkil'e ke. Pìi mpyi na sɔ̂nŋi na uru Kile tùnntunŋi u sí n‑pyi Kile Niɲcwɔnrɔŋi (Duterenɔmu 18.15-18; Kapyiiŋkii 3.22).?» Ka u u núr'a jwo: «Ɔnhɔ.» 22 Ka pi i ŋkànha a jwo: «Jofoo sí u ɲyɛ mu yɛ? Yà jwo wuu á, wuu sà jwo wuu tunveebil'á. Jofoo mu yabiliŋi na maye sɔ̂nŋi yɛ?» 23 Ka Yuhana si pi ɲwɔ shwɔ ná Kile tùnntunŋi Ezayi ɲwɔjwumpe e na:
«Mɛjwul'à fworo síwage e fànha na
“Yii kuro nintiile yal'a yaha Kafooŋi mɛɛ na.”
Ɲyɛ mii Yuhana u ɲyɛ ná lire mɛjwuuni i§ Ezayi 40.3.»
24 Sùpyire ti mpyi a tun Yuhana yyére ke, Farizhɛɛnbii pìi na mpyi ná pi e. 25 Ka pire si núr'a u yíbe: «Mu bà u ɲyɛ Kile Niɲcwɔnrɔŋi mɛ, mu ɲyɛ Eli mɛ, mu sí ɲyɛ Kile tùnntunŋi nizigiŋi mɛ, ka ɲaha si mu ta mu u sùpyire batizeli yɛ?» 26 Ka Yuhana si pi pyi: «Mii na sùpyire batizeli lwɔhe e kanna. Yii shwɔhɔl'e, nàŋi wà na ɲyɛ wani, yii ɲyɛ a u cè mɛ, 27 uru sí n‑pa mii kàntugo, ŋka mii ɲùŋk'à cyɛ́rɛ u tanhaɲyi mɛɛre zànhaŋi i u tooyi na* Yahutuubii mpyi maha pi nàmpwuunbii tanhaɲyi mɛɛre sànha, maa pi tooyi jyé. Pi bilibii pi mpyi maha lire pyi. Pi nàmpwuunbii sunmage shwoŋkanni li mpyi lire..»
28 Cyire karigil'à pyi Bɛtani kànhe e, Zhurudɛn baŋi kàntugo. Kuru cyage e, Yuhana mpyi na sùpyire batizeli.
Yesu u ɲyɛ Kile Mpabilini
29 Kuru canŋa nùmpanŋa, Yuhana à Yesu ɲya u u sì u yyére ke, maa jwo sùpyir'á: «Yii wíi, Kile Mpabilini li ɲyɛ nde, lire li sí n‑pa diɲyɛ sùpyire kapegigii yàfa ti na. 30 Uru kyaa mii mpyi a fyânha a jwo yii á, tèni i mii à jwo “Nàŋi wà na ma mii kàntugo, ŋka u à pêe mii na, maa mpyi mii yyaha na, ɲaha na yɛ mii à si mà u ta.” 31 Mii yabiliŋi mpyi a cè na uru wi mɛ. Ŋka mii à pa mpa a sùpyire batizeli lwɔhe e, bà Izirayɛli shiinbii si mpyi si u cè mɛ.»
32 Puru kàntugo, mpe Yuhana à jwo: «Mii à Kile Munaani ɲya l'à yîri nìɲyiŋi na mpánmpɔrɔgɔ fiige, mà pa ntɛ̀ɛn Yesu na. 33 Mii yabiliŋi mpyi a u cè mɛ. Ŋka ŋge u à mii tun mii u pa a sùpyire batizeli lwɔhe e ke, uru u à yi jwo mii á na mii aha bú Kile Munaani ɲya l'à tîg'a pa ntɛ̀ɛn ŋgemu na ke, uru u sí raa sùpyire batizeli ná Kile Munaani i. 34 Mii à li ɲya li jwuŋkanni na. Lire e mii à jwo sùpyir'á na “Ŋge nàŋi u ɲyɛ Kile Jyaŋi† Sémɛbii pìi maha jwo: «Kile Niɲcwɔnrɔŋi»..”»
Yesu cyelempyiibii niɲcyiibii
35 Kuru canŋa nùmpanŋa, Yuhana mpyi a yyére wani ná u cyelempyiibii pìi shuunni i. 36 Ka u u Yesu nintoroŋi wíi, maa jwo: «Yii wíi, Kile Mpabilini li ɲyɛ nde!»
37 Yuhana cyelempyiibii mpii shuunniŋ'à puru jwumpe lógo ke, maa ntaha Yesu fye e. 38 Yesu à yyahe kɛ̂ɛnŋ'a wíl'a pi ɲya pi à taha uru fye e ke, maa pi yíbe: «Ɲaha yii na ɲcaa yɛ?» Ka pi i u pyi: «Arabi (lire ɲwɔhe ku ɲyɛ cyelentuŋi) taa mu à tîrige ke?» 39 Ka u u pi pyi: «Yii a ma, yii sí ku ɲya.» Ka pi i ŋkàre ná u e, maa sà pyɛnge ɲya, maa ntɛ̀ɛn wani. Canvyinge tèni li mpyi li li, ka pi i canmpaange pyi ná u e.
40 Mpii nàmbaabii shuunniŋi pi mpyi a Yuhana jwumpe lógo, maa ntaha Yesu fye e ke, pire wà mɛge na mpyi Andire, Simɔ Pyɛri sìɲɛɛŋi. 41 Ka Andire si ntíl'a kàr'a sà u sìɲɛɛŋi Simɔ cya a ɲya, maa yi jwo u á: «Wuu à Masiyaŋi ɲya.» (Lire ɲwɔhe ku ɲyɛ Kile Niɲcwɔnrɔŋi.) 42 Maa ntíl'a tòro Simɔ yyaha na mà kàre Yesu yyére. Pi à sà nɔ u na ke, ka Yesu si wá na Simɔ wíi maa ŋkwɔ̀ a jwo: «Mu u ɲyɛ Simɔ, Yuhana jyaŋi, pi sí n‑pa a mu yiri Sefasi.» (Girɛkiibii shɛɛnre e, pi maha jwo: «Pyɛri».)
Filipi ná Natanayɛli à taha Yesu fye e
43 Kuru canŋa nùmpanŋa, ka Yesu si yîri na ŋkɛ̀ɛge Galile kùluni i, mà bɛ̂ ná Filipi i, maa u pyi: «Taha na fye e!» 44 Filipi na mpyi Bɛtisayida kànhe shin. Andire ná Pyɛri kànhe ku ɲyɛ kuru mú. 45 Filipi à sà Natanayɛli ɲya ke, maa u pyi: «Nàŋi kyaa Kile tùnntunŋi Musa à jwo u Saliyaŋi sémɛŋi i, ná Kile tùnntunmpii sanmpii mú à u kyaa jwo ke, wuu à u ɲya. U à yîri Nazarɛti kànhe e, u mɛge ɲyɛ Yesu, Yusufu jyaŋi.» 46 Ka Natanayɛli si jwo: «Yacɛnŋɛ sí n‑sìi n‑jà n‑fworo Nazarɛti‡ Nazarɛti na ɲyɛ kànbilere ndemu li ɲyɛ wà mpyi a li le ɲjire e mɛ. Wà mpyi na sí Yesu le ɲjire e u tasege e mɛ. i la?» Ka Filipi si u pyi: «Ta ma wuu u shà, mu yabiliŋi sí n‑sà ɲya.»
47 Yesu à Natanayɛli ɲya u u sì u á ke, maa jwo: «Ŋge à sìi Izirayɛli shinŋi yabiliŋi, ɲaha na yɛ u funŋk'à sàa fíniŋɛ.» 48 Ka Natanayɛli si jwo: «Taa mu à mii cè ke?» Ka Yesu si u pyi: «Mii mpyi a mu ɲya fizhiye cige§ Fizhiye cige»: kuru cige ŋkéɲyi mpyi a lyêele na ŋko raa bwùun ɲìŋke na. Kuru cige ɲwɔh'i Yahutuubii mpyi maha sì na pi funɲyi caa Kile jwumpe na, maa Kile ɲáare, maa Kile Jwumpe Semɛŋi kâlali. ɲwɔh'i, maa mu cè, ka Filipi si nta a mu yyere.» 49 Ka Natanayɛli si jwo: «Cyelentuŋi, Kile Jyaŋi u ɲyɛ mu, Izirayɛli Saanŋi.» 50 Ka Yesu si u pyi: «Bà mii à mu pyi na mii à mu ɲya fizhiye cige ɲwɔh'i mɛ, lire kanni kurugo mu à dá mii na la? Mu sí n‑pa karigii cyiibɛrɛ ɲya ɲcyiimu cyi à pêe nintoroni na ke!» 51 Maa núr'a jwo: «Sèeŋi na mii sí n‑sìi yi jwo yii á, canŋka yii sí n‑kwɔ̀ nìɲyiŋi ɲya u à múgo, si Kile mɛ̀lɛkɛɛbii ɲya pi i dùru na ntîri Supyaŋi Jyaŋi ɲuŋ'i* Yesu cye kurugo, u cyelempyiibii sí Kile sìnampe ɲya, bà Yakuba à pu ɲya ŋɔɔge e, tèni i u à katanŋacyiinni ɲya l'à sín ɲìŋke na maa sà sín kileŋi na mɛ (Zhenɛzi 28.12)..»
*1:5 Pìi maha jwo: «Puru bɛ̀ɛnmpe na ɲî numpini i, ŋka numpini ɲyɛ a ɲɛɛ pu na mɛ.»
†1:16 Pìi maha jwo: «Wuu à kacɛnni là ta là kàntugo.»
‡1:21 Yahutuubii mpyi na Kile tùnntunŋɔ sigili ŋgemu u ɲyɛ Musa fiige ná u mpyi na sí n‑pa tèrigii nizanŋkil'e ke. Pìi mpyi na sɔ̂nŋi na uru Kile tùnntunŋi u sí n‑pyi Kile Niɲcwɔnrɔŋi (Duterenɔmu 18.15-18; Kapyiiŋkii 3.22).
§1:23 Ezayi 40.3
*1:27 Yahutuubii mpyi maha pi nàmpwuunbii tanhaɲyi mɛɛre sànha, maa pi tooyi jyé. Pi bilibii pi mpyi maha lire pyi. Pi nàmpwuunbii sunmage shwoŋkanni li mpyi lire.
†1:34 Sémɛbii pìi maha jwo: «Kile Niɲcwɔnrɔŋi».
‡1:46 Nazarɛti na ɲyɛ kànbilere ndemu li ɲyɛ wà mpyi a li le ɲjire e mɛ. Wà mpyi na sí Yesu le ɲjire e u tasege e mɛ.
§1:48 Fizhiye cige»: kuru cige ŋkéɲyi mpyi a lyêele na ŋko raa bwùun ɲìŋke na. Kuru cige ɲwɔh'i Yahutuubii mpyi maha sì na pi funɲyi caa Kile jwumpe na, maa Kile ɲáare, maa Kile Jwumpe Semɛŋi kâlali.
*1:51 Yesu cye kurugo, u cyelempyiibii sí Kile sìnampe ɲya, bà Yakuba à pu ɲya ŋɔɔge e, tèni i u à katanŋacyiinni ɲya l'à sín ɲìŋke na maa sà sín kileŋi na mɛ (Zhenɛzi 28.12).