30
Yakuba den tɔilu
1 Nba, Rasɛli ka a yen tuma mɛn na ko a ma den sɔrɔn Yakuba yɛ, a kɔrɔmuso la keleya ka a mira. A ka a fɔ Yakuba yɛ ko: «I ye den di n fanan ma. Ni wo tɛ n di faa.» 2 Yakuba jusu bɔra. A ka a fɔ a yɛ ko: «N ye Alla le ɲɔɔn jala wo rɔ wa? Ale le ma i lakanya den sɔrɔnna wa?» 3 Rasɛli kan ko: «Nba, n na jɔnmuso Bilaha ta, i ye si a fɛ, sa a ri den sɔrɔn n yɛ, sa n fanan di kɛ denbatii ri.»
4 Wo rɔ, Rasɛli ka a la jɔnmuso Bilaha di Yakuba ma, ka a kɛ a muso ri. Yakuba ni wo sira. 5 Bilaha ka kɔnɔ ta Yakuba la, ka dencɛ sɔrɔn a yɛ. 6 Rasɛli kan ko: «Alla ra jo di n ma. N ka mɛn fɔ, a ra wo mɛn ka n sɔ dencɛ la.» Wo le rɔ, Rasɛli ka den wo tɔɔ la ko Daan* Daan kɔrɔ ye le ko n da jo sɔrɔn.
7 Rasɛli la jɔnmuso Bilaha ka kɔnɔ ta Yakuba la ikɔ, ka a dencɛ filanan sɔrɔn a yɛ. 8 Rasɛli kan ko: «Nde ni n kɔrɔmuso bilani tɛrɛ an ɲɔɔn na kojuuya. Sisen, n kɔnin da se a la.» Wo le rɔ, a ka den wo tɔɔ la Nefitali† Nefitali kɔrɔ ye le ko n da sɛɛdon.
9 Nba, Leya ka a yen tuma mɛn na ko a tɛ kɔnɔ ta la butun, a ka a la jɔnmuso Silipa ta ka a di Yakuba ma ka a kɛ a muso ri. 10 Silipa ka kɔnɔ ta. A ka dencɛ sɔrɔn Yakuba yɛ tuma mɛn na, 11 Leya kan ko: «N da kunnadiya.» Wo le rɔ, a ka den wo tɔɔ la ko Kadi‡ Kadi kɔrɔ ye le ko kunnadiya.
12 Silipa ka kɔnɔ ta ikɔ tuunni. A ka a dencɛ filanan sɔrɔn Yakuba yɛ tuma mɛn na, 13 Leya kan ko: «Ɛɛ, n da sewa kosɛbɛ. Musoilu ri a fɔ n ma sisen ko mɔɔ ɲalenni le n di.» Wo le rɔ, a ka den wo tɔɔ la ko Asɛri§ Asɛri kɔrɔ ye le ko sewa.
14 Suman ka waati, Rubɛn wara jiri lulu doilu tɛrɛn sɛnɛ rɔ. A ka lulu woilu bɔ ka na alu di a na ma. Rasɛli ka jiri lulu woilu yen Leya bolo tuma mɛn na, a kan ko: «I jaandi, i ye n sɔ i dencɛ la ɲanman basi jiri lulu doilu rɔ.»
15 Kɔni Leya ka a jabi: «I ra n cɛ bɔ n bolo kɔni wo ma i wasa, ko di? I ri n dencɛ la ɲanman basi jiri lulu fanan bɔ n bolo wa?» Rasɛli kan ko: «Ale le wo ri. Ni i ka n sɔ i dencɛ la ɲanman basi jiri lulu rɔ, n na cɛ Yakuba ri si i fɛ su ɲin dɔ.» Leya sɔnda wo ma.
16 Wura fɛ, Yakuba nara ka bɔ sɛnɛ rɔ. Leya ka i bori ka wa a kunbɛn, ka a fɔ a yɛ ko: «I sitɔ nde le wara bi. N da i sɔrɔn n dencɛ la ɲanman basi jiri lulu la.» Yakuba sira Leya fɛ su wo rɔ. 17 Alla tolo tɛrɛ ye Leya la tarali kan na. Wo rɔ, Leya ka kɔnɔ ta ka a dencɛ looluna sɔrɔn Yakuba yɛ. 18 Leya kan ko: «Alla ra n sara ka a masɔrɔn n ka n na jɔnmuso di n cɛ ma.» Wo le rɔ, a ka dencɛ wo tɔɔ la ko Isakari* Isakari kɔrɔ ye le ko sara.
19 Leya ka kɔnɔ ta ikɔ tuunni ka a dencɛ wɔɔrɔna sɔrɔn Yakuba yɛ. 20 A kan ko: «Alla ra ko ba kɛ n yɛ. N cɛ ri n bonya sisen, ka a masɔrɔn n da dencɛ wɔɔrɔ sɔrɔn a yɛ.» Wo le rɔ, a ka den wo tɔɔ la ko Sabulɔn† Sabulɔn kɔrɔ ye le ko bonya.
21 Wo kɔ rɔ, a ka denmuso fanan sɔrɔn, ka wo tɔɔ la ko Dina.
22 Nba, Alla hankili tora Rasɛli la ko kɔ, ka a la tarali kan namɛn, ka den ko nɔɔya a yɛ. 23 Wo rɔ, a ka kɔnɔ ta ka dencɛ sɔrɔn. A kan ko: «Alla ra maloya bɔ n na. 24 Allabatala ye dencɛ gbɛrɛ la ɲin kan.» Wo le rɔ, a ka den wo tɔɔ la ko Yusufu‡ Yusufu kɔrɔ ye le ko ka do la a kan.
Yakuba kɛra nanfulutii ri.
25 Nba, Rasɛli ka Yusufu sɔrɔn tuma mɛn na, Yakuba ka a fɔ Laban yɛ ko: «Sila di n ma. N ye n kɔseyi n wara. 26 I ye n musoilu ni n denilu di n ma. N ka baara kɛ i yɛ, woilu le la ko rɔ. I ye alu di n ma, sa n di wa. N da baara mɛn kɛ i yɛ, i jɛrɛ ka wo lɔn.» 27 Laban ka a jabi: «N fa, i sabari. N da ɲaɲininnin kɛ ka a yen ko Allabatala ka baraka don n ko rɔ ile le la ko kosɔn. 28 Wo rɔ, i sara ka kan ka bɛn mɛn na, i ye wo fɔ n yɛ. N di wo di i ma.» 29 Yakuba ka a jabi: «Nde ka baara kɛ i yɛ ɲa mɛn ma, i jɛrɛ ka wo lɔn. I la kolofenilu siyayara ɲa mɛn ma nde bolo, i ka wo fanan lɔn. 30 N nara kolofen mɛn tɛrɛn i bolo, woilu ma siya tɛrɛ, kɔni sisen, alu ra siyaya ka kɛ kolofen kuru ba ri. Allabatala ka baraka don i la ko rɔ nde le la ko kosɔn. Wo rɔ, n tɛ baara kɛ n jɛrɛ yɛ sisen, ka n na denbaya balo wa?»
31 Laban kan ko: «N ye nfen di i ma ka a kɛ i sara ri?»
Yakuba ka a jabi: «I kana foyi di nde ma, kɔni ni i ka ko kelen pe ɲin kɛ n yɛ, n di to yan ka i la saailu gbɛn ka alu kanda. 32 I ye diɲɛ, n ye wa i la kolofen bɛɛ kɔrɔsi bi. N wa kolofen finman mɛnilu yen, n di woilu bɔ a rɔ, a ni kolofen manɲɛɛnman. Woilu ri kɛ n sara ri. 33 Lon do natɔ, ni i ka n na kolofen kɔrɔsi i ri a lɔn ni n telenni wala n telenni tɛ. Ni i ka ba do yen n bolo, mɛn manɲɛɛnman tɛ, i ri a lɔn ko n da wo sonya ile ma. Ni i ka saa do yen n bolo, mɛn finni tɛ, i ri a lɔn ko n da wo sonya ile ma.» 34 Laban kan ko: «Ale le wo ri. I ka a fɔ ɲa mɛn ma, a ri kɛ wo ɲa ma.»
35 Wo lon kelen, Laban wara bakɔrɔn manɲɛɛnman ni bamuso manɲɛɛnman bɛɛ bɔ a la kolofenilu rɔ. Fen fen, ni gbɛ ye a rɔ, a ka wo bɛɛ bɔ alu rɔ. A ka saa finilu la woilu kan ka a bɛɛ karifa a dencɛilu la. 36 Alu ka tele sawa taama kɛ kolofen woilu ri ka alu mabɔ Yakuba la fewu! Yakuba tora Laban na kolofenilu gbɛnna ka alu lakanda.
37 Nba, Yakuba ka jiribolo kɛndɛ doilu tɛɛ jiri su sawa la, pepiliye, amande§ Amande ye jiriden damunta le ri., a ni pilatani. A ka jiribolo kɛndɛ woilu fara doilu bɔ alu ma ka jiribolo woilu manɲɛɛn. 38 A ka jiribolo kɛndɛ manɲɛɛnnin woilu bilabila bailu la jiminfen kɔndɔ, sa bailu wa na alu min diya, alu ri jiribolo manɲɛɛnnilu yen, baa bailu ye yɛlɛla i ɲɔɔn kan i min waati le. 39 Alu wa yɛlɛ i ɲɔɔn kan jiribolo woilu ɲɛ, alu ri den manɲɛɛnilu sɔrɔn.
40 Yakuba ka saamusoilu bɔ kolofen tɔilu rɔ, ka alu bila Laban na saa manɲɛɛnilu ni finmanilu ɲakɔrɔ, sa alu ri Laban na saa woilu yen. Wo rɔ, Yakuba la saa woilu ka den manɲɛɛnman ni den finmanilu sɔrɔn. Wo bolo ma, Yakuba ka kolofen kuru sɔrɔn a jɛrɛ yɛ. A ma sɔn a ta ni Laban ta ye basan.
41 Ni kolofen tɔlɔnninilu nara ka i min, Yakuba ri jiribolo manɲɛɛnilu bila jiminfen kɔndɔ alu ɲakɔrɔ. Wo rɔ, alu ri yɛlɛ i ɲɔɔn kan jiribolo dafɛ, 42 kɔni ni kolofen baraninilu nara ka i min, Yakuba tɛ jiribolo bila jiminfen kɔndɔ alu ɲakɔrɔ. Wo bolo ma, kolofen baranin denilu kɛra Laban ta ri, kɔni kolofen tɔlɔnni denilu kɛra Yakuba ta ri.
43 Nba, Yakuba kɛra fentii ri wo ɲa le ma. A ka kolofen misɛn siyaman sɔrɔn. A ka jɔnilu fanan sɔrɔn, a ni ɲɔɔmɛilu ni falilu.