32
Asiri tara fɛnnɛ pàa pan
ma Zhuda tara ti tɔn muŋga
mbe malaga gbɔn ti ni
(2 Wunlu 18.13; Eza 36.1)
Kagala ŋgele Ezekiyasi wìla pye maa tagawa pi naga Yɛnŋɛlɛ li na ke puŋgo na, a Asiri tara wunlunaŋa Senakeribu wì si pan ma ye wa Zhuda tara ti ni. Cara nda pàa malaga sigemboro kan mari maga, a wì si maliŋgbɔɔnlɔ cɛnsara kan ti tanla, jaŋgo mbe ye wa ti ni mberi shɔ fanŋga na. Naa Ezekiyasi wìla kaa ki yan Senakeribu wìla pye na jaa mbe to Zheruzalɛmu ca ki na, a wo naa wi legbɔɔlɔ poro naa wi maliŋgbɔɔnlɔ wɛlimbɛlɛ pe ni pè si pe yɛɛ yan, jaŋgo mbe puluyo yan wa ca ki puŋgo na yi tɔnndɔ. A pè suu saga ki wogo ki na. Kona, a lelɛgɛrɛ si gbogolo mboo saga; a pè si puluyo yi ni fuun yi tɔnndɔ ma pinlɛ lafogo ŋga ki maa fuun wa tɔnmɔ foŋgologo ŋga wa tara ti nɔgɔna ki ni 32.4: 1 Wunlu 1.33; 2 Wunlu 20.20. Pàa pe yɛɛ pye fɔ: «Kii daga Asiri tara wunlumbolo pe pan pe tɔnmɔ lɛgɛrɛ ta laga.»
Ko puŋgo na, a Ezekiyasi wì si kotogo le wi yɛɛ ni ma ca ki mbogo ki jɔgɔsara ti wa naa fɔnŋgɔ, ma mbogo ki yagara fɔ ma saa gbɔn sanŋgazoye pe na. A wì si mbogo ka yɛgɛ kan wa ŋga ki puŋgo na, ma Milo laga ki wa naa fɔnŋgɔ wa Davidi ca ki ni. A wì si maliŋgbɔnyaara lɛgɛrɛ gbegele konaa tugurɔn sigeyaara ni. A wì si maliŋgbɔɔnlɔ teele tɛgɛtɛgɛ maliŋgbɔɔnlɔ pe go na, mɛɛ pe gbogolo wa wi yɛɛ tanla wa ca ki mbogo yeyɔngɔ ki na, ma para ma kotogo le pe ni, ma yo fɔ: «Ye fanŋga le ye yɛɛ ni, ye kotogo ta. Yaga ka fyɛ, ye sunndo wiga si ka kɔn ye na 32.7: Dete 31.6-8; Zhozu 1.6-9; 1 Kuro 22.13; 28.20; Zhan 14.1 Asiri tara wunlunaŋa wo naa maliŋgbɔɔnlɔ lɛgɛrɛ mbele pe yɛn wi ni pe yɛgɛ; katugu ŋa wi yɛn we ni wi yɛn fanŋga ni ma wɛ wi wogo ki na. Sɛnweele maliŋgbɔɔnlɔ pe yɛn wo yeri, ɛɛn fɔ woro wo na, Yawe Yɛnŋɛlɛ, we Yɛnŋɛlɛ le, lo li yɛn we ni. Li yaa pan mbe we saga mbe malaga ki gbɔn we kan.» Kona, a leele pè si taga Zhuda tara wunlunaŋa Ezekiyasi wi sɛnyoro ti na.
Sɛnrɛ nda Senakeribu wìla yo
Zheruzalɛmu ca woolo pe na
(2 Wunlu 18.17-37; Eza 36.2-22)
Ko puŋgo na, kìla yala Asiri tara wunlunaŋa Senakeribu wìla pye wa Lakishi ca ki tanla wo naa wi maliŋgbɔɔnlɔ pe ni fuun pe ni, a wì si leele tun wa Zhuda tara wunlunaŋa Ezekiyasi wi yeri konaa Zhuda tara woolo mbele fuun pàa pye ma cɛn wa Zheruzalɛmu ca pe yeri, ma pe pye fɔ: 10 «Pa Asiri tara wunlunaŋa Senakeribu wì yo yɛɛn fɔ: ‹Ye ye jigi wi taga ambɔ na ma, ma si koro laga Zheruzalɛmu ca ki jɔlɔgɔ gbɔgɔ ŋga ki ni 32.10: Ŋga kì yo fɔ: Ma si koro laga Zheruzalɛmu ca ki jɔlɔgɔ gbɔgɔ ŋga ki ni, sɛwɛɛlɛ pele ni pège kanŋga ma yo fɔ: Ma si koro laga Zheruzalɛmu ca ŋga pè maliŋgbɔɔnlɔ cɛnsaga kan ki tanla mbege yɔn tɔn ki ni.? 11 Ye sigi jɛn mbe yo fɔ Ezekiyasi wi yɛn na ye fanla mbe ti ye ku fuŋgo konaa wɔgɔ ki kɛɛ, naa wì yo fɔ: Yawe Yɛnŋɛlɛ, we Yɛnŋɛlɛ li yaa we shɔ Asiri tara wunlunaŋa wi kɛɛ we? 12 Naga yɛn ma ko Ezekiyasi wo ma wìla Yawe Yɛnŋɛlɛ li gbɔgɔsara nda wa tinndiye pe na to naa saara wɔsara ti kɔ mari wɔ wa tara ti ni, maga yo Zhuda tara woolo, naa Zheruzalɛmu ca woolo pe kan fɔ pe pan paa fɔli saraga wɔsaga nuŋgba yɛgɛ sɔgɔwɔ paa wusuna nuwɔ taan sori wa ki na? 13 Mi naa na tɛlɛye pe ni ŋga wè pye tara sannda ti woolo pe na ye sigi jɛn wi le? Ki tara ti woolo pe yarisunndo tila ya ma pe tara ti shɔ na kɛɛ le? 14 Ki cɛngɛlɛ ŋgele na tɛlɛye pè tɔngɔ ke yarisunndo ti ni fuun ti ni, kikiin ki ya ma ki woolo pe shɔ pe kɛɛ? Ye Yɛnŋɛlɛ li mbe ya ye shɔ na kɛɛ mɛlɛ? 15 Koni, yaga ka ti Ezekiyasi wi ye fanla, wi ye puŋgo ki pyelɔmɔ mba pi na. Yaga ka ye jigi wi taga wi na, katugu cɛnlɛ la kpɛ yarisunŋgo nakoma wunluwɔ pa kpɛ yarisunŋgo si ya mbe ki woolo pe shɔ na kɛɛ nakoma na tɛlɛye pe kɛɛ. Ki pyelɔmɔ nuŋgba pi na, ye Yɛnŋɛlɛ li se ya mbe ye shɔ na kɛɛ.› »
16 Senakeribu wi pitunmbolo pàa pye na sɛnpere yuun Yawe Yɛnŋɛlɛ, lo na li yɛn Yɛnŋɛlɛ li na konaa li tunmbyee Ezekiyasi wi na.
Senakeribu wìla Yɛnŋɛlɛ li tɛgɛlɛ
(2 Wunlu 19.14-19; Eza 37.14-20)
17 Asiri tara wunlunaŋa Senakeribu wìla sɛwɛ yɔnlɔgɔ fun ma Yawe Yɛnŋɛlɛ, Izirayɛli woolo Yɛnŋɛlɛ li tɛgɛlɛ wa ma yo fɔ: «Yɛgɛ ŋga na tara sannda ti woolo pe yarisunndo ti sila ya mberi woolo pe shɔ na kɛɛ, ki pyelɔmɔ nuŋgba pi na fun, Ezekiyasi wi Yɛnŋɛlɛ li se ya mbeli woolo pe shɔ na kɛɛ.» 18 A Senakeribu wi pitunmbolo pè si para ŋgbanga Eburuye sɛnrɛ ni, mbe ta mbe fyɛrɛ naa sunndo kɔngɔ wa Zheruzalɛmu ca woolo pe na, poro mbele pàa pye wa ca ki mbogo ki go na we, jaŋgo mbe ta mbe ca ki shɔ. 19 Pàa para Zheruzalɛmu ca Yɛnŋɛlɛ li wogo na paa tara na cɛngɛlɛ sanŋgala ke yarisunndo ti yɛn, to nda sɛnwee kɛɛ kìri gbegele we 32.19: 2 Wunlu 18.35.
Asiri tara fɛnnɛ pàa fe;
Senakeribu wi kunwɔ
(2 Wunlu 19.15,35-37; Eza 37.15,36-38)
20 Kona, a wunlunaŋa Ezekiyasi wo naa Amɔzi pinambyɔ Ezayi ŋa wìla pye Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ wi ni pè sigi lɛ na yɛnri ki wogo ki na, ma gbele ma Yɛnŋɛlɛ li yeri li pe saga 32.20: 2 Wunlu 19.15-34; Eza 37.15-35. 21 Kona, a Yawe Yɛnŋɛlɛ lì si mɛrɛgɛ wa torogo, a wì pan wa Asiri tara wunlunaŋa wi maliŋgbɔɔnlɔ cɛnsaga ki ni ma saa maliŋgbɔɔnlɔ wɛlimbɛlɛ pe ni fuun, naa tara teele konaa maliŋgbɔɔnlɔ teele pe gbo. Kona, a Asiri tara wunlunaŋa wì si sɔngɔrɔ wa wi tara fɛrɛ ti ni wi yɛgɛ na. Pilige ka, a wì si saa ye wa wi yarisunŋgo ki gbɔgɔgo ki ni mbege gbɔgɔ, a wi yɛɛra pinambiile pè si saa wi gbɔn wa, maa gbo tokobi ni 32.21: 2 Wunlu 19.35-37; Eza 37.36-38.
22 Pa Yawe Yɛnŋɛlɛ làa Ezekiyasi wo naa Zheruzalɛmu ca woolo pe shɔ yɛɛn Asiri tara wunlunaŋa Senakeribu wi kɛɛ konaa leele sanmbala pe ni fuun pe kɛɛ. Làa yɛyinŋge kan pe yeri pe tara ti kɛɛ ki ni fuun ki na. 23 Lelɛgɛrɛ la pye na paan wa Zheruzalɛmu ca yarikanra ni nari kaan Yawe Yɛnŋɛlɛ li yeri konaa na yarikanra sɔnŋgbanga woro kaan Zhuda tara wunlunaŋa Ezekiyasi wi yeri. Maga lɛ le ko sanga wo na, a cɛngɛlɛ sanŋgala ke nɛɛ wi jate fɔ jɛŋgɛ.
Ezekiyasi wi wunluwɔ pi kɔwɔ
(2 Wunlu 20.1-11; Eza 38.1-22)
24 Ki wagati wi ni, a Ezekiyasi wì si to na yaa fɔ na kee kusaga. A wì si Yawe Yɛnŋɛlɛ li yɛnri. A lì suu yɔn sogo ma kacɛn wa naga wi na fɔ wi yaa sagala. 25 Ɛɛn fɔ kajɛŋgɛ ŋga Yɛnŋɛlɛ làa pye Ezekiyasi wi kan wi sila ki jɛn li na; katugu wìla wi yɛɛ gbɔgɔ, fɔ a Yawe Yɛnŋɛlɛ lì nawa ŋgban wi ni, naa Zhuda tara woolo poro naa Zheruzalɛmu ca woolo pe ni. 26 Kona, ma Ezekiyasi wi ta wa wi yɛɛ gbɔgɔwɔ pi ni, a wì suu yɛɛ tirige ma pinlɛ Zheruzalɛmu ca woolo pe ni. Kì pye ma, Yawe Yɛnŋɛlɛ li sila li naŋgbanwa kala li wa pe na Ezekiyasi wi yinwege sanga wi ni.
27 Ezekiyasi wìla yarijɛndɛ lɛgɛrɛ ta konaa gbɔgɔwɔ ni. A wì si yarijɛndɛ tɛgɛsara gbegele wi yɛɛ kan mboo penjara, naa tɛ, naa sinndɛɛrɛ sɔnŋgbanga woro, naa nuwɔ taanyaara, naa tugurɔn sigeyaara 32.27: 1 Wunlu 10.16-17 konaa yaara sɔnŋgbanga woro ti cɛnlɛ pyew ti tɛgɛ wa ti ni. 28 Wìla yinrɛ ta kan wi yɛɛ kan yarilire tɛgɛsara mbaa wi bile, naa wi duvɛn konaa wi sinmɛ pi teri wa. Wìla yaayoro tɛgɛsaga gbegele wi yaayoro ti cɛnlɛ pyew ti kan ma naŋgbondo kan wi yaayoro ŋgbeleye yi kan. 29 Wìla cagbɔrɔ gbɔrɔ kan wi yɛɛ kan, ma sikaala naa simbaala konaa nɛrɛ ŋgbeleye lɛgɛrɛ ta wi yɛɛ kan; katugu Yawe Yɛnŋɛlɛ làa yarijɛndɛ lɛgɛrɛ kan wi yeri. 30 Ezekiyasi wo wìla Giyɔn pulugo ki tɔn wa naayeri ma tɔnmɔ foŋgologo ki kɛ, ma ti a pila fuun na kee nɔgɔna wa Davidi ca ki yɔnlɔ tosaga kɛɛ yeri. Tunndo nda fuun Ezekiyasi wìla lɛ tìla yɔn wi kan. 31 Kafɔnnɔ kala na làa pye wa tara ti ni, Babilɔni tara teele pàa leele torogo pe sa Ezekiyasi wi yewe li wogo ki ni, mbe ta mbeli jɛn 32.31: 2 Wunlu 20.12-19. A Yɛnŋɛlɛ lì si laga wi na maa yaga wi yɛ wa ki kala li ni, mbe ta mboo wa mbe wele.
32 Ezekiyasi wi kapyegele sanŋgala koro naa kagala ŋgele wìla pye tagawa ni ke yɛn ma yɔnlɔgɔ wa Amɔzi pinambyɔ Ezayi ŋa wìla pye Yɛnŋɛlɛ yɔn sɛnrɛ yofɔ wi yariyanra sɛwɛ wi ni 32.32: Ezayi go 36 mbe sa gbɔn go 39 konaa wa Zhuda tara naa Izirayɛli tara wunlumbolo pe sɛwɛ wi ni. 33 A Ezekiyasi wì si kaa ku ma taga wa wi tɛlɛye pe na, a pè suu le wa Davidi setirige piile pe fanwege ŋga wa gona kɛɛ yeri ki ni. A Zhuda tara woolo pe ni fuun naa Zheruzalɛmu ca woolo pè si pan maa gbɔgɔ jɛŋgɛ wi kunwɔ pi nɔgɔ. A wi pinambyɔ Manase wì si cɛn wunluwɔ pi na wa wi yɔnlɔ.

32:4 32.4: 1 Wunlu 1.33; 2 Wunlu 20.20

32:7 32.7: Dete 31.6-8; Zhozu 1.6-9; 1 Kuro 22.13; 28.20; Zhan 14.1

32:10 32.10: Ŋga kì yo fɔ: Ma si koro laga Zheruzalɛmu ca ki jɔlɔgɔ gbɔgɔ ŋga ki ni, sɛwɛɛlɛ pele ni pège kanŋga ma yo fɔ: Ma si koro laga Zheruzalɛmu ca ŋga pè maliŋgbɔɔnlɔ cɛnsaga kan ki tanla mbege yɔn tɔn ki ni.

32:19 32.19: 2 Wunlu 18.35

32:20 32.20: 2 Wunlu 19.15-34; Eza 37.15-35

32:21 32.21: 2 Wunlu 19.35-37; Eza 37.36-38

32:27 32.27: 1 Wunlu 10.16-17

32:31 32.31: 2 Wunlu 20.12-19

32:32 32.32: Ezayi go 36 mbe sa gbɔn go 39