11
Jè ipwacèwii cèikî kà tèpa Isaraéla biu
1 2 Korénito 5.7Ê cèikî, âna dà cè pai ina wèe? Na jè cèikî, â jè tâmogòori ba mwü, naa na pwâranümajè, pâ, o nye tèepaa ê pwina wâdé na jè tapacîri. Ba ê cèikî, âna é *paâjupâra târa pwâranümajè, pâ, é nye coo, ê pwina bwaa câjè caa pâji côo goro du âraporomeejè. 2-3 Genèse 1.1; Psaume 33.6; Ioane 1.3Nye gée goro kaa ê cèikî, na jè tâmogòori pâ wà Pwiduée, âna é tapoo diri pâ muru goro ê popai kêe. Ba é tòpò ê gòropuu bau ê napwéretòotù, ma êdiri pwina tâa na* Ê gòropuu bau ê napwéretòotù… Ê popai grec ni, âna pai ina wèe pâ, âge, monde, univers.. Êdiri pâ muru na jè côo, âna rà cau me gée goro pâ pwina câjè caa côo.
Na pàara biu, âna rà cèikî naa goo wà Pwiduée wà tèpa âboro imaina kà tèpa ijiao kâjè. Â nye gée goro kaa pwiri, na wâdé têe wàilà, â é inarà ba wâdé:
Abéla
4 Genèse 4.3–10Wà Abéla, âna é cèikî naa goo wà Pwiduée.  nye gée goro kaa ê cèikî kêe, na é pwa ê *ârapwaailò na wâdé tà Pwiduée. Ba piwéna jii i pwi ia é naa wà pwi cièe, wà Kaina.  é tòpié wà Pwiduée, â é nama é *tàrù wà Abéla na araé, gée goro ê cèikî kêe.  wiàna jèe gòiri é pai bà kà Abéla, â rà bwaa nye tà ciburà patùrajè ê pâ pwiibà† Abéla; Kaina—Du naî Adamu, pwi apâbéaa kà tèpa âboro naani gòropuu..
Énoka
5 Genèse 5.21–24Wà Énoka, âna é cèikî naa goo wà Pwiduée. Â jèe wii naa na tii‡ Jèe wii naa na tii—é, Wà Pwiduée, âna é jèe paâjupâra naa gooé. pâ, é pwi âboro na wâdé tà Pwiduée wàé. Â nye gée goro kaa ê cèikî kêe, na wà Pwiduée, âna é popaé too naa *napwéretòotù, na é bwaa wâro. Â càra mwa caa côoê côwâ, naani gòropuu.
6 Jè côo pâ, wiàna ticè cèikî kâjè, â o nye po dau pwacoé ma jè tèpa âboro na wâdé tà Pwiduée wàijè. Â wiàna [âji nümajè na] jè too naa jaaé, â wâdé na jè mara cèikî pâ, nye pwa cè Pwiduée! Â jèpwi, âna wâdé na jè cèikî pâ, é pwi a *pwényunyuâari wà tàpé na rà medarié, gée na âji pwâranümarà.
Noa
7 Genèse 6.13–22, 7.1; 1 Pétéru 3.20; 2 Pétéru 2.5Jèpwi, âna wà Noa, âna é cèikî naa goo wà Pwiduée. Â nye gée goro kaa ê cèikî kêe, na é jèe mara patùraé wà Pwiduée [goro i jèpé na maina na o mwa tèepaa]. Bwaa câé caa pâji côo i jèpé wà Noa, êco na é nye papwicîri wà Pwiduée, â é nye pitêre dèe. Â é iti i wànga, â rà cau udò diri mara ê tâa kêe. Â ê cèikî kêe, âna paari tâjè [ê pai càcaa cèikî kà] pàra tèpa âboro gòropuu, na jèe pitèirà, ma naa wârimuru tàra. Â wà Pwiduée, âna é nama é tàrù na araé wà Noa, ma naa têe ê pâ aupwényunyuâari kêe. Cau coo diri pâ pwiibà, gée goro ê cèikî kà Noa.
Abéraama
8 Genèse 12.1–5Wà *Abéraama, âna é cèikî naa goo wà Pwiduée. Â nye gée goro kaa ê cèikî kêe, na é pitêre dà wà Pwiduée na ia é todèe. Â é pâra jii ê napô kêe, dàra ê napô na ée mwa paari têe wà Pwiduée. Ba bwaa câé caa pâji tâmogòori wâna na é pâra naawê. 9 Genèse 35.12Ûna é tèepaa naa na pwi napô na é naa têe wà Pwiduée, â é wâro wê, goro cèikî, na wâ imwaano, ba é pwacèwii pwi pârame.
 ru wàrapwiri mwara wà Isaaka, pwina naîê, ma wà Iakobo, pwi èrùé. Ba ê *auipwataâboro na ia é pwa tà Abéraama wà Pwiduée, âna kà diri tèpa gòobèreè mwara§ Dernière phrase—Grec: Ba rà tòpi ma wàé ê auinabéaa.. 10 Ba ê pwi âji napô na é pitapacîri wà Abéraama, âna ê napô na é bari wà Pwiduée wiâra câbawâdé kêe; napô na o tâa dàra gòiri awé.
11 Genèse 18.11–14, 21.2; Roma 4.19Wà Abéraama, ma wà tô wâdèe Sara, âna ru jèe du ijiao ma jiitàmu. Â wà Sara, âna é tô ilàri na é mwari—ba càcaa pâri ma pwa èpo kêe. Êco na ru cèikî naa goo wà Pwiduée. Â nye gée goro kaa ê cèikî kàru, na é pitàmari pwi nari èpo wà Sara* Pàra Tii Pwicîri naa na grec, âna rà ina ê cèikî kà Sara, naa na pwi nee tii bèeni. Êco na pàra tàpé, âna rà ina Abéraama. Â pàra tàpé mwara, âna rà inaru.. 12 Genèse 15.5, 22.17Â rà pâ nau dau wâru awé, tèpa naneeâboro, na pitèparà gée gooé. Â rà jèe wâru pwacèwii pâ îricò nidò napwéretòotù, ma marawâ niboo bàrawià, na càcaa pâri ma jè pûra. [Ba pacoo, pwacèwii ê auinabéaa kà Pwiduée.] Â guwà côo, rà cau me gée goo wà pwi caapwi âboro, na ia é jèe nye po dau ijiao!
13 Genèse 23.4; 1 Chroniques 29.15; Psaume 39.13; 1 Pétéru 2.11Wà Abéraama, ma Isaaka ma Iakobo† Abéraama ma Isaaka ma Iakobo—Grec: Wà diri tèpa âboro-bà. Êco na càcaa ina diri tèpa gòobàra Abéraama na rà dau wâru, na inarà naa na nee tii 12., âna càra caa côo diri [ê pâ aupwényunyuâari na me gée goo] ê auinabéaa kà Pwiduée, na rà bwaa wâro. Êco na rà nye cèikî taaci [pâ, o mwa nye coo na cè jè tòotù]. Â rà ipwàdée, ba pwacèwii na rà côo gée iti ê pai pacoo wèe. Ba rà nye cau inapàpari diri pâ, rà po tèpa pârame co naa na pwi gòropuu bèeni.
14 Â wà tàpé na rà wàrapwiri târa ê pai tùra kàra, âna tèpa âboro na rà tàgére pâra dàra jè napô, na o mwa âji napô kàra. 15 Â càra caa niimiri pwi jè napô na rà me géewê. Ba pwiri nye pâri ma rà wâjué côwâ naawê.
16 Ba rà niimiri ê napô na dau wâdé jii cè jè napô ni gòropuu. Ba napô na wânidò napwéretòotù, na é pwabwàti ba kàra wà Pwiduée. Â wàépwiri ê majoroé ma jè côo pâ, câé caa kamu goorà wà Pwiduée, na rà ina gooé pâ Pwiduée kàra.
17-18 Genèse 21.12, 22.1–14[Jèpwi mwara naa goo] wà Abéraama: É dau cèikî naa goo wà Pwiduée. Â é ina têe wà Pwiduée pâ, o mwa dau wâru cè tèpa gòobèreè, na o mwa pitèparà gée goo pwina naîê, wà Isaaka.Genèse 21.12 Êco na, gée na càùé, â é tacai ê cèikî kêe wà Pwiduée. Ba é tûâri têe pâ, na é pwa ârapwaailò têe goo wà Isaaka. Â wà Abéraama, âna é [pipwabwàtié, ba na é] wàrapwiri. 19 Roma 4.17Ba é cèikî pâ, pâri wà Pwiduée ma é pawâro côwâ tèpa bà. [Êco na é pacooé wà Pwiduée] â é naa Isaaka côwâ tà Abéraama. Â pwacèwii na é jèe wâro côwâ wà Isaaka‡ Â pwacèwii na é jèe wâro côwâ… é, Wàépwiri ê jè ucina {ba kâjè}..
Isaaka
20 Genèse 27.27–29,39–40Wà Isaaka mwara, âna é cèikî naa goo wà Pwiduée. Â nye gée goro kaa ê cèikî kêe, na é pacidòri nyuâa [tupédu naîê]—wà Iakobo ma wà pwi cièe, Ésaü. Â é naa tàru ê aupwényunyuâari kêe, na o mwa coo na cè jè tòotù na bwaa wâ naigé.
Iakobo
21 Genèse 47.31–48.20Wàrapwiri mwara naa goo wà Iakobo. Ba é cèikî naa goo wà Pwiduée. Â béaa kâra pai bà kêe, âna é dùué naa gòro ê tâjò kêe, â é pwamaina Pwiduée. Â é pwényunyuâari [tupédu èrùé] du naî Ioséfa. Â nye gée goro kaa ê cèikî kêe, na é wàrapwiri.
Ioséfa
22 Genèse 50.24–25; Exode 13.19Wà Ioséfa, âna é cèikî pâ, o gée na càùru ê pai bà kêe, âna wà Pwiduée, âna ée mwa popa ê Ba kêe, *Isaraéla, gée napô *Aigupito. Â nye gée goro kaa ê cèikî kêe, na é mara ina tà tèpa jènereê pâ, wiàna coo ê pwi tòotù-bà, â rà mwa popa pâ wiârà, ê napudòé gée napô Aigupito§ Dernière phrase—Grec: Â é naa ê pitûâ kêe, naa goro ê pâ duué..
Du nyaa ma caa kà Moosé
23-24 Exode 1.22, 2.2Wà du nyaa ma caa kà *Moosé, âna ru cèikî naa goo wà Pwiduée. Â nye gée goro ê cèikî kàru, na càru caa pitêre dàra ê naèà kà Faraô, pwi ukai kà tèpa Aigupito. [Ba é tûâri pâ, naa tétàmwara diri tèpa nari èpo paao na pitèparà naa jaa tèpa Isaraéla.] Â ru naapwàniri Moosé, naa na âracié parui. Ba ru côo [gée goro] pai wâdé kâra naporomee [pâ, é jèe pitòrigarié wà Pwiduée* Ru côo…pai wâdé kâra naporomee… Wà tèpa Isaraéla biu, âna rà cèikî pâ, ê pai wâdé kâra naporomee pwi âboro, âna câmu kêe pâ, wâdé tà wà Pwiduée wàé. (Côo 1 Samuel 9.2; Luka 1.80; Apostolo 7.20.). Â é pâmariê wà tô èpo kà ukai Faraô, â é popaé, ba na èpo kêe.] Â é pimaina too wà Moosé [naa na pwârawâ kà pwi ukai Faraô].
Moosé
 wàé mwara, wà Moosé, âna é cèikî naa goo wà Pwiduée.  nye gée goro kaa ê cèikî kêe, na tàutêe na rà ina gooé pâ, é pwi èrù pwi ukai kà tèpa Aigupito. 25  é tâa jaa [tèpa âji jènereê, wà tèpa Isaraéla] pwi Ba kà Pwiduée, na pàara na tubaèpà tàra na. Ba wâdé têe na é piaré wiârà, jii cè pai ipwàdée kêe [jaa Faraô] na pwi wâro na èpà tà Pwiduée. Ba o càcaa gòiri pé ipwàdée bèepwiri.
26 Â piècaarié, pwacèwii ê pai piècaari Kériso—wà pwi *Mesia [na ia ée panuâê me wà Pwiduée, wâru pâ naja gée na càùé]. Ba wâdé tà Moosé pwiri jii cè pai tòpi kêe diri pâ neaapiâ wâ napô Aigupito. É wàrapwiri târa ê càraé, ba é tà niimiri ê câmaê na ée mwa naa têe wà Pwiduée.
27 Â nye gée goro kaa ê cèikî kêe, na é [popa ê Ba kêe ba na rà] còobé gée Aigupito. Càcaa wâgotêe goro cè pai putàmu kà ukai Faraô. Â é cimwü, ba é nye tàgére côo goro cèikî wà Pwina câjè caa côoê goro du âraporomeejè. 28 Exode 12.21–30Â nye gée goro kaa ê cèikî kêe, na é [tûâri târa ê Ba kêe pâ, na rà] pwa ê *Paséka—rà tâmi ê apwaara goropwârawâ kàra goro ê domii kâra nari mutô, ba na câé caa tatéerà i pwi *angela, na ia é tétàmwara tèpa ciàra èpo [naa napô Aigupito].
Tèpa Isaraéla
29 Exode 14.21–31Wà tèpa jojoorojè, wà tèpa Isaraéla, âna rà cèikî naa goo wà Pwiduée, [na ia rà pâra wiâ wà Moosé gée napô Aigupito]. Â nye gée goro kaa ê cèikî kàra, na jèe îgé ê naigé kàra naa nawià Mii. Â rà tapàgà, tia na ére gée côwâ, [â rà cau udò]. Ba ûna rà pwârirà wà [tèpa coda kà] tàpé Aigupito, â é cajipirà i jawé, â rà cau mwü ma bà.
30 Josué 6.12–21Â wà tèpa Isaraéla, âna rà cèikî mwara naa goo wà Pwiduée. Ba nye gée goro kaa ê cèikî kàra, na rà tabéaa goro ê auba babé wâri napô, naa na 7 tòotù. Â é nye tûu kaa i auba.
Rahab
31 Josué 2.1–21, 6.21–25; Jacques 2.25Wà Rahab, wà tô ilàri gòronaigé [wâ Iériko] âna é cèikî naa goo wà Pwiduée. Â nye gée goro kaa ê cèikî kêe, na é tòpi wà i tupédu coda Isaraéla, na ia mara cùruru, ba na ru cai i ville. Êkaa na é udò [ê tâa kêe]. Êco na rà cau bà wà diri pàra tèpa âboro naa na ville, gée goo na càra caa tèpa pitêre dà wà Pwiduée.
Wâru mwara pàra tàpé
32 Juges 4.6–5.31, 6.11–8.32, 11.1–12.7, 13.2–16.31; 1 Samuel 1.1–25.1, 16.1–1 Rois 2.11O dà cèna go mwa ina côwâ mwara? Na càcaa pâri cè pàara ma go piwiâ diri [pâ pwina rà pwa, gée goro ê cèikî kàra—pwacèwii] wà Gidiona, ma Barak, ma Samasona, ma Jefté, ma Samuéla, ma wà diri tèpa *péroféta mwara:
33 Daniel 6.2–28Rà piétò jii pâ mwaciri wà pàra pwi;
Rà pa ê pitûâ goro âjupâra wà pàra pwi;
Rà [pwa ê pwina wâdé, â rà] tòpi ê pâ aupwényunyuâari [kà Pwiduée] wà pàra pwi;
Rà târi ê pwâra liô wà pàra pwi;
34 Daniel 3.23–27Rà câtàmwara pâ ânye na maina wà pàra pwi;
Rà udò jii [tèpa pièpàrirà, na pwa] na rà tétàmwararà;
Rà tòpi ê nii ma gòo wà pàra pwi, na dau ticè nii kàra, ba na rà piétò naa gòro paa, ma pagù ê pâ pwâra paa na dau maina.
35 1 Rois 17.17–24; 2 Rois 4.25–37Napwa naa goo ê pàra ilàri, âna [gée goro ê cèikî kàra, na] rà tòpi côwâ tèpa éarà, ma bàrarà, ma naîrà† Tèpa éarà, ma bàrarà, ma naîrà—é, Tèpa jènererà. Grec: Tèpa bà kàra., na ia rà wâro côwâ gée na aubà.
 napwa naa goo wà pàra tèpa âboro, [âna gée goro ê cèikî kàra] na rà dau pidàpwicâarirà, na rà dau tubaèpà târa naiirà [wà tèpa pièpàri Pwiduée] tiagoro na rà nama rà bà.  càra caa [panuâ ê cèikî kàra, ba na o] tipirà. Ba rà jèe tà niimiri ê wâro gée na càùru ê pwâra bà, na é mwa tòpi; wâro na dau piwéna awé [jii ê wâro bèeni gòropuu].
36 1 Rois 22.26–27; 2 Chroniques 18.25–26; Jérémie 20.2, 37.15, 38.6Wà pàra pwi, âna piècaarirà ma pâdirà goro ubati. Â wà pàra tàpé, âna tòpòrà naa na karapuu‡ 2e phrase—é, Â tòpòrà naa na karapuu. Pwiri caapwi gomu goro âboro, é pwiri du ârailu gomu., ma piirà goro itùpaò. 37-38 2 Chroniques 24.21Â caamwara pàra pwi goro atü. Â tòtàmwara pàra tàpé goro tàuwa. Â èti ba ârailu pàra tàpé goro kiri.
 napwa naa goo wà pàra tàpé, âna tubaèpà tàra, ma pwârirà gée na jè ére naa na jè ére.  rà uru pâ naa namaré, ma pâ gòrojaa, â ticè nao kàra.  ticè neemururà, â rà coona co parawére mutô ma nani.  rà picârü wâna pâ pwâramara-atü, ma wâna pâ pwêe na îri naa napuu.  nye dau pwaée kàra kaa, â rà nye dau maagé côo kaa. [Au, meaarirà!] Ba rà dau wâdé jii ê pé gòropuu bèeni.
Rà cau tapacîri pwina jè tòpi
39 [Wàéni ê êreê, co tèpa béeò]: Wà diri tèpa âboro bèepwiri, âna rà cau cèikî diri naa goo wà Pwiduée.  gée goro ê cèikî kàra, â é inarà ba wâdé. Êco na nye ticè gée goorà, cèna é nama tòpi na pwi pàara-bà, diri [ê aupwényunyuâari]—i pwi ia é jèe mara ina wà Pwiduée [pâ, na ée mwa naa târa i Ba kêe. 40 Âna gorodà?] Ba rà gére tapacîjè, [wàijè na jè bwaa wâro nabà]. Ba wà Pwiduée, âna é jèe mara pwabwàti gée na biu, pâ, na ée mwa cau nama jè tàrù ma tâbawêe na araé, wàijè naima ma wàilà.  muru na dau wâdé ba kâjè nabৠGrec: Wà Pwiduée, âna é jèe mara côo ê pwina dau wâdé ba kâjè jii pwiri, ba o càcaa wâdé na é nama rà tâbawêe jiijè. (Wàéni ê muru na dau wâdé ba kâjè: Ba jè côo ê aupwényunyuâari kà Pwiduée na jè bwaa wâro naani gòropuu, gée goo pai tâa kâjè naima ma wà Kériso.).
11:1 2 Korénito 5.7
11:2-3 Genèse 1.1; Psaume 33.6; Ioane 1.3
*11:2-3 Ê gòropuu bau ê napwéretòotù… Ê popai grec ni, âna pai ina wèe pâ, âge, monde, univers.
11:4 Genèse 4.3–10
†11:4 Abéla; Kaina—Du naî Adamu, pwi apâbéaa kà tèpa âboro naani gòropuu.
11:5 Genèse 5.21–24
‡11:5 Jèe wii naa na tii—é, Wà Pwiduée, âna é jèe paâjupâra naa gooé.
11:7 Genèse 6.13–22, 7.1; 1 Pétéru 3.20; 2 Pétéru 2.5
11:8 Genèse 12.1–5
11:9 Genèse 35.12
§11:9 Dernière phrase—Grec: Ba rà tòpi ma wàé ê auinabéaa.
11:11 Genèse 18.11–14, 21.2; Roma 4.19
*11:11 Pàra Tii Pwicîri naa na grec, âna rà ina ê cèikî kà Sara, naa na pwi nee tii bèeni. Êco na pàra tàpé, âna rà ina Abéraama. Â pàra tàpé mwara, âna rà inaru.
11:12 Genèse 15.5, 22.17
11:13 Genèse 23.4; 1 Chroniques 29.15; Psaume 39.13; 1 Pétéru 2.11
†11:13 Abéraama ma Isaaka ma Iakobo—Grec: Wà diri tèpa âboro-bà. Êco na càcaa ina diri tèpa gòobàra Abéraama na rà dau wâru, na inarà naa na nee tii 12.
11:17-18 Genèse 21.12, 22.1–14
11:19 Roma 4.17
‡11:19 Â pwacèwii na é jèe wâro côwâ… é, Wàépwiri ê jè ucina {ba kâjè}.
11:20 Genèse 27.27–29,39–40
11:21 Genèse 47.31–48.20
11:22 Genèse 50.24–25; Exode 13.19
§11:22 Dernière phrase—Grec: Â é naa ê pitûâ kêe, naa goro ê pâ duué.
11:23-24 Exode 1.22, 2.2
*11:23-24 Ru côo…pai wâdé kâra naporomee… Wà tèpa Isaraéla biu, âna rà cèikî pâ, ê pai wâdé kâra naporomee pwi âboro, âna câmu kêe pâ, wâdé tà wà Pwiduée wàé. (Côo 1 Samuel 9.2; Luka 1.80; Apostolo 7.20.)
11:28 Exode 12.21–30
11:29 Exode 14.21–31
11:30 Josué 6.12–21
11:31 Josué 2.1–21, 6.21–25; Jacques 2.25
11:32 Juges 4.6–5.31, 6.11–8.32, 11.1–12.7, 13.2–16.31; 1 Samuel 1.1–25.1, 16.1–1 Rois 2.11
11:33 Daniel 6.2–28
11:34 Daniel 3.23–27
11:35 1 Rois 17.17–24; 2 Rois 4.25–37
†11:35 Tèpa éarà, ma bàrarà, ma naîrà—é, Tèpa jènererà. Grec: Tèpa bà kàra.
11:36 1 Rois 22.26–27; 2 Chroniques 18.25–26; Jérémie 20.2, 37.15, 38.6
‡11:36 2e phrase—é, Â tòpòrà naa na karapuu. Pwiri caapwi gomu goro âboro, é pwiri du ârailu gomu.
11:37-38 2 Chroniques 24.21
§11:40 Grec: Wà Pwiduée, âna é jèe mara côo ê pwina dau wâdé ba kâjè jii pwiri, ba o càcaa wâdé na é nama rà tâbawêe jiijè. (Wàéni ê muru na dau wâdé ba kâjè: Ba jè côo ê aupwényunyuâari kà Pwiduée na jè bwaa wâro naani gòropuu, gée goo pai tâa kâjè naima ma wà Kériso.)