Béârailu kâra tii kà Paulo
tà tàpé
Korénito
Bétapoo popai
Wàilàapà na wii tii bèeni?
Wà Paulo, pwi *apostolo. Â é tâa jaaé wà Timotéo.
É wii wiidà?
Nabibiu kâra *naja 55 ma 57, é tâa Macédoine wà Paulo. (Côo Apostolo 16.6–17.15.) É wii tii bèeni caapwi naja gée na càùru na é wii 1 Korénito.
É wii tâî?
Târa ê wâra pwapwicîri wâ Korénito. Côo 1 Korénito Bétapoo popai. É wii ârapàpé tii tà tàpé Korénito wà Paulo, êco na ârailu co na tâa na *Tii Pwicîri. Pwi tii bèeni, 2 Korénito, âna béârapàpé kâra tii kêe tàra.
Cina é wii?
Wâna jè tii na ia é wii tàra béaa (na pitubatiàu), âna é pwa tàpé Korénito wà Paulo. É patêrerà goro pai pwa kàra na èpà (2.3). Wâru tàpé gée goorà, na rà biirà (7.8–13). Êco na pwa pàra tèpa maina nüma na rà ina pâ, ticè tàrù kêe ma é patùrarà. Ba rà tòpi pàra tèpa pwa pupûra na rà tèpa pwâ. Wà tàpéebà, âna rà ina pâ wàilà co na rà tèpa âji apostolo, â rà inabaèpà wà Paulo (naporomee 10–11). É wii tii bèeni wà Paulo, ba na é ipwamuruê, ma paari ê pimeaari kêe ba kà tèpa cèikî wâ Korénito (2.4; 6.11), ma ê pimeaari kà Pwiduée ba kàra (5.14–15). Nümee naa é naa tàra cè jè pàara, ba na rà pinünüma béaa kâra pai wâjué côwâ kêe (13.10).
É wii mwara, ba na é pwa pupûra tàra, ba na rà pacoo ê auinabéaa kàra pâ, na rà tòri mwani ba kà tèpa cèikî wâ *Iérusaléma, na pàara na pwa copwa wê (naporomee 8).
Dà êre ê tii bèeni?
Rà ina tèpa pitòti Paulo pâ, câé caa pwi âji apostolo, â càcaa tâa gòé ê pàtàmara Nyuâaê Pwicîri, gée goo na é pwi âboro na é picâri ma ticè nii kêe.
Êco na é paari wà Paulo pâ, wiàna jè âji ênawéna kà Kériso, â jè o mwa tâa na aré ma tòina pwacèwii Kériso, â wâdé na jè tòpi naa na ipakîri ma pidàpwicâarijè. Wiàna jè tâa na aré nabà, âna târa ipwabwàtijè, ba na o tâa tâjè ê muugère, na o dau maina awé, dàra gòiri awé (4.17).
Wiàna ticè nii kâjè, â pâri ê pàtàma Pwiduée ma é wakè goojè, ma biijè, ba na jè pwacèwii Iésu. Â jè o paari naa goojè tà tèpa âboro gòropuu, ê pàtàma Pwiduée ma pai maina ma muugère kêe.
É paari wà Paulo pâ, wà tàpé na rà pitòtié, âna càra caa tèpa âji ênawéna kà Kériso, ba rà tèpa maina nüma, â tàutàra na rà picâri ba kêe.
É ina mwara pâ, wiàna jè pwa na èpà, â wâdé na jè pinünüma ma jè biijè, ma tòotéri ê pwina jè pwa na càcaa wâdé. Wiàna wàrapwiri, â jè o mwa tèpa pitêre dà Pwiduée, ma tèpa meaari âboro, â o pwicîri ma *tàrù wâro kâjè. Êco na càcaa wàrapwiri ê wâro kà tàpé na rà pitòti Paulo.
Naa na tii bèeni, âna wà Paulo, âna é dau paari ê pwâranümee tà tàpé Korénito. É dau meaarirà, â é putàmurirà mwara gée goo ê èpà na rà ina naa gooé. Â é po dau putàmu goo tèpa âboro na rà ipa-imwürurà.
Pai pitàgoo tii 2 Korénito
Ipwabwàcu ma bétapoo popai (1.1–11)
Pai tâa kà Paulo ma tàpé Korénito (1.12–7.16)
Tàrù pâ tûâ kêe tàra (1.12–2.17)
É pame auipwataâboro târa wâro (3.1–18)
Picémara Wâdé, âna é pagòoé na é tâa na aré goo wà Kériso (4.1–6.13)
Autûâri kêe tàra (6.14–7.16)
Bépitu ba kà tèpa cèikî wâ Iérusaléma (8.1–9.15)
Ipwamuruê kà Paulo jii tèpa pitòtié (10.1–13.10)
Paulo ma tèpa apostolo a pwâ (11.1–15)
É tâa na aré goo wà Kériso (11.16–33)
Ê pwina é côo Paulo naa na nyuâa (12.1–10)
É pidumapiê goo tàpé Korénito (12.11–21)
Bénabwé popai (13.1–10)
Ipicijii (13.11–14)
1
Ipwabwàcu
1 Wâgo* Wâgo—Grec: Wàibu. Wà Paulo na é pwa tii, êco na é paari pâ, caapwi pwâranümaru ma wà Timotéo na é tâa jaaé. Paulo, na pwa tii, wâgo pwi *apostolo kà Iésu *Kériso, wiâra ê câbawâdé kà Pwiduée. [Ba é cùruo pâ, ba na go picémara ê popai kêe.] Go wii tàwà, wâguwà ê wâra pwapwicîri kêe, na tâa na ville Korénito, â târa mwara pâ âboro kêe, na province Akaïe. Tàgére wàibu ma wà Timotéo, pwi a cèikî béejè. [Â é naa bwàcu kàwà mwara.]
2 Wâdé na tà tàwà ê *pimeaari imudi ma pinaanapô, na me gée goo Pwiduée kâjè ma Pwi Ukai Iésu Kériso. Cidòri nyuâawà!
É pagòojè Pwiduée na jè tâa na aré
3 Roma 15.5Jè ipwamaina Pwiduée, wà pwi Caa kà Pwi Ukai kâjè Iésu Kériso† Pwi Caa kà Pwi Ukai kâjè… é, Wà Pwiduée ma Caa kà Pwi Ukai kâjè Iésu Kériso.. Ba é pwi caa kâjè mwara, na dau wânümee tâjè. Â é nye tà ciburà pwa na wâdé tâjè. Â wàé na é pwi Pwiduée, na é ciburà patàmarù ê pwâranümajè ma pagòojè.
4-5 Psaume 34.20É wàrapwiri, na jè‡ Jè—é, Go. Munaa Paulo co, é, pwiri wàé ma Timotéo. Grec: Nous. tâa na ê aré, ba jè wâro na pâ aré kà Kériso.  wiàna dau wâru pâ aré kâjè, â o dau maina awé ê pai patàmarù pwâranümajè kêe, goo Kériso.  é wàrapwiri tâjè, ba na jè mwa caa patàmarù pwâranüma pàra tàpé na rà tâa na aré.
6 Êkaa na, wiàna go§ Go—Grec: Bà, é, Bu (nous). Na diri ê tii bèeni, âna wà Paulo, âna é ina pâ, bà (nous), ba na é pi-inaê côwâ. Na paicî, âna jè wii pâ go ba na dau pwéelaa. (Naa na pâ note, âna bà wii pâ: Grec: +Go…) Na pàra pàara, âna pwiri é inaru ma wà Timotéo mwara; â na pàra pàara, âna pwiri é inarà ma wà pàra tàpé mwara. tâa na aré, wâgo, â târa ma patàmarù pwâranümawà, â târa ma guwà udò, [ma tâa tàwà ê *âji wâro]. Ba é pagòo-o wà Pwiduée, ba na go pagòowà, na pàara na guwà tâa na pâ aré, pwacèwiio. 7 Â go tâmogòori pâ, guwà o tà cimwü [naa na ê cèikî kàwà]. Ba, na guwà tâa na aré pwacèwiio, â ée patàmarù pwâranümawà [wà Pwiduée] pwacèwiio.
Dau tubaèpà tà Paulo na Asia
8 Apostolo 19.23; 1 Korénito 15.32Wâdé na guwà tâmogòori, co tèpa béeò, pâ, jèe dau tubaèpà tôo naa na province Asia. Â jèe pwa na câgo caa udò gée na. Ji pwiina ma é pa-urao ma é popao, â jèe pwa na go bà.
9 Pwacèwii na jèe pitèio, ma pwa wârimuru tôo, tiagoro bà. Â wiàna wàrapwiri, â na târa na câgo caa tà cèikî naa gooò côwâ; â ba na go pipanuâô tà Pwiduée, na é pawâro côwâ tèpa bà. 10 2 Timotéo 4.18Â é jèe nye upao jii ê pwâra bà, â é bwaa nye tà upao mwara ni. Â go cèikî ba gòo pâ, ée bwaa nye tà ciburà upao mwara, na pâ tòotù na bwaa wâ naigé. 11 Â wâguwà, âna guwà pitu tôo, goro ê pwâra pwapwicîri kàwà. Ba é têre wà Pwiduée, â é [upao ma] *pwényunyuâariô. Â o wâru tèpa âboro, na rà o pwaolé têe goo pwiri.
pai tâa kà paulo ma tàpé korénito
(Naporomee 1–7)
Tàrù pâ tûâ kêe tàra
12 [Wâdé na guwà tâmogòori pâ] diri ê pwina go pwa naani gòropuu, âna go pwa naa na âjupâra, â gée na âji pwâranümoo* Pwiri wà pàra tàpé na Korénito, âna rà pitòti wà Paulo pâ, càcaa âjupâra na ia é ina tàra pâ ée mwa wailu cairà. Â é wii, ba na é ipwamuruê.. Â ipaiwà naa goo ê pâ tûâ kôo tàwà [ba nye ticè èpà na]. Â ê *pwâratùra-nigée-gooò, âna é *paâjupâraô, na go ina pwiri. Ba go pâra wiâ Pwiduée, càcaa wiâra ê tàmanga kà tèpa âboro.
13-14 2 Korénito 5.12; Filipi 2.16Ba, na go mu wii tàwà, âna [nye ticè na go pinaapwàniri goowà. Ba] ê pwina guwà pûra, âna âji pai pwa goo. Êkaa na [o câguwà caa kamu gooò] na cè tòotù na ée mwa wâjué me côwâ na wà Pwi Ukai kâjè Iésu. Bwa, guwà o ipwàdée gooò, wàra pai ipwàdée kôo goowà. Guwà jèe tàpo tâmogòori pwiri, co tèpa béeò. Â nümoo na guwà tâmogòori bamwara.
Dau nümee na é cairà
15 Béaa, âna go niimiri pâ, guwà tâmogòori bwàti [ê pwâranümoo]. Â êkaa pwiri, na ia go niimiri pâ, [na go wailu caiwà] ba na é wailu pwényunyuâariwà wà Pwiduée gooò— 16 1 Korénito 16.5–6jèpwi, na pai pâra kôo naa na province Macédoine; â jèpwi, na pai wâjué kôo côwâ naa *Judée. Â ia go niimiri pâ, pwiri guwà o pitu tôo, goro pai wâjué kôo côwâ naawê.
17 Wàépwiri auniimiri kôo béaa. [ gorodà na câgo caa wâjué me côwâ dariwà]† 2e phrase—Wà tèpa èpàri Paulo, âna rà ina pâ, é pwi apwâ, ba câé caa cairà wiâra auinabéaa kêe. É ipwamuruê ni wà Paulo, ma ina pwi majoro pwina é pwa: Dau nümee na é cairà, êco na, gée na càùru pai têre kêe pâ, bwaa càcaa wâdé pâ tûâ kàra, â é pitòotéri auniimiri kêe. Ba wiàna é cairà wài, â péa tà tòina pai pitâa kàra ma wàé, â o càcaa wâdé têe. Êkaa na é pwa tii tàra, ba na é pwarà ma patêrerà. (Côo 2 Korénito 2.3.)  é niimiri pâ, ée mwa cairà, gée na càùé, naa na ipwàdée. (Côo 2 Korénito 13.10.)? Pwiri guwà gére niimiri pâ câgo caa nünüma bwàti? Pwiri go pwaduwà kà tàpé na rà ina pâ «üu» naa nümarà na rà ina pâ «bwa»? 18 Bwa. Câgo caa wàrapwiri.  é nye paâjupâraô wà Pwiduée. Ba wiàna é tà mwü, â wâgo mwara, âna go tà mwü.  wiàna go ina tàwà pâ «üu», âna pai ina wèe pâ «üu»‡ Grec: Wà Pwiduée, âna é tâa na pai tâa kêe, ba na ê popai +kôo tàwà, âna càcaa «üu» ma «bwa».!
19 Apostolo 18.5Guwà têre, wà pwi Kériso Iésu, na bà picémara tàwà ma wà Silas ma wà Timotéo, âna wàé kaa *Pwina naî Pwiduée [na é âjupâra. Ba wàé, âna ê popai gée jaa Pwiduée] na é ina tâjè pâ «Üu, wâdé na wàra!»  câé caa pwi a-ina pâ «Matâra…»§ Matâra… Grec: «Üu» ma «bwa».. 20 Auinapàpari 3.14 é ina pâ «üu» ba na jè tòpi diri ê pâ aupwényunyuâari kà Pwiduée, na é jèe nye mara ina.  nye gée goo Kériso, na jè cau pwamaina Pwiduée ma ina diri pâ: «Üu! Amen! Wâdé na wàra!»
21 Â nye wà Pwiduée, na é nama jè cimwü [wâgo ma wâguwà] naa goo Kériso. Ba wàé na é pitòrigarijè* Pitòrigarijè—Grec: Oint. Côo note goo Luka 4.18. ba kêe. 22 2 Korénito 5.5; Éféso 1.13–14Â é jèe nye naa tâjè ê *Nyuâaê Pwicîri, naa na pwâranümajè, ba na câmu kêe [pâ, jè tèpa âboro kêe]. Wàépwiri ê bétapoo *aupwényunyuâari, na naa tâjè.
Majoroé ma câé caa me
23 Go nye âjupâra† Go nye âjupâra—Grec: {Go ipwataâboro} naa goro ê wâro kôo., â é paâjupâraô mwara wà Pwiduée, na go ina pâ: Wàéni ê majoroé ma câgo caa wâjué côwâ medariwà naa Korénito. Ba càcaa nümoo na guwà tòina [goro pâ popai kôo tàwà na gòo]. 24 1 Pétéru 5.3Ba càcaa nümoo na go pitûâ jaiwà. Ba guwà jèe nye cimwü naa na ê cèikî kàwà. Â nümoo na jè piwakè naima, ba na jè cau ipwàdée.
*1:1 Wâgo—Grec: Wàibu. Wà Paulo na é pwa tii, êco na é paari pâ, caapwi pwâranümaru ma wà Timotéo na é tâa jaaé.
1:3 Roma 15.5
†1:3 Pwi Caa kà Pwi Ukai kâjè… é, Wà Pwiduée ma Caa kà Pwi Ukai kâjè Iésu Kériso.
1:4-5 Psaume 34.20
‡1:4-5 Jè—é, Go. Munaa Paulo co, é, pwiri wàé ma Timotéo. Grec: Nous.
§1:6 Go—Grec: Bà, é, Bu (nous). Na diri ê tii bèeni, âna wà Paulo, âna é ina pâ, bà (nous), ba na é pi-inaê côwâ. Na paicî, âna jè wii pâ go ba na dau pwéelaa. (Naa na pâ note, âna bà wii pâ: Grec: +Go…) Na pàra pàara, âna pwiri é inaru ma wà Timotéo mwara; â na pàra pàara, âna pwiri é inarà ma wà pàra tàpé mwara.
1:8 Apostolo 19.23; 1 Korénito 15.32
1:10 2 Timotéo 4.18
*1:12 Pwiri wà pàra tàpé na Korénito, âna rà pitòti wà Paulo pâ, càcaa âjupâra na ia é ina tàra pâ ée mwa wailu cairà. Â é wii, ba na é ipwamuruê.
1:13-14 2 Korénito 5.12; Filipi 2.16
1:16 1 Korénito 16.5–6
†1:17 2e phrase—Wà tèpa èpàri Paulo, âna rà ina pâ, é pwi apwâ, ba câé caa cairà wiâra auinabéaa kêe. É ipwamuruê ni wà Paulo, ma ina pwi majoro pwina é pwa: Dau nümee na é cairà, êco na, gée na càùru pai têre kêe pâ, bwaa càcaa wâdé pâ tûâ kàra, â é pitòotéri auniimiri kêe. Ba wiàna é cairà wài, â péa tà tòina pai pitâa kàra ma wàé, â o càcaa wâdé têe. Êkaa na é pwa tii tàra, ba na é pwarà ma patêrerà. (Côo 2 Korénito 2.3.) Â é niimiri pâ, ée mwa cairà, gée na càùé, naa na ipwàdée. (Côo 2 Korénito 13.10.)
‡1:18 Grec: Wà Pwiduée, âna é tâa na pai tâa kêe, ba na ê popai +kôo tàwà, âna càcaa «üu» ma «bwa».
1:19 Apostolo 18.5
§1:19 Matâra… Grec: «Üu» ma «bwa».
1:20 Auinapàpari 3.14
*1:21 Pitòrigarijè—Grec: Oint. Côo note goo Luka 4.18.
1:22 2 Korénito 5.5; Éféso 1.13–14
†1:23 Go nye âjupâra—Grec: {Go ipwataâboro} naa goro ê wâro kôo.
1:24 1 Pétéru 5.3