1 Iurë zugaꞌa Esteban lu Junta Suprema, jëfë shtë ra bëshuzi gunaꞌbë diꞌdzë lu Esteban zdëꞌë:

―¿Pë gualdí ra nguiu narniꞌi cuntrë lë́ꞌël?

2 Con zihani histuri biadiꞌdzë Esteban lu rall:

―Dadë bëchi, gulë bëquë́ diaguë lo quë narniaꞌa lu të. Llëruꞌbë na Dios shtë́naꞌa. Bëluaꞌalú më lu shtadë guëlú hiaꞌa Abraham tsana guquëréldiꞌ regiuni Mesopotamia. Biadiꞌdzënú më Abraham antsë tsana guquëréldiꞌ Harán. 3 Repi Dios lu Abraham: “Bësaꞌnë ládzël nu grë ra saꞌl nu bëagzë́ zitu tubi lugar naguëluáꞌahia lë́ꞌël”. 4 Iurní bëruꞌu Abraham ládziꞌ nalë Caldea parë guëquëréldiꞌ Harán. Despuësë guti shtadë Abraham, iurní Dios bësheꞌldë lëꞌë Abraham lugar catë dzu hiaꞌa iurneꞌ. 5 Perë Dios adë bëdë́ꞌëdiꞌi ni tubi partë shtë lugar rëꞌ parë nianibëꞌa Abraham ni siquierë tubi ldë guiuꞌu mituꞌnë catë niazubë tubi hiuꞌu lídchiꞌ. Perë Dios bëꞌnë prometer lu Abraham guëdëꞌë më lugar ni parë shíniꞌ despuësë tsana gátiꞌ, perë dzë ni Abraham gáꞌadiꞌi nápiꞌ shíniꞌ. 6 Nu guniꞌi Dios lu Abraham ra shíniꞌ natsadalë, guëquëreldë rall ziquë më zitu lugar catë adë na ladzë rall. Por tapë gahiuꞌa izë gac rall muzë nu guëzac zi rall lu dchiꞌni. 7 También guniꞌi Dios lu Abraham: “Na guna cashtigu ra mënë naguëzac zi ra shínil lu dchiꞌni. Despuësë tsana guëruꞌu rall lugar ni, iurní gunë rall adorar na lugar rëꞌ.” Lugar ni dzu hiaꞌa iurneꞌ. 8 Dios bëꞌnë prometer lu Abraham de quë grë ra shini Abraham, na rall shmënë Dios. Ziquë tubi lëy parë lëꞌë raiꞌ, gunibëꞌa më gac circuncidar shini Abraham, quiere decir, bëchuguë Abraham duꞌpë guiꞌdi shtënë partë delicadë shtë llguëꞌnë. Dzë Isaac napë tubi llmalë gúlëll, guc circuncidárëll. Isaac bëꞌnë lo mizmë tsana gúpëll shínill, Jacob. Nu zni bëꞌnë Jacob con ra shíniꞌ. Ra shini Jacob bëac rall chiꞌbë chupë nanaguc chiꞌbë chupë grupë shtë naciuni Israel.

9 ’Ra shini Jacob naguc ra shtadë guëlú hiaꞌa, gupë rall mbidi José, bëchi raiꞌ. Bëtuuꞌ raiꞌ lëꞌë José. Ra naguziꞌi José biaꞌa lëꞌë José parë Egipto, perë Dios bëꞌnë compañi lë́ꞌiꞌ; 10 adë bësáꞌnëdiꞌi më lë́ꞌiꞌ. Nu bëdëꞌë më llëruꞌbë llgabë parë bëáꞌnëll bien lu rëy Faraón. Nu Faraón bëꞌnë nombrar lëꞌë José ziquë gubernadurë shtë Egipto. José guná grë ra dchiꞌni nagunë ra mënë lidchi Faraón.

11 ’Gudëdë ra izë; bëdchini galzí guëc ra mënë shtë Egipto nu Canaán. Nalë́ bëldiaꞌnë rall lu gubini. Ra shfamili Jacob, ra shtadë guëlú hiaꞌa, adë rdzélëdiꞌi raiꞌ nagáu raiꞌ. 12 Perë bini Jacob de quë nanú dau Egipto, iurní bëshéꞌldiꞌ ra shíniꞌ parë guacaꞌa rall nagáu raiꞌ. Nu bëabrí raiꞌ ladzë raiꞌ. Ndëꞌë primërë viajë shtë raiꞌ. 13 Dzë bërë́ dau shtë raiꞌ, gua rall Egipto stubi vueltë. José bëquebi lu ra bë́chiꞌ chu nall. Nu rëy shtë Egipto bínill ca nezë zeꞌdë José. 14 Iurní José bësheꞌldë ra bë́chill parë guaglliꞌi rall Jacob, shtadë rall con grë shfamíliꞌ. Famili rëꞌ na raiꞌ setenta y cinco mënë. 15 Zni guc con Jacob. Bëagzë́ raiꞌ Egipto con grë shfamíliꞌ. Guquëreldë raiꞌ ndë. Despuësë guti Jacob. Nu ndë guti ra shini Jacob, ra shtadë guëlú hiaꞌa. 16 Iurní biaꞌa raiꞌ baꞌcu shtë ra tëgulë parë lugar nalë Siquem. Ndë bëgaꞌchi ra baꞌcu ni catë guziꞌi Abraham tubi ldë guiuꞌu lachi más antsë lu shini Hamor naquëreldë ra Siquem.

17 ’Dzë ni hia mërë gac cumplir lo quë nabëꞌnë më prometer lu Abraham, bëꞌnë më jurar lu Abraham de quë guëdalë shíniꞌ. Bëac raiꞌ mënë zihani lugar Egipto. 18 Tiempë ni cagnibëꞌa tubi rëy naciuni Egipto perë adë bëagnádiꞌi ldúꞌull pë bëꞌnë José guahietë. 19 Mizmë rëy ni bësiguëll shtadë guëlú hiaꞌa. Gunibëꞌa rëy lu ra israelitë parë guëruꞌldë rall shini rall lu nisë parë gati ra meꞌdë. 20 Dzë ni gulë Moisés. Guc meꞌdë chulë nu nachaꞌngu meꞌdë delantë lu Dios. Bëꞌnë shtadë meꞌdë gan; gupë raiꞌ lëꞌë meꞌdë tsunë mbehu lídchiꞌ. 21 Tsana guagsaꞌnë raiꞌ meꞌdë lu nisë parë niaꞌa pë niac meꞌdë, bëdchini shtsaꞌpë rëy shtë Egipto. Biáꞌall meꞌdë nu gunall meꞌdë cumë ziquë shínill. 22 Zdëꞌë mudë bësëꞌdë Moisés grë́tëꞌ studi narac bëꞌa ra më Egipto. Nu gúquëll tubi nguiu de buen llgabë parë ruadíꞌdzëll nu grë ra cusë nalë́ ráquëll.

23 ’Dzë ni napë Moisés cuarenta izë, guagnáhiꞌ ra më ládziꞌ, ra më israelitë naquëreldë tubi lugar shtë Egipto. 24 Lugar ni gunáhiꞌ lu mal tratë naquëhunë tubi më Egipto con tubi më israelitë. Moisés guagláhiꞌ më ládziꞌ. Por mal nabëꞌnënú më Egipto, gudini Moisés më Egipto. 25 Moisés bë́ꞌniꞌ llgabë ra më ládziꞌ nadëꞌë rall cuendë de quë Dios bësheꞌldë lë́ꞌiꞌ parë guëdë́ꞌëiꞌ libertá lëꞌë rall, perë ra më israelitë adë guasë́diꞌi rall. 26 Stubi dzë Moisés bëdiaꞌguëlú chupë më ládziꞌ; cadildi rall. Guaglá Moisés lëꞌë rall nu gúchiꞌ lu ra nacadildi: “Lëꞌë të bëchi saꞌ të. ¿Pëzielú rdildi të?” 27 Iurní nacagdëꞌë galnë́ saꞌll, bësínill lëꞌë Moisés; répill: “¿Chull bësheꞌldë lë́ꞌël? ¿Pë zéꞌdël ndëꞌë ziquë narnibëꞌa parë zeꞌdë guë́ꞌnël juzguë lëꞌë naꞌa? 28 ¿Pëllë rac shtuꞌu quínil na ziquë gudínil më Egipto naꞌguë?” 29 Iurë bini Moisés lo quë naguniꞌi nguiu ni, bëlluꞌnë Moisés. Bëagzëll parë regiuni nalë Madián. Ndë guquëréldëll ziquë më zitu. Bëtsë́ꞌall nu gúpëll chupë shínill.

30 ’Hia guc cuarenta izë guquëréldëll Madián. Dzë ni zull lachi guëllaꞌ dani nalë Sinaí, bëluaꞌalú tubi ianglë lull. Bërúꞌuiꞌ lu beꞌlë catë rëuldë tubi hiaguë. 31 Moisés bëdzëguëëꞌ ldúꞌiꞌ; bë́ꞌniꞌ llgabë, pëzielú rëuldë hiaguë rëꞌ. Guabíꞌguëll parë gunall luhin. Bínill voz shtë Dios naguniꞌi: 32 “Nahia Dios shtënë ra shtadë guëlul. Nahia Dios shtë Abraham. Nahia Dios shtë Isaac. Nahia Dios shtë Jacob.” Iurní lëꞌë Moisés guzublú bëdzë́bëll nu bëchíꞌchill. Hia adë gunë́diꞌill niagbíꞌall lu hiaguë catë rruꞌu beꞌlë. 33 Nu guchi Dios lull: “Gulú rachi guëaꞌl purquë lugar catë nanul na lugar santu purquë na zugáꞌahia ndëꞌë iurneꞌ. 34 Rnahia grë trabaju nardëdë ra shmëna naquëreldë Egipto, nu rquë diaga iurë ruꞌnë rall lua. Por ni iurneꞌ guna librar lëꞌë rall. Guësheꞌlda lë́ꞌël ziquë shmëna hashtë Egipto.”

35 ’Antsë ra israelitë adë bë́ꞌnëdiꞌi rall cuendë lëꞌë Moisés; repi rall: “¿Chu bësheꞌldë lë́ꞌël ziquë jëfë parë zeꞌdë guë́ꞌnël juzguë lëꞌë naꞌa?” Perë Dios bësheꞌldë lë́ꞌiꞌ Egipto. Nu lëꞌë ianglë naguniꞌi lull catë zubë hiaguë narëuldë, bë́ꞌniꞌ compañi lëꞌë Moisés. Gúquiꞌ jëfë parë gualdull më israelitë lugar ni. 36 Gua Moisés Egipto parë gualdúhiꞌ ra shtadë guëlú hiaꞌa. Por pudërë shtë Dios bë́ꞌniꞌ milagrë nu cusë ruꞌbë Egipto. Bë́ꞌniꞌ milagrë ruaꞌ Nisëduꞌu Llni. Por cuarenta izë bë́ꞌniꞌ milagrë laꞌni ra dani catë ziaꞌa zu raiꞌ. 37 Lo mizmë Moisés rëꞌ guniꞌi lu ra më israelitë: “Dios guësheꞌldë tubi naguadiꞌdzë shtiꞌdza delantë lu të. Galë më ladi bëchi saꞌ të cumë ziquë bësheꞌldë më na. Gulë tsaldí lduꞌu të grë lo quë naguëniꞌi më lu të.” 38 Lëꞌë Moisés ni guzënú lëꞌë ra mënë laꞌni ra dani Sinaí catë guniꞌi ianglë lúhiꞌ antsë. Moisés guquëreldënú ra shtadë guëlú hiaꞌa. Bë́ꞌniꞌ recibir ra dizaꞌquë shtë Dios të guëneꞌe Moisés diꞌdzë ni parë lëꞌë hiaꞌa. Diꞌdzë ni napë pudërë parë siemprë; nunquë adë tsalúdiꞌin.

39 ’Shtadë guëlú hiaꞌa bëzuꞌbë diáguëdiꞌi raiꞌ shtiꞌdzë Moisés. Adë gunë́diꞌi rall nanibëꞌa Moisés lëꞌë rall. Mejurë guc lduꞌu rall nëabrí rall parë Egipto. 40 Tubi dzë adë zugaꞌanú Moisés lëꞌë rall, repi rall lu Aarón: “Adë guëneꞌe naꞌa rsunë pë cazac Moisés. Adë nídiꞌill ndëꞌë, nu gulull lëꞌë hiaꞌa Egipto; por ni rac shtuꞌu naꞌa iurneꞌ, guntsáꞌul tubi dios naquiblú lu hiaꞌa delantë.” 41 Lueguë bëntsaꞌu rall tubi ngunë mituꞌnë de orë. Gudini rall bëldá ma parë bëdëꞌë rall tubi ofrendë lu dzanë narunë rall adorar. Nalë́ bëquitë lduꞌu rall por lo quë nabëntsaꞌu rall con guiaꞌa rall. 42 Iurní Dios bëꞌnë intriegu lëꞌë rall parë quëhunë rall adorar ra cusë lu guë́ꞌdchiliu, ziquë ra mbelëguiꞌi nu ngubidzë. Zni naescritë laꞌni librë nabëquëꞌë ra profetë. Rniꞌi librë ni:

44 ’Ra shtadë guëlú hiaꞌa tsana guzë́ rall dani, nuaꞌa rall tubi hiuꞌu lari nu tubi nichi catë nutsaꞌu ra lëy nabëquëꞌë Moisés. Hiuꞌu lari guctsáꞌuhin ziquë guniꞌi Dios lu Moisés nu ziquë bëluaꞌa më lúhiꞌ. 45 Ra shtadë guëlú hiaꞌa gupë rall hiuꞌu lari ni por llëduni tiempë ziquë tubi cusë nabësëaꞌnë Dios parë lëꞌë rall. Nu ra mënë nabidë con Josué, nuaꞌa rall hiuꞌu lari rëꞌ tsana bëdchisú rall ra guiuꞌu shtënë stubi ra naciuni. Dios bëꞌnë compañi lëꞌë rall parë guëruꞌu ra mënë lugar ni parë guëuꞌ ra shtadë guëlú hiaꞌa. Ngaꞌli guquëreldë rall hashtë tiempë nagunibëꞌa rëy David. 46 Dios guc shtuꞌu lëꞌë David. Gunaꞌbë David lu Dios niuntsáꞌuiꞌ tubi iáduꞌu catë niaquëreldë Dios verdadërë, mizmë Dios nabëꞌnë Jacob adorar. 47 Perë David adë bë́ꞌnëdiꞌiꞌ gan nazaꞌa tubi iáduꞌu lidchi Dios, perë shínill Salomón, sí, bë́ꞌnëll gan; bëzáꞌaiꞌ iáduꞌu lidchi Dios. 48 Perë Dios nacabezë gubeꞌe cumë llëruꞌbë na më, adë quëréldëdiꞌi më laꞌni iáduꞌu narzaꞌa ra nguiu. Ziquë guniꞌi profetë shtiꞌdzë Dios narniꞌi:

51 ’Lëꞌë të de por si naguëdchi lduꞌu të nu adë rínidiꞌi të shtiꞌdzë Dios. Na të cumë ziquë ra mënë nadë guënë́diꞌi Dios. Siemprë quëhunë të cuntrë Espíritu Santo. Na të ziquë guc ra shtadë guëlú hiaꞌa. 52 Ra shtadë guëlú hiaꞌa, bëdëꞌë rall hiaguë grë ra nabiadiꞌdzë shtiꞌdzë Dios guahietë. Ni túbiꞌ adë chu bídëdiꞌi sin quë adë niadëꞌë hiaguë guëc raiꞌ. Ra shtadë guëlú hiaꞌa, gudini rall profetë nabiadiꞌdzë de quë guëdchini stubi nguiu naná tubldí shcuéndiꞌ lu Dios. Iurná bidë më perë lëꞌë të bëꞌnë të intriegu lëꞌë më lu guiaꞌa më rumanë nu gudini të lëꞌë më. 53 Lëꞌë të bëꞌnë të recibir lëy shtë Dios nabidënú ra ianglë, perë adë bëzuꞌbë diáguëdiꞌi të diꞌdzë ni.

54 Iurë gualú bini rall grë ra cusë naguniꞌi Esteban, nalë́ bëldë́ rall hashtë rchushí laiꞌ rall; rna rall lu Esteban. 55 Perë cabezënú Espíritu Santo laꞌni lduꞌu Esteban. Bëldísiꞌ lúhiꞌ lu gubeꞌe; gunáhiꞌ lu gluri shtë Dios catë cabezë më. Nu gunáhiꞌ lu Jesús nacabezë ladë ldi shtë Dios. 56 Guniꞌi Esteban:

―Gulë guná, rnahia gubeꞌe llaꞌlë. Rnahia lu Jesús, nguiu nabësheꞌldë Dios lu guë́ꞌdchiliu. Cabezë më ladë ldi shtë Dios.

57 Perë grë rall bësëꞌau rall diaguë rall. Gurushtiá rall nu zeꞌdë guëlluꞌnë rall parë quini rall Esteban. 58 Gulú rall Esteban fuërë ruaꞌ guëꞌdchi. Ndë bëdëꞌë guëꞌë rall Esteban parë gátiꞌ. Ra nabini shtiꞌdzë Esteban, gulú rall shabë rall nu guatishi rall shabë rall lu tubi nguiu nalë Saulo. 59 Iurë bëdëꞌë guëꞌë rall Esteban, quëadiꞌdzënúhiꞌ Jesús. Gunáꞌbëiꞌ lëꞌë më; guníꞌiꞌ:

―Dadë Jesús, bëꞌnë recibir espíritu shtëna.

60 Despuësë iurní bëzullibi Esteban nu fuertë guníꞌiꞌ lu Dios nacabezë gubeꞌe:

―Adë rtiáꞌadiꞌil culpë duldë shtë rall.

Iurë gualú guniꞌi Esteban diꞌdzë ni, gútiꞌ.