6
Saak metendeng se Gendaw nek Pengulali
(San Mateo 12.1-8; San Marcos 2.23-28)
1 ✡ 6.1: Deuteronomio 23.25. Na, se Gendaw nek Pengulali, minayan ilan ni Jesus ri se ngak pigimulanan nek trigu. Saanay nilan ritu, mingati' nek trigu su ngak tinu'unan ni Jesus, binelisan nilan, rayun inaan. 2 Ma'ad sud duma ne ngak Pariseo miksaak, “Tuma ma baalen niyu su genda' tugut nek pebaal se Gendaw nek Pengulali?”
3 Miksembag si Jesus ri senilan, “Nda' amu ba mekebasa seg binaal ni David seng miperii'an giin bu' su ngak sementaunen? 4 ✡ 6.4: Levitico 24.9.✡ 6.3-4: 1 Samuel 21.1-6. Sinumeled giin seg balay nud Diwata bu' inuwanen suk pan neg hinalad tu sed Diwata, rayun inaanen. Binegayaan rema su ngak sementaunen isan nda' tugut ri se Kesugu'an ne aanen nilan, bu' ndi' su ngak pari' ra sung mekaan run.”
5 Miktalu' si Jesus tu senilan, “Sug Bata' ne Getaw giin sung megbe'et isan se Gendaw nek Pengulali.”
Su Getaw neng Mingupesi Gemegen
(San Mateo 12.9-14; San Marcos 3.1-6)
6 Se dlain na pelum ne Gendaw nek Pengulali, miritu si Jesus sek pektiguman ne nga getaw Judeo bu' mimandu' ritu. Bu' duuni dlai neng mingupes su dlintu ne gemegen. 7 Sud duma ne ngang menintulu' ri se Kesugu'an bu' sud duma ne ngak Pariseo mini'id bu' bulungen ba su dlai se Gendaw nek Pengulali arun mesumbung nilan si Jesus. 8 Ma'ad misuunan ni Jesus su gena'ena' nilan. Aas tinelu'an ni Jesus su getaw neng mingupes su gemegen, “Gindeg'a, perinia se gunaan.” Migbuwat rayun su getaw bu' migindeg ritu se gunaan. 9 Rayun miktalu' si Jesus tu senilan, “Saakan'u amu: ‘Mektugut ba sug Bala'ud ta sek pegbaal neng melengas awas melaaten se Gendaw nek Pengulali? Luwasen ta bai ketubu' ne nga getaw se Gendaw nek Pengulali awas pesaddan ta ma'ad matay?’ ” 10 Dluwat enlengay ni Jesus su dlaun ne nga getaw riin sek timala', miktalu' rayun giin tu se getaw, “Etat mui gemeg mu.” Bu' binaalen rayun bu' mi'uli'an giin.
11 Ma'ad linengetan gupiya su ngak Pariseo bu' ngang Menintulu' ri seg Bala'ud. Aas miksabut ilan bu' landunik sunud neg baalen nilan riin ni Jesus.
Pimili' ni Jesus suk Sepulu' bu' Ruwa' ne ngak Tinu'unaan
(San Mateo 10.1-4; San Marcos 3.13-19)
12 Sek panahun ketu, tinumuwad si Jesus tu seg bentud arun megampu', bu' ritu, migampu' giin tu sed Diwata seled se gebii. 13 Bena' pekegendaw, tinawagen su ngak tinu'unaan bu' pimili'en su ngak sepulu' bu' ruwa' senilan ne giningelanan rema ne gapustulis.* 6.13 nga gapustulis: Su gulugan nek talu' ‘gapustulis’ sinugu' ned duuni gimpurtanti neg baalen. 14 Pimili' ni Jesus si Simon ne giningelanan rema nek Pedro. Rayun si Andres, suk pated ni Simon, si Santiago, si Juan, si Felipe, bu' si Bartolome. 15 Rayun si Mateo, si Tomas, si Santiago ne su gama'en si Alfeo, rayun si Simon ne giningelanan ne getaw neng midlaban ri seng nasuren. 16 Rayun si Judas ne su gama'en si Santiago. Bu' si Judas Iscariote sung megbudhi' riin ni Jesus.
Minendu' bu' Mikpetelen si Jesus
(San Mateo 4.23-25)
17 Tubus itu, mindiksun ilan ni Jesus bu' su nga gapustulisen. Rayun migindeg si Jesus ritu se dlumbang. Midlumpuk ri seniin su ngang meleget gupiya nek sakup nu ngak tinu'unaan bu' su ngang meleget ne getaw neg buwat pa se nga dlunsud nek sakup seg Judea, seg Jerusalem, bu' se ngak siyudad nek Tiro bu' Sidon neng megaud sed dagat. 18 Minditu ilan arun menginengeg sek penintulu' bu' mekpebulung ri se ngang megeel nilan. Miritu rema su ngak pi'antus ne ngang mekelaat ne gispiritu bu' mi'uli'an ilan. 19 Minantu su dlaunen neng mekiikap riin ni Jesus ay duuni ga'em neg buwat seniin neng mikepetelen tu se dlaunan.
Pedleliyag bu' Mekelelaatlelaat
(San Mateo 5.1-12)
20 Inenlengan ni Jesus su ngak tinu'unaan bu' miktalu',
“Pedleliyag amu ne ngak pupus,
ay misakup amu sek pedlegeseg ned Diwata!
21 Pedleliyag amu ne ngang miperii'an numuun,
ay pebesugen amu!
Pedleliyag amu ne ngang minsegaw numuun;
ay mentawa amu ra!
22 ✡ 6.22: 1 San Pedro 4.14. “Pedleliyag amu gupiya bu' gemetan amu, bibain amu, tampela'en amu, bu' pementelu'an amu neng melaat ne nga getaw, dlaunen keni tendeng seg Bata' ne Getaw. 23 ✡ 6.23: 2 Nga Cronica 36.16; Su Ngak Pimbaal 7.52. Pedleliyag amu seng mehitabu' itu bu' pentalek sek pedleliyag, tendeng ay tinegana seniyu su gembagel ne ganti tu se dlangit. Ay giin remaig binaal ne nga gepu'an nilan tu se ngak propeta nud diin.”
24 “Ma'ad mekelelaatlelaat amu, gamu ne ngang meratu';
ay su gempiya nek pedleketubu' niyu, migela' na niyu me'uwan!
25 Mekelelaatlelaat amu, gamu ne ngang mibesug numuun,
ay mperii'an amu ra!
Mekelelaatlelaat amu, gamu ne ngang mintawa numuun,
ay megu'ul amu ra bu' mensegaw!
26 “Bu' mekelelaatlelaat amu bu' siya'en amu nu dlaunan ne getaw, ay su nga gepu'an nilan miktalu' seng maa' ne ngag betang metendeng se gena' metuud ne ngak propeta.”
Petail niyu su nga Kuntra niyu
(San Mateo 5.38-48; 7.12a)
27 “Ma'ad gamu neng minginengeg ri senaan: Petail niyu su nga kuntra niyu bu' baal niyu sung melengas tu seng minggemet ri seniyu. 28 Pengumpiyanay niyu su ngang mektuyud riin seniyu bu' pegempu'ay niyu su ngang mekpelaat riin seniyu. 29 Bu' duunik tumampaling ri sek sepingi mu, petampaling mu rema ri seniin sud dibaluy. Bu' duuning mawi' run su dlambung mu, begay mu rema seniin suk suub mu. 30 Begayay mu sung menengi ri seni'a. Bu' duuning muwan runi ngag betang mu, ndi' mu na uwi'ay. 31 ✡ 6.31: San Mateo 7.12. Baal niyu tu se nga getaw su dliyagan niyu neg baalen nilan seniyu.
32 “Bu' giin raik petailen niyu su nga getaw neng mikpetail ri seniyu, mbaya' ba neng mekerawat amu nek pengumpiya? Isan ngani' su ngang mekesesala' ne getaw, pinetail ma nilan sung mikpetail ri senilan! 33 Bu' giin daig baalan niyu neng melengas sung mikegbaal neng melengas ri seniyu, mbaya' ba neng mekerawat amu nek pengumpiya? Ay isan ngani' su ngang mekesesala' migbaal run nini! 34 Bu' giin raik peramen niyu suk tinu'uwan niyu neng mekebayad, na, mbaya' ba neng mekerawat amu nek pengumpiya? Isan ngani' su ngang mekesesala' mikeperam ritu se ngad duma nilan bu' mesuunan nilan neng mekebayad ilan. 35 Ma'ad petail tumu' niyu su nga kuntra niyu. Baalay niyu neng melengas suk samaataw niyu. Bu' mekperam amu ndi' amu na mekperateng ne gembiyaran amu pa. Bu' maa' niya sug baalen niyu, na gembagel gupiya suk pengumpiya niyu bu' mbaal amu ne ngag bata' nu Dlabi neng Metaas ned Diwata. Ay mpiya gaid giin isan se gendi' metau sumuli' bu' seng melaat ne getaw. 36 Aas, mengmelilelaaten amu rema maa' se Gama' niyu neng melilelaaten.”
Pegukum tu sek Samaataw
(San Mateo 7.1-5)
37 “Ndi' niyu ukumay su ngak samaataw niyu bu' ndi' amu rema ukuman ned Diwata. Ndi' niyu pesela'ay su ngak samaataw niyu bu' ndi' amu rema pesela'en ned Diwata. Pasaylu niyu su ngak samaataw niyu bu' pasayluun amu rema ned Diwata. 38 Begayay niyu suk samaataw niyu bu' begayan amu rema ned Diwata. Bu' megbegay sud Diwata seng meleget gaid, maa' ne inengkug nek tekesan, tinisek, bu' tampan medlapay se gendi' pa bunagen ri sek tegu'an niyu. Ay bu' gendun kelaun suk pegbegay niyu ri sed duma, giin da remaik pegbegay ned Diwata riin seniyu.”
39 ✡ 6.39: San Mateo 15.14. Rayun miktalu' si Jesus tu se nga getaw ne galing: “Suk sala neg buta ndi' mekegagak ri se dlain neg buta. Bu' baalenen ini, gilan duwa' meladdu' ri se kanal. 40 ✡ 6.40: San Mateo 10.24-25; San Juan 13.16; 15.20. Nda'irunik tinu'unan neng melengas kampun ri seng menintulu'en. Ma'ad suk tinu'unan, bu' meketubus giin ri sek pektu'unen, maa' na giin seng menintulu'en.”
41 “Lama me'ita' mu run sung miika' nek puling ri seng mata nek samaataw mu, ma'ad pisaddan mui gembagel ne gayu ri seng mata mu? 42 Pegendun mu ma sek pektalu' ri sek samaataw mu, ‘Ated, perinia, uwa'en'u pa reli' suk puling mu ri seng mata mu kiin,’ ne nda' mu ma ngani' me'ita' su gembagel gayu ned diin seng mata mu? Ba, mikpelaunglaung'a! Una mu reli' uwa'ay su gembagel ne gayu ned diin seng mata mu. Rayun seng mekiita'a na, pulu' mu pa me'awa' sung miika' nek puling ri seng mata nek semaataw mu.”
Su Gayu bu' sug Bungaan
(San Mateo 7.16-20; 12.33-35)
43 Rayun miktalu' si Jesus, “Su gayu neng melengas ndi' memunga neng melaaten, bu' su gayu neng melaaten ndi' rema memunga neng melengas. 44 ✡ 6.44: San Mateo 12.33. Kada gayu me'ilala ri seg bungaan. Ndi'a mekuupu' neg igira buwat ri sek sebinit awas gubas buwat ri se geksam. 45 ✡ 6.45: San Mateo 12.34. Sung melengas ne getaw megasuy neng mekelengas ne ngag betang ay melengas ma su gena'ena'en. Ma'ad sung melaat ne getaw megasuy rema seng mekelaat ne ngag betang ay melaat ma su gena'ena'en. Ay landunid diin se gena'ena' ne getaw, giin rema sung me'asuyen.”
Duwa' Tawan neng Migbakud neg Balay
(San Mateo 7.24-27)
46 “Tuma ma mektawag amu ma ri senaan, ‘Ginu'u, Ginu'u,’ ma'ad ndi' amu ma megbaal ri sek sinugu'u seniyu? 47 Isan ta' etaway run neng mekpegaud ri senaan bu' menginengeg se ngak talu'u bu' tumanenen nini, pe'ita'u seniyu bu' ta' giin mpetanggi'. 48 Maa' giin nu getaw neng migbakud neg balay. Midlalud giin neng meralem tampan mirepet sug batu. Dayun pinindegen su ngak pasek nug balain ri sek penligen neg batu. Sek peketubus na nug balain, migbaa' suk tubig bu' linumanlag sug buntal ri seg balay ma'ad nda' ngani' mekedyug ay meligen ma suk pekebakud run. 49 Na, bu' su getaw neng menginengeg ri sek talu'u bu' ndi' mektuman run nini, maa' giin nu getaw neng migbakud neg balay ne nda'en perelemay su dlaluren para ri se ngak pasek bu' nda'en bekuray ri sek penligen neg batu. Sek pedlanlag neg baa' ri seg balain, mibuksak rayun nini bu' mibengkag gaid sug balay.”
✡6:1 6.1: Deuteronomio 23.25.
✡6:4 6.4: Levitico 24.9.
✡6:4 6.3-4: 1 Samuel 21.1-6.
*6:13 6.13 nga gapustulis: Su gulugan nek talu' ‘gapustulis’ sinugu' ned duuni gimpurtanti neg baalen.
✡6:22 6.22: 1 San Pedro 4.14.
✡6:23 6.23: 2 Nga Cronica 36.16; Su Ngak Pimbaal 7.52.
✡6:31 6.31: San Mateo 7.12.
✡6:39 6.39: San Mateo 15.14.
✡6:40 6.40: San Mateo 10.24-25; San Juan 13.16; 15.20.
✡6:44 6.44: San Mateo 12.33.
✡6:45 6.45: San Mateo 12.34.