31
Yakop iwop iya mawen kili Lapan
1 Yakop ihilingiy tehe noru Lapan hu kamai ara huro pwahaltani yiy hupa, “Yakop kinpo topwe memelit masih ta tama yowu. Yiy irayah ndramat namandran pe melit tan iya soyon ara iro kili tama yowu ko.” 2 Pe Yakop inime pakut ta Lapan ara imeu pe kinmbus tehe koluw pwi.
3 Pwen Yapan ipwai iyata Yakop ipa, “Amui aya kolo tamam hu pe yowem hu, pe andre kuro sura wou.”
4 Pwen Yakop ipwanos nongan iya kili Rahel hilu Leyah para hilu kasa nime yiy kasa kol nepo hu sipsip pe meme tan iro aliy. 5 Ipwai iyata hilu ipa, “Ngindrai ta tomo hu ara iripo sura yo, pe yo unimei tehe tama walu ara kinnamili yo tehe koluw kinna pwi yoh. 6 Walu pahasani tehe umbulyani mbulya tama walu iyasura pwoke to masih. 7 Pe tama walu ara ipwasike yo pe kenne ara irapaiwaniy maporosongui. Hapeko Ngindrai ara ikaituwe yiy pe kinmbusi handra melit mwomwan kinsa kili yo pwi. 8 Mamu Lapan ipa hiyan para hu meme mepo soluhuyai ara ato para sowo. Hapeko iyamulan hu meme hurosus pe noruhu ara hurayah soluhuyai opu. Pwen ipa hiyan para hu meme nepo kinima soluhuyai iro mandrahu niwen ara kiya para sowo. Pwen iyamulan yihu meme ara hurosus pe noruhu husarayah pe kinima soluhuyai iho mandrahu ara niwen opu. 9 Pwen tehen tora ko pe Ngindrai iwiri hu sipsip pe meme ta tama walu isa mawen kili yiy pe iyki hu sato.
10 Porosih aro, imwonen walehe hu meme kamai ngara hu kaya kili hu meme pihin isarayah, pe yo unihinih pe unime hu meme kamai mepo yomuhu soluhuyai opu ara huya kili hu meme pihin. 11 Pe yo unihiyani angelou hamou ta Ngindrai isa pe iyoh isa kili yo ipa, ‘Yakop!’ Pe yo upa, ‘Tesah; yo ye.’ 12 Pe yiy ipa, ‘Animei! Yihu meme kamai mepo hu torapo iya kili hu meme pihin yomuhu ara soluhuyai opu. Yo umbusiy pe isarayah tehen tora ko, paratesah, unimei tehe Lapan ngara kirakultuwani wou. 13 Yo ara Ngindrai nepo usarayah usa kili wou aro Petel, pe arapaniu isa kili yo pe atilingi ndraikei para holip iya ndrita pat sih para lolohonge. Nahapo amui aya kolom mepo amwalahiy aro aliy.’ ”
14 Pwen Rahel pe Leyah hilu somwi Yakop hilpa, “Pe youlu ara kanlahiy para kapo hayah melta tama yolu pwi. 15 Yiy imbusi yolu ara tehe hu pihi mawen. Yiy kinwiri kenne yolu pwen, hapeko yiy kinirasumbuwaniy topwei. 16 Hiyan, melit masih nepo Ngindrai iwiri iro kili tama yolu ara kinna torou pe noru worou hu. Wou ambusi sehe melit mepo Ngindrai kinpwai kinsatam.”
17 Pwen Yakop iyki hu pihin tan pe norun hu ara huya ndrita kamel, 18 pe irakuhuyani hu para hu nakayau kaya kolo taman Yisak ita pwan Kanaan. Pe imbultaha hu kan tan masih ara huro mu kili yiy, iyasura melit masih nepo iwiriy iro Pattan Aram.
19 Iro mwonen lang ara, Lapan kinyau kinna san yomuhu sipsip tan, pe Rahel iya pe ipahanowe hu sumwoiwa pairan nepo ngara kiykiy kiro memerani suwen. 20 Yakop kinnese ndrainga Lapan ndramira Aram tehe yiy nakiyau ara pwi yoh. 21 Yiy iwiri menmenan masih pe iwop kokohe, pe isingondriti ndran namandran Yuparates. Pwen pe irikai iya pwen te ngondron para pahayi Kileyat.
Lapan iro ndruwa Yakop
22 Lang malwoh ihipwen, pe iya lang maroyoh hutiye ndrainga Lapan tehe Yakop ara kinwop. 23 Pwen Lapan iwiri hu ndriya sih o, pe huro ndruwa Yakop. Lang manandrtoyoh ihipwen, huyarayah huya kili Yakop iro kol pahayi ngondron para Kileyat. 24 Ping ara Ngindrai iyarayah iya kili Lapan iya nihinih pe ipa, “Maram kiro tam; mbunapa hapesah hiyan ndre mwomwan kiya kili Yakop.”
25 Pwen Yakop hu, hu kanpwili yopeyehu pwen iro kol pahayi ngondron para Kileyat. Pe Lapan hu husako, hunime Yakop, pe hupwili yopeyehu iho ngilse hu tehen aliy yi.
26 Pwen Lapan ipwai iyata Yakop ipa, “Tehen tapeh ndrokonan apakarawani yo pe apahanowe noru malmou pihin pe wawu yau, tehe hu ndramat para pahun ngara kambusiy? 27 Paratapeh ansike yo pwi pe wawu wop kokohon opu? Kapa anese hape, pwen kupwai kiyatahu yau to pe yowu kapwesani wawu kiya ndramiy, kuwah, pe waliy pe wawu kayau. 28 Wou anpa hiyan kinsato para kuhunghung kiyata tumbu hu pe noru hilu pihin ara pwi. Ambusi kultuw ara tehe ndramat lohonga pwi. 29 Yo uhungoruwe pwoke to ara ilahiy para kumbusi mwomwan kisa kili wou. Hapeko pinge ping Ngindrai ta tamam ipwai isa kili yo ipa, ‘Mbunapa hapesah hiyan ndre mwomwan kiya kili Yakop.’ 30 Nahapo anamiliy para amui aya kili tamam pe yowem hu. Ara hiyan. Hapeko, paratapeh apahanowe hu pairo?”
31 Yakop ipwai iya kili Lapan ipa, “Unohowaniy matisan aratuwe norum hilu. 32 Kiya, kapa akahi hiyeh iwiri hu pairam, ara andre katingundrun kimat. Hu yowe tolu topo, pe kapa anime handra melit tam iripo kili yo, pwen awiriy.” Hapeko Yakop ara ikowu tehe Rahel kinpahanowe hu paira taman.
33 Pwen Lapan isong imu iya kamai ta Yakop, pwen iya kamai ta Leyah. Pwen iyamulan isong iya nondriya kamai ata hilu pihin para poya mbulya hilu malmou. Hapeko iya kinkahi pairan pwi. Iyamulan isa ngawan pe isong iya kamai ta Rahel. 34 Rahel ara iwiri hu paira taman pe ikohoni hu iro pahandra melit para hatina mbulu ndramat mepo ngara hu kaiki kiro ndrita kamel. Pe Rahel irompwan ndritan. Lapan ara ipokekelah nondriya kamai masih hapeko kininimei pwi yoh.
35 Pe Rahel ipwai iya kili taman ipa, “Ndrinam mbuna kilokuh to, tomo, yo kunlahiy para kuntine kiro mbulmaram pwi, paratesah, mwamwa towu pihin ara iwiri yo.” Pwen pe taman ara ikah, ikah ndrit.
36 Pwen Yakop irandrokomat iyata Lapan ipa, “Yo nono, umbusi sehe kultuw mwomwaneh, pe aro ndruwo? 37 Wou anmbuingiri nondriya suwe yowu pwen, pe ankahi pairam? Kapa ankahiy, kiya, awiriy kisa ngawan pe hu yowe talu hu kanimei pe karamwaniyani talu.
38 Yo uro sura wou hayou malungui, pe yihu sipsip pe meme tam ara hurosus hiyan o. Pe yo ara kunyan hamou sipsip tam kamai pwi. 39 Kapa hu kan mwomwan para yangiy hu karaiyi hamou sipsip ndre meme ara yo kunohosap kisa kili wou pwi. Yo ngara kuwiri ato mbukeno pe ngara kupo soiwin. Pe wou akekeyani yo para kusowani sehe melit hu pahanowei, lang ndre ping. 40 Lang sih tehe sih ngara mwandrai kitimwi yo, pe ngara kuwulen kiping, pe kunoho matin hiyan pwi. 41 Yo uro sura wou hayou malungui. Pe upo mbulyam hayou songui pe hahiu ara para kuwiri norum hilu pihin malmou. Pe hayou manonoh iyapolon ara para kuwiri hu meme pe sipsip tam tiken. Hapeko wou lang masih ngara arapaiwani kenne. 42 Kapa Ngindrai ta tumbu Aparaham nepo tomo Yisak ngara kitotohun kiyatan ara kintosura yo pwi, ara andre kuyau o mwaihei, pe andre kunkun hapesah pwi. Hapeko Ngindrai inime sehe mbulen ngandrahan umbusiy iya nimo. Pwen nepo pinge ping isaiki nongan pwokeyan isa kili wou.”
Yakop pe Lapan hiltapaniu
43 Lapan iwong imui iya kili Yakop ipa, “Hilu pihin malmou ara noru, pe hu mbunah ara tumbu; pe hu sipsip pe meme ara ato yi. Melit masih ata nimei ara ato. Hapeko mahapo andre kumbusi tesah para kukaituwe noru hilu malmou pihin kiyapolo noru hilu hu? 44 Asa, talu kasoye pat kipwaingani tapaniu mwele talu.”
45 Pwen Yakop itine pe iwiri pat sih niwen pe isoyei para kipwaingani tapaniu. 46 Pe ipwai iya kili yowen hu pe humbultani pat hayah. Huwiri hu pat hayah ara pe humbultani huya ndrohos sih. Pwen hu masih huya mbultere hu pe hunamnam huro pakeh kili ndrohos ara.
47 Lapan ipohowe ngala hape ara, “Yekar Sahatuta.” Pe Yakop ipohowei ngalan “Kaleet.”* “Yekar Sahatuta” iya nongna kol ta Lapan (nongna hu Aram) pe “Kaleet” iya nongna kol ta Yakop (nongna kol tahu Hipuru) ara pwaya hilu handra ko, ipa “ndrohos para kiniman.” Eng: “witness heap”; TP: “hip ston i stap olsem mak”
48 Lapan ipwai iyata Yakop ipa, “Ndrohos iye ara andre kinima tapaniu ta talu.” Tehen torako hupohowe ngala kol ara “Kaleet.”
49 Pe Lapan ipa tehen toro yi, “Mara Yapan andre kiro kili talu itandrohonga talu koro mawen kili hamou-hamou.” Pwen hupohowei ngala ndrohos ara “Mispah” i.† “Mispah” iya nongna kol tahu ara ipa “ndrohonoku nimnim”;
50 Pe Lapan iwong ipa, “Kapa ambusi mwomwan kiya kili noru malmou, ndre ayesou kiya kili pihin hamou; alohonganiy tehe Ngindrai ara maran iripo kili talu.”
51 Pe Lapan iwong paiwe iya kili Yakop ipa, “Animei, pat niwen kunsoyei, iyapolo ndrohos iye. 52 Pat niwen ara, pe ndrohos iye, ara kinima tapaniu talu mbusiy mwelenga talu. Yo andre kuntamwaitini kinima tapaniu ta talu para kusa popahun kisa kili wou, ara pwi. Pe wou tehen aliy yi; mbunaramwaitini kinima tapaniu ta tolu pe asa popahun kisa kili yo, ara pwi yoh. 53 Ngindrai ta Aparaham pe Ngindrai ta Nahor ara andre kiramwaniye mwalinga talu.”
Pwen Yakop irandrangan iya ngala Ngindrai nepo Yisak ngara kitotohun kiya tan. 54 Yiy itingundru kan hamou pe iykiy tehe totohun iro pahayi ara, pe ipwanos hu ndramiran husa namnam iyasura yiy.
55 Makohuping para lang sih, Lapan irahunghung iyata tumbun hu pe norun hilu pihin malmou. Pwen itali hu pe imui iya kolon.