1 Ije̱fej sacerdo̱tejmej ijkí̱n kitajtan Esteban:

—¿Ix melá̱ꞌ iga ijkó̱n?

2 Iwá̱n yéj kijtoj:

—Nokni̱wa̱n iwá̱n annotajwe̱wetkej, xine̱kakika̱n yej nia nimitzijli̱tij. Inó̱n toDio̱s yej nochi wel kichi̱wa, ki̱xne̱xtilij to‑ikyapatajwe̱wej Abraham kua̱ꞌ onoya ipan ta̱jli yej ito̱ka̱ꞌ Mesopotamia, kua̱ꞌ aya yawi mocha̱nti̱ti a̱ltepe̱ꞌ Harán. 3 Iwá̱n Dios kijlij: “Xikajte̱wa móta̱l iwá̱n mokni̱wa̱n iwá̱n xaj ipan inó̱n ta̱jli yej nej nia nimitzne̱xtili̱ti.” 4 Iwá̱n Abraham ki̱saꞌ pan país yej ito̱ka̱ꞌ Caldea iwá̱n yajki mocha̱nti̱to a̱ltepe̱ꞌ Harán. Kua̱ꞌ Abraham miꞌyaꞌ itaj, Dios sej kiki̱xtij ompa iwá̱n kiwajli̱ꞌ ka̱n iná̱n amejeme̱n ancha̱ntitokej. 5 Eꞌ ayá̱ꞌ kimáꞌ íta̱l yej ma‑itátkipay; ni alí̱n nokta ayá̱ꞌ kimáꞌ ka̱n wel mataksa. Eꞌ Dios kijlij iga yawi kimakati yej mochi̱was itatki, iwá̱n kua̱ꞌ míkisya, ka̱wis iga ipilowa̱n ipilówa̱mpa, malej íkua̱ꞌ Abraham aya kipiaya ipilowa̱n. 6 Iwá̱n Dios kijlij iga yej ipilowa̱n ipilówa̱mpa ya̱tij mocha̱nti̱tij ipan seꞌ ta̱jli yej ayéj itatkimej. Ompa yawij onotij iga escla̱vojmej iwá̱n kikno̱chi̱toskej cuatrocientos años. 7 Iwá̱n Dios no̱ kijlij: “Nej nia nicastiga̱ro̱ti yej mitzescla̱vojtili̱skej. Iwá̱n mopilowa̱n ipilówa̱mpa yawij ki̱satij ompa, iwá̱n wi̱tzej ne̱weyimati̱lti̱kij nigaj.” 8 Dios motajto̱ltij iwá̱n Abraham, kimáꞌ inó̱n costumbre yej mojliá circuncisión* 7:8 Xikita glosario “Circuncisión”. iga mane̱si iga motajto̱ltij íwa̱n. Inó̱n iga kua̱ꞌ Isaac kipiaya ocho días iga nace̱roj, Abraham kicircuncida̱roj, iwá̱n ijko̱nsan no̱ kichij Isaac iwá̱n ipiltzi̱n yej ito̱ka̱ꞌ Jacob. Iwá̱n ijko̱nsan no̱ kichij Jacob iwá̱n ipilowa̱n, ino̱mej doce ipilowa̱n yej mochijkej iga te̱tajmej ipan nación de Israel.

9 ’Ino̱mej ipilowa̱n Jacob yej yajkij to‑ikyapatajwa̱n kijiyakej itzo̱yo̱mej yej ito̱ka̱ꞌ José, iwá̱n kinamakakej, iwá̱n ino̱mej yej takojkej kiwi̱gakej Egipto. Eꞌ Dios onoya iwá̱n José 10 wa̱n kima̱nawij kua̱ꞌ kikno̱chi̱wayaj. Dios kine̱xtilij ken wel makichi̱wa iga wel makiye̱ꞌita Faraón el rey de Egipto. Inó̱n iga Faraón kita̱lij José iga mamochi̱wa gobernador ipan Egipto iwá̱n no̱ manda̱rowa̱ya cha̱n Faraón.

11 ’Iwá̱n poxsan a̱pistajtiáꞌ iwá̱n tayo̱koyayaj no̱ya̱n ipan íta̱l Egipto iwá̱n Canaán, wa̱n totajwa̱n akasiajoꞌ te̱ kikua̱yaj. 12 Kua̱ꞌ Jacob kimatiꞌ iga Egipto onoꞌ trigo, kiti̱tan ipilowa̱n yej to‑ikyapatajwa̱n matakowatij. Ijkó̱n iga achto ve̱j yajkij Egipto. 13 Entonces kua̱ꞌ seꞌ ve̱j yajkij yejeme̱n, José mote̱nxítonya iyi̱xtaj iyikni̱wa̱n, wa̱n íkua̱ꞌya el rey Faraón kimatiꞌ katiapa itaj wa̱n iyikni̱mej José. 14 Iwá̱n José tati̱tan makikuitij Jacob yej ítajpa iwá̱n inochi iyikni̱wa̱n; iga inochimej masiꞌ setenta y cinco. 15 Ijkó̱n iga Jacob yajki mocha̱nti̱to Egipto iwá̱n ompa miguiꞌ, iwá̱n ompa mikikej no̱ ipilowa̱n yej to‑ikyapatajwa̱n. 16 Iwá̱n iyomiyomej Jacob kiwi̱gakej ipan ta̱jli yej ito̱ka̱ꞌ Siquem, iwá̱n kito̱kakej ipan a̱nimajtexapoꞌ yej Abraham kikowilij ipilowa̱n Hamor.

17 ’Kua̱ꞌ ayoꞌ wejka iga mochi̱was yej Dios kijlij Abraham iga yawi kichi̱wati nokta, judiyojmej poxsan pi̱wikej Egipto. 18 Ompa Egipto pe̱ꞌ manda̱roj seꞌ rey yej aki̱xmatiá José. 19 Iní̱n rey kikajkayaj totajwa̱n iwá̱n kikno̱chijkej, kitekimakakej iga makisenkokajte̱waka̱n seliꞌ choolili̱n iga mamijmikika̱n.† 7:19 Ex 1:22 20 Íkua̱ꞌ nace̱roj Moisés. Yéj kua̱ꞌ séligoꞌ, Dios poxsan kiye̱ꞌitaꞌ. Itaj iwá̱n iye̱ꞌ kiskaltijkej e̱yi mes ompa icha̱mej. 21 Kua̱ꞌ tatekimakakej iga kikajtéjkeja ise̱lti iga mamiki, isiwa̱piltzi̱n el rey de Egipto kasiꞌ iwá̱n kiskaltij ken ipiltzi̱n. 22 Inó̱n iga Moisés momachtij ken momachtiáj egi̱pciojmej. Yéj manda̱rowa̱ya poxsan iwá̱n nochi ken tatekimakaya mochi̱waya.

23 ’Kua̱ꞌ kipiaya cuarenta años, Moisés yajki kipaxa̱lowili̱to iyikni̱wa̱n, ino̱mej yej de Israel. 24 Ompa kitaꞌ se̱ egipcio kimagatoya se̱ yej iyikní̱mejpa. Iwá̱n kima̱nawi̱to iwá̱n kimiktij inó̱n egipcio yej tamagatoya. 25 Yéj kijtoj anka iyikni̱wa̱n kimatiskej iga Dios kiti̱tan iga makima̱nawi̱ka̱n, eꞌ yejeme̱n ayá̱ꞌ kimatikej. 26 Iwá̱n ipan seꞌya día, Moisés kasito o̱me̱n israelita nemi momagaj, iwá̱n kitaka̱waltia̱yaj, kijlijkej: “¿Te iga anmomagaj? Esi de amejéme̱mpasan.” 27 Kua̱ꞌ kikáꞌ inó̱n yej tamagatoya, este kiyagatopej Moisés, kijlij: “Tej ayagaj mitzta̱lij iga tije̱fej o tijue̱z iga xine̱taka̱wa̱lti̱ka̱n. 28 ¿Ix tikneki no̱ xine̱mikti ken ya̱lwa tikmiktij inó̱n egipcio?” 29 Kua̱ꞌ Moisés inó̱n kikáꞌ, choloj iwá̱n yajki mocha̱nti̱to ipan ta̱jli yej ito̱ka̱ꞌ Madián. Ompa onoya ken yej wejkacha̱nej iwá̱n kipiáꞌ o̱me̱n ipilowa̱n.

30 ’Kua̱ꞌ pánoja cuarenta años, Moisés onoya ipan desierto‡ 7:30 Xikita glosario “Desierto”. iná̱ꞌ tepe̱ꞌ yej ito̱ka̱ꞌ Sinaí. Ompa ki̱xne̱xtilij se̱ ángel ipan se̱ witztako̱ꞌ yej we̱welo̱ntoya. 31 Moisés momajtij iga inó̱n yej kitztoya, iwá̱n kua̱ꞌ kitechoj iga makiye̱ꞌita, kikáꞌ itájto̱l toTe̱ko, kijlij: 32 “Nej yej iDio̱spa amo‑ikyapatajwe̱wetkej, Abraham, Isaac, iwá̱n Jacob.” Iwá̱n Moisés kuekuechkatoya iga majmawiá, iwá̱n ayoꞌ mi̱xe̱wia̱ya iga kitachi̱lia̱ya. 33 Iwá̱n toTe̱ko kijlij: “Xiki̱xti mogaꞌ yej tikakijtoꞌ, porque nij ka̱n titaksatoꞌ, nej nonoꞌ. 34 Nikitztoꞌ ken iga kikno̱chi̱waj noge̱ntej yej onokej Egipto, nikaki iga este tejtenaj. Inó̱n íga niwa̱laj iga nikma̱nawi̱koj. Iná̱n xiwi̱ki iga nia sej nimitzti̱taniti Egipto.”

35 ’Malej iga yejeme̱n kima̱lijlijkej Moisés, kua̱ꞌ kijlijkej: “¿A̱ꞌyéj mitzta̱lij iga tije̱fej o tijue̱z?” Eꞌ Dios kiti̱tan ken jefe iga makima̱nawi̱ti ige̱ntej. Kiti̱tan iyá̱ngel maki̱xne̱xtili̱ti Moisés ipan witztako̱ꞌ. 36 Moise̱swaꞌ in yej kiki̱xtij Egipto to‑ikyapatajwa̱n. Yéj kichij milagro ompiga Egipto iwá̱n ipan inó̱n Chi̱ltiꞌ láma̱r iwá̱n ipan desierto ka̱n nemiáj cuarenta años. 37 Ino̱nsan Moisés kijlij israeli̱tajmej: “Dios yawi mitzti̱tanili̱tij se̱ profeta yej de amejéme̱mpasan, ken nej ne̱ti̱tan. Xikakika̱n yej yéj mitzijliáj.” 38 Iní̱n Moisés yej onoya iwá̱n la gente ompiga ipan desierto, iwá̱n el ángel yej kino̱tzaꞌ ipan tepe̱ꞌ Sinaí. Iwá̱n onoya wa̱n to‑ikyapatajwa̱n, Moisés yej kimakakej itájto̱l yej tamaka vida iga tejemej sej mate̱makaka̱n.

39 ’Eꞌ ino̱mej totajwa̱n ayá̱ꞌ kinekikej makichi̱waka̱n ken kijtowa, ma̱jwaꞌ kinekiáj sej mamokuepaka̱n Egipto. 40 Iwá̱n kijlijkej Aarón: “Niknekij xine̱chi̱wili̱ka̱n dio̱smej iga mateojkui̱ltijtia̱ka̱n tejemej. Porque atikmatij te̱ kichij inó̱n Moisés yej te̱ki̱xtij Egipto.” 41 Iwá̱n kichijkej ken se̱ to̱rojtzi̱n iga idio̱smej iga makiweyimati̱lti̱ka̱n, iwá̱n kikuikej miaꞌ yo̱lka̱mej iga kimiktilijkej teposto̱rojtzin iwá̱n yejeme̱n pa̱kikej iga kichijkej inó̱n. 42 Iwá̱n Dios kikajtej yejeme̱n, kisemakákeja iga makiweyimati̱lti̱ka̱n si̱talimej. Ijkí̱n ijkuilijtoꞌ ipan ili̱broj profe̱tajmej:

44 ’Ipan desierto to‑ikyapatajwa̱n kipiayaj se̱ kuetaxtio̱pan§ 7:44 Xikita glosario “Kuetaxtio̱pan”. ka̱n ka̱nayaj inó̱n o̱me patachteꞌti ka̱n ijkuilijtoya la ley. Inó̱n kuetaxtio̱pan kichij Moisés kensan Dios kine̱xtilij iga makichi̱wa. 45 To‑ikyapatajwa̱n kimakakej inó̱n kuetaxtio̱pan ipilowa̱n iwá̱n kaxitijkej este nigaj. Senwa̱lkej iwá̱n Josué iga kita̱lkui̱li̱koj seꞌ gente yej nigaj cha̱ntitoyaj. Ino̱mej gente Dios kiki̱xtij iga kimakakej íta̱l totajwa̱n. Ijko̱nya iga ka̱wiko inó̱n kuetaxtio̱pan este iga manda̱roj el rey David. 46 Dios poxsan kiye̱ꞌitaꞌ el rey David iwá̱n yéj kineꞌ makichi̱wili se̱ íkal Dios yej iDio̱spa Jacob, ka̱n wel maono. 47 Eꞌ rey Salomón in yej kichij Dios íkal. 48 Malej iga Dios yej kipoxpiá poder, ayá̱ꞌ mocha̱ntiá ipan tio̱pamej yej kima̱chí̱wajpa tajta̱gaꞌ. Ken kijtoj se̱ profeta:

51 Esteban kíjtojoꞌ no̱:

—Eꞌ amejeme̱n nochipa anyo̱ltakuaktikej, amonakas iwá̱n amoa̱lmaj ken yej ayá̱ꞌ ki̱xmatij Dios. Nochipa ankichi̱waj yej ayá̱ꞌ kineki el Espíritu Santo. Amejeme̱n kensan amo‑ikyapatajwa̱n. 52 Amo‑ikyapatajwa̱n kikno̱chijkej nochi profe̱tajmej, este kimijmiktijkej yej kijtojkej iga yawi wi̱tzeti Cristo, yej ye̱ꞌnemi. Iwá̱n kua̱ꞌ wa̱laj, amejéme̱nsan sej ankentrega̱rojkej iwá̱n ankimiktijkej. 53 Malej iga a̱ngelejmej mitzmakakej iley Dios, eꞌ amejeme̱n ayá̱ꞌ ankichijkej ken kijtowa.

54 Kua̱ꞌ kikakikej yej kijtojtoya Esteban, poxsan kuejkuesiwikej este kigueguetzekaltijkej itamej iga kijiyaj Esteban. 55 Eꞌ yéj kimelaꞌpiaya el Espíritu Santo, ajkotacháꞌ ipan cielo iwá̱n kitaꞌ ka̱n Dios ta̱wijtoꞌ, wa̱n kitaꞌ ompa ejkatoꞌ Jesús ila̱doj iye̱ꞌma̱ꞌ Dios. 56 Iwá̱n kijtoj:

—¡Taꞌ xikitaka̱n! Nikitztoꞌ tapojtoꞌ cielo, iwá̱n ompa onoꞌ Jesús* 7:56 Esteban kijtoj “iPiltzi̱n Ta̱gaꞌ”, to̱ka̱ꞌ yej Jesús kijtoj kua̱ꞌ moto̱ka̱wij. Lc 5:24 ila̱doj iye̱ꞌma̱ꞌ Dios.

57 Eꞌ yejemej monajnagastzakkej iga ima̱mej, tzajtzikej iwá̱n kisempo̱lojkej Esteban. 58 Kiwawatatzojtiki̱xtijkej ipan a̱ltepe̱ꞌ iga kitemikti̱toj. Iwá̱n ino̱mej yej nemi tatemiktiáj kika̱wato̱yaj isota̱ntzotzolmej† 7:58 Anka iga sektaj kinentia̱yaj sota̱ntzótzol, wa̱n kiki̱xtijkej iga má̱j wel matatemikti̱ka̱n. Ayéj iga onoyaj ipetzka̱mej. iyikxite̱noj se̱ ta̱gaꞌ yej ito̱ka̱ꞌ Saulo iga makicuida̱rowili̱ka̱n. 59 Mie̱j nemi kitemiktiáj, Esteban kite̱ne̱wij Dios, kijtoj:

—NoTe̱ko Jesús, xiko̱mema̱wi noespí̱ritoj.

60 Iwá̱n motankua̱ketzaꞌ, iwá̱n tajtoj recio, kijtoj:

—NoTe̱ko, amo xikwelkui̱li yej aye̱kti yej nemi ne̱chi̱wiliáj.

Kua̱ꞌ tamiꞌ inó̱n kijtoj, míguiꞌya.