PƆLU 'LƐTRƐ ꞊LWA MI 'LA ꞊KPAA KORƐNTI ‑WA 'Ɛ TA ZESU 'YI MU 'Ɛ NI
Pɔlu 'lɛtrɛ ꞊lwa 'la ꞊kpaa Korɛnti ‑wa 'ɛ ta Zesu 'yi mu 'ɛ ni 'bhɛ ŋgblo
Korɛnti ‑wa 'ɛ 'yaa‑ Akayi 'klɛɛn 'ɛ 'yi ‑wa ‑gbɛnɛ do 'le. Akayi 'klɛɛn 'ɛ 'bhɛ ‑le ‑o 'klɛɛn 'la sii ‑zɔn Grɛki mu a 'klɛɛn 'bhɛ 'le. Korɛnti mu 'ɛ 'yaa‑ 'ke yogba mu 'pegee ‑yanbhɔɔya dɛ mu ‑gbɛnɛ mu ‑la ‑le. Lɛɛ mia plɛ bhɛ 'srwayiziɛ mi 'ɛ ma Zesu 'yale‑ 'ɛ blaan, Pɔlu ‑ja 'yee‑ Korɛnti ‑wa 'ɛ ta, 'bhɛɛ‑ ‑e lɛɛ do yɛkɛ‑ ‑gaa 'bhɛ ꞊nɔɔ ye. Korɛnti mu 'la ꞊wlaa Zesu 'yi, ‑e 'mu ꞊klaa 'eke‑ ba, 'bhɛɛ‑ 'mu ꞊kla Zesu 'yi mu 'lɛdo‑ 'le (Klɛza 18). Pɔlu ‑yaa bhla 'la ba Efɛzi ‑wa 'ɛ ta, 'bhɛɛ‑ ‑e 'yee‑ 'lɛtrɛ ꞊lwa 'lɛɛ‑ ꞊kpaa Korɛnti Zesu 'yi mu 'ɛ ni. 'Lɛtrɛ 'lɛɛ‑ 'kpale‑ ‑lɛɛ Korɛnti Zesu 'yi mu 'ɛ 'ke mu ‑za 'ke mu ‑yilrɔkpaa 'yee‑ Pɔlu ma 'lɛtrɛ 'bhɛɛke‑ do 'yi. 'Bhɛla‑ ‑yile, ‑ya ꞊pia ‑a nɛɛnɛ‑ Zesu 'yi mi do ni 'kaa 'bhɛ 'yee‑ 'lɛtrɛ 'lɛɛ‑ dɛ ‑a ni (Korɛnti ꞊Lwa mi 1.1). ‑E 'yee‑ 'lɛtrɛ 'lɛɛ‑ 'yiciɛnna ‑lɛ plɛ.
‑A ‑lɛ ꞊lwa mi 'ɛ 'yi (Korɛnti ꞊Lwa mi 1-6), Pɔlu 'pegee Korɛnti Zesu 'yi mu 'ɛ ‑woo 'eke‑ ta jan ꞊maa. 'Duŋ‑, Pɔlu ‑za yaga ‑glɔɔ 'gbu ‑la ‑yipia 'yee 'lɛtrɛ 'ɛ 'lɛ ‑lwa mi 'lɛɛ‑ 'yi:
1. Korɛnti Zesu 'yi mu 'ɛ waa 'eke‑ ‑yima', 'bhɛɛ‑ ‑o ‑yiciɛnle ‑o. (Korɛnti ꞊Lwa mi 1.1-10; 4.21)
2. ‑O do 'bhɛ 'gbu dɛ na 'ɛ do ꞊kla 'bhɛ 'gbu na 'le (Korɛnti ꞊Lwa mi 5).
3. Korɛnti Zesu 'yi mu 'ɛ ge 'eke‑ 'le ‑klu ta ‑Waanbhaa' dɔ kle mu 'ɛ ba (Korɛnti ꞊Lwa mi 6), Pɔlu ‑o ‑liala dɔɔ 'woo‑ Zesu 'yi mu 'ɛ ‑woo pleŋ ‑yraladɔ maza mu 'yrɛbago 'eke‑ pleŋ‑, 'bhɛɛ‑ ‑o 'kpale‑ bo do ma.
‑A ‑lɛ plɛ mi 'ɛ 'yi (Korɛnti ꞊Lwa mi 7-16), Korɛnti Zesu 'yi mu 'ɛ ‑za mu 'la 'yilrɔkpaa Pɔlu ma, ‑e 'mu 'lɛkwan‑ ‑o ni 'lɛtrɛ 'lɛɛ‑ 'yi. ‑A ‑lɛ 'srwaplɛ‑ mi 'ɛ 'yi, ‑e gwlɛnna yaaza ‑janwoa. ‑A ‑lɛ 'srwaa‑ mi 'ɛ 'yi 'ke 'bhɛ ge 'tɛnlɛ‑ ‑a vu ta do mi 'ɛ ma, ‑ya ꞊pia ‑o ni dɔɔ ‑woo 'gbu 'klɔsikun yo mu a ‑za ma. ‑E ‑we 'zi 'ke Mɛɛzan a pɛbhle 'ɛ 'bhɛɛ‑ 'le (Korɛnti ꞊Lwa mi 1.2-34). 'Bhɛ blaan, ‑e pe ‑o ni dɔɔ ‑o Lii 'Weŋ 'ɛ 'bhɛ a 'seŋ mu 'ɛ ziglin‑, 'bhɛ 'pegee ‑o bo 'sɔniya 'yi (Korɛnti ꞊Lwa mi 12-14). ‑E gbaa mu bweza gale ba ‑janwoa (Korɛnti ꞊Lwa mi 15).
'Yee‑ 'lɛtrɛ 'lɛɛ‑ 'lɛwlayrɛ 'ɛ nɔɔ‑ jan 'ɛ 'bhɛ ‑le ‑a ‑lɛ vu ta 'srwado‑ mi 'ɛ 'le (Korɛnti ꞊Lwa mi 16). 'Yee‑ Pɔlu ‑o ‑a geza 'ɛ Korɛnti ‑wa 'ɛ ta 'bhɛ 'wo zii', ‑a nɔɔ‑ Zesu 'yi mu 'ɛ taglin‑ zayi', 'bhɛɛ‑ ‑e nu ‑o ‑gɔli' 'la ꞊kpaa 'eke‑ ta Zeruzalɛmu Zesu 'yi mu ‑lɛdo' 'ɛ ni 'bhɛ 'silɛ‑. ‑E 'yee‑ 'lɛtrɛ 'lɛɛ‑ ‑yaan ‑o ‑liale' 'pegee ‑o 'pubɔlele mu ‑la ‑le.
1
Pɔlu 'pegee Sɔsitɛni a 'pubɔwli
1 'Mi Pɔlu 'la ‑e ‑swa ‑Waanbhaa' ni 'ke ‑yoo 'ŋ sii, 'bhɛɛ‑ ‑ye 'ŋ ꞊klɛ 'ke Zesu Krisi a 'winbɔwo mi 'le, 'mi 'pegee 'ŋ nɛɛnɛ‑ Sɔsitɛni ‑le 'lɛtrɛ 'lɛɛ‑ 'kpa zii' 'ka ni, 2 'ka mu 'la 'ka ‑o ‑Waanbhaa' a mɛɛ ‑lɛdo' 'le Korɛnti ‑wa 'ɛ ta, 'o 'ka 'pubwa‑. 'Yee‑ ‑Waanbhaa' 'gbu 'ka ꞊kla ‑yaa' pɛ 'le, 'ka 'pegee Zesu Krisi a 'kpaledomaya 'ɛ 'yi. Mɛɛ ‑vin mu 'la 'kpɛn ‑o 'drunyan 'ɛ 'yi yrɛkpɛn‑ ꞊nɔɔ, 'bhɛɛ‑ 'ke ‑woo kpa Mɛɛzan Zesu Krisi 'tɔ 'ɛ 'yi, ‑e 'ka mu 'pegee 'mu 'siila‑, 'kooko‑ 'ka klɛ 'weŋ. Zesu Krisi ‑o ‑waa' Mɛɛzan 'le, 'bhɛɛ‑ ‑yoo' 'o mɔɔ a pɛ Mɛɛzan 'le 'ezin‑. 3 Bhaa ‑kɔɔ' Dɛ ‑Waanbhaa' 'pegee Mɛɛzan Zesu Krisi ‑li 'ka ma, 'bhɛɛ‑ ‑o yilabla 'na 'ka ni.
Pɔlu ‑o ‑Waanbhaa' 'pubɔ‑ 'zi
4 ‑Waanbhaa' ‑lileya 'la 'naa‑ 'ka ni Zesu 'srɔyi, 'bhɛla‑ ‑zayile 'an 'pubɔ‑ 'waati 'ɛ 'kpɛn ba 'kaa‑ ‑za ma. 5 ‑Amasrɔyi 'ka 'pegee Krisi a 'kpaledomaya 'ɛ 'yi, ‑Waanbhaa' 'ka ‑gbaa pɛ 'kpɛn ba, 'bhɛɛ‑ ‑yoo ‑paa 'ka ta. ‑E ‑zadɔ' ma ‑jan ‑naa 'ka ni, 'bhɛɛ‑ 'ka ‑za ‑bebe dɔ 'yee‑ ‑Waanbhaa' ba zayi'. 6 'O Zesu Krisi a ‑jan 'la ꞊woa 'ka ni, 'kaa 'yimaa‑, 'bhɛ 'pegee 'kaa ꞊kwan 'ka gbɛ plɛ 'le; 'bhɛɛ‑ 'kaa ꞊twa 'ka 'kpee 'elrele. 7 'Bhɛla‑ ‑zayi', Lii 'Weŋ a 'seŋ maza 'ɛ 'kedo‑ 'kpɔ 'laa 'kaanlɛ‑ 'ka ma; 'ka mu 'la 'ka ‑o Mɛɛzan Zesu Krisi 'nu yi 'ɛ magbɛn 'zi bhe. 8 'Yee‑ ‑Waanbhaa' 'gbu ‑le nu 'ka dɔlɛ 'eglɔɔle 'kaa‑ 'kpaleya 'ɛ 'yi 'ke 'bhɛ ge 'tɛnlɛ‑ Mɛɛzan Zesu Krisi 'nu yi 'ɛ ma; 'kooko‑ 'kee‑ ꞊nwa, waa ‑za 'yɔɔ‑ 'kedo‑ 'kpɔ ye 'ka zi. 9 ‑Amasrɔyi ‑Waanbhaa' ‑liiwli' ‑o do. 'Yee‑ ‑Waanbhaa' 'gbu ‑le 'ka 'siila‑ dɔɔ 'ka mu 'pegee ‑a Gbe Zesu Krisi 'la ‑yoo ‑kɔɔa' Mɛɛzan 'le 'ka 'kpa do ma.
ZESU 'YI MU ‑LƐDO' 'Ɛ 'YICIƐNZA
Korɛnti ‑wa 'ɛ ta Zesu 'yi mu ‑lɛdo' 'ɛ 'yiciɛnle ‑o
10 'Ŋ nɛɛnɛ‑ mu, 'mi ‑o ‑sromabɔ 'zi 'ka ni Mɛɛzan Zesu Krisi 'tɔ 'ɛ 'yi dɔɔ ‑ka 'kpa do ma. 'Ka 'laa 'tolɛ‑ 'ke ‑za 'kedo‑ 'kpɔ 'ka 'yiciɛn‑; ‑ka 'kpa do ma ‑za 'ɛ 'kpɛn 'yi, 'ke 'ka 'kpeejan‑ 'pegee 'ka zru maza klɛ do 'kpɔ. 11 Wlan 'ɛ ni, 'an ꞊maa Klowe a 'fa 'la mu 'ɛ ta dɔɔ 'ka 'yiciɛnle ‑o. 12 ‑Za 'la 'bhɛ ‑o 'ka 'pleŋ‑ 'bhɛ ‑le ‑gɛ: 'ka 'kpɛn do do ‑liiwli' gole ‑o 'eke‑ ma. 'Ka 'ke 'a pe dɔɔ 'bhɛ ‑o Pɔlu ‑la zi; 'bhɛɛ‑ 'ka 'ke 'a pe 'ezin‑ dɔɔ 'bhɛ ‑o Apolɔsi ‑la zi; 'bhɛɛ‑ 'ka 'ke 'a pe 'ezin‑ dɔɔ 'bhɛ ‑o Piɛri ‑la zi; 'bhɛɛ‑ 'ka 'lɛdo‑ 'a pe 'ezin‑ dɔɔ 'bhɛ ‑o Krisi ‑la zi. 13 'Ka 'kpee ma Krisi 'yiciɛnle ‑o ɛɛ? 'Mi Pɔlu ‑le ‑gaa ‑yrigbɛɛle 'ɛ ta 'ka ni ɛɛ? 'Bhɛɛ‑ taa‑ ‑o 'ka 'wiiŋfia꞊ ‑yi ba 'mi Pɔlu ‑la 'tɔ 'yi ɛɛ?
14 'Mi ‑Waanbhaa' 'pubɔ‑, ‑amasrɔyi 'naa 'ka 'kedo‑ 'kpɔ 'wiiŋfɛlɛ ‑yi ba Zesu 'tɔ 'yi; 'ke yaa 'e go Kripusi 'pegee Gayusi ba. 15 'Bhɛ ya 'ɛ 'yi bhe, mɛɛ 'kedo‑ 'kpɔ 'laa sɔ ‑a pele‑ dɔɔ ‑o 'ka 'wiiŋfia꞊ ‑yi ba 'mi 'tɔ 'yi. 16 'Bhɛɛ‑ 'ezin‑, 'mi Sitefanasi a 'fa ꞊la mu 'ɛ 'wiiŋfia꞊ ‑yi ba, wlan ‑le 'bhɛ 'le. 'Duŋ‑ 'ke 'bhɛ go ‑a ‑yi, 'naa mɛɛ ‑bhɛɛke' do 'kpɔ 'wiiŋfɛlɛ ‑yi ba. 17 ‑Amasrɔyi Krisi 'laa 'mi 'winbɔlɛ mɛɛ mu wiiŋfɛyrɛ nɔɔ‑ ‑yi ba; 'duŋ‑ ‑yoo 'ŋ 'winbwa‑ 'kaa 'ŋ 'nu ‑Jan 'Nrale‑ 'ɛ 'bhɛɛ‑ 'wo mɛɛ mu ni. 'Bhɛɛ‑ 'naa ‑o 'bhɛ 'wo zii' bhaaplɛŋ mu a ‑zadɔleya ma ‑janwo' gbɛya 'ɛ 'yi, 'kooko‑ 'bhɛ ‑Jan 'Nrale‑ 'ɛ 'wole‑ ‑glɔɔya' laa go 'bhɛ 'yi.
Zesu Krisi ‑le 'ke ‑Waanbhaa' a ‑glɔɔya' 'pegee ‑yaa' ‑zadɔleya 'ɛ 'le.
18 Wlan 'ɛ ni, ‑Jan 'Nrale‑ 'ɛ 'wole‑ 'ɛ 'ke 'wa pe dɔɔ Krisi ‑gaa ‑yrigbɛɛle 'ɛ ta, 'bhɛ ‑o 'ke ‑kwa maza 'le mɛɛ 'la zan mu nile ‑o ‑Waanbhaa' a zi 'ɛ ta 'mu 'yrɛ 'yi. 'Duŋ‑ ‑kɔɔ' mu 'la ‑kɔɔ' ‑o ‑bhee zi 'ɛ ta, 'bhɛ ‑o ‑kɔɔ' mu ‑yrɛ 'yi 'bhii‑ ‑Waanbhaa' a ‑glɔɔya' 'le. 19 Wlan 'ɛ ni, 'kɛla yɔɔndɛle ‑o ‑Waanbhaa' a 'Sɛwɛ 'ɛ 'yi 'bhɛ ‑le ‑gɛ: «'Mi nu ‑zadɔ' mu a ‑zadɔleya 'ɛ 'siɛlɛ‑, 'bhɛɛ‑ 'ŋ nu mɛɛ yikanle mu a yikanleya 'ɛ klɛlɛ bhaama za 'le.» 20 'Bhɛ klɛgbɛya 'ɛ 'yi, ‑zadɔ' mu sɔ ‑mɛ pɛ jan ‑la wole‑ 'ezin‑ ɛɛ? 'Bhɛɛ‑ Zuufu mu a 'Toŋ daan mu 'ɛ sɔ ‑mɛ pɛ jan ‑la wole‑ 'ezin‑ ɛɛ? 'Bhɛɛ‑ 'drunyan 'lɛɛ‑ 'yi zaabɔ mu 'ɛ sɔ ‑mɛ pɛ jan ‑la wole‑ 'ezin‑ ɛɛ? ‑Waanbhaa' 'gbu 'a ‑zrɔnna 'bhii‑ 'drunyan 'lɛɛ‑ 'yi ‑zadɔ' mu 'ɛ ‑waa' zadɔleya 'ɛ ‑yoo 'ke ‑kwa maza ‑la ‑le.
21 Wlan 'gbu 'ɛ ni, 'drunyan 'lɛɛ‑ 'yi mu 'ɛ ‑waa' pɛ ‑zadɔleya 'ɛ 'yi, waa 'sɔlɛ‑ ‑Waanbhaa' dɔle‑ 'bhɛ a pɛ ‑zadɔleya 'ɛ 'yi. 'Bhɛɛ‑ ‑woo Krisi gaza 'ɛ ‑yrigbɛɛle 'ɛ ta 'bhɛ 'wole‑ 'ɛ 'ye zii' 'ke ‑kwa maza 'le; mɛɛ 'la zan mu 'e ꞊kpaa 'bhɛ ‑Jan 'Nrale‑ wole 'ɛ 'yi, ‑e ‑swa ‑Waanbhaa' ni 'kee‑ 'mu go ‑za 'yi. 22 Zuufu mu ‑o ‑a zi 'bhii‑ 'o 'sɔle‑ maza mu klɛ 'mu ‑yrɛ ma, 'bhɛɛ Grɛki mu ‑o ‑zadɔleya ‑la ‑glin 'zi. 23 'Duŋ‑ 'o mɔɔ ‑o Krisi gbaanza ‑yrigbɛɛle 'ɛ ta 'bhɛ ‑jan 'nrale‑ 'ɛ 'wo zii', 'bhɛ ‑jan ‑glɔɔn 'ɛ 'bhɛ 'laa ‑o 'ke wopɛ 'le Zuufu mu 'ɛ ba, 'bhɛɛ‑ 'bhɛ ‑o 'ke ‑kwa maza 'le Zuufu kle mu 'ɛ 'yrɛ 'yi. 24 'Duŋ‑ ‑Waanbhaa' mɛɛ 'la zan mu ‑siila ‑yaa' pɛ 'le, 'kee‑ ‑kla Zuufu mu 'le oo, 'kee‑ ‑kla Zuufu kle mu 'le oo; Krisi ‑o 'bhɛ zan mu ‑yrɛ 'yi 'ke ‑Waanbhaa' a ‑glɔɔya' 'pegee ‑yaa' ‑zadɔleya 'le. 25 ‑Amasrɔyi bhaaplɛŋ mu ‑Waanbhaa' a ‑za mu 'la kun 'bhii‑ ‑kwa maza, ‑zadɔleya ‑o 'mu 'yi 'ke 'bhɛ kan bhaaplɛŋ mu a ‑zadɔleya 'kpɛn ta. 'Bhɛɛ‑ ‑o ‑Waanbhaa' a ‑za mu 'la kun 'bhii‑ faŋgan‑ kle maza mu, 'mu faŋgan‑ ‑glɔɔ 'yiya‑ bhaaplɛŋ mu a pɛ faŋgan‑ 'ɛ ni.
26 'Ŋ nɛɛnɛ‑ mu, ‑ka 'ka 'gbu 'siigbɛya 'ɛ ‑Waanbhaa' 'kɔɔ 'bhɛ ‑glin doo, 'bhɛɛ‑ 'ka nu ‑a 'yaangolɛ bhaaplɛŋya 'ɛ ma, 'bhii‑ ‑Waanbhaa' 'ka mu 'la 'siila‑, 'bhɛɛ‑ ‑e 'ka ‑gwa ‑za ‑yi; ‑zadɔ' mu ‑bebe 'pegee mɛɛ gblaan ‑bebe 'laa ‑o 'ka ba, 'bhɛɛ‑ 'ka ‑bebe 'laa ‑o 'ke ‑bhleŋgbe mu a ‑gbaa ‑lii mu 'le. 27 'Bhɛɛ‑ 'duŋ‑, bhaaplɛŋ mu ‑za 'la kun 'bhii‑ ‑kwa maza, ‑Waanbhaa' 'bhɛɛ‑ makwan‑ ‑yaa' pɛ 'le, 'kooko‑ ‑e ‑yraladɔ 'drunyan 'lɛɛ‑ 'yi ‑zadɔ' mu 'ɛ ma. 'Bhɛ klɛgbɛya 'ɛ 'yi 'ezin‑ bhe, bhaaplɛŋ mu ‑za 'la ye 'bhii‑ faŋgankleya maza, 'yee‑ ‑Waanbhaa' 'bhɛɛ‑ makwan‑ ‑yaa' pɛ 'le, 'kooko‑ ‑e ‑yraladɔ 'drunyan 'lɛɛ‑ 'yi faŋgan‑ ma mɛɛ mu 'ɛ ma. 28 'Drunyan 'lɛɛ‑ 'yi mu 'ɛ ‑o pɛ mu 'la ye 'bhii‑ bhaama za mu, 'bhɛɛ‑ 'ke ‑woo mavɛɛ, 'bhɛ 'pegee 'ke 'mu 'laa ‑o ‑yrɛ 'yi pɛ 'kedo‑ 'kpɔ 'le, ‑Waanbhaa' 'bhɛɛ‑ pɛ mu 'ɛ makwan‑; 'kooko‑ ‑o pɛ mu 'la ‑za kun 'eglɔɔle ‑e 'mu siɛ 'ke bhaama za mu 'ɛ 'le. 29 ‑E 'bhɛ ꞊kla 'bhɛ klɛgbɛya 'ɛ 'yi bhe, 'kooko‑ bhaaplɛŋ 'kedo‑ 'kpɔ 'laa sɔ 'bhɛ 'gbu magbaandɛle 'yee‑ ‑Waanbhaa' ‑yrɛ 'yi. 30 'Yee‑ ‑Waanbhaa' 'gbu ‑le 'ka 'pegee Zesu Krisi ꞊kpaa do ma, 'bhɛɛ‑ Krisi ‑kla ‑zadɔleya 'la da ‑Waanbhaa' ba 'bhɛ 'le. 'Yela‑ 'srɔyi, 'bhɛɛ‑ ‑Waanbhaa' ‑kɔɔ' 'lɛdɔɔla ‑a ‑yrɛ 'yi, 'bhɛɛ‑ ‑e ‑kɔɔ' ꞊kpaa 'edaŋma ‑yaa' pɛ 'le, 'bhɛ 'pegee ‑e ‑kɔɔ' tagbawoa. 31 'Bhɛla‑ ‑zayile, ‑a yɔɔndɛle ‑o ‑Waanbhaa' a 'Sɛwɛ 'ɛ 'yi dɔɔ: «'Ke mɛɛ 'la zan ‑o ‑a zi 'bhii‑ ‑ya 'gbu 'wasowo, 'bhɛ zan 'bhɛ 'wasowo Mɛɛzan Krisi klɛza 'ɛ 'bhɛɛ‑ 'yi.»