21
Yesu a daw a Jeruzelem anda bay
(Mark 11.1-11; Luk 19.28-40; Jaŋ 12.12-19)
1 Ata Yesu ta gula aŋga hay fa diyam aa berney ŋga *Jeruzelem. Masa ata gweegwe ta berney a na, a wusam gweegwe ta slala daha mezəley Betfaje da rav Aŋgwa ŋga *Awliviye. Yesu ta’, a slərey gula aŋga hay cew teeseɗ ŋgada slala ha, 2 a ləvtar: «Diyam a slala fa mey akwar katay, ka da hətfam madi-zəŋgwaw majəwkaya ta babəza da cakay a. Pəskamərwa, handamatiwa cewete. 3 Da ndaw a təkakwar ŋga pəska na, ləvmar: “Bay Mahura a wuɗey.” Ŋgene na, ndaw aha, a mbəkdakwar la ŋga pəska wure ŋgene.» 4 Yaw, cek aha ta key la amba a key anda Gazlavay maa guzlwa zleezle ta mey *ndaw ma təla mey aŋga ma ləvey:
5 «Ləvmatar a ndəhay daa berney ŋga *Siyaŋw:
nəkam dey, bay akwar fa sawa fa akwar.
Ara ndaw meekweɗ-mey, aa da ray madi-zəŋgwaw,
aa da ray babəza ŋga madi-zəŋgwaw aha.» 21.5 Iz 62.11; Zak 9.9
6 Da ray ŋgene, gula aŋga hay cew heyey a diyam, a kamara anda Yesu ma ləvtar ha. 7 A handamar madi-zəŋgwaw ta babəza ha dəɓa. Gula aŋga hay a, a ciymata zana ata hay a ray zəŋgwaw hay a. Yesu ta’, a njey a ray a. 8 Ndəhay ga malacatakaya daa cəveɗ ŋga cey ray ta Yesu, a ciyam zana ata hay aa cəveɗ ŋga həslmar ray. Siya hay da wuzlah ata, a bəzlham mey-har ŋga wudez hay, a pamata aa cəveɗ e may. 21.8 2Bay 9.13 9 Ndəhay fa diyam fa mey aŋga, leŋ fa dəɓa aŋga, ata tabiya fa wudam, a ləvam: «*Hawzana! Həlmakwa Bəzey ŋga *Davit! Anja Bay Gazlavay ŋga pəsar mey a ndaw masa aa ma slərdərwa ta mezəley aŋga. Həlmakwa Bay Gazlavay da vaɗ!» 21.9 Ps 118.26; 148.1; Mt 20.30-31
10 Masa Yesu a fa mbəzey aa berney ŋga Jeruzelem na, ndəhay daa berney a, a mbəɗam haya! haya! aa cəfɗam vaw da wuzlah ata, a ləvam: «Keɗe he na, ara wa?» 11 Ndəhay ga ma diyam ta Yesu heyey, a mbəɗdamatara, a ləvmatar: «Ara ndaw ma təla mey ŋga Gazlavay, mezəley Yesu, ndaw *Nezeret daa hwayak ŋga *Galile.» 21.11 16.14; 21.46; 26.68; Lk 7.16
Yesu a ɓəlta ndəhay daa Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay
(Mark 11.15-19; Luk 19.45-48; Jaŋ 2.13-22)
12 Fa dəɓa ha, Yesu a mbəzey aa papalah ŋga *Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay. Feteɗe na, ndəhay fa kam luma. Maja ŋgene, ta’, a ɓəlta ndəhay tabiya ma həɗkadam cek hay leŋ ndəhay ma həɗkam cek hay. A bəzlta slam hay ŋga ndəhay ma mbəɗa dala ta jaŋga hay ŋga ndəhay ma həɗkadam makurgwadakw hay. 13 Ta’, a ləvtar: «Mawuzlalakaya daa ɗerewel ŋga Gazlavay, Gazlavay a ləvey: “Way aɗaw na, ara way amba ndəhay a dərmaya daŋgay da hwaɗ a.” Ama akwar na, ka tərdamara way a keɗe ŋga slam ŋga mayal hay!» 21.13 Iz 56.7; Jer 7.11
14 Ndəhay wulaf hay ta ndəhay jegwer hay a ŋgəcham fa Yesu daa Way-mekey-kwakwas a. Ta’, a mbəldata. 15 Ndəhay mahura hay da ray ndəhay ma ka kwakwas ŋga Gazlavay leŋ *ndəhay maa sərkada kwakwas ŋga Mawiz, a hətmatar maazla hay masa Yesu ma ka. Asaya, a hətmatar bəza hay daa Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay a, fa wudam, a ləvam: «*Hawzana! Həlmakwa Bəzey ŋga *Davit!» Da ray ŋgene, mevel a catar. 21.15 20.30-31 16 Ta’, a ləvmar a Yesu: «Ka fa cənda mey masa ata maa guzlam keɗe daw?» Yesu a mbəɗdatara, a ləvtar: «Ahaw, ya fa cənda. Mawuzlalakaya daa ɗerewel ŋga Gazlavay, a ləvey: “Bay Gazlavay, ka taa sərkadata bəza hay mecəhe hay ta bəza hay da mey ɗəwa la ŋga həlmamaka.” Ka ta jaŋgamara mey a daa ba daw?» 21.16 Ps 8.3 17 Fa dəɓa ha, Yesu a mbəkdata, a bawa daa berney ŋga *Jeruzelem e, a daw a slala Betani. A ney feteɗe dasi tavaɗ a ŋgene.
Mey da ray wudez manjar babəza
(Mark 11.12-14, 20-24)
18 Pepərek e, ta slam ŋgaa pərek na, Yesu a vəhwa aa berney ŋga *Jeruzelem, may fa car. 19 Daa masa aŋga fa daw na, a hətey wudez daha da mey-cəveɗ, a yey babəza anda gudav. Ta’, a daw a cakay wudez e, ama a hətfey fa wudez e na, si gwaslaf a gway, babəza fa vəɗa daa ba. Da ray ŋgene, Yesu a nəsa wudez e, a ləvey: «Kuse! Ka yey babəza saba ŋga sərmataw.» Wure wure ŋgene, wudez e, a kweley. 21.19 Lk 13.6 20 Daa ŋgene, gula aŋga hay, ata da siya. Masa ata ma hətmar wudez e ma kweley anda ŋgene na, a rəzlam, a ləvmar a Yesu: «Wudez e, a kweley fiyaw fiyaw na, kwara?» 21 Yesu a mbəɗdatara, a ləvtar: «Ya fa ləvkwar fara fara, da akwar fa pamara Gazlavay ŋga ndaw akwar fara fara, asaya, da akwar fa wulkam cew cew daa ba na, ka gwamara ŋga key cek anda yah ma ka ŋgada wudez keɗe daada ba, ama ka gwamara kwa ŋga ləvar ŋgada aŋgwa mahura keɗe: “Sləkɗey la feɗe, kəzley aa bəlay” na, a key la kəne. 21.21 17.20; Lk 17.6 22 Da akwar fa pamara Gazlavay ŋga ndaw akwar fara fara na, cek masa akwar maa cəfɗamara daa medərey-daŋgay na, a vəldakwara la cəpa.» 21.22 7.7
Ma vəldara gədaŋ a Yesu na, wa?
(Mark 11.27-33; Luk 20.1-8)
23 Fa dəɓa ha, Yesu a mbəzey aa papalah ŋga *Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay. Aa sərkadata ndəhay feteɗe. Masa aŋga faa sərkadata ndəhay a na, ta’, *bay-ray hay da ray ndəhay ma ka kwakwas ŋga Gazlavay leŋ mahura hay ŋga *Jəwif hay a ŋgəcham a cakay a, aa cəfɗamara, a ləvmar: «Ma ləvka ŋga kata cek hay a keɗe na, wa? Asaya, ma vəlka cəveɗ ŋga kata na, wa?» 24 Yesu, ta’, a mbəɗdatara, a ləvtar: «Yaw, yah may, amba yaa cəfɗakwar mey pal. Da akwar ta mbəɗdamiwa mey a la na, yah may, ya kadakwara ndaw ma vəldiwa cəveɗ ŋga kata cek hay a keɗe la. 25 Kaa ma slərdərwa *Jaŋ-Baptis ŋga katar *baptem a ndəhay na, wa? Gazlavay daw, ndəhay daw?»
Da ray ŋgene, ndəhay mahura hay a ta bay-ray hay a, a slam yawa da wuzlah ata, a ləvam: «Ya da mbəɗdakwa aa mey aŋga ha na, kwara? Da ya ləvkwa: “Ara Gazlavay ma slərdərwa” na, a da mbəɗdandakwara, a ləvey: “Kaa ka təɓmara mey ŋga Jaŋ-Baptis a ba na, maja me?” 26 Ama da ya ləvkwa: “Ara ndəhay ma slərdamərwa” na, ya zlurakwa ta ndəhay maja ndəhay tabiya fa wulkam Jaŋ-Baptis na, ara *ndaw ma təla mey ŋga Gazlavay.» 21.26 14.5 27 Da ray ŋgene, ta’, a mbəɗdamara a Yesu, a ləvmar: «Ya sərmara ba.»
Yesu, ta’, a mbəɗdatara, a ləvtar: «Yaw, da anda keɗe na, ya fa da kadakwara ndaw ma vəlya cəveɗ ŋga kata cek hay a keɗe, daa ba may.»
Mey-meŋgey ta bəza hay cew
28 Yesu aa guzltar a ndəhay daa *Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay heyey saya, a ləvtar: «Ya wuɗey ya ŋgakwar mey amba ka wulkam da ray a.
«Ndaw daha, aŋga ta bəza hay cew. A ləvar ŋgada bəzey mahura: “Bəz aɗaw, tasana daw ta kawa sləra da ley.” 21.28-31 7.21 21.28 Lk 15.11 29 Bəzey a, a mbəɗdara, a ləvar: “Ya fa da daw daa ba.” Ama menjey nekəɗey na, a mbəɗda leŋgesl aŋga, ta’, a daw ŋga kawa sləra ha. 30 Papaha, ta’, a ləvar ŋgada bəzey mecəhe saya, kəne may. Bəzey a, a mbəɗdara, a ləvar: “Aya, papay.” Ama fa dəɓa ha, bəzey a, ta daw ŋga kawa sləra heyey daa saba. 31 Kaa dasi bəza hay cew keɗe, ma ka cek masa papa ata ma wuɗey la na, wura?» Ndəhay a, a mbəɗdamara, a ləvmar: «Ara bəzey mahura.»
Yesu a mbəɗdatara ŋgada ndəhay a dəɓa, a ləvtar: «Ahaw, kəne, ama ya fa ləvkwar fara fara, ndəhay maaya ba hay anda ndəhay ma cakala budaw ta ŋgwas-barlaw hay, a mbəzam la teeseɗ da ray akwar a wuzlah ndəhay masa Gazlavay ma wey da ray ata. 21.31 6.10 32 *Jaŋ-Baptis ta sawa la ŋga wuzkwar cəveɗ masa dər e, ama akwar ta təɓmara mey aŋga daa ba. Ndəhay ma cakala budaw ta ŋgwas-barlaw hay, ata na, ta təɓmara mey aŋga la. Kwa masa akwar ma hətmar ata ma mbəkdamara mekey mebərey na, akwar ta mbəɗdamara menjey akwar ŋga təɓey mey ŋga Jaŋ-Baptis a daa ba cəŋga.» 21.32 Lk 7.29-30
Mey-meŋgey da ray ndəhay ma təɓmara Bəzey ŋga Gazlavay ba
(Mark 12.1-12; Luk 20.9-19)
33 Yesu aa guzltar a ndəhay saya, a ləvtar: «Jəkam sləmay fa mey-meŋgey mekele. Ndaw daha, a key jerne ŋga wudez ma yey babəza mezəmey. Ta’, a zləɓa jerne he ray a zlar. Daa jerne he na, a ɗiyey slam ŋga ɗəcey babəza ŋga wudez e, a ləmey way magəlkaya maazəma ŋgada ndaw ma jəɗa jerne he. A vəlda jerne he a har ndəhay ŋga kam sləra da hwaɗ a. Fa dəɓa ha, ta’, a daw aa slam dəreŋ. 21.33 Iz 5.1-2 34 Masa kiya meŋgəley babəza ŋga wudez daa jerne he ta wuswa cay na, bay ŋga ley a, a slərey gula aŋga hay ŋga təɓwa babəza ŋga wudez e maala ŋga aŋga. 35 Masa gula hay a ma wusam cay fa ndəhay ma ka sləra daa jerne kaa heyey na, ndəhay ma ka sləra hay a, kaw! kaw! a kərzamata. Gula laŋgar, a sləɗmara, laŋgar may, a kəɗmara vagay, asaya, ta’, aa zakamara gula laŋgar ta aŋgwa vagay. 21.35 22.6 36 Fa dəɓa ha, bay ŋga jerne kaa heyey a slərey gula hay ga ma fəna ŋgeeme heyey. Ndəhay ma ka sləra daa jerne kaa heyey, a kəɗmata kəne cəŋga. 37 Fa dəɓa ha, ta’, a slərey bəzey aŋga, a wulkey, a ləvey: “A namar ray la a bəzey da hwaɗ aɗaw.” 38 Ama daa masa ndəhay ma ka sləra daa jerne kaa heyey ma hətmar bəzey aŋga ha fa sawa na, ta’, a slam yawa da wuzlah ata, a ləvam: “Katay ara bəzey ma da wa jerne keɗe fa dəɓa ŋga papaha. Nakwa ta kəɗkwa vagay, amba ya wakwa jerne he keɗe.” 39 Anda keɗe, a kərzamara, a ɗaɗamara a dəɓa jerne he, ta’, a kəɗmara vagay.» 21.39 Heb 13.12
40 Yesu aa guzltar saya, a ləvtar: «Kaa wara bay ŋga jerne he ma da sawa na, a da kadata ndəhay a na, kwara?» 41 A mbəɗdamara, a ləvmar: «Bay ŋga jerne he, a da kəɗta ndəhay lamba hay a vagay, kwa fa da sərfatar dey-ceceh daa ba. Fa dəɓa ha, a da vəlda jerne he a har ndəhay mekele. Ndəhay a, a da vəlmar babəza ŋga wudez e ta kiya meŋgəley babəza ha.» 21.41 22.7 42 Yesu ta’, aa guzltar, a ləvtar: «Akwar ta jaŋgamara mey mawuzlalakaya daa ɗerewel ŋga Gazlavay daa ba səlak daw? Mey masa ma ləvey:
“Aŋgwa meləmey way masa ndəhay ma ləma way
ma kəzlamara ta cakay na,
aŋgwa ha na, ta tərey sem ŋga aŋgwa maaya meləmey way
ma fənta siya hay jak.
Ŋgene na, ara Bay Gazlavay ma ka cek aha,
ara cek maaya fa dey aləkwa.”» 21.42 Ps 118.22-23
43-44 Fa dəɓa ha, Yesu aa guzltar saya, a ləvey: «[Da ndaw a təɗey a ray aŋgwa aha na, ndaw aha a da ŋgərfey. Asaya da aŋgwa aha a kəzley a ray ndaw na, a ɗəga ndaw aha la kwəɗ-kwaɗ anda bebəɗes.] Ara maja keɗe, ya fa ləvkwar, akwar na, Bay Gazlavay fa da vəlkwar cəveɗ ŋga njey da wuzlah ndəhay aŋga hay daa ba. A da vəley cəveɗ na, si ŋgada ndəhay masa sləra ata ma mbafar.» 21.43-44 Dan 2.34-35, 44-45
45 Masa *bay-ray hay ŋga ndəhay ma ka kwakwas ŋga Gazlavay ta *Fariza hay ma cəndamara mey-meŋgey masa Yesu maa guzlda ha na, a sərmara Yesu aa guzley na, da ray ata. 46 Da ray ŋgene, a səpam cəveɗ amba a kərzamara. Ama a zluram ta ndəhay feteɗe maja ndəhay a, a wulkam Yesu na, ara *ndaw ma təla mey ŋga Gazlavay. 21.46 21.11; 26.4-5
21:5 21.5 Iz 62.11; Zak 9.9
21:8 21.8 2Bay 9.13
21:9 21.9 Ps 118.26; 148.1; Mt 20.30-31
21:11 21.11 16.14; 21.46; 26.68; Lk 7.16
21:13 21.13 Iz 56.7; Jer 7.11
21:15 21.15 20.30-31
21:16 21.16 Ps 8.3
21:19 21.19 Lk 13.6
21:21 21.21 17.20; Lk 17.6
21:22 21.22 7.7
21:26 21.26 14.5
21:28 21.28-31 7.21
21:28 21.28 Lk 15.11
21:31 21.31 6.10
21:32 21.32 Lk 7.29-30
21:33 21.33 Iz 5.1-2
21:35 21.35 22.6
21:39 21.39 Heb 13.12
21:41 21.41 22.7
21:42 21.42 Ps 118.22-23
21:43-44 21.43-44 Dan 2.34-35, 44-45
21:46 21.46 21.11; 26.4-5