22
Ta kɨ́ dɔ kun dɔ Jeju-tɨ
Mat 26:1-16; Mar 14:1-16
Lokɨ ndɔ ra na̰y kɨ́ ꞌra kɨ̀ mbə̀ kɨ́ əm goto-tɨ kɨ́ ꞌɓa-é Pakɨ nà̰y ngɔsi lé, njékun dɔ njégugné-je lə Lubə, kɨ̀ njéndó dow-je ndukun-je ꞌsangɨ kəm rəbɨ tɔl Jeju. Ngà dḛ ꞌɓəl kosɨ dow-je.
Beɓa Sata̰ ur mḛḛ Judasɨ-tɨ kɨ́ ꞌɓa-é Iskariyotɨ kɨ́ to kɨ́ káre dan njéndó né-je-tɨ lə Jeju kɨ́ dɔgɨ gidɨ-é joo lé, adɨ ɔw ingə njékun dɔ njégugné-je, kɨ̀ njékun dɔ njéngəm takəy lə Lubə, adɨ dꞌɔjɨ-na̰ ta dɔ kəm rəbɨ-tɨ kɨ́ kadɨ nꞌilə-né Jeju ji-dé-tɨ. Beɓa rɔ-dé nəl-dé n̰a̰ adɨ dꞌun mindɨ-dé kadɨ dꞌadɨ-é là. Judasɨ lé ndigɨ ə ulə gin sangɨ kəm rəbɨ kɨ́ kadɨ nꞌilə-é-né ji-dé-tɨ kadɨ kosɨ dow-je ꞌgə lo-é al.
Jeju ində gin nékuso nam
Mat 26:17-30; Mar 14:12-25; 1Kɔ 11:23-29
Ndɔ ra na̰y kɨ́ ꞌra kɨ̀ mbə̀ kɨ́ əm goto-tɨ kɨ́ to ndɔ kɨ́ tò kadɨ dꞌilə-né məsɨ ngonbatɨ ra na̰y Pakɨ nangɨ asɨ. Ə Jeju ulə Piyər-je kɨ̀ Ja̰ panè: «Ɔwi, ꞌrai nékuso Pakɨ kete kdɔ kadɨ jꞌɔwi jꞌusoi.» Dḛ ꞌdəjɨ-é ꞌpanè: Lo kɨ́ rá ɓá i ꞌndigɨ kadɨ jꞌra nékuso Pakɨ lé titɨ jꞌadɨ-i wa? 10 Jeju ilə-dé-tɨ panè: «Ooi bè, lokɨ ɔwi mḛḛ ɓebo-tɨ lé, a kingəi dingəm kɨ́ utɨ gùm man, rəmə ꞌndoli go-é ɔwi mḛḛ kəy-tɨ kɨ́ ḛ à kɔw-tɨ, 11 ə idəi njèkəy lé ꞌpainè: “Njèndó dow-je né panè jꞌdəjɨ-i sé mḛḛ kəy kɨ́ rá ɓá nꞌa kuso né Pakɨ-tɨ kɨ̀ njéndó né-je lə-nꞌḛ̀ wa?” 12 Ə ḛ à kɔjɨ-si kəy káre kɨ́ mḛḛ-é tatɨ pəl-pəl kɨ́ tò dɔ madɨ-é-tɨ taá, kɨ́ né-je lay tò-tɨ; lo kin ɓá a rai nékuso titɨ.» 13 Beɓa dḛ dꞌɔtɨ dꞌɔw rəmə, dꞌingə né-je lay titɨ kɨ́ Jeju idə-dé-né lé ə dḛ ꞌra nékuso Pakɨ lé.
14 Lokɨ dɔkàdɨ̀ kuso né Pakɨ asɨ lé, Jeju isɨ ta nékuso-tɨ kɨ̀ njékɔwkulə-je liə. 15 Rəmə ḛ idə-dé panè: Mꞌndigɨ n̰a̰ kadɨ mꞌuso sə-si né Pakɨ kete tá-je mꞌingə kɔ̰̀! 16 Beɓa mꞌa kidə-si rəsɨ kɨ́ mꞌa kuso sə-si gogɨ al ya sar kadɨ kɔr mḛḛ-é kɨ́ aa njay tò-né kɔ̰ɓe-tɨ lə Lubə. 17 Beɓa ḛ un kobɨ kɨ́ man nduu tò-tɨ, ra oiyo Lubə ə panè: ꞌTaai, ə umi surum-surum. 18 Ə mꞌa kidə-si rəsɨ. Kḭ nè kɔw kɨ kete kinlé, mꞌa ka̰y man nduu kin gogɨ al ya sar kadɨ kɔ̰ɓe lə Lubə ree-né.
19 Go-tɨ, ḛ un mbə̀, ə ra oiyo Lubə ɓá uwə gangɨ dana̰ adɨ-dé ə panè: Ḛ kinlé to dajɨ rɔ-m kɨ́ to kɨ́ kadɨ kdɔ ta lə-si, ꞌrai bè-bè kadɨ mḛḛ-si ole-né dɔ-m-tɨ. 20 Bè ya tɔ, go né kuso-tɨ lé ḛ un kobɨ kɨ́ man nduu tò-tɨ ə panè: Ḛ kinlé to məsɨ-m, məsɨ kulənojɨ kɨ́ sigɨ kɨ́ Lubə adɨ ungɨ kɔgɨ kdɔ ta lə-si.
21 Ngà ooi, njèkun dɔ-m lé isɨ sə-m ta nékuso-tɨ nè. 22 Beɓa Ngon lə dow à koy titɨ kɨ́ Lubə ɔjɨ-né, ngà tujɨ ɓá à kusɨ dɔ dow-tɨ kɨ́ njèkun dɔ-é lé. 23 Beɓa dḛ ꞌdəjɨ-na̰ ta dan-dé-tɨ yó kɨ nè ꞌpanè sé ná̰ ya dan-dé-tɨ ə à ra né kin wa?
Se ná̰ to kɨ́ boy n̰a̰ wa?
Ja̰ 13:2-17; Mat 18:1-4; Mar 10:35-45
24  22:24 Mat 18:1; Mar 9:34; Luk 9:46Go-tɨ, njéndó né-je lə Jeju ꞌgakɨ-na̰ dɔ ta-tɨ kɨ́ sɔbɨ dɔ dow kɨ́ à to kɨ́ boy n̰a̰ dan-dé-tɨ. 25 Adɨ Jeju idə-dé panè: Ngar-je kɨ́ njékɔ̰̀ gin dow-je kɨ́ gay-gay kɨ́ dɔnangɨ-tɨ nè lé, dꞌulə kəm dow-je ndoo n̰a̰ ə ꞌboy-je kɨ́ njékɔw kɨ̀ tɔ́gɨ dɔ dow-je-tɨ lé, dꞌadɨ dow-je ꞌɓa-dé «Njéramajɨ-je.» 26  22:26 Mat 23:11; Mar 9:35 22:26 Mat 20:25-27; Mar 10:42-44Sə̰i rəmə à tò bè dan-si-tɨ al. Ngà kadɨ dow kɨ́ to ꞌboy n̰a̰ dan-si-tɨ lé, təl rɔ-é titɨ ngon kɨ́ ndḛ bè ə kadɨ njèkɔ̰ɓe dɔ madɨ-é-je-tɨ lé, təl njérakullə kadɨ-dé. 27  22:27 Ja̰ 13:12-15Njèkisɨ ta nékuso-tɨ ɓá to kɨ́ ꞌboy əse njèkadɨ nékuso ɓá to kɨ́ ꞌboy wa? To njèkisɨ ta nékuso-tɨ ya al wa? Ngà ma̰ ɓá mꞌisɨ dan-si-tɨ titɨ njérakullə kadɨ-si bè.
28 Sə̰i rəmə, sə̰i ꞌtoi njékuwə rɔ-si nga̰ kində rɔ-si kɔ-tɨ natɨ sə-m. 29 Gin-é kin ɓá titɨ kɨ́ Bɔbɨ-m uwə-né dɔ kɔ̰ɓe adɨ-m lé, ma̰ mꞌuwə dɔ kɔ̰ɓe mꞌadɨ-si tɔ. 30  22:30 Mat 19:28Kdɔ kadɨ mḛḛ kɔ̰ɓe-tɨ lə-m lé, usoi sə-m rəm, a̰yi sə-m rəm, ɓá a kisi dɔ kalikɔ̰ɓe-je-tɨ kdɔ gangta dɔ gin Israyel-je-tɨ kɨ́ dɔgɨ gidɨ-é joo lé rəm tɔ.
Jeju idə Piyər panè nꞌa najɨ kɨ́ nꞌgə-nꞌḛ̀ al
Mat 26:31-35; Mar 14:27-31; Ja̰ 13:37-38
31 ꞌƁaɓe panè: Simɔ̰, Simɔ̰! ꞌOo, Sata̰ dəjɨ n̰a̰ kadɨ nꞌsiyə-si titɨ kɨ́ dow siyə-né ko kin bè. 32 Ngà ma̰ mꞌpa ta kɨ̀ Lubə kdɔ ta lə-i, kdɔ kadɨ kadmḛḛ lə-i təl yay al. Ə i rəmə, lokɨ ꞌa təl ree rɔ-m-tɨ gogɨ lé, ꞌmbusɨ nja ngankɔ̰-i. 33 Piyər lé idə-é panè: ꞌƁaɓe, mꞌisɨ dɔ nja-m-tɨ kadɨ lé, to dangay kàrè mꞌɔw-tɨ sə-i rəm, to koy kàrè mꞌoy sə-i natɨ rəm. 34 Beɓa Jeju ilə-é-tɨ panè: Piyər, ꞌoo majɨ, ɓone kin ya ꞌa najɨ panè ꞌgə-m al ꞌgə-m al ya nja mutə ɓá kunjə à nɔ̰ ɓəy.
Ta kɨ́ dɔ là-tɨ kɨ̀ dɔ mbu-tɨ, kɨ̀ dɔ kiyərɔ-tɨ
35  22:35 Mat 10:9,10; Mar 6:8,9; Luk 9:3; 10:4Beɓa Jeju idə-dé ɓəy panè: Ndɔkɨ mꞌulə-si ə́ ɔwi kɨ̀ mbu là al rəm, uni mbu kɔw mba al rəm, ɓá ɔwi kɨ̀ saba al rəm lé se né madɨ nal-si wa? Dḛ dꞌilə-é-tɨ ꞌpanè: Né ya kàrè nal-ji al. 36 Ḛ təl idə-dé panè: Ngà kɨ́ nè kinlé, dow kɨ́ ɔw kɨ̀ mbu là rəmə, kadɨ un, ɓá dow kɨ́ ɔw kɨ̀ mbu kɔw mba kàrè kadɨ un tɔ; ngà dow kɨ́ kiyərɔ liə goto rəmə, kadɨ un kubɨ kul liə ndogɨ ə ndogɨ-né kiyərɔ káre. 37 Mꞌidə-si rəsɨ, ta-je kɨ́ ꞌndàngɨ mḛḛ mbete-tɨ kɨ́ aa njay lé, tò kadɨ né-é tḛḛ dɔ-m-tɨ ya. ꞌNdàngɨ ꞌpanè:
«ꞌTidə-é dan bɔkaya-je-tɨ.»
Adɨ ta-je kɨ́ ꞌndàngɨ sɔbɨ dɔ-m lé, né-é à ra né ya. 38 Rəmə njéndó né-je ꞌpanè: ꞌƁaɓe, ꞌoo kiyərɔ ə ra joo tin. Ə ḛ ilə-dé-tɨ panè: Jꞌadi ta kin asɨ bè.
Jeju ɔw dɔ mbal ka̰ kagɨ Olibiye-je-tɨ
Mat 26:36-46; Mar 14:32-42; Ja̰ 18:1-2
39 Beɓa Jeju tḛḛ mḛḛ ɓebo-tɨ isɨ ɔw dɔ mbal ka̰ kagɨ Olibiye-je-tɨ titɨ kɨ́ ḛ ɔw-né kete-kete ə njéndó né-je liə dꞌun go-é.
40 Lokɨ ꞌɔw tḛḛ lo-é-tɨ lé, ḛ idə-dé panè: «ꞌPai ta kɨ̀ Lubə kdɔ kadɨ néna̰ tḛḛ dɔ-si-tɨ rəmə usi al.» 41 Rəmə ḛ ɔr rɔ-é ngərəngɨ asɨ kilə ər ji káre, ɓá ɔsɨ məkəjɨ-é nangɨ pa ta kɨ̀ Lubə, 42 panè: Bɔbɨ-m, kinə ꞌndigɨ rəmə ꞌitə kɔ̰̀ kɨ́ n̰a̰ kin kɨ rangɨ dɔ-m-tɨ. Lé bè ya kàrè, kadɨ né kɨ́ mḛḛ-m ma̰ ndigɨ ɓá ꞌra al, ngà kadɨ ꞌra né kɨ́ mḛḛ-i i ɓá ndigɨ. 43 Beɓa malayka káre ḭ dɔra̰-tɨ tḛḛ siə busɨ kdɔ kadɨ-é tɔ́gɨ. 44 Mḛḛ Jeju gangɨ man adɨ pa ta kɨ̀ Lubə kɨ̀ tɔ́gɨ-é lay, adɨ tətɨ-é tusɨ nangɨ titɨ-na̰ kɨ̀ kɔɔ məsɨ kɨ́ tusɨ nangɨ kin ya bè. 45 Go ta-tɨ kɨ́ Jeju pa kɨ̀ Lubə lé, ḛ ḭ taá təl ree ingə njéndó né-je rəmə, mḛḛkɔ̰̀ tɔl-dé kɨ̀ ɓi, 46 adɨ Jeju pa sə-dé panè: Kin to ri! ꞌToi ɓii! Ḭi taá, ꞌpai ta kɨ̀ Lubə, kdɔ kadɨ néna̰ tḛḛ dɔ-si-tɨ rəmə usi al.
Ta kɨ́ sɔbɨ dɔ kuwə Jeju
Mat 26:47-56; Mar 14:43-50; Ja̰ 18:3-12
47 Ngà lokɨ Jeju a̰ pa ta ɓəy ya rəmə, kosɨ dow-je ꞌtḛḛ busɨ, ə dow káre dan njéndó né-je-tɨ kɨ́ dɔgɨ gidɨ-é joo kɨ́ ꞌɓa-é Judasɨ ɓá ɔr nɔ̰̀-dé; ḛ ɔw rɔ Jeju-tɨ kadɨ nꞌuwə-é kɨ kàdɨ̀-nꞌḛ̀-tɨ. 48 Ngà Jeju idə-é panè: Judasɨ, ra lapiya dow kuwə-é-né kɨ kàdɨ̀-i-tɨ ɓá to né kilə Ngon lə dow ji dow-je-tɨ al ɓan wa! 49 Ngà lokɨ dḛ kɨ́ dꞌa̰ kɨ̀ Jeju dꞌoo né kɨ́ ɔw ra né lé bè rəmə ꞌdəjɨ-é ꞌpanè: ꞌƁaɓe, jꞌjəngɨ-dé kɨ̀ kiyərɔ-je lə-ji kin wa? 50 Ə ngonnjèkullə lə burə dɔ njégugné-je lə Lubə lé, dow káre dan njéndó né-je-tɨ, tugə mbi-é kɨ́ dɔ jikɔl ndoy ɔr. 51 Ngà ɓá Jeju panè: In̰ə̰i-dé adɨ ꞌra. Ə ḛ ɔdɨ rɔ mbi dingəm lé rəmə, ra adɨ mbi-é təl tò majɨ gogɨ. 52 Go-tɨ, Jeju idə njékun dɔ njégugné-je lə Lubə, kɨ̀ njékun dɔ njéngəm takəy lə Lubə, kɨ̀ ꞌngatɔ́gɨ-je lə jipɨ-je kɨ́ ꞌree kdɔ kuwə-é lé panè: Sə̰i ooi-mi kɨ bɔkaya dow ɓá ꞌreei kɨ̀ kiyərɔ-je kɨ̀ salangɨ-je wa? 53  22:53 Luk 19:47; 21:37Ndɔ-je lay ya mꞌisɨ sə-si takəy-tɨ lə Lubə ya ə uwəi-mi al, ngà dɔkàdɨ̀ kɨ́ nè kinlé, to dɔkàdɨ̀ lə-si, to dɔkàdɨ̀ lə tɔ́gɨ kɨ́ lo ndul-tɨ.
Ta kɨ́ sɔbɨ dɔ najɨ kɨ́ Piyər najɨ panè nꞌgə Jeju al
Mat 26:57-75; Mar 14:53-72; Ja̰ 18:12-27
54 Lokɨ dꞌuwə Jeju rəmə, dḛ dꞌɔr-é dꞌɔw siə ɓe lə burə dɔ njégugné-je lə Lubə ə Piyər njiyə go-dé-tɨ adɨ rəbɨ-é rà ɗəkɨ sə-dé. 55 Dow-je ꞌra pər panata dꞌisɨ ta-tɨ ə Piyər ɔw isɨ sə-dé ta-tɨ tɔ. 56 Ngonnjèkullə kɨ́ dené káre oo Piyər isɨ ta pər-tɨ rəmə, oo-é gə́rə́rə́ ə panè: Dingəm kinlé to njènjiyə kɨ̀ Jeju tɔ. 57 Ngà Piyər najɨ panè: «Dené! Mꞌgə-é al.» 58 Sḛ go-tɨ ya rəmə dow kɨ́ rangɨ oo-é ə panè: «I kàrè ꞌto kɨ́ dan-dé-tɨ tɔ.» Ngà dingəm lé Piyər ilə-é-tɨ panè: «Kuy! Mꞌto kɨ́ dan-dé-tɨ al.» 59 Asɨ kàdɨ̀ káre je bè go-tɨ lé, dow kɨ́ rangɨ ree pa ta a̰ dɔ-tɨ njángɨ panè: «Tɔgrɔ-tɨ ya, dingəm kinlé to njènjiyə siə tɔ; kdɔ ḛ to dow kɨ́ dɔnangɨ Galile-tɨ tɔ.» 60 Ngà Piyər ilə-é-tɨ panè: «I lé, ta ri ɓá ꞌndigɨ pa kàrè ma̰ mꞌgə al.» Lokɨ ḛ a̰ pa ta kɨ pa ya ɓəy rəmə kunjə nɔ̰. 61 Beɓa ꞌƁaɓe təl kəm-é oo Piyər gə́rə́rə́ rəmə mḛḛ Piyər ole dɔ ta-tɨ kɨ́ kete ꞌƁaɓe pa siə panè: «Ɓone kin ya ꞌa najɨ panè ꞌgə-m al ꞌgə-m al nja mutə ɓá kunjə à nɔ̰ ɓəy.» 62 Beɓa Piyər tḛḛ ndaa-tɨ ə nɔ̰ kɨ̀ mḛḛkɔ̰̀ n̰a̰.
63 Dingəm-je kɨ́ dꞌa̰ ꞌngəm ta Jeju lé, sɔkɨ-é, ɓá ꞌtində-é rəm tɔ. 64 Dḛ ꞌdɔɔ kəm-é kɨ̀ takubɨ ɓá dəjɨ-é ꞌpanè: «ꞌAdɨ Lubə idə-i ə ꞌpa adɨ jꞌoo sé to ná̰ ɓá ində-i wa?» 65 Ɓəy ɓá ꞌpa siə takɔbɨ-je kɨ́ rangɨ n̰a̰ dɔ-tɨ.
Ka̰ Jeju nɔ̰̀ ꞌboy-je-tɨ kɨ́ njégangta-je lə jipɨ-je
Mat 26:59,63-65; Mar 14:55,61-64
66 Lokɨ lo aa rəmə, ꞌngatɔ́gɨ-je lə jipɨ-je, kɨ̀ njékun dɔ njégugné-je lə Lubə, kɨ̀ njéndó dow-je ndukun-je ꞌkəw-na̰ lay ɓá ꞌree kɨ̀ Jeju nɔ̰̀ ꞌboy-je-tɨ kɨ́ ꞌto njégangta-je lə-dé. 67 Beɓa ꞌdəjɨ-é ꞌpanè: «Kinə ꞌto Kristɨ* 22:67 Kristɨ lé kɔr mḛḛ-é to dow kɨ́ Lubə mbətɨ-é. lé rəmə, ꞌidə-ji.» Ḛ ilə-dé-tɨ panè: «Lé mꞌidə-si ya kàrè a taai ta lə-m al rəm, 68 ɓá kinə mꞌdəjɨ-si ta kàrè, a kiləi-mi-tɨ al rəm tɔ. 69 Ngà kḭ nè kɔw kɨ kete kinlé, Ngon lə dow à kisɨ dɔ jikɔl Lubə-tɨ kɨ́ njètɔ́gɨ.» 70 Beɓa dḛ lay ya ꞌpanè: «Adɨ ꞌto Ngon lə Lubə ə́n nà̰?» Ḛ təl ilə-dé-tɨ panè: «Titɨ kɨ́ sə̰i ꞌpai-né lé, mꞌto Ngon lə Lubə ya!» 71 Beɓa dḛ ꞌpanè: «Jꞌɔwi ndoo koo ta ta dow kɨ́ rangɨ-tɨ ɓəy ɓan wa! Kdɔ jə̰i ya jꞌooi ta lé ta-é-tɨ kɨ̀ mbi-ji.»

22:24 22:24 Mat 18:1; Mar 9:34; Luk 9:46

22:26 22:26 Mat 23:11; Mar 9:35

22:26 22:26 Mat 20:25-27; Mar 10:42-44

22:27 22:27 Ja̰ 13:12-15

22:30 22:30 Mat 19:28

22:35 22:35 Mat 10:9,10; Mar 6:8,9; Luk 9:3; 10:4

22:53 22:53 Luk 19:47; 21:37

*22:67 22:67 Kristɨ lé kɔr mḛḛ-é to dow kɨ́ Lubə mbətɨ-é.