1 *Ŋgàŋ sèmè dé koô bie njií mé Etiên ndɔ, ye bú a: «Né bɔ̀n wa?» 2  7:2-3 Gen. 12:1Etiên ye bɔ́ a: «Bɔ̀ nùàr mò, bɔ̀ tele mò, bí ŋgwé! Càŋ Nùà *sùsùm lɔ naâ toò tele beèh Abrahâm ké Mèsòpòtamî ŋené yuo kelá, te Abrahâm nde ye ké Karân cer. 3 À yeé ŋené yuo kela baá, ye Abrahâm a: Wùò ter, kwá lɔ́ lò yeè mé mbàgà yeè ménâ, ndé sèr lè lò déì. Nyí nde né wò lò sâ feh ma. 4  7:4 Gen. 11:31; 12:4Abrahâm bɔɔ́ ménâ, à kwaá lɔ lò bɔ̀ Kaldê bɔ̀, à nde den ké Karân. Jomo sâ tele seèn kuú ndɔ. Càŋ sɔm cu bú ké Karân, à kwaá ye bú lè lò mé béh née teèn hên. 5  7:5 Gen. 12:7; 13:15; 15:18; 17:8Càŋ bú tàbè teèn há ŋgwéh, à liím bilí bú mé bèh gule doboò mene, à tueé kwaá seér ye bú a: kɔ ndeè baá ké jomo, te bɔ̀ ndùté ndùtù seèn ndeè kwa ye tàbè ma. Sâ Abrahâm née seèn mé huaán sam ye. 6  7:6-7 Gen. 15:13-14Càŋ tueé njií cu bú déì, ye bú a: Bɔ̀ ndùté ndùtù seèn ndeè te lò bɔ̀ nùàre den nde né kìn, bɔ́ nde né kwer ŋaá, bɔ́ gèr ŋene nde né fî. Nde né nyèmà yuií nèà, 7  7:7 Ex. 3:12te ju die ye felè bɔ̀ tú-kwer bɔ̀ sâ beè nyî, jueè nyí Càŋ. Jomo sâ bɔ̀ ndùté ndùtù seèn ndeè né teèn yuo, bɔ́ ndeè dua nyí kán. 8  7:8 Gen. 17:10-14; 21:2-4; 25:26; 29:31–35:18Yeé gi aá, ye Abrahâm a: Bɔ́ bú baá mé ŋgɔ̀ŋ. Ŋgɔ̀ŋ sâ, kɔ à *ŋɔb ŋgór ma. Jomo sâ Abrahâm ŋar Isâk ndɔ. Yeé baá cieé téndelé, à ŋɔb baá-re bú ŋgór. Isâk yeé ŋar aá Jakɔ̂b, à ŋɔb cu bú ménâ ndɔ. Jakɔ̂b ŋar huaán yulà cùɔ̀b fà, bɔ̀ jɔ̀gɔ̀ bɔ̀ beèh né bɔ́, Jakɔ̂b ŋɔbé gi bɔ́ ŋgór ménâ ndɔ.

9  7:9 Gen. 37:11, 28; 39:2, 21«Jomo sâ, sà yila lètenè bɔ̀ ŋuna Jakɔ̂b. Bɔ́ bar Josêf, bɔ́ go njií bú te tàbè Ejíptò. Njèh cén, Càŋ lé naâ jomo seèn; 10  7:10 Gen. 41:39-41gèr hihiné lé naá menè bú kwa laré, mé njéh mene, Càŋ lé naâ bú teèn dɔɔ́ŋ gam laré, à lé naâ bú kɔ́gɔ̀n haá. Josêf lé naâ *Farɔ̂ŋ mgbè Ejíptò yoòr huɔɔ́m. Yeé baá ménâ mgbè sie kwaá keéh bú ŋgɔ́mnà ndɔ, à sie kwaá bú te tàbè seèn dɔɔ́ŋ, à mbàm seèn kwaá lɔ beè seèn ndɔ.

11  7:11 Gen. 42:1-2«Jomo sâ cùè die, cùè dueè yilà te tàbè Ejíptò mé tàbè Kanahân mene. Bɔ̀ jɔ̀gɔ̀ bɔ̀ beèh ŋene gèr, bɔ́ yáb kwà cú. 12 Cieé déì Jakɔ̂b ŋgweé njií ye ké Ejíptò yáb né teèn. À tema njií bɔ̀ ŋuna ké teèn, bɔ́ nde yáb ŋge wellê.

13  7:13 Gen. 45:1, 16«Yeé baá gò dé jomò, Josêf sɔm keéh yo seèn toò bɔɔ̀n. Farɔ̂ŋ kɔ baá-re teèn ye bɔ́ né bɔ̀ bei Josêf ndɔ. 14  7:14 Gen. 45:9-10, 17-18; 46:27Yeé baá ménâ, Josêf ye bɔ́ ndé wèh ndê mé tele, mé mbàgà seèn mene ma. Sâ bɔ́ lé baá te mbàgà sâ dɔɔ́ŋ nùà yulà téhbeh cùɔ̀b tîn. 15  7:15 Gen. 46:1-7; 49:33Bɔ́ yeé nde tueé njií Jakɔ̂b ménâ, à fɔɔ́n lom gò Ejíptò. Nde nde, Jakɔ̂b kuú le ké teèn. Jomo sâ bɔ̀ ŋuna seèn kuú le gi ké teèn ménâ ndɔ. 16  7:16 Gen. 23:3-16; 33:19; 50:7-13; Jos. 24:32Bɔ́ jɔgɔ́ cu cuù mé bɔ̀ komó bɔɔ̀n ké Sikèm, bɔ́ bɔ́ furú gi lè sà mé Abrahâm lɔ ŋgeé naâ beè bɔ̀ ŋunà Hémôr.

17  7:17-18 Ex. 1:7-8«Nde nde, cu ndêb mé Càŋ lé naâ Abrahâm tueé kwaá yeé nde aá wulú, gèh bɔ̀ ndùté ndùtù seèn kar ndɔ, bɔ́ yam sie tàbè Ejíptò beè. 18 Jomo sâ, bɔ́ sie cu mgbè Ejíptò dé hiîn. Dé sâ lé Josêf kɔ́ ná ŋgwêh, 19  7:19 Ex. 1:10-11, 22à felè bɔ̀ nùàr beèh bɔɔ́ sabé njií lom mbaá. Bɔ̀ jɔ̀gɔ̀ bɔ̀ beèh gèr ŋene lom dé fî; à né bɔ́ baá, ye bɔ́ a: mɔ bɔ́ ŋar aá huaán, bɔ́ sìlì njí gí bɔ́ ya dueè te bɔ́ kuú ma.

20  7:20 Ex. 2:2«Sâ né nàm mé bɔ́ lé ŋaár naâ Músì teèn ndɔ. Huaán bú sâ lé naâ beè Càŋ bagasé. Tele leér kwaá bú gwò weéh tagár. 21  7:21 Ex. 2:3-10Yeé yɔgɔ́ baá, bɔ́ sɔm keéh bú gwò, bɔ́ nde leér njií bú yí dùà. Ŋunà *Farɔ̂ŋ dé vêh nde jɔgɔ kwa bú, à nde koó nyegé bú faá ŋuna seèn nɔ. 22 Músì né kulá ndeé, bɔ́ né bú lo bɔ̀ Ejíptò bɔ̀ dɔɔ́ŋ feh. Jomo sâ à kula jolo, à yuo nùàr toò bɔ̀ nùàr, seé seèn ŋgulí cu ménâ ndɔ.

23  7:23-29 Ex. 2:11-15«À yeé baá mé nyèmà yulà nèà, à kaga ndòn ye nyí nde aá *Iserálà bɔ̀ nùàr nyî yɔŋ ke. 24 À yeé ke nùàr seèn déì nde cu aá mé gèr beè nùà Ejíptò déì ŋene kuú, à kela gàm, à bɔŋ njìè, à lobo wula sɔm nùà Ejíptò hèllè. 25 À munó lom aá ye te bɔ̀ nùàr nyî ŋgweé kɔ teèn, ye Càŋ kela keéh né gàm bɔɔ̀n beè nyî ma. Mé njéh mene, bɔ́ ŋgwé kòmò ŋgwéh.

26 «Cieé ŋaga, Músì kwa lɔ cu bɔ̀ Iserálà bɔ̀ déì fà, bɔ́ né lègè lege. À ye bɔ́ a: Bí né bɔ̀ cên bɔ̀, bí sà fɔɔ́n né dé keì wa? Sâ ye te nyí sie bilí cu bɔ́ mé sòn cên. 27 Dé mé taré yɔgɔ́ naâ mbeí doô berɔ́ŋ sòn Músì, ye bú a: Neì sie kwaá né wò nùà téná-juù felè beèh kɔɔ́ wa? 28 Wò gwaán cu né mè wulâ, faá wò lé wulà naâ nùà Ejíptò doô wa? 29  7:29 Ex. 18:3-4Músì yeé nde ŋgweé njií ménâ, càŋ tené bú lè, à dula nde lè lò Màdínà, à ŋar kwa huaán fà ké sâ, 30  7:30-34 Ex. 3:1-10à cer ké teèn nyèmà yulà nèà.

«Jomo sâ, à yeé baá ké ya dueè kwarè tòr Sinayî, cìlì Càŋ déì ŋené yuo kelà toò seèn te leba weè te jìlì ŋgémbèì. 31 Músì yeé ŋene aá ménâ, geí seér bú lòù; à né yí teèn ndeé ser, te nyí ŋene nyegé, à ŋgweé hueh Càŋ Dueè baá ŋgulí ye bú a: 32 Né nyí Càŋ bɔ̀ jɔ̀gɔ̀ bɔ̀ yeè. Nyí né Càŋ Abrahâm, Càŋ Isâk bɔ̂ Jakɔ̂b ma. Veéh sie Músì, à duɔɔ́m ndelê, à gwàn cú njolo yí teèn ke njiî. 33 Nùà Dueè den cuù, ye bú a: Húár sɔ̀m débágá gulè huaàr; wò né te bàŋ tàbè dé ŋagâ. 34 Ndê, nyí tema njií wò ké Ejíptò, wanɔɔ́ŋ nyí ŋene bɔ̀ nùàr nyî né mé gèr ké teèn kwaré. Bɔ́ baá cuané, nyí né hueh bɔɔ̀n ŋgweé njií, nyí hên suagà né bɔ́ yili sɔm.

35  7:35 Ex. 2:14«Sâ Músì cên sâ, bɔ̀ *Iserálà bɔ̀ lé naâ bú berɔ́ŋ, bɔ́ lé ye bú a: Neì sie kwaá né wò nùà téná-juù kɔɔ́ wa? Á sâ, Càŋ lé bú sie kwaá naâ kɔɔ́ ndɔ, ye te à den nùà koô felè bɔɔ̀n, à yili sɔm bɔ́. Càŋ lé bú ménâ tueé keéh naâ sònò cìlì seèn mé lé naâ ké te jìlì ŋgémbèì ŋené yuo kelá doô. 36  7:36 Ex. 7:5; 14:21; Nomb. 14:33Músì cên sâ lé Iserálà lè yuií kwer-e se sɔɔ́m naâ kɔɔ́. À lé naâ fém hihiné ké Ejíptò bɔɔ́ bele, à bɔɔ́ cu déì ké dùà Nòmò Bèlè. À bɔ̀ déì bɔɔ́ cu ké ya dueè lè nyèmà yulà nèà ndɔ. 37  7:37 Deut. 18:15, 18Músì cên sâ tueé cu ye bɔ̀ Iserálà bɔ̀ a: Càŋ ndeè né bí sòn seèn déì faá nyí nɔ tema njiî; nùà sâ yuo ndeè né lètenè biì ma. 38  7:38 Ex. 19:1–20:17; Deut. 5:1-33Ké ya dueè felè bɔ̀ Iserálà bɔ̀ lé naá cuù Músì cên sâ; bɔ́ bɔ̀ jɔ̀gɔ̀ bɔ̀ beèh lé naâ kɔɔ́. À lé naâ nàŋ lètenè bɔɔ̀n mé cìlì Càŋ. Njií mé cìlì Càŋ lé tueé naâ ké te tòr Sinayî dɔɔ́ŋ, à lé bɔ́ tueé keéh naâ kɔɔ́. Ŋgòr Càŋ mé baá ká beè beèh ŋgulí den hên, ké sònò Càŋ lé ŋgweé weéh naâ bú ndɔ.

39 «Mé njéh mene, bɔ̀ jɔ̀gɔ̀ bɔ̀ beèh ŋgeén sòn seèn, bɔ́ mgbe njií bú yí jomo, ye bɔ́ nde lom cu ké Ejíptò ma. 40  7:40 Ex. 32:1Bɔ́ ye *Arɔ̂ŋ a: Bɔ́ kwá yeè béh cècàŋ teèn, te feh béh ceér, wanɔɔ́ŋ Músì seèn wá cû nɔ. À lé béh ké Ejíptò sɔm weéh naâ kɔɔ́, kènê béh kɔ́ cú njií mé kwa né bú. 41  7:41 Ex. 32:2-6Bɔ́ nde me kwaá baá-re cècàŋ déì faá huaán nàgà nɔ, bɔ́ né bú *sèmè ŋɔɔ́b haá. Yo né bɔ́ mé be seê bɔɔ̀n hèllè taré ndɔ. 42  7:42-43 Am. 5:25-27Càŋ yeé ŋene aá ménâ, à keéh seér bɔ́ mé ŋgɔ̀gɔ̀, te bɔ́ dua gɔ bɔ̀ mbentò. Sâ né gi te mvù bɔ̀ *sòn-Càŋ bɔ̀ ménâ nyagá den ndɔ, Càŋ ye:

44  7:44 Ex. 25:9, 40Etiên den cuù ye: «Ké ya dueè sâ bɔ̀ jɔ̀gɔ̀ bɔ̀ beèh lé naâ *gwà cɔ̀gɔ̀ sieé, te bɔ́ kwaá nyegé mvù sóù teèn. Bɔ́ lé sieè naâ faá Càŋ lé feéh naâ mé Músì nɔ, à lé ye bú a: Ndé síé kwá ká ménâ nág.

45  7:45 Jos. 3:14-17«Gwà sâ nde dɔgɔ yuo kela mé nàm Josúê, sâ nùà koô lètenè bɔ̀ tele beèh né bú. Bɔ́ bɔ́ jɔgɔ yilà mé njéh ká te lò mé Càŋ lé naâ bɔ́ tueé kwaá, Càŋ lé ye bɔ́ a, nyí nde né bɔ̀ lɔɔ̂ bɔ̀ toò bɔɔ̀n kwɔgɔ́ sɔm, te bɔ́ cer keéh ma. Bɔ́ den le baá-re mé gwà cɔ̀gɔ̀ hèllè teèn méménâ tɔ́g nde wa mé nàm *Davîd. 46  7:46 2 Sam. 7:1-16; 1 Chr. 17:1-14Davîd lé naâ Càŋ mé gècên mene yoòr yilá, à lé naâ bú dua, ye bú a, Càŋ Tele nyî Jakɔ̂b, kwá nyí me kwaá wò gwà ma. 47  7:47 1 Rois 6:1-38; 2 Chr. 3:1-17Njèh cén, Salomɔ̂ŋ nde gwà sâ me seér aá kɔɔ́.

48 «Mé njéh mene, gwà mé bɔ̀ nùàr me né mé be dɔɔ́ŋ, Càŋ terrèb ké te vulúu teèn cèr nyì bèh. Né faá sòn-Càŋ lé tueé naâ nɔ, ye:

54 Etiên tueé gi ndɔ. Bɔ̀ kokoô bɔ̀ yeé nde ŋgweé njií ménâ, temé yulá bɔ́ lè, bɔ́ né nyie yieé. 55 Etiên mé Cúcuí Ŋagâ né yoòr ŋgulí, kɔ lom né njolo ké te vulúu ke njiî. À ŋene njií *sùsùm Càŋ, mé Yeésò ké te be gaâ Càŋe, à né ter njebá den. 56 Etiên tueé njií bɔ̀ nùàr ndɔ, ye bɔ́ a: «Bí kè! Vulú gulu baá kèn! Mè ŋene njií aá *Huaán Nùàr ké te be gaâ Càŋe, à né ter njebá den.»

57 Bɔ́ bɔm bú, bɔ́ bɔm lɔgɔ njií ké ter, bɔ́ faga tie bɔɔ̀n ndɔ. Jomo sâ bɔ́ kem sue bú yoòr dɔɔ́ŋ, 58 bɔ́ tulu yuo kela mé bú ké jomo lɔɔ̂. Bɔ̀ nyeên bɔ̀ hèllè huaré haá njií cɔ̀gɔ̀ bɔɔ̀n beè nuaré déì, yilí nùà sâ né Sɔ̂l, bɔ́ duɔɔ̂m Etiên tɔbê.

59 Bɔ́ yeé baá bú tɔbé, à né Càŋ sònò dua, ye: «Fehtoò mò Yeésò, wèh kéh yɔ̀ŋ mò.» 60 Jomo sâ, à cemmé nde doó, à lɔgɔ njií ké ter ye: «Fehtoò mò, té veên hên mé bɔ́ bíé.» À yeé tueé gi aá ménâ, à kuú.