AWULAA
TƆM TAKƎLAƔA KANCAALAƔA NYƎŊKA
Kʋtʋlʋtʋ
Awulɑɑ tɑkǝlɑɣɑ kɑncɑɑlɑɣɑ nyǝŋkɑ tɑɑ kɛ́ pɑ kɛɛsǝɣɩ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Tɑfiiti pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔʋ tɔm. Kɑncɑɑlɑɣɑ tɑɑ, ɩ tǝŋɑ Ɩsɔ luɣu nyǝntʋ kɛ́ nɑ ɩ kɑwulɑɣɑ lɑ teu pǝ tɩɩ fɛɩ. Amɑ ɑlɑɑ hɛlǝsɑ-ɩ tɩɩŋ lɑɑʋ tɔm tɑɑ kɛ́ wɑɑlɩ wɑɑlɩ. Ɩlɛnɑ Ɩsɔ fɑɣɑ ɩ kɑwulɑɣɑ kɛ tɔm nɑɑlɛ. Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ kɛ hɔɣɔlʋɣʋ nɑ Selopʋwɑm kɛlɛ pɑ wulɑʋ. Nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ kɛ hɔɣɔlʋɣʋ nɑ Lʋpʋwɑm kɛlɛ pɑ wulɑʋ.
Ɩsǝnɑ pɑ fɑɣɑ Awulɑɑ I tɑkǝlɑɣɑ tɔ:
Tɑfiiti kɑwulɑɣɑ tɛm, titite 1:1–2:12
Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ tɔɣɔʋ, titite 2:13–11:43
Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ fɑɣɑʋ, titite 12:1–14:20
Ɩsɛɣɛlɩ ɑwulɑɑ nɑɑlɛ yoou nɑ pɑ ciikuɣu, titite 14:21–22:53
1
Atoniyɑ nyɩɩlǝɣɩ kɑwulɑɣɑ
Ḿpʋ́ɣʋ́ Ɩsɛɣɛlɩ wulɑʋ Tɑfiiti kpɑtǝlɑɑ tǝkuŋkuŋku, nɑ pɑ́ tɑkǝɣɩ-ɩ pɔɔŋ pɩɩ hɑŋǝɣɩ-ɩ. Ntɛnɑ wulɑʋ wɑɑlɩ nyǝ́mɑ tɔ sɩ: Tɑ́ cɑɑ wulɑʋ, tɩɩ cɑɑ-ŋ pɛɛlɔ wei ɩ tɑ nyǝntɑ ɑpɑlʋ tɔ nɑ ɩ́ pɑɑsǝnɑ-ŋ, nɑ ɩ́ hǝntǝɣɩ nyɑ́ kɔŋkɔŋ tɑɑ. Pɩɩ hɑŋɩ-ŋ.
Ɩlɛnɑ pɑ́ pɛɛkɩ Ɩsɛɣɛlɩ tɛtʋ tǝnɑ tɑɑ kɛ́ pɛɛlɔ telu, nɑ pɑ́ hiki Sunem tʋ nɔɣɔlʋ. Pɑ yɑɑ-ɩ sɩ Apisɑkɩ. Ɩlɛnɑ pɑ́ ponɑ-ɩ wulɑʋ. Pɛɛlɔ ɩnɩ ɩ ɩsɛntɑɑ kɑ lɩɩwɑɣɑ tǝkpɑpɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ pɑɑsǝnɑ wulɑʋ. Amɑ wulɑʋ tɑ nyǝmɩ-ɩ ɑpɑlʋ nɑ ɑlʋ.
5-6 Ḿpʋ́ɣʋ́ Hɑkii pǝyɑlʋ Atoniyɑ, Apǝsɑlɔm neu yɔtɔtɛ nyǝŋ lɑpɑ kɑlɑmpɑɑnɩ, sɩ ɩnɩ ɩ kɑ́ tɔɣɔnɑ kɑwulɑɣɑ. Ɩ ɩsɛntɑɑ kɑ lɩɩwɑɣɑ. Pǝ́cɔ́ too ɩ kʋlʋɣʋ tɔ, ɩ cɑɑ tɑ kɑlǝnɑ-ɩ pɑɑ tɔm kʋlʋm sɩ pʋlʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ ɩ cɑɑ yoou kɛɛkɛnɑɑ, nɑ kpɑɣɑnǝŋ cɑɣɑlɑɑ, nɑ ɩ tɑŋlɑɑ kɛ nɩɩlɛ nɑ nɑɑnʋwɑ. Ḿpʋ́ɣʋ́ ɩ nɑwɑ Sowɑpɩ, nɑ kɔtʋlʋ Apiyɑtɑɑ, nɑ pɛlɛ pɑ lɑŋɑ hɛɛnɑ ɩ tɔm ntɩ. Amɑ kɔtʋlʋ Sɑtɔkɩ, nɑ Yoyɑtɑ pǝyɑlʋ Penɑyɑ nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Nɑtɑŋ, nɑ Simeyi, nɑ Leyi, nɑ Tɑfiiti tɑŋlɑɑ fɛɩ Atoniyɑ tɔɔ.
Nɑtɑŋ nɑ Pɑsepɑ pɑ yɔɣɔtǝɣɩ Sɑlʋmɔŋ kɑwulɑɣɑ tɔm
Ḿpʋ́ɣʋ́ kʋyɑkʋ nɑkʋlɩ Atoniyɑ yelɑɑ nɑ pɑ́ kʋ heeŋ, nɑ nɑɑŋ kʋfɑŋ nim nyǝŋ kɛ Solɛɛtɩ pǝlɛ nte tǝ wɛ hite kɔŋkɔŋ tɑɑ tɔ tǝ tɔɔ. Nɑ ɩ́ lɑ́ ɑcimɑ. Ɩlɛnɑ ɩ́ yɑɑ ɩ newɑɑ nɑ Yutɑ nyǝ́mɑ mpɑ pɑ lɑkɩ wulɑʋ kɛ tǝmlɛ tɔɣɔ tɔɣɔʋ. 10 Amɑ Atoniyɑ tɑ yɑɑ ɩ neu yɔtɔtɛ nyǝŋ Sɑlʋmɔŋ, nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Nɑtɑŋ nɑ Penɑyɑ nɑ wulɑʋ tɑŋlɑɑ.
11 Mpʋɣʋlɛ Nɑtɑŋ polɑɑ nɑ ɩ́ pɔɔsɩ Sɑlʋmɔŋ too Pɑsepɑ sɩ: N nɩɩwɑ sɩ Hɑkii pǝyɑlʋ Atoniyɑ pǝsɑ wulɑʋ nɑ? Pǝyele tɑ́ cɑɑ Tɑfiiti nɑ́ tɑ́ nyɩ-tɩ. 12 Mpʋ tɔ, yele mɑ tɑsɑ-ŋ lɑɣɑtʋ kɛ ɩsǝnɑ n kɑ́ yɑ nyɑnɑ nyɑ́ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ mǝ nyɔɔŋ tɔ. 13 Polo ń nɑ́ wulɑʋ kɛ lɔŋ, nɑ ń pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Hɑɩ, tɑ́ cɑɑ wulɑʋ, ɩsɩɩ n heelɑ-m nɑ tuunɑʋ sɩ, nyɑ́ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ kɑ́ tɔɣɔnɑ kɑwulɑɣɑ, nɑ ɩ́ lɛɛtɩ nyɑ́ kumte tɔɔ? Ɩlɛ pepe tɔɔ kɛ́ Atoniyɑ tɔkɩ kɑwulɑɣɑ?
14 Ɩlɛ mɑ mɑɣɑmɑɣɑ mɑɑ kɔɔ wɑɑtʋ ɩnǝɣɩ mǝ kiŋ, nɑ mɑ́ sɔɔsɩ nyɑ́ tɔm tɔɔ.
15 Mpʋɣʋlɛ Pɑsepɑ sʋʋ wulɑʋ nɑŋ tɑɑ. Wulɑʋ kɑ kpɑtǝlɑ sɔsɔm kɛ́, nɑ Sunem tʋ Apisɑkɩ pɑɑsǝɣǝnɑ-ɩ. 16 Ɩlɛnɑ Pɑsepɑ hǝntɩ wulɑʋ kɛ ɑtɛ. Nɑ wulɑʋ pɔɔsɩ-ɩ sɩ: Alɑɑfǝyɑ kɛlɛ? 17 Ntɛnɑ Pɑsepɑ cɔ sɩ: Ɛɛ ɑlɑɑfǝyɑ kɛ́. Hɑɩ, tɑ́ cɑɑ, n kɑ heelɑ-m nɑ ń tuunɑ nyɑ́ Ɩsɔ Tɑcɑɑ sɩ, mɑ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ kɑ́ tɔɣɔnɑ kɑwulɑɣɑ, nɑ ɩ́ lɛɛtɩ nyɑ́ kumte tɔɔ ɩlɛ? 18 Tɔʋ, nɔɔnɔɔ Atoniyɑ tɔkǝnɑ ntɛ́, pǝ́cɔ́ n tɑ nɩɩ. 19 Ɩ lɑpɑ kɔtɑɣɑ kɛ nɑɑŋ, nɑ heeŋ, nɑ nɑɑŋ kʋfɑŋ nim nyǝŋ kɛ sɔsɔm. Nɑ ɩ́ lɑ́ ɑcimɑ, nɑ ɩ́ yɑɑ nyɑ́ pǝyɑlɑɑ tǝnɑ, nɑ kɔtʋlʋ Apiyɑtɑɑ, nɑ yoolɑɑ wulɑʋ Sowɑpɩ. Amɑ ɩ tɑ yɑɑ nyɑ́ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ. 20 Hɑɩ, tɑ́ cɑɑ, nyɑɣɑ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ tǝnɑ nyǝnǝɣɩ sɩ ń hʋlɩ-wɛɣɛ wei ɩ kɑ́ lɛɛtɩ nyɑ́ kumte tɔɔ kɛ́ nyɑ́ sǝm wɑɑlɩ tɔ. 21 Ye pǝ tɑɣɑ mpʋ, wɑɑtʋ wei n kɔŋ n sɩ tɔ, yǝlɑɑ kɑ́ lɩɩ mɑ nɑ mɑ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ kɛ koloŋɑ.
22-23 Wɑɑtʋ wei ɑlʋ ɩnɩ ɩ tɔŋɑ ḿpʋ́ɣʋ́ yɔɣɔtʋɣʋ tɔɣɔ pɑ heelɑ wulɑʋ sɩ Nɑtɑŋ kɔmɑ. Ɩlɛnɑ Nɑtɑŋ sʋʋ nɑ ɩ́ hǝntɩ wulɑʋ kɛ ɑtɛ. 24 Nɑ Nɑtɑŋ pɔɔsɩ wulɑʋ sɩ: Tɑ́ cɑɑ, nyɑ́ heelinɑ Atoniyɑ sɩ ɩ́ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ nɑ ɩ́ cɑɣɑ nyɑ́ kumte tɔɔ? 25 Mpi tɔ, sɑŋɑ ɩ kɔmɑ nɑ ɩ́ lɑ́ kɔtɑɣɑ kɛ nɑɑŋ, nɑ heeŋ, nɑ nɑɑŋ kʋfɑŋ nim nyǝŋ kɛ sɔsɔm. Ɩ yɑɑ nyɑ́ pǝyɑlɑɑ tǝnɑ, nɑ yoolɑɑ nyʋɣʋ nyǝ́mɑ nɑ kɔtʋlʋ Apiyɑtɑɑ, nɑ pɑ́ nɑ-ɩ pɑ́ tɔɣɔ nɑ pɑ́ nyɔɔ nɑ pɑ́ wilitiɣi sɩ: Atoniyɑ nyɑnɑ tɛtʋ. 26 Amɑ ɩ tɑ yɑɑ kɔtʋlʋ Sɑtɔkɩ, yɑɑ Yoyɑtɑ pǝyɑlʋ Penɑyɑ, yɑɑ nyɑ́ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ. 27 Ɩlɛ, tɑ́ cɑɑ nyɑ́ heelinɑ-ɩ sɩ ɩ kɑ́ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ nyɑ́ sǝm wɑɑlɩ nɑ ń ŋmɛsɩ-tʋ?
Tɑfiiti kpɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ kɑwulɑɣɑ
28 Ntɛnɑ wulɑʋ tɔ sɩ: Ɩ́ yɑɑ-m Pɑsepɑ.
Ɩlɛnɑ Pɑseyɑ mǝlɩ. 29 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ tɔmɑ sɩ: Mɑ tuukinɑ Tɑcɑɑ wei ɩ wɑɑsɑ-m mɑ lɑŋwɑkǝllɛ tǝnɑ tɑɑ tɔ. 30 Sɑŋɑ mɑɣɑmɑɣɑ mɑɑ lɑ nti mɑɑ tɛmɑ yɔɣɔtʋɣʋ nɑ mɑ́ sɩɩ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ ɩsɛntɑɑ sɩ, nyɑ́ pǝyɑlʋ Sɑlʋmɔŋ kɑ́ tɔɣɔnɑ kɑwulɑɣɑ, nɑ ɩ́ cɑɣɑ mɑ kumte tɔɔ kɛ́ mɑ sǝm wɑɑlɩ tɔ.
31 Ɩlɛnɑ Pɑsepɑ hǝntɩ wulɑʋ kɛ ɑtɛ nɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Hɑɩ, tɑ́ cɑɑ, nyɑnɑ tɛtʋ.
32 Mpʋɣʋlɛ wulɑʋ Tɑfiiti tilɑɑ nɑ pɑ́ yɑɑ-ɩ kɔtʋlʋ Sɑtɔkɩ, nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Nɑtɑŋ, nɑ Yoyɑtɑ pǝyɑlʋ Penɑyɑ nɑ pɑ́ kɔɔ. 33 Nɑ wulɑʋ tɔ-wɛ sɩ: Ɩ́ koti yoolɑɑ mpɑ pɑ lɑpɑ-m nɑɑni tɔ nɑ ɩ́ cɑɣɑsɩ Sɑlʋmɔŋ kɛ mɑ kɑwulɑɣɑ kpɑŋɑɣɑ tɔɔ nɑ ɩ́ ponɑ-ɩ Kihɔŋ hite. 34 Tǝnɑɣɑ kɔtʋlʋ Sɑtɔkɩ nɑ Ɩsɔ kʋyɔɣɔtʋtʋ tɛlǝsʋlʋ Nɑtɑŋ pɑɑ pǝlɩ-ɩ nim, nɑ pɑ́ kpɑ-ɩ Ɩsɛɣɛlɩ nyǝ́mɑ wulɑʋ. Ɩlɛnɑ pɑ́ hʋ́lɩ tutuɣu nɑ pɑ́ wiliti sɩ: Sɑlʋmɔŋ, mǝ nɑ tɛtʋ. 35 Ɩlɛnɑ mɩɩ tǝŋ ɩ wɑɑlɩ, nɑ Sɑlʋmɔŋ kɔɔ ɩ́ cɑɣɑ mɑ kɑwulɑɣɑ kumte tɔɔ, nɑ ɩ́ tɔɣɔ kɑwulɑɣɑ kɛ mɑ lonte. Ɩnǝɣɩ mɑ kpɑwɑ Ɩsɛɣɛlɩ nɑ Yutɑ pǝ wulɑʋ.
36 Tǝnɑɣɑlɛ Penɑyɑ cɔwɑ sɩ: Ɩsɔ ɩ́ kɔnɑ mpʋ. Nyɑ́ Cɑɑ Ɩsɔ yɔɣɔtǝnɑ-tɩ nɑ nyɑ́ nɔɣɔ. 37 Ɩlɛ Ɩsɔ ɩ́ wɛɛ Sɑlʋmɔŋ wɑɑlɩ, ɩsɩɩ ɩ kɑ wɛʋ nyɑ́ wɑɑlɩ tɔ. Nɑ ɩ́ kʋsɩ Sɑlʋmɔŋ nyʋɣʋ nɑ pǝ́ kǝlɩ-ŋ.
Pɑ kpɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ kɑwulɑɣɑ
(Kʋtɔɔsʋtʋ I 29:21-25)
38 Ḿpʋ́ɣʋ́ Sɑtɔkɩ nɑ Nɑtɑŋ nɑ Penɑyɑ nɑ wulɑʋ tɑŋlɑɑ pɑ cɑɣɑsɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ kɑwulɑɣɑ kpɑŋɑɣɑ tɔɔ, nɑ pɑ́ ponɑ-ɩ Kihɔŋ hite. 39 Ɩlɛnɑ Sɑtɔkɩ kpɑɣɑ nim nɑ hǝlʋɣʋ kɛ Ɩsɔ cokǝle tɑɑ, nɑ ɩ́ pǝlɩ-wǝɣɩ Sɑlʋmɔŋ, nɑ ɩ́ kpɑ-ɩ wulɑʋ. Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ hʋlɑ tutuɣu, ɩlɛnɑ yǝlɑɑ tǝnɑ wiliti sɩ: Sɑlʋmɔŋ nyɑnɑ tɛtʋ. 40 Ɩlɛnɑ yǝlɑɑ tǝnɑ tʋ ɩ wɑɑlɩ nɑ pɑ́ kpeenɑ-ɩ nɑ hǝsɩ, nɑ pɑ́ kiisiɣinɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. Hɑlǝnɑ tɛtʋ nyɑmsǝɣɩ.
Sɑlʋmɔŋ hʋlǝɣɩ Atoniyɑ kɛ suulu
41 Atoniyɑ nɑ ɩ nyǝ́mɑ pɛlɛ pɑ tɛɛsɑɣɑ tɔɣɔʋ, ɩlɛ pɑ nɩɩ Sɑlʋmɔŋ pɑ kɔkɔtɛ ntɛ́. Nɑ Sowɑpɩ nɩɩ tutuɣu, nɑ ɩ́ pɔɔsɩ sɩ: Pepe tɔɔ kɛ́ ɩcɑtɛ cʋkɑɑ nɑ kɔkɔtɛ nyɑlɑ mpʋ?
42 Pɑ tɔŋnɑ yɔɣɔtɑɣɑ kɛ mpʋ, ɩlɛ Apiyɑtɑɑ pǝyɑlʋ Yonɑtɑŋ tɑpɑɣɑlɛ. Ɩlɛnɑ Atoniyɑ tɔmɩ-ɩ sɩ: Sʋʋ, mpi tɔ, n kɛ yʋlʋ wei ɩ wɛnɑ nyʋɣʋ tɔɣɔ. Ɩsǝntɔ tɔm kʋpɑntʋ kɛ n kɔnɑɑ. 43 Kɛlɛnɑ Yonɑtɑŋ sɩ: Aɑɩ yoo, tɑ́ cɑɑ wulɑʋ tʋnɑ Sɑlʋmɔŋ kɛ kɑwulɑɣɑ. 44 Ɩ tɔmɑ Sɑtɔkɩ, nɑ Nɑtɑŋ, nɑ Penɑyɑ, nɑ tɑŋlɑɑ sɩ, pɑ́ cɑɣɑsɩ Sɑlʋmɔŋ kɛ kɑwulɑɣɑ kpɑŋɑɣɑ tɔɔ. 45 Nɑ Sɑtɔkɩ nɑ Nɑtɑŋ pɑ́ pǝlɩ Sɑlʋmɔŋ kɛ nim kɛ Kihɔŋ hite, nɑ pɑ́ kpɑ-ɩ wulɑʋ. Tǝnɑɣɑ ɩcɑtɛ yǝlɑɑ lɩɩnɑɑ, nɑ pɑ́ kiisiɣinɑ lɑŋhʋlʋmlɛ. Mpi pǝ cʋkɑ ɩcɑtɛ tɑɑ tɔɣɔlɛ. 46 Hɑlɩ Sɑlʋmɔŋ nɑ́ tɛmɑ kɑwulɑɣɑ kumte tɔɔ kɛ́ cɑɣɑlɛ kɛ́. 47 Ɩlɛnɑ wulɑʋ Tɑfiiti wɑɑlɩ nyǝ́mɑ polo nɑ pɑ́ sɛɛ-ɩ, nɑ pɑ́ tɔ sɩ: Tɑ́ cɑɑ, nyɑ́ Ɩsɔ ɩ́ kʋsɩ Sɑlʋmɔŋ nyʋɣʋ nɑ pǝ́ kǝlɩ ɩsɩɩ nyɑ́. Ɩ kɑwulɑɣɑ ɩ́ kǝlɩ nyɑ́ nyǝŋkɑ. Ɩlɛnɑ wulɑʋ hǝntɩ Ɩsɔ kɛ́ ɑtɛɣɛ ɩ kɑto tɔɔ. 48 Nɑ ɩ́ tɔ́ sɩ: Mɑ sɛɛ Ɩsɛɣɛlɩ Ɩsɔ Tɑcɑɑ, wei ɩ yelɑɑ sɩ mɑ́ nɑ́ mɑ lonte tɑɑ lɛɛtǝlʋ tɔ.
49 Tǝnɑɣɑlɛ sɔɣɔntʋ kpɑ Atoniyɑ yǝlɑɑ tǝnɑ, nɑ pɑ́ kʋlɩ nɑ pɑ́ yɑ yemyem. 50 Ɩlɛnɑ Sɑlʋmɔŋ tɔm kpɑ Atoniyɑ kɛ sɔɣɔntʋ, nɑ ɩ́ polo nɑ ɩ́ tʋ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kɛ kpʋlʋɣʋ sɩ, pɑ́ tɑɑ lɛɛtɩ-ɩ. 51 Ḿpʋ́ɣʋ́ pɑ polɑɑ nɑ pɑ́ heeli Sɑlʋmɔŋ sɩ: Nyɑ́ tɔm kpɑ Atoniyɑ kɛ sɔɣɔntʋ kɛ sɔsɔm, nɑ ɩ́ polo ɩ́ tʋ kɔtɑɣɑ tǝlɑtɛ kɛ kpʋlʋɣʋ. Ɩ tɔmɑ sɩ: Ye Sɑlʋmɔŋ tɑ tuunɑ sɩ ɩ kɑɑ kʋ-m, mɑ kɑɑ lɩɩ cǝnɛ.
52 Ntɛnɑ Sɑlʋmɔŋ sɩ: Ye ɩɩ hɔŋ ɩ tɩ, pʋlʋpʋ kɑɑ tokinɑ-ɩ pɑɑ pǝcɔ. Amɑ ye ɩ lɑkɩ kɑlɑmpɑɑnɩ, ɩsɩɩ ɩ sǝpɑ.
53 Ḿpʋ́ɣʋ́ wulɑʋ Sɑlʋmɔŋ tilɑ yǝlɑɑ nɑ pɑ́ lǝsɩ-ɩ tǝnɑ. Ɩlɛnɑ Atoniyɑ polo ɩ́ hǝntɩ Sɑlʋmɔŋ kɛ ɑtɛ, ɩlɛnɑ wulɑʋ tɔmɩ-ɩ sɩ: Kpe nyɑ́ tɛ.