BÚKÙ TÀ TƗ́DHƗ́//RU YÌZO DHƗ ÀDHYA TÀ ꞌÒLE DHƗ Ɨ 13

À mù Bàrànábà ɨ Sàwúlò be lɨ̀le Gìká nɨ àzí ꞌo

1 Èkèlézyà Àtìyòkíyà àdhya lé dhɨ, pròfétà ɨ tà tadhábhá ɨ́be dhɨ ɨ tá be. Àyɨ nda ɨ tá: Bàrànábà, Sìmèyónà (adrélé kpà rú zìle Móndɨ́ nǐ dhɨ), Lùkíyò (angálépi Kìrénè lésè dhɨ), Mànàyénè (ɨ̀ dré mbàzo ópɨ́ Èródè Àtípà be dhɨ), tsàle Sàwúlò.* 2 Kìtú àlo, ɨ̀ dré tá adréràꞌa tàbirí mvo, adrézó lɨ̀sámbò ꞌo Mírì nɨ rú sè dhɨ ꞌá dhɨ, Tɨrɨ́ Lólo dré tàzoá àyɨ dré dhɨ: «Mɨ̀ bhà Bàrànábà ɨ Sàwúlò be twá má dré, ɨ̀ kàdréró àzí má dré àyɨ kɨ azízó ꞌòá dhɨ nɨ ꞌo.» 3 Dɨ ɨ̀ kòmvò tàbirí tà zìzo Gìká tí dre dhɨ, ɨ̀ dré drɨ́gá bhàzo àyɨ rì nda ɨ dri gò, àyɨ kɨ mùzo lɨ̀le Gìká nɨ àzí ꞌo.

Bàrànábà ɨ Sàwúlò be dhɨ ɨ̀ lɨ̀ tùrù Kìpírò àdhya na

4 À kòmù Bàrànábà ɨ Sàwúlò be Tɨrɨ́ Lólo nɨ rìnyí sè dre dhɨ, ɨ̀ dré sìzo tsàle bhàandre rú zìle Sèlèwùkíyà dhɨ na, yǐandre mìle. Kònàle dhɨ, ɨ̀ dré mbàzo bwátù na lɨ̀le tùrù Kìpírò àdhya na. 5 Ɨ̀ kòtsa bhàandre rú zìle Sàlámì dhɨ na dre dhɨ, ɨ̀ dré kɨdhózó adrélé Gìká nɨ kúlí longó Yúdà ànzɨ kɨ lɨ̀sámbò dzó ɨ ꞌásè. Yòwánɨ̀ Márokò tá àyɨ ɨ́be gò, dré adrézó àyɨ kɨ ledé àzí sè.

6 Ɨ̀ dré lavúzó tùrù nda ꞌásè tsàle bhàandre rú zìle Páfò dhɨ na. Kònàle dhɨ, ɨ̀ dré ru kisúzó Yúdà mvá àlo rú be Bàràyésù dhɨ be. Akódhɨ nda tá kódzógó ꞌɨ, ɨ̀ndɨ̀ pròfétà kɨnzò ro dhɨ ꞌɨ. 7 Adré tá tròle gùvèrènérè tùrù nda àdhya, rú be Sèrùgíyò Pólò dhɨ rú. Gùvèrènérè nda tá móndɨ́ tà nìlepi bǐ dhɨ ꞌɨ. Dɨ dré Bàrànábà kɨ azízó Sàwúlò be, kɨtswázó Gìká nɨ kúlí yi àyɨ tí. 8 Dɨ, kódzógó Èlúmà (adrélé kódzógó nɨ rú zi Gìríkì ti sè dhɨ tɨ́nɨ) nda dré ɨ́na ngàzo adrélé lɨgɨ́lé àyɨ ɨ́be, adrézó láti nda gùvèrènérè nda nɨ lɨtɨ́zó, kòkaꞌìró Yésu ko dhɨ bvó. 9 Dɨ Sàwúlò adrélé kpà rú zìle Pólò, gàlepi Tɨrɨ́ Lólo sè dhɨ, dré mì tɨngbózó Èlúmà dri gò, 10 tàzoá drá dhɨ: «Mɨ, Dzáborò nɨ mvá adrélépi móndɨ́ kɨ lɨtɨ́ túrúpfú sè dhɨ ꞌɨ, ɨ̀ndɨ̀ tà gyǎgya títí dhɨ kɨ kàrɨbhá ꞌɨ! Mɨ́ kɨtswá mɨ́na Mírì nɨ tà gyǎgya kɨ ladzama atsálé kɨnzò ro dhɨ nɨ tayɨ́ ko. 11 Dɨ mɨ́ yi rè ká! Nyànomvá dhɨ, Mírì bhà áyɨ drɨ́gá mɨ́ rú dre. Mɨ́ nɨ atsá mì kùdúkùdu ró gò, mɨ́ dré kɨtswázó ngádra kìtú àdhya nɨ no bwà ko lókyá be vwàvwà ro.» Gbǎ kòdhwa, Èlúmà nɨ mì dré sàzo gò, tínímvá dré gòzo mìá. Dré kɨdhózó adrélé áyɨ lɨdzyá, adrélé móndɨ́ nda kɨtswálé áyɨ tesé drɨ́gá sè. 12 Dɨ gùvèrènérè nda kònò tà ru ꞌòlepi nda dre dhɨ, dré Yésu nɨ kaꞌìzo. Tàko ko, akódhɨ nɨ lɨ́ndrɨ́ ga tá bhwǎbhwa tà tadhálé Mírì nɨ tà dri dhɨ nɨ tà sè.

Pólò ɨ Bàrànábà be dhɨ ɨ̀ lɨ̀ Àtìyòkíyà bvò Pìsìdíyà àdhya lé dhɨ na

13 Gò Pólò ɨ atsíàmu nɨ ɨ́be dhɨ ɨ̀ dré bwátù dòzo ngàzo Páfò lésè, lɨ̀le tsàle bhàandre rú zìle Pèrúgè bvò Pàfìlíyà àdhya lé dhɨ na. Kònàle dhɨ, Yòwánɨ̀ Márokò dré ɨ́na àyɨ kɨ tayɨ́zó gòzo Yèrúsalémà na. 14 Gò ɨ̀ dré ngàzo Pèrúgè lésè lɨ̀le tsàle Àtìyòkíyà bvò Pìsìdíyà àdhya lé dhɨ na.† Sàbátù tú dhɨ, ɨ̀ dré fɨ̀zo lɨrɨ́lé Yúdà ànzɨ kɨ lɨ̀sámbò dzó na. 15 À kònà tà àruka tɨsɨ̀le Mósè nɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí na ɨ̀ndɨ̀ pròfétà kɨ búkù ɨ ꞌásè dhɨ ɨ dre dhɨ, lɨ̀sámbò dzó nda nɨ kàdrɨ̀ ɨ̀ dré móndɨ́ mùzo tàá Pólò ɨ dré Bàrànábà be dhɨ: «Àma kɨ adrúpi ɨ, mɨ̀ kàdré kúlí ɨ́be tàle móndyá kònɨ kɨ tɨmbàzo àyɨ kɨ tà kaꞌìkaꞌì na dhɨ, mɨ̀ kòtà wà.»

16 Dɨ Pólò dré ngàzo áyɨ drɨ́gá bha kuru gò, tàzoá dhɨ: «Àmɨ Ɨ̀sèrélè ànzɨ ró nɨ ɨ, ɨ̀ndɨ̀ àmɨ súrú twá ro adrébhá Gìká nɨ ro nɨ ɨ, mɨ̀ yi rè ma ká! 17 Gìká Ɨ̀sèrélè ànzɨ kya zɨ̀ tá àma kɨ tábhí ɨ ɨ́ dré. Dɨ ɨ̀ dré tá adréràꞌa bvò Èzèpétò àdhya na dhɨ ꞌá dhɨ, dré àyɨ kɨ ꞌòzo lɨzólé atsálé kpà kàdrɨ̀ gò, dré àyɨ kɨ adrìzo apfòle bvò nda lésè áyɨ rìnyí kàdrɨ̀ sè. 18 Gò dré àyɨ kɨ tà kònzɨ mvòzo duku na ànyɨ́ànyɨ kóná nyadhɨ-rì. 19 Bvóá dhɨ, dré súrú nzi-drì-rì bvò Kànánà àdhya na dhɨ kɨ tà ꞌòzo akɨ́lé gò, àyɨ kɨ bvò fèzo áyɨ móndyá nda ɨ dré tàyɨlé ro. 20 Tà nda kòdhɨ ɨ̀ lavú tá títí kóná be ànyɨ́ànyɨ kámá-su-drì-nyadhɨ-rì-drì-mudrí.

Àmvolásà dhɨ, Gìká dré tàbvó tabhá kɨ fèzo àyɨ dré, tsàle pròfétà Sàmùwélè nɨ lókyá ꞌá. 21 Gò móndyá nda ɨ̀ dré ópɨ́ zìzo gò, Gìká dré Sàwúlà, Kísà nɨ mvá angálépi Bènyàmínà nɨ súrú lésè dhɨ nɨ fèzo adrélé ópɨ́ ro àyɨ drìle kóná nyadhɨ-rì. 22 Dɨ kòtɨngá Sàwúlà dre dhɨ, dré Dàwídì nɨ bhàzo adrélé ópɨ́ ro àyɨ drìle. Tà tá akódhɨ nda nɨ tà sè dhɨ: ‹Má kisú Dàwídì, Yésè nɨ mvá, dhya adrélépi áma togó nda ꞌòle kɨnɨ́lé dhɨ ró dre. A nɨ tà títí má dré adrélé lèle ɨ́ kòꞌo dhɨ kɨ ꞌo.›‡

23 Dàwídì nda nɨ súrú lésè dhɨ, Gìká ꞌo Yésu apfòle adrélé Ɨ̀sèrélè ànzɨ kɨ tɨdrɨ́lépi ró, ngóró dré tá lazílé àyɨ dré dhɨ tɨ́nɨ. 24 Akódhɨ nda nɨ atsama kandrá dhɨ, Yòwánɨ̀ longó tá Gìká nɨ kúlí Ɨ̀sèrélè ànzɨ títí ɨ dré, tàzoá dhɨ, ɨ̀ kòladzá àyɨ kɨ togó gò, bàtísimò dòzo. 25 Yòwánɨ̀ nda dré tá adréràꞌa ꞌòle áyɨ àzí ꞌo akɨ́lé dhɨ ꞌá dhɨ, adré tá tàá dhɨ: ‹Mɨ̀ adré kisùá dhɨ, ma àdhi ꞌɨ? Ma mána dhya mɨ̀ dré adrélé letèle dhɨ ꞌɨ ko. Dɨ, mɨ̀ yi rè ká! Akódhɨ nda adré alɨ̀le má bvó. Má kɨtswá ndɨ̀ndɨ̀ akódhɨ nɨ kámókà bǎ trɨ bwà ko.›§

26 Áma adrúpi ɨ, àmɨ Àbàrámà nɨ ànzɨ ró nɨ ɨ, ɨ̀ndɨ̀ àmɨ súrú twá ro adrébhá Gìká nɨ ro nɨ ɨ, Gìká amù kúlí adrézó móndɨ́ kɨ tɨdrɨ́ kòdhɨ àma kɨ tàndɨ ɨ dré. 27 Móndyá Yèrúsalémà na dhɨ ɨ àyɨ kɨ kàdrɨ̀ ɨ́be dhɨ ɨ̀ nì tá àyɨkya Yésu nda àdhi ꞌɨ ya dhɨ ko. Ɨ̀ nì tá kpà pròfétà kɨ kúlí ɨ̀ dré adrélé nàle sàbátù àlo àlo títí dhɨ ɨ sè dhɨ kɨ àndu ko. Dɨ, ɨ̀ dré tà bhàzo Yésu dri dhɨ, ɨ̀ ꞌo tá àyɨkya kúlí nda ɨ kɨtswálé títí. 28 Tágba ɨ̀ dré tà àlo kɨtswálépi dràdrà sè dhɨ nɨ kisúzó akódhɨ véna ko dhɨ, ɨ̀ lizí tá Pìlátò, kòꞌoró akódhɨ pfùle dràle. 29 Ɨ̀ kòꞌo tà títí tɨsɨ̀le akódhɨ nɨ tà dri dhɨ ɨ dre dhɨ, ɨ̀ dré akódhɨ nɨ rúbhá tɨrɨ́zó fa kɨpakɨpa drìlésè, bhàle mógó na. 30 Dɨ, Gìká dré ɨ́na akódhɨ nɨ tɨngázó dràdrà lésè. 31 Gò akódhɨ dré agázó vésè be bǐ ɨ̀ndɨ̀ kìtú bǐ móndyá lɨ̀bhá túmä́ní ɨ́ be Gàlìláyà lésè tsàle Yèrúsalémà na dhɨ ɨ kandrá. Nyànomvá dhɨ, àyɨ nda ɨ dhya adrébhá akódhɨ nɨ tà ɨ̀ dré nòle mì sè ɨ̀ndɨ̀ ɨ̀ dré yìle bíbhálé sè dhɨ kɨ longó Ɨ̀sèrélè ànzɨ ɨ dré dhɨ ꞌɨ.

32 Dɨ àma, mà adré Rúbí Tanɨ kònɨ̀dhɨ nɨ longó àmɨ dré: Tà Gìká dré tá lazílé àma kɨ tábhí ɨ dré dhɨ, 33 akódhɨ ꞌo ándrò àma, àyɨ kɨ ànzɨ ɨ dré, dré Yésu nɨ tɨngálé dràdrà lésè dhɨ sè. Ngóró tɨsɨ̀le Yúdà ànzɨ kɨ Longó nɨ rì na dhɨ tɨ́nɨ:

‹Mɨ áma Mváagó ꞌɨ.

Ándrò dhɨ, má ti mɨ ma.›*

34 Gìká lazí tá dhɨ, ɨ́ nɨ dra akódhɨ nɨ tɨngá dràdrà lésè gò, rúbhá nɨ dré kɨtswázó ŋwàle tàdzí ko. Tà tá dhɨ:

‹Má nɨ tà lólo má dré lazílé Dàwídì dré ɨ̀ndɨ̀ mɨ̀ dré kɨtswálé kaꞌìle dhɨ kɨ fe àmɨ dré.›†

35 Gìká nɨ Kúlí adré kpà tàá àrà àzya na dhɨ:

‹Mɨ́ kɨtswá ámɨ Dhya lólo dhɨ nɨ tayɨ́ ŋwàle mógó na ko.›‡

36 Dàwídì ro dhɨ, kòꞌo tà títí Gìká dré tá lèle ɨ́ kòꞌo dhɨ ɨ áyɨ lókyá ꞌá dre dhɨ, dré dràzo gò, akódhɨ nɨ rúbhá sìzo atá nɨ kya ɨ kòfalé gò, dré ɨ́na ŋwàzo ŋwaŋwà. 37 Dɨ, kàdré dhya Gìká dré tɨngálé dràdrà lésè nda nɨ tà sè dhɨ, ŋwa ɨ́na àlomvá ko.

38-39 Dɨ áma adrúpi ɨ, lè mɨ̀ kònì tà mà dré adrélé longólé àmɨ dré kònɨ̀dhɨ dóro: Gìká adré móndɨ́ kɨ tàkonzɨ̀ tri Yésu nda sè. Akódhɨ léna dhɨ, Gìká adré móndyá títí adrébhá akódhɨ nɨ kaꞌì dhɨ kɨ apá àyɨ kɨ tàkonzɨ̀ títí Mósè nɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí dré tá kɨtswázó àyɨ kɨ apá lásà bwà ko dhɨ ɨ lésè gò, adrézó àyɨ kɨ bha gyǎgya ɨ́ kandrá. 40 Dɨ ásà dhɨ, mɨ̀ kònò dóro, tà pròfétà ɨ̀ dré tá tàle kònɨ ɨ̀ kàtsáró àmɨ rú ko:

41 ‹Àmɨ adrébhá tà má dré tàle dhɨ nɨ no tà tàko ró nɨ ɨ, mɨ̀ yi rè ká!

Àmɨ kɨ lɨ́ndrɨ́ kòga bhwǎbhwa gò, mɨ̀ kòtodràró!

Tàko ko, má nɨ dra tà kàdrɨ̀ ꞌo àmɨ kɨ lókyá ꞌá.

Tágba à kòtɨtɨ́ tá tà nda àmɨ dré yà dhɨ, mɨ̀ kɨtswá tá kaꞌìá tàdzí ko.›§»

42 Dɨ Pólò ɨ Bàrànábà be dhɨ ɨ̀ dré tá adréràꞌa apfòle lɨ̀sámbò dzó nda lésè dhɨ ꞌá dhɨ, à dré àyɨ kɨ ti lizízó, ɨ̀ kàgòró tà ɨ̀ dré tàle nda kɨ ta tódhyá sàbátù adrélépi alɨ̀le dhɨ sè. 43 Móndyá ru kɨmóbhá nda ɨ̀ kàpfò dre dhɨ, Yúdà ànzɨ bǐ dhɨ ɨ ɨ̀ndɨ̀ móndɨ́ bǐ súrú twá ro Yúdà ànzɨ kɨ Gìká nɨ kaꞌìbhá dhɨ ɨ́be dhɨ, ɨ̀ dré dhèzo Pólò ɨ bvó Bàrànábà be. Dɨ Pólò ɨ̀ dré tà tàzo àyɨ ɨ́be àyɨ kɨ kodzózó, ɨ̀ kògòró adrélé tròle Gìká nɨ togó tanɨ rú.

Pólò ɨ Bàrànábà be dhɨ ɨ̀ lɨ̀ móndyá súrú twá ro dhɨ ɨ véna

44 Sàbátù bvóá dhɨ tú dhɨ, ànyɨ́ànyɨ móndyá títí bhàandre nda ꞌá dhɨ ɨ̀ dré ru kɨmózó kɨtswázó Mírì nɨ kúlí yi. 45 Dɨ, Yúdà ànzɨ ɨ̀ kònò móndyá zyandre nda ɨ dre dhɨ, ɨ̀ dré lovó kònzɨ bhàzo Pólò ɨ rú gò, ɨ̀ dré adrézó tà kayí akódhɨ be, adrézó akódhɨ nɨ lodhá. 46 Dɨ Pólò ɨ Bàrànábà be dhɨ ɨ̀ dré kúlí logózó àyɨ tí tirì àko, tàzoá dhɨ: «Adré tá lèá dhɨ, mà kòlongó rè zyà Gìká nɨ kúlí àmɨ, Yúdà ànzɨ ɨ dré ꞌíká. Dɨ, mɨ̀ gà àmɨkya kúlí nda rè, adrézó àmɨ kɨ no ngóró móndɨ́ kɨtswábhá lɨ́drɨ̀ kóná vésè kólyá dhɨ sè ko dhɨ ɨ ró. Dɨ mɨ̀ yi rè ká! Mà adré àmɨ kɨ tayɨ́ lɨ̀zo móndyá súrú twá ro dhɨ ɨ véna. 47 Tàko ko, tà Mírì dré tàle mà kòꞌo dhɨ, kònɨ̀dhɨ ꞌɨ:

‹Má bhà mɨ adrélé ngádra ró móndyá súrú twá ro dhɨ ɨ dré,

mɨ́ kàdrìró móndɨ́ angábhá bvò wä́yi lésè dhɨ ɨ lɨ́drɨ̀ kóná vésè kólyá dhɨ nɨ kisú be dhɨ bvó.›*»

48 Dɨ móndyá súrú twá ro nda ɨ̀ kòyi tà nda dre dhɨ, ɨ̀ dré ngàzo adrélé lenzélé, adrézó Mírì nɨ kúlí nɨ tà bha kuru. Gò àyɨ títí Gìká dré tá zɨ̀le kɨtswálé lɨ́drɨ̀ kóná vésè kólyá dhɨ nɨ kisú dhɨ, ɨ̀ dré Yésu nɨ kaꞌìzo. 49 Dɨ Mírì nɨ kúlí adré tá ayɨ́lé bvò nda ꞌásè wä́yi.

50 Dɨ, Yúdà ànzɨ nda ɨ̀ dré àyɨkya dhya kàdrɨ̀kàdrɨ̀ bhàandre nda ꞌá dhɨ kɨ ꞌa tɨfɨ́zó, tòkó rúku ró adrébhá Gìká nɨ ro dhɨ ɨ́be. Ɨ̀ dré móndɨ́ zyandre dhɨ kɨ kodzózó lɨgɨ́lé Pólò ɨ rú Bàrànábà be, ɨ̀ kòpforó àyɨ kɨ mì be dhɨ bvó. Gò ɨ̀ dré àyɨ kɨ dròzo pfòle àyɨ kɨ bvò ꞌásè. 51 Dɨ Pólò ɨ Bàrànábà be dhɨ ɨ̀ dré àyɨ kɨ bhàandre nɨ tàpfulɨ́ndrɨ́ tròlepi àyɨ pá dhɨ nɨ towázó, tadházóá dhɨ, ɨ̀ tayɨ́ àyɨ kɨ tà títí dre. Gò ɨ̀ dré lɨ̀zo bhàandre rú zìle Ìkòníyò dhɨ na. 52 Dɨ, kàdré móndyá kaꞌìbhá Àtìyòkíyà na nda kɨ tà sè dhɨ, ɨ̀ ga àyɨkya arɨ́ sè bǐ, ɨ̀ndɨ̀ Tɨrɨ́ Lólo sè bǐ.

*13:1 13:1 «Lùkíyò» kònɨ̀dhɨ angá tá bhàandre Kìrénè àdhya bvò Lìbíyà àdhya lé, bvò kàdrɨ̀ Àfìríkà àdhya lé dhɨ lésè. «Èródè Àtípà» kònɨ̀dhɨ, Èródè Kàdrɨ̀ nɨ mvá ꞌɨ.

†13:14 13:14 «Àtìyòkíyà bvò Pìsìdíyà àdhya lé» kònɨ̀dhɨ, bhàandre twá Àtìyòkíyà bvò Sìríyà àdhya lé, Pólò ɨ̀ dré angázó lásà dhɨ rúsè dhɨ ꞌɨ.

‡13:22 13:22 À kònò 1 Sàmùwélè 16:12; Longó ɨ 89:21.

§13:25 13:25 À kònò Màtáyò 3:11; Márokò 1:7; Lúkà 3:16; Yòwánɨ̀ 1:27.

*13:33 13:33 À kònò Longó ɨ 2:7.

†13:34 13:34 À kònò Èsáyà 55:3.

‡13:35 13:35 À kònò Longó ɨ 16:10.

§13:41 13:41 À kònò Àbàkúkà 1:5.

*13:47 13:47 À kònò Èsáyà 49:6.