1 Kaiko na baya ko Kunzi, a kaiko wakɨtambɨya ka lɨkpʉmʉka nɨlɔ wanamʉtamanagɨ mi, na kabaɨlya ɓɛ a lɨngʉnʉ lɨkpʉmʉka nɨlɔ wakaninigʉ. 2 Kunzi ʉbaɨlya ndɨ ɓotitosu pisi ka baya kaɓʉ.

3 Pisi ka baya, takaiba ɓɛ Kunzi agya ndɨ ɔɓɨlɨ na mʉnzɨna aka kinili makpʉmʉka nɨmɔ inisogo agya ndɨ katʉkya ka nɨmɔ kinisonogigʉ.

4 Pisi ka baya, Abeli apá ndɨ Kunzi apɛpɛ wa ɨzangɨya kʉgbɛ kakɨtaga nɨnɔ ka Kaina. Pisi ka baya Abeli gɔnɨ, Kunzi atwa ndɨ mʉtʉ wongbingbili, kyɛ ɨyɨ mombukwana-dakɨ abaɨlyatʉ ndɨ apɛpɛ kakɨ. Pisi ka baya kakɨ, mongoni ka Abeli ikaga ɓata kaidukulogo aka gʉtʉgʉ ɓɛyɔ okwa ndɨ mino yɔ 11:4 Wanda ka Mʉpʉnganagɨ 4:3-10..

5 Pisi ka baya, Ɨnʉka kokwagʉ ndɨ, Kunzi aɗokisa ndɨ muɓisi kʉgʉ wa lɨsyɛ. Mʉtʉ gʉtʉgʉ ɓemoti kamɨnagʉ ndɨ ɓata, kyɛ Kunzi aɗokisatʉ ndɨ ɓɛ iki ɓuwobi na ɨyɨ. Moɓiso ko Kunzi akatʉmbʉlaga ɓɛ kambwa kaɗokiso kʉgʉ wa lɨsyɛ, Ɨnʉka agyatʉ ndɨ lɨkpʉmʉka lanza nɨlɔ aɓosila ndɨ Kunzi 11:5 Wanda ka Mʉpʉnganagɨ 5:24.. 6 Wɨna sɛ, mʉtʉ gʉtʉgʉ ɓemoti aka kakwananɨgʉ kaɓosilyo Kunzi nɨ kɛgʉ na baya. A ɓɛyɔ, mʉtʉ nɨnɔ akapa kakpuɗa Kunzi, okwononi kabaɨlya mbɛyɨ ɓɛ Kunzi atʉ na ʉkalyagatʉ ɓatʉ nɨɓɔ ɓaɓɨɓyaga.

7 Pisi ka baya, Nʉa amʉkanatʉ ndɨ Kunzi ka makpʉmʉka nɨmɔ a ndɨ kaigyonoso kanɨ ɓakaninigʉ mbɛyɨ. Ogwi ka lɨmbɛngɨ lɨkpʉmʉka nɨlɔ Kunzi aɓɨkya ndɨ, agya ɨngbɔlɔ nɨnɔ ɨyɨ mombukwana-dakɨ na lɨvananza kakɨ ɓahʉka ndɨ mino. Amakyatʉ kʉwa ndɨ ɔɓɨlɨ ka mʉngɨmbɔ. Pisi ka baya kakɨ, Kunzi atwa ndɨ mʉtʉ wongbingbili 11:7 Wanda ka Mʉpʉnganagɨ 6:13-22..

8 Pisi ka baya, Abalahamʉ amʉkanatʉ ndɨ Kunzi ngbingo yi nɨnɔ amaka ndɨ mino. Aga ndɨ ka mugi nɨmɔ Kunzi awanyaga ndɨ kaiko lisimo kakɨ. Asa ndɨ kʉ-kaɓʉ nɨ kɛgʉ kaiba ɓɛ akomolyoku yanɨ. 9 Pisi ka baya, ika ndɨ ka mugi nɨmɔ ɓawanyaga ndɨ abɛ mubiko. Ikaga ndɨ ka ɓangbangba, pa imoti na Isaka ɨɓʉ na Yakɔbɔ nɨɓɔ Kunzi ʉpá ndɨ gɔnɨ agʉmɛ mʉɗɔngɔnɨ abɛ Abalahamʉ. 10 A ɓɛyɔ, Abalahamʉ a ndɨ kaɓʉndaga gʉɗʉ nɨnɔ wa muɓumbe mapʉ, nɨnɔ Kunzi apimaga ndɨ, apiko.

11 Pisi ka baya, gʉtʉgʉ ɓɛyɔ Sala a ndɨ mino ndʉya na mbɔkʉ-mbɔkʉ kʉgbɛ yɔ, aɓʉkʉta ndɨ kyɛ a ndɨ na baya ɓɛ Kunzi atulyosatʉ agʉmɛ nɨnɔ awanyaga ndɨ. 12 Kinili, pisi ka mʉtʉ ɓemoti nɨnɔ a kʉwa sɛ ndɨ ɨyɨ kaɓʉndaga kukwakʉ, ɨɓʉkʉta ɓɛvananza ɓayakpʉ kʉgbɛ abɛ mangʉtʉ, abɛ mbumi ya mutili mo liɓo lidingi nɨyɔ ɓakakwananɨgʉ katanga 11:12 Wanda ka Mʉpʉnganagɨ 22:17..

13 Ɓatʉ ɓasɨ ɓi nɨɓa ɓokwa ndɨ ka baya nɨ ɓakinisonigʉ na makpʉmʉka nɨmɔ Kunzi ʉwanyaga ndɨ. Luki limoti, ɓɨnatʉ ndɨ, ɓatɨlya ka ɓʉɓyɨ aka. Ɓabaɨlya gɔnɨ ɓɛ ɓa ndɨ ɓobiko aka na ɓatʉ ɓa lɨgʉndʉ kʉnʉ ka lɨtɔmbʉ 11:13 Wanda ka Mʉpʉnganagɨ 23:4.. 14 A ɓɛyɔ, ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓanzɨnaga ɓɛyɔ, ɓowonisilogo ɓɨngbanganya ɓɛ ɓakaɨkɨsɨlya mugi kaɓʉ. 15 Ɓakika ndɨ ɓata lɨmbɛngɨ ka mugi nɨmɔ ɓotukyoku ndɨ mino, ɓakwananatʉ ndɨ kakɨsa pisi kaɨga ɓata kʉ ɓɛyɔ. 16 A ɓɛyɔ, ɓa na mʉsasa ma mugi manza kʉgbɛ, mugi mi nɨ nɨmɔ a kʉgʉ wa lɨsyɛ. Kinili, Kunzi kɛgʉ no suni ɓɛ ɓamakɨ ɓɛ Kunzi kaɓʉ, kyɛ uɓungusilyogoni ndɨ gʉɗʉ.

17 Pisi ka baya, Abalahamʉ apá ndɨ Isaka ka apɛpɛ ngbingo yi nɨnɔ Kunzi akɨngɨla ndɨ mino baya kakɨ. A ndɨ wakɨtʉlya kapá mʉkpekpe mo mikakɨ, gʉtʉgʉ ɓɛyɔ Kunzi a ndɨ mino nɨ apíni agʉmɛ yɔ. 18 Kunzi a ndɨ nɨ aɓikyini ɓɛ: «Wambʉwa ndɛkɛ pisi ka Isaka.» 11:17-18 Wanda ka Mʉpʉnganagɨ 21:12; 22:1-14. 19 Luki limoti, Abalahamʉ a ndɨ na mʉtamanagɨ ɓɛ Kunzi a no ngu kabililiso Isaka. Kinili, Kunzi amigisilya ndɨ mikakɨ, mʉɗɔngɔnɨ abɛ mʉtʉ yi nɨnɔ opupiku ka mbʉkʉ luga wa ɓamanda.

20 Pisi ka baya, Isaka uɗukilya ndɨ Yakɔbɔ ɨɓʉ na Esaʉ ɓʉɓʉnga ka makpʉmʉka nɨmɔ igyonosa ndɛkɛ.

21 Pisi ka baya, Yakɔbɔ a kʉwa ndɨ ɓuwobi kokwo, uɗukulyo ɓomika Yɛzɛfʉ ɓasɨ ɓaɓa ɓʉɓʉnga. Ɨtʉngbʉla ka mʉdʉkpɔ kakɨ, abibiso Kunzi.

22 Pisi ka baya, Yɛzɛfʉ a kʉwa ndɨ ɓuwobi kokwo, atʉmbʉlaga ɓɛ Ɓezaleli ɓopupokuto ndɛkɛ ka Misili, na ɓɛyɔ okwononi mino ɓɛ ɓagyɨ ndɛkɛ mino no kuwo kakɨ 11:22 Wanda ka Mʉpʉnganagɨ 50:24-25; Pupo 13:19..

23 Pisi ka baya, abakɨ na amakɨ Musa ɓasʉma ndɨ ka ɓatɨmba ɓasaa kumbuso kaɓʉkʉta yi. Yɛkɨ ɓɨna ndɨ ɓɛ miki a wanza, ɓakaɓangagʉ ndɨ koɓuno mʉtʉʉ ka ngama.

24 Pisi ka baya, Musa nɨ a kʉwa iti ya mʉmbanzʉ aka, akya ndɨ ɓɛ ɓambanzʉ ɓiki kaɓɨkya ɓɛ a miko-mika Falaɔ nɨnɔ ɨɓʉkʉta ndɨ no mikakɨ muko yi. 25 Apa ndɨ kaigyogyiso pa imoti na lɨvananza ko Kunzi nɨ kogwigʉ magyagya kaiko ka ɓʉnyɛ ko ngbingo. 26 Ɨna ndɨ ɓɛ kaigyogyiso abɛ Kilisito a ndɨ na ɨzangɨya kʉgbɛ kakɨtaga lɨngama la Misili. A ɓɛyɔ, ɓazwa kakɨ ɓa ndɨ ɓyɨ kʉgbɛ kʉgʉ wa mʉkalya nɨmɔ odoku ndɛkɛ.

27 Pisi ka baya, Musa atʉkya ndɨ ka Misili nɨ kɛgʉ kaɓanga ɗɨya ka ngama. Igwinanaga ndɨ ka baya abɛ kiko kamɨna Kunzi yi nɨnɔ ɓakamɨnagɨgʉ. 28 Pisi ka baya aka, alisisa ndɨ yɨnga wa Pasɨka, akpamya ndɨ ɓɛ ɓakpazyɨ ɓangʉ ko pumi ɓɛkyɛ malaika nɨnɔ akpakyanaga na kukwakʉ kulumwisogonitɔ ɓapʉta ka Ɓomikya-ɓezaleli.

29 Pisi ka baya, Ɓomikya-ɓezaleli ɓazaba ndɨ liɓo lidingi Langbʉ mʉɗɔngɔnɨ abɛ ɓakiko kakpakyana ka lɨtɔmbʉ. Luki limoti, nɨyɔ Ɓamisili ɓɨkpʉnda kazaba ɓɛgɛyɔ, ɓolumwaga ndɨ.

30 Pisi ka baya, gʉɗʉ wa Yeliko oɗukana ndɨ wa Ɓomikya-ɓezaleli ɓalingikyana ndɨ mino ka masyɛ maɗɨya na ɨka.

31 Pisi ka baya, Laaba nɨnɔ a ndɨ aɗanda, kokwagʉ ndɨ pa imoti na ɓatʉ nɨɓɔ ɓoɓuna ndɨ mʉtʉʉ ko Kunzi, kyɛ ʉtɨlyatʉ ndɨ ɓɨnza ɓatʉ nɨɓɔ ɓogulya ndɨ ɓɨpɛlɛ ka gʉɗʉ.

32 Nakwanana ɓata kaɓɨkya ɨkɨ? Nakɛgʉ ɓata no ngbingo kanzɨna ko bulya ka Gidioni, Ɓalaki, Samusoni, Yefuta, Daudi, Samueli na ɓogyalandʉ. 33 Pisi ka baya, ɓakʉpyatʉ ndɨ giyo ka ɓangama, ɓagyatʉ ndɨ makpʉmʉka mo ngbingbili, ɓinisana na makpʉmʉka nɨmɔ Kunzi ʉwanyaga ndɨ. Ɓʉdʉlagatʉ ndɨ ɓokpwingi nɔkʉ, 34 ɓolimagatʉ ndɨ maɗaɗa mo ɓuku, ɓahʉkaga kukwakʉ kwa ɓadʉkpa. Ɓa ndɨ ɓapɔ, luki limoti ɓɨɨta ɓotutungyo. Ɓakɛgʉ ndɨ na bɨtya liso ka lʉnga, ɓumisyaga ndɨ ɓasʉda nɨɓɔ ɓodogoku ndɨ kaubumoniso ɓingbwi. 35 Pisi ka baya, ɓoko ɓʉmɨnatʉ ndɨ ɓatʉ kaɓʉ nɨɓɔ ɓokwaga ndɨ kopupo ka ɓambʉkʉ, ɓumigisyo ya kaɓʉ.

Pisi ka baya, ɓatʉ ɓagɔgɔ ɓakya ndɨ kakʉlɨkanaga kumbusa wa yigyogyiso kʉgbɛ kyɛ ɓopupi ka ɓambʉkʉ na ɓinisono na ɔɓɨlɨ nɨnɔ wanza kʉgbɛ. 36 Ɓagɔgɔ ɓata ɓokibya ndɨ mosikoni na bʉma, ɓʉkandaga ndɨ ɓagɔgɔ, ɓʉmakya ka bɔlɔkɔ. 37 Ɓʉmwɔgɔ ndɨ ɓagɔgɔ na matamʉ, ɓʉsɨkɨsa ɓagɔgɔ na siyi, ɓʉmwɔgɔ ɓagɔgɔ na ɓadʉkpa. Ɓagɔgɔ ɓanamama ɓɨgbagbagba, ɓimokisyogini bokuto ka ɓakɔndɔlɔ ikanɨ nɨtɔ ka ɓamɛmɨ. Ɓa ndɨ ɓatʉ ɓa yangya, ɓugyogyisaga ndɨ ɓɨnyɛ, ɓanʉgya yapʉpʉ-pʉpʉ. 38 Ɔɓɨlɨ kakwananagʉ ndɨ na inguo ya ɓatʉ ɓi nɨɓɔ. Ɓamamaga ndɨ ɓɨgbagbagba ka ɓɛsa na ka ɓangʉpa, ɓikaga ndɨ ka matamʉ na ka maɓyɛ nɨmɔ ka lɨtɔmbʉ.

39 Kunzi ʉbaɨlya ndɨ ɓatʉ ɓi nɨɓa ɓasɨ ko bulya baya kaɓʉ. Luki limoti, ɓakinisanagʉ ndɨ no luki li nɨlɔ Kunzi awanyaga ndɨ. 40 A ɓɛyɔ, Kunzi atiɓungusilyogoni ndɨ lɨkpʉmʉka lanza kʉgbɛ, kinili kapagʉ ndɨ ɓɛ ɓɨɨtɨ ɓanza nɨ takɛgʉ pa imoti na ɨɓʉ.