USENGA WOWANDIKIGWE NA
Yakobo
Ulongozi
Usenga wowandikigwe na Yakobo kwa wanhu wose ni chitabu cha Yakobo chandikigwa na munhu imwe yatang'higwe Yakobo. Yodahika Yakobo kakala sekulu wa Yesu, yeye kakala mulanguliza muna yamabumbila ya wahuwila wa Chilisito wa mwanduso lusita ulo iviya kakala uko muna umting'hano wa Yelusalemu, yolagusigwa muna ichitabu cha Sang'hano za Watumigwa 15:13. Mtumigwa Paulo kamtanga ino mhanda ya bumbila da wahuwila wa Chilisito muna Wagalatiya 2:9. Wasomi wogesa kuwa usenga wa Yakobo wowandikigwe kwa wanhu wose wandikigwa ung'hali kufika mwaka 50 kwandusila viyelekigwe Yesu. Kwaviya Yakobo kakala mulangulizi wa bumbila uko Yelusalemu, yodahika kandika usenga uno viyakalile uko.
Yakobo muna ichitabu chake kawandikila “mweye makabila longo na maidi ya Isilaeli womupwililike mwiizisi zose” muna 1:1. Mafundizo ya Yakobo ni kwa ichimu cha Wachilisito wose mbali kwaviya kandika mbuli “makabila longo na maidi” yolagusa kuwa Yakobo kakala na lungilo kwa kuwandikila Wachilisito wa Chiyahudi dimwe kwa dimwe. Kwaviya usenga uno ukala na fambulo kufika kwa lung'husesa lwa wasomaji, chikala na mbuli nyingi. Yakobo kolagusa vinogile kusonhela uhamwe wa uhuwilo na sang'hano. Mbuli iyo ya uhuwilo wa kweli wowoneka kwa sang'hano yolagusigwa muna 2:17. Iviya kawazuma kusonhela kulagusa ulondo ng'hani kwa wanhu weli na vinhu vingi muna 2:1-4, na kuwalongela wayalole ng'hani yaja yowolonga muna 3:1-12.
Yeliumo
1. Yakobo kowalamsa wasomaji wake muna 1:1.
2. Kaidi kowagela moyo Wachilisito kwa kufunya umoyo lusita lwa manhesa 1:2-27.
3. Maabaho kandika yolondeka uhuwilo uwoneke kwa sang'hano muna 2:1-26.
4. Iviya kandika viya mbuli vizili na udaho 3:1-12.
5. Kaidi Yakobo kofambula kuwa ubala wa Mulungu ni mbasakanyo na ubala wa wanhu muna 3:13-4:10.
6. Maabaho kowazuma wasomaji wake sekewaigode ng'hani muna 4:11-5:6.
7. Kuuhelelo Yakobo kogotola usenga wake kwa kuweng'ha ndagilizi za chila siku muna 5:7-20.
1
1 Niye Yakobo, msang'hani wa Mulungu na wa Mndewa Yesu Chilisito, nowandikilani mweye makabila longo na maidi ya Isilaeli womupwililike mwiizisi zose. Nowalamsani!
Uhuwilo na ubala
2 Ndugu zangu, muhapatigwa na magezo mbasakanyo mudeng'helele ng'hani. 3 Muvimanye kuwa kugezigwa kwa uhuwilo wenu kogala ufunyaumoyo. 4 Mbali ufunyaumoyo ulondeka ukomeleze sang'hano yake muladi mudahe kukangala na mumeme chila chinhu bila kuhungukilwa chochose. 5 Mbali one munhu yoyose kumwenu yahahungukilwa na ubala, yatambike kwa Mulungu yoyoweng'ha wanhu wose kwa mvunyo na kwa makono maidi bila ya kubwakila, nayo kezakwing'higwa. 6 Mbali lusita voyotambika kolondeka kuhuwila bila lugano jojose, kwaviya munhu yoyose yodumba kalinga fana wimbi dili mwiibahali dodihembelusigwa na beho. 7 Munhu fana iyo sekeyagese kuwa kezahokela chochose kulawa kwa Mndewa, 8 kwaviya mdelenya na wa kuhinduka hinduka muna ugenzi wake.
Ungayengaye na kuwa na vinhu vingi
9 Ndugu yeli ngayengaye kolondeka yadeng'helele kwaviya Mulungu komwinula uchanyha, 10 nayo munhu yeli na vinhu vingi kolondeka kudeng'helela lusita Mulungu vondayasegeze vinhu viyelinavo. Kwaviya munhu yeli na vinhu vingi kezafosa fana luwa da kuchuwala. 11 Zua dahalawa na vuke jake kali donyaza mimeya yose, na maluwa yake yopagatika na unovu wake wose wobanangigwa. Ivo ivo munhu yeli na vinhu vingi keza nangigwa muna zisang'hano zake.
Magezo
12 Wamweda wanhu waja wosigala kwaminika muna ukugezigwa, kwaviya lusita vondawayahume magezo, wezahokela gweko jawo da ugima uja Mulungu uyalongile kezaweng'ha wanhu waja wowomulonda. 13 One munhu yahagezigwa, sekeyalonge, “Nogezigwa na Mulungu.” Kwaviya Mulungu hadaha kugezigwa na wihi, wala yeye hamgeza munhu yoyose. 14 Mbali chila munhu kosongezigwa na tamaa yake mwenyewo kwa kukwegigwa na kunamata. 15 Maabaho tamaa ihile yahakangala yolela uhasanyi, uhasanyi uhakangala wolela ifa.
16 Mweye ndugu zangu wahuwila, sekemuvwiziligwe. 17 Chila chitumetume chinogile na hachihunguke chochose cholawa kuulanga kwa Mulungu, volawa kwa Tata, mulumbaji wa mabung'hulo, hahinduka wala kabule chilaguso chochose chochilagusa kuwa yeye kogaluka galuka. 18 Kwa malondo yake mwenyewo, kacheleka cheye kwa mbuli ya kweli, muladi chiwe fana nhosa ya malimbulo muna iviumbe vake vose.
Kuhulika na kutenda Mbuli ya Mulungu
19 Ndugu zangu walondwa sekemuzimize mbuli ino, chila munhu kolondeka yawe kahuha kuhulika, mbali sekeyahuhe kulonga wala kuwa na ludoko. 20 Kwaviya mwene ludoko hadaha kutenda mbuli zozimnogeza Mulungu. 21 Kwa ichimu icho muleke ugenzi wihile na wihi mvunyo wowenele kumwenu. Muhokele kwa unyendanyenda mbuli ija yoihandigwe mgati yenu na yoidaha kuwalopola mweye.
22 Ivo sekemuivwizile kwa kuhulika muhala mbuli ya Mulungu, mbali muitende. 23 Kwaviya munhu yahawa muhulikaji wa mbuli na siyo msang'hanaji, munhu iyo kalinga fana munhu yoyolola chihanga chake mwiichilole. 24 Koilola mwenyewo, maabaho kohita na zake na lusita koizimiza viya viyeli. 25 Mbali munhu yoyalolesa goya malagilizo yagangamale yoyoweng'ha wanhu ulegeho na kugendelela kuitendela usang'hano muna yamafundizo ya Chilisito. Na siyo kuhulika muhala na kuzimiza mbali koifikiza ng'hani. Munhu iyo kezatemiligwa mate na Mulungu kwa sang'hano zake.
26 One munhu yoyose yahaiwona kuwa kanayo nzila ya kumsondelela Mulungu mbali halukimilila lulimi lwake, munhu iyo kouvwizila moyo wake na nzila yake iyo haifaya chinhu bule. 27 Nzila inang'hane ya kumsondelela Mulungu Tata niiyo ino, kuwataza wagane na wachiwa muna yamanhesa yawo na kukala kutali mwenyewo na mbuli zihile zili muna isi yose.