8
యేసు తెన్ బుల సగుమ్‍జిన్ కెర్తె సావ్రెచన
1 ఈంజ ఎత్కి జర్గు జా ఒగ్గర్ దీసల్ నే గెతె అగ్గె, యేసు బార్ జా పట్నలె గఁవ్విలె బుల బుల, దేముడుచి * 8:1 ‘ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడుచి రాజిమ్’ మెలె, ‘పరలోకుమ్’ ఏక్ అర్దుమ్, గని అన్నె కిచ్చొ మెలె, జో పరలోకుమ్ తెంతొ ఏలుప కెర్తిసి. జో ఏలుప కెర్తిసి మెలె, ఉగుమ్ మార్సుప జలెకయ్ ఎదార్దుమ్ ఈంజ లోకుమ్‍తె ఏలుప కెరెదె, గని మదెనె కి 1. జోవయింక నంపజల మాన్సుల్‍చి పెట్టి జో ఏలుప కెర్తయ్, చి 2. జోవయించి ఆత్మసెక్తి ఈంజ లోకుమ్‍తె కామ్ కెర్తయ్. రాజిమ్‍చి రిసొచి † 8:1 ‘ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడుచి రాజిమ్‍చి రిసొచి సుబుమ్ కబుర్’ మెలె, జోవయించి రాజిమ్ పాఁవ జా అయ్‍లిస్‍చి కబుర్, మత్తయి 12:28, మార్కు 1:15, పడ్తొ జో పాపల్ చెమించుప కెర్తిస్‍చి కబుర్, యేసుయి దొర్కు జలొ రచ్చించుప కెర్తొసొ జలిస్‍చి కబుర్, పడ్తొ పరలోకుమ్‍తె గెతి అవ్‍కాసుమ్ జో దొర్కు కెర్లి రచ్చనచి రిసొచి కబుర్.సుబుమ్ కబుర్ బోదన కెర్తె తిలొ. జో తెన్ జోచ బారజిన్ సిస్సుల్ బుల్తె తిల. 2 అన్నె కొన్స మెలె, యేసు అగ్గె సగుమ్‍జిన్ జబ్బుల్ తిల తెర్‍బోదల్‍చ జబ్బుల్ గెచ్చవ చెంగిల్ కెర తిలన్, సగుమ్‍జిన్ తేర్‍బోదల్‍క బూతల్ దెర్తికయ్ ఉదడ జోవయింక కి చెంగిల్ కెర తిలన్. జేఁవ్ తెర్‍బోదల్‍తె సగుమ్‍జిన్, జలె, యేసు తెన్ సిస్సుల్ తెన్ బుల్తె తిల. జోవయింతె ఎక్లి కొన్సి మెలె, మగ్దల పట్నుమ్‍చి మరియ, జాక దెర్ల సత్తు బూతల్‍క యేసు ఉదడ తిలన్. 3 అన్నె కొన్స మెలె, హేరోదు రానొచి గేర్‍క దెకితొ కూజా మెలొసొచి తేర్సి యోహన్న, పడ్తొ సూసన్న చి అన్నె ఒగ్గర్‍జిన్, జోవయింక తిలి సొంత డబ్బుల్‍క యేసుక చి సిస్సుల్‍క సావ్రెచన కెర్తె తిల.
ఉంపిలి బీక టాలి
4 ఒగ్గర్‍జిన్ జనాబ్ కుప్పల్ కుప్పల్ బెర జా, పట్నల్ ఎత్కి గాఁవ్వొ ఎత్కి తెంతొ యేసుతె అయ్‍లి. జో ఏక్ టాలి జోవయింక సంగిలన్. 5 “ఎక్కిలొ జోచి బీ ఉంపుక బార్ జలన్. ఉంపితె తతికయ్, సగుమ్ బీ బయిలె వట్టె సేడ్లన్, చి వట్టె జెతస గెతస జా బీ సుఁదిల, చి పిట్టల్ జేఁవ్ దాన్ వెంట కాఁ గెల. 6 అన్నె సగుమ్ బీ పత్తురు బుఁయ్యె సేడ్లన్ చి, తెడి సాల్‍వ నాయ్ చి రిసొ గజ్జల్ జలెకి, డడ్డ మొర గెల. 7 అన్నె సగుమ్ బీ కంట దుబ్బుల్‍తె సేడ్ల చి, కంట దుబ్బుల్ తెన్ వడ్డితికయ్, కంట మొక్కల్ ఈంజేఁవ్ మొక్కల్‍క పెల గెల్తికయ్, ఈంజేఁవ్ మొక్కల్ పలితుమ్ దెర్తి నాయ్. 8 అన్నె సగుమ్ బీ చెంగిల్ బుఁయ్యె సేడ్లన్ చి, వడ్డ పంటొ పికిలె, పుంజెక్ వంతుల్ పలితుమ్ దిలి” మెన సంగ యేసు అన్నె, “సూన్‍త కంగ్డొ తిలస సూన!” మెన కేక్ గలన్.
9 జలె, వేర మాన్సుల్ ఉట్ట గెతికయ్, “ఈంజ టాలిచి అర్దుమ్ కిచ్చొ?” మెన యేసుక సిస్సుల్ పుసిల చి, 10 జోవయింక, “దేముడుచి రాజిమ్‍చి రిసొచ గుట్టుల్ జాన్సుప మెన, అంచ సిస్సుల్ జతి తుమ్‍క సెలవ్ దా అస్సె, గని వేర మాన్సుల్‍చి రిసొయి టాలివొ తెన్ సంగితసి. కిచ్చొక మెలె, పూర్గుమ్ దేముడుచి కొడొతె ‡ 8:10 యెసయా 6:9.రెగిడ్లి రితి.
తుమ్ దెకుతసు, గని అర్దుమ్ చినుతు నాయ్,
ఆఁవ్ సంగితి బోదన సూన్‍తు, గని అర్దుమ్ కెరంతు నాయ్.” § 8:10 మత్తయి 13:13, 15 దెక. జేఁవ్ మాన్సుల్ దెకిలెకి సూన్లె కి జోవయింక ఇస్టుమ్ నాయ్; జోవయించి పెట్టి బేడు బందిల్ రితి, చి “జోవయింక ఇస్టుమ్ నెంజిలె, కిచ్చొక జోవయింక రితి సంగుక?” మెలి రితి సంగితయ్.
ఉంపిలి బీచి టాలిచి అర్దుమ్ యేసు సంగిలిసి
11 “జలె, జా టాలిచి అర్దుమ్ సంగిందె. తుమ్ సూన, బీ మెలె, దేముడు దిలి * 8:11 నెంజిలె ‘సుబుమ్ కబుర్’; మార్కు 1:14. నెంజిలె ‘యేసుచి బోదన’; మత్తయి 4:17.కోడు. 12 వట్టె సేడ్ల గిడ్డల్‍చి అర్దుమ్ కిచ్చొ మెలె, సగుమ్‍జిన్‍చి బోదన సూన అస్తి, గని సయ్‍తాన్ జా కెర, జోవయించి పెట్టి తెంతొ జా బోదన ఉర్ల కెర, పఁవ్సడ్తయ్; ‘నంపజా † 8:12 మెలె, సయ్‍తాన్ తెంతొ, పాపుమ్ తెంతొ.రచ్చించుప జతు నాయ్’ మెన. 13 పత్తురు బుఁయ్యె సేడ్లి బీ జలె, సగుమ్‍జిన్ సుబుమ్ కబుర్ సూన్లి పొది సర్దసంతోసుమ్ తెన్ సూన్‍తతి గని, జోవయించి పెట్టి సుబుమ్ కబుర్‌చ చెర్రొ నెంజిలి రిసొ గడియ నంపజలి రితి జలెకి, జోవయించి నముకుమ్ పిట్టయ్‍తి రితి కిచ్చొ జవుస్ అల్లర్ అయ్‍లె, నముకుమ్ ముల దెతతి. 14 జలె, కంట దుబ్బుల్‍తె సేడ్లి బీ కిచ్చొ మెలె, సగుమ్‍జిన్ సూన్‍తతి గని, జేఁవ్ జోవయించి వట్టె గెతె తా, ఈంజ లోకుమ్‍చి జీవితుమ్‍చ బాదల్, సొమ్సారుమ్, సుక్కుమ్ జోవయింక పెల్లితయ్ చి, జోవయించి పంటొ పికె నాయ్. 15 జలె, చెంగిల్ బుఁయ్యె ఉంపిలిస్ కిచ్చొ మెలె, సగుమ్‍జిన్ సుబుమ్ కబుర్ చెంగిల్ నిదానుమ్ పేట్ తెన్ సూన, దెరన, జా కోడ్ రితి నిదానుమ్ ఇండ బాదల్ ఓర్సుప జా ఆత్మపలితుమ్ దెరుల.
దీవు లగితిస్‍క టాలి కెర యేసు సంగిలి బోదన
(మార్కు 4:21-25)
16 “ఏక్ దీవు లంబడ తిలె, జా దీవుక ఆరి లంబడ్లి రితి నాడిచి తెడి జవుస్ కో డంకితి నాయ్, మంచుమ్‍చి తెడి జవుస్ కో లుంకడ్తి నాయ్. జా దీవుకంబుమ్‍చి ఉప్పిరి తివుల; ‘ఒత్త తిలె, గెరి జెత ఎత్కిజిన్‍క, జా ఉజిడి కామ్‍క జెవుస్’ మెనయ్. 17 లుంకాడ తిలిసి ఎత్కి పడ్తొక డీసెదె, అప్పె గుట్టు తిలిసి ఎత్కి జాన్‍తి రితి జా బార్ జయెదె.
18 “జలె, తుమ్ కీసి సూన్‍తె గే జాగర్త దెకన. కిచ్చొక మెలె, తిలొసొక‡ 8:18 ఈంజ టాలిచి అర్దుమ్ కిచ్చొ మెలె, అంచితె సిక కో బుద్ది దెరనుల గే, జోవయింక అన్నె ఒగ్గరి సికడిందె. గని సూన్లె కి కో బుద్ది ఆనన్ నాయ్ గే, చి అర్దుమ్ కెరన అస్సి మెన జో ఉచర్లె కి, జోవయింక కామ్‍క నెంజె మెన, జా కి జోతె తెంతొ కడ నెంక జయెదె. అన్నె దెంక జయెదె, గని నెంజిలొసొ జలె, ‘అంక అస్సె’ మెన జో ఉచరంతిసి కి జోతె తెంతొ కడ నెంక జయెదె” మెన యేసు సంగిలన్.
“దేముడు దిలి కోడు నంపజా కో ఇండుల గే జెఁవ్వి అంచి కుటుంబుమ్”
(మత్త 12:46-50; మార్కు 3:31-35)
19 ఏక్ దీసి యేసుచి అయ్యసి జోవయించ § 8:19 మెలె ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడుచి సుద్ది తిలి ఆత్మసెక్తిక మరియ యేసుక అంగి జా పాయిలెకి, పడ్తొ మాములుమ్ మున్సుస్ జలొ యోసేపు తెన్ అన్నె బోదల్ పాయ తిలి.బావుడ్సివొ జోతె అయ్‍ల, గని యేసు తిలి గదితె ఒగ్గర్‍జిన్ జనాబ్ బెర తిలి రిసొ, జోతె పాఁవుక నెతిర్ల. 20 జలె, “తుచి అయ్యది, తుచ బావుడ్దివొ తుక దెకుక మెన జా కెర, వీదె టీఁవ అస్తి” మెన కో గే యేసుక సంగిలన్. 21 గని జో జోవయింక, “అంచి అయ్య, అంచ బావుడ్లు కో జవుల మెలె, దేముడుచి కోడు సూన జయ్యి రితి కెర్తసయ్” మెన సంగిలన్.
దోనితె గెతికయ్ ఒగ్గర్ వాదు కెర్టల్ కెర్లిస్‍క యేసు సేంతుమ్ కెర్లిసి
(మత్త 8:23-27; మార్కు 4:35-41)
22 ఏక్ దీసి యేసు జోచ బారజిన్ సిస్సుల్ తెన్ దోనితె వెగ కెర, “గాడు ఒత్తల్‍తొ గెచ్చుమ, జొమ్మ” మెన సంగిలన్, చి జీనుక దెర్ల. 23 జలె, నెడిమి గడ్డె పాఁవిలె యేసు నిజ గెలన్. తెదొడి వాదు పాని గట్టిఙ కెర, జేఁవ్ తిలి పక్క ఉడ్డ అయ్‍లి చి, కెర్టల్‍క దోనితె ఒగ్గర్ పాని బెర్తికయ్, ప్రమాదుమ్ జతి. 24 జేఁవ్, యేసుక పాసి జా “* 8:24 నెంజిలె ‘బాబు, బాబు’.ప్రబు, ప్రబు, అమ్ మొర గెచ్చుమ్‍దే!” మెన సిస్సుల్ కేక్ గల ఉట్టయ్‍తికయ్, జో ఉట్ట వాదుక చి కెర్టల్‍క గోల కెర్లన్, చి వాదు ముల దిల, చి ఎత్కి అన్నె సేంతుమ్ జా గెలి.
25 తెదొడి యేసు జోవయింక, “తుమ్‍చి నముకుమ్ కేతె?” మెలన్, చి బియఁ గెచ్చ, ఆచారిమ్ జా, ఎక్కిలొక ఎక్కిలొ కిచ్చొ మెల మెలె, “ఈంజొ కొన్సొ జయెదె, చి వాదుక పానిక ఆడ్రల్ దిలె ఇన్నెచి కోడుక లొంగుప జా కెర్తతి?” మెన జేఁవ్ ఆచారిమ్ జల.
బూతల్ దెర్లొ మాన్సుక యేసు చెంగిల్ కెర్లిసి
(మత్త 8:28-34; మార్కు 5:1-20)
26 జలె, యేసు సిస్సుల్ తెన్ గాడు జీన గలిలయచి మొక్మెచి గాడు ఒత్తల్‍తొచి గెరాసీనుల్‍చి ప్రాంతుమ్‍తె పాఁవిల. 27 యేసు దోని తెంతొ ఉత్ర కెర ఒడ్డుతె టీఁవితికయ్, జా గఁవ్విచొ ఎక్కిలొ జోవయింక దస్సుల్ జలన్. జో మాన్సుక బూతల్ దెర తిల. ఒగ్గర్ దీసల్ జలి జో కిచ్చొ పాలల్ గలనె నాయ్, చి కేనె జితె తిలన్ మెలె, గెరి నాయ్, గని మెస్సున్‍తె. 28-29 జో బూతుమ్ జో మాన్సుక ఒగ్గర్ సుట్లు దెర తిలన్, చి అగ్గె గఁవ్విచ జోక చట్టెలె అత్తిలె గొల్సుల్ బంద రకితె తిల, గని జేఁవ్ గొల్సుల్ కుట్టవనెదె, చి జో బూతుమ్ జోక బయిలు టాన్‍తె పెలవ నెయెదె. జలె, బూతుమ్ దెర్లొ జో మాన్సు అప్పె యేసుక దెక కెర, కేక్ గల జోచి చట్టె సెర్ను సేడ్లన్, చి “ఓ బూతుమ్, ఈంజొ మాన్సుచి తెంతొ బార్ జా తుయి ఉట్ట గో!” మెన యేసు ఆడ్ర దిలన్. జో మాన్సు గట్టిఙ అవాడ్ కెరన, “ఓ యేసుప్రబు, ఎత్కిచి ఉప్పిరి తిలొ దేముడుచొ పుత్తుసి తుయి, అంచి తెన్ తుక కిచ్చొ కామ్? అంచి ఉప్పిరి దయ తిఁయ అంక అల్లర్ కెరు నాయ్!” మెన కేక్ గలన్. 30 తెదొడి, “తుచి నావ్ కిచ్చొ?” మెన యేసు బూతుమ్‍క పుసిలన్, చి † 8:30 నెంజిలె, ‘జమాన్లుచ ఎత్లయ్‍జిన్’.“ఎతివాట్‍జిన్” మెలన్. కిచ్చొక మెలె, ఒగ్గర్‍జిన్ బూతల్ జోక దెర తిల. 31 “జా వెల్లి ‡ 8:31 డీసయ్‍లిసి 9:1, 20:3 దెక. ఆగి గొయి తెన్ బెదితి మాటు నెంజిలి గొయి, జా.గొయ్యితె అమ్‍క తెద్రవు నాయ్” మెన యేసుక బతిమాల్ప జా సంగిల.
32 జలె, జా మెట్టయ్ వెల్లి మంద అండ్రుల్ కతె తిల, చి “అండ్రుల్‍చి తెన్ అమ్ పెసిత్ రితి అమ్‍క సెలవ్ దె.” మెన యేసుక జేఁవ్ బూతల్ బతిమాల్ప జా సంగితికయ్, జో సెలవ్ దిలన్. 33 తెదొడి జో మాన్సుచి తెంతొ బూతల్ బార్ జా ముల దా, అండ్రుల్ తెన్ పెసిల, చి జా అండ్రుల్ మంద మొత్తుమ్ ఒత్తచి గాటిక నిగ ఉత్ర గెచ్చ, గడ్డె సేడ డుఙ మొర గెల.
34 జా అండ్రుల్ మంద రకితస జర్గు జలిసి దెక కెర, బమ్మ జా నిగ గెచ్చ, ఒండి పట్నుమ్‍తెచి సుట్టునంతచ గఁవ్వొ ఎత్కితె సూనయ్‍ల. 35 తెదొడి జర్గు జలిస్‍చి రుజ్జు సొంత దెకుక మెన ప్రెజల్ ఎత్కి బార్ జల, చి యేసుతె జా కెర కిచ్చొ దెకిల మెలె, బూతల్ ముల దిలొ మాన్సు యేసుచి చట్టె వెస అస్సె. పాలల్ గలన తా అప్పె వెర్రి నెంతె మాములుమ్ చెంగిల్ బుద్ది తెన్ అస్సె, మెన దెక కెర, బియఁ గెల. 36 అన్నె, జర్గు జలి పొది దెక తిల మాన్సుల్, జలె, బూతల్ దెర తిలొ మాన్సుక యేసు కీసి చెంగిల్ కెర్లొ గే జేఁవ్ పడ్తొ అయ్‍లసక సంగిల.
37 తెదొడి జేఁవ్ గెరాసీనుల్‍చి ప్రాంతుమ్ ఎత్కిచ మాన్సుల్ ఎత్కిజిన్ “అమ్‍చి దేసిమ్ తుయి ముల దా ఉట్ట గో” మెన యేసుక బతిమాల్ప జా సంగిల. కిచ్చొక మెలె, జోవయింక ఒగ్గర్ బయిమ్ దెర తిలి. జాకయ్ యేసు దోనితె వెగ ఉట్ట గెలన్. 38 బూతల్ ముల దిలొ మాన్సు, జో నే గెతె “ఆఁవ్ కి తుచి తెన్ బెద జెంక అంక సెలవ్ దె” మెన బతిమాల్ప జా సంగిలన్. గని యేసు జోక, 39 “తుచి గెరి గో చి, దేముడు తుక చెంగిల్ కెర ఎదివాట్ దయ కెర్లిసి ఒత్త సంగు” మెన యేసు తెద్రవ దిలన్ చి, జో ఉట్ట గెచ్చ, యేసు జోక ఎదివాట్ దయ కెర్లిస్‍చి రిసొ జా ఒండి పట్నుమ్‍తె సూనయ్‍లన్.
యాయీరు మెలొ అదికారి యేసుచి తోడు నఙిలిసి
40 యేసు గాడు అన్నె జీన గట్టుతె పాఁవితికయ్, జో అన్నె జెతిస్‍క రక తిల చి రిసొ ప్రెజల్ ఒగ్గర్‍జిన్ జోక దస్సుల్ జల. 41 జలె, యాయీరు మెలొ ఎక్కిలొ ఒత్త అయ్‍లొ. జో యూదుల్‍చి సబగేర్‍చొ అదికారి జయెదె. జో యేసుచి చట్టె సెర్ను సేడ్లన్, అన్నె “అమ్‍చి గెరి జె” మెన యేసుక బతిమాల్ప జా సంగిలన్. 42 కిచ్చొక మెలె, జాక బార వెర్సుల్ వయసుచి ఎక్కి దువిసి, మొరెదె గే జియెదె గే, దస్సి జాఁ తిలి.
జలె, యేసు జో అదికారి తెన్ గెల, చి వట్టె ఒగ్గర్‍జిన్ ప్రెజల్ జోచి సుట్టునంత తా పెలపులి జతె తిల. 43 జలె, బార వెర్సుల్ తెంతొ లొఁయి గెతి బాద తిలి తేర్‍బోద ఎక్లి ఒత్త తిలి. కో కి జాచి బాద గెచ్చవుక నెత్ర గెచ్చ తిల. 44 జా, జలె, యేసుచి పడ్తొ జా పాసి జా, జోచి పాలుమ్‍చి కొంగు చడిలి చి, బేగి జా లొఁయి గెతిసి బందు జా గెలి. 45 దస్సి జతికయ్, “కో అంక చడిలన్?” మెన యేసు పుసిలన్ చి, పేతురు యేసుక “గురుబాబు, జనాబ్ ఎత్కి తుచి సుట్టునంత బెర పెలపులి జతతిచి లయడ్ జతతి, గెద” మెలన్, 46 “గని అంక చడుక మెన, కో గే అంక చడిలన్. అంచి తెంతొ ఆత్మసెక్తి బార్ జా గెచ్చ అస్సె.” మెన యేసు సంగిలన్.
47 జలె, జా కెర్లిసి గుట్టు తయె నాయ్, మెన జా తేర్‍బోద చిన కెర, అద్దుర్ జా యేసుచి చట్టె సెర్ను సేడ్లన్, అన్నె “ ‘అంచి బాద గెస్సు’ మెన తుక చడిలయ్ చి, చడిల్ బేగి చెంగిల్ జలయ్” మెన ఎత్కిజిన్ ప్రెజల్‍చి మొక్మె ఒప్పన్లన్. 48 ఒప్పన్‍తికయ్, యేసు జాక, “పుత్త, అంచి ఉప్పిరి తుయి నముకుమ్ తిలి రిసొ, తుయి § 8:48 నెంజిలె ‘రచ్చించుప జా అస్సిసి’.చెంగిల్ జా అస్సిసి. సేంతుమ్ తెన్ గో” మెలన్.
49 జా తేర్‍బోదక యేసు దస్సి సంగితె తిలి పొది, దువిస్‍చి రిసొ యేసుతె జా తిలొ అదికారిచి గెర్‍చ సగుమ్‍జిన్ జా కెర, జో అదికారిక “తుచి నాడి మొర గెచ్చ అస్సె. ఈంజొ గురుబాబుక బుకార్లె లాబుమ్ నాయ్. జోక జా బాద పోని” మెన సంగిల. 50 యేసు ఈంజ కోడు సూన, “జేఁవ్ సంగిలిస్‍క కాతర్ నే కెర్తె, తుయి బి నాయ్. నంపజా దయిరిమ్ తెన్ తా చి, తుచి నాడి చెంగిల్ జయెదె.” మెలన్.
51 జలె, యాయీరుచి గెరి పాఁవిలె, పేతురుక యోహానుక చి యాకోబుక, చి నాడిచి అయ్యస్అబ్బొస్‍క పిట్టవ, అన్నె కోయి జో తెన్ జా నాడి తిలిస్‍తె గెచ్చుక యేసు ఒప్పె నాయ్. 52 నాడి మొర గెలి రిసొ ఎత్కిజిన్ ఏడుకుడు జతె తిల, గని “తుమ్ ఏడ నాయ్. ఈంజ మొర గెచ్చె నాయ్. జా నిజ అస్సె.” మెన సంగిలన్. 53 జాకయ్ జా నాడి ‘నిజుమి మొర గెచ్చ అస్సె’ మెన జాన కెర, జోక జేఁవ్ ఆఁస గెల. 54 గని జో, జా నాడి తిలిస్‍తె గెచ్చ కెర, జాచి ఆతు దెర, “నాడి, ఉట్టు!” మెలన్. 55 జాచి జీవ్, జాచి పెట్టి అన్నె అయ్‍లిచి, బేగి ఉట్లి. తెదొడి “ఇన్నెక తుమ్ కిచ్చొ జలెకు కవడ” మెన యేసు సంగిలన్.
56 జా నాడిచ అయ్యసిఁసి బలే ఆచారిమ్ జల, గని “జర్గు జలిసి కక్క సంగ నాయ్” మెన యేసు ఆడ్ర దిలన్.
*8:1 8:1 ‘ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడుచి రాజిమ్’ మెలె, ‘పరలోకుమ్’ ఏక్ అర్దుమ్, గని అన్నె కిచ్చొ మెలె, జో పరలోకుమ్ తెంతొ ఏలుప కెర్తిసి. జో ఏలుప కెర్తిసి మెలె, ఉగుమ్ మార్సుప జలెకయ్ ఎదార్దుమ్ ఈంజ లోకుమ్‍తె ఏలుప కెరెదె, గని మదెనె కి 1. జోవయింక నంపజల మాన్సుల్‍చి పెట్టి జో ఏలుప కెర్తయ్, చి 2. జోవయించి ఆత్మసెక్తి ఈంజ లోకుమ్‍తె కామ్ కెర్తయ్.
†8:1 8:1 ‘ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడుచి రాజిమ్‍చి రిసొచి సుబుమ్ కబుర్’ మెలె, జోవయించి రాజిమ్ పాఁవ జా అయ్‍లిస్‍చి కబుర్, మత్తయి 12:28, మార్కు 1:15, పడ్తొ జో పాపల్ చెమించుప కెర్తిస్‍చి కబుర్, యేసుయి దొర్కు జలొ రచ్చించుప కెర్తొసొ జలిస్‍చి కబుర్, పడ్తొ పరలోకుమ్‍తె గెతి అవ్‍కాసుమ్ జో దొర్కు కెర్లి రచ్చనచి రిసొచి కబుర్.
‡8:10 8:10 యెసయా 6:9.
§8:10 8:10 మత్తయి 13:13, 15 దెక. జేఁవ్ మాన్సుల్ దెకిలెకి సూన్లె కి జోవయింక ఇస్టుమ్ నాయ్; జోవయించి పెట్టి బేడు బందిల్ రితి, చి “జోవయింక ఇస్టుమ్ నెంజిలె, కిచ్చొక జోవయింక రితి సంగుక?” మెలి రితి సంగితయ్.
*8:11 8:11 నెంజిలె ‘సుబుమ్ కబుర్’; మార్కు 1:14. నెంజిలె ‘యేసుచి బోదన’; మత్తయి 4:17.
†8:12 8:12 మెలె, సయ్‍తాన్ తెంతొ, పాపుమ్ తెంతొ.
‡8:18 8:18 ఈంజ టాలిచి అర్దుమ్ కిచ్చొ మెలె, అంచితె సిక కో బుద్ది దెరనుల గే, జోవయింక అన్నె ఒగ్గరి సికడిందె. గని సూన్లె కి కో బుద్ది ఆనన్ నాయ్ గే, చి అర్దుమ్ కెరన అస్సి మెన జో ఉచర్లె కి, జోవయింక కామ్‍క నెంజె మెన, జా కి జోతె తెంతొ కడ నెంక జయెదె.
§8:19 8:19 మెలె ఎత్కి అదికారుమ్ తిలొ దేముడుచి సుద్ది తిలి ఆత్మసెక్తిక మరియ యేసుక అంగి జా పాయిలెకి, పడ్తొ మాములుమ్ మున్సుస్ జలొ యోసేపు తెన్ అన్నె బోదల్ పాయ తిలి.
*8:24 8:24 నెంజిలె ‘బాబు, బాబు’.
†8:30 8:30 నెంజిలె, ‘జమాన్లుచ ఎత్లయ్‍జిన్’.
‡8:31 8:31 డీసయ్‍లిసి 9:1, 20:3 దెక. ఆగి గొయి తెన్ బెదితి మాటు నెంజిలి గొయి, జా.
§8:48 8:48 నెంజిలె ‘రచ్చించుప జా అస్సిసి’.