12
Jesús neena pʉaumucusena trigocha'charʉã pura ãisi'ere kʉamʉ
(Mr 2.23-28; Lc 6.1-5)
1 Ũcuarʉmʉ Jesús pʉaumucusena chʉkʉna repaʉ neenana'me trigo chiopi saiʉ pa'isi'kʉa'mʉ. Ũcuarʉmʉ chʉkʉna repaʉ neena ãucuhakʉna trigocha'charʉãre pura ãisinaa'me. 2 Chʉkʉnapi jã'aja'ñe cho'ojʉna ña fariseopãi ija'che i'kasinaa'me Jesure:
—Ñajʉ̃'ʉ. Mʉ'ʉ neena pʉaumucuseta'ni cho'oche cho'ome —chiisinaa'me.
3-4 Chitena Jesús i'kasi'kʉa'mʉ repanare.
—¿Aperʉmʉ pa'isi'kʉ David cho'osi'ere kʉajʉ mai aipãi tocha jo'kasi'e ñamanaa'ñe mʉsanʉkona? Ija'che kʉamʉ repa:
David, repaʉ'te ja'me pa'inana'me ãucuhakʉna Dios vʉ'ena kaka
Diopi pojoa'kʉ chini judío phairipãi tʉosi'ere pã mini ãiʉ repaʉ'te ja'me pa'inare ãukʉ ãniasomʉ.
Dios, phairipãichi'a ãijʉ̃'ʉ chiisi'ere ãnisõasomʉ repaʉ David,
chiimʉ. 5 Ũcuaja'che cheke, ¿Diopi chʉ̃'ʉʉna Moisés tocha jo'kasi'e ñamanaa'ñe mʉsanʉkona? Ija'che kʉamʉ repa:
Pʉaumucujñana Dios vʉ'e kaka repavʉ'e cho'omajñarʉã cho'onata'ni phairipãi Diopi ñato cu'ache cho'oma'me,
chiimʉ. 6 David Dios vʉ'ena kaka cho'osi'ena'me phairipãi repavʉ'e kaka cho'oche, Dios peore chʉ̃'ʉkʉji ñato cu'ama'mʉ. Ũcuachi'a chʉ'ʉni peore ja'me chʉ̃'ʉa'kʉ chini jo'kacojñosi'kʉni pʉaumucusena cho'oche chʉ̃'ʉʉato chʉ̃'ʉre'omʉ. 7 Dios chʉ'o aperʉmʉ tocha jo'kasi'e kʉache masi asavesʉme mʉsanʉkona. Ija'che chiimʉ repa:
“Mʉsanʉkona cu'ache cho'oche'te ro'iñu chini chʉ'ʉre ĩsisiva'nare jo'cha va'iva'nare vani ʉosõjʉ̃'ʉ”, chiiʉ chʉ̃'ʉmʉ chʉ'ʉ.
Jã'ata'ni, “Pãi chekʉnare ña oijʉ pa'ijʉ̃'ʉ”, chiiʉ na'a rʉa chʉ̃'ʉmʉ chʉ'ʉ mʉsanʉkonare,
chiimʉ Dios. Repa tocha jo'kasi'e asa chẽa cho'ona pani chʉkʉna'te cu'ache cho'omanare, “Cu'ache cho'ome mʉsanʉkona”, chiimanera'asinaa'me mʉsanʉkona. 8 Chʉ'ʉni Dios Raocojñosi'kʉni pʉaumucusena cho'oche'te chʉ̃'ʉto chʉ̃'ʉre'omʉ —chiisi'kʉa'mʉ repaʉ.
Cu'ajʉ̃tʉrʉ paakʉ'te Jesús vasosi'ere kʉamʉ
(Mr 3.1-6; Lc 6.6-11)
9 Jã'aja'ñe i'kacuha Jesús ũcuachejapi sani judíopãi chi'ivʉ'ena kakasi'kʉa'mʉ. 10 Kaka ñato pãiʉ ũcuavʉ'ere cu'ajʉ̃tʉrʉ paakʉ pa'isi'kʉa'mʉ. Ũcuarʉmʉ repavʉ'e pa'ina Jesuni, “Cu'ache cho'omʉ mʉ'ʉ”, chiñu chini ija'che sẽesinaa'me repaʉ'te:
—¿Pʉaumucusena pãi jũ'iva'nani vasoto re'okʉ? —chiisinaa'me.
11 Chitena Jesús i'kasi'kʉa'mʉ repanare.
—Mʉsanʉkona te'eʉ mʉ'ʉ neeva'ʉpi ovejava'ʉpi pʉaumucusena cojena tuãni mañasõsiva'ʉni sani ñani miira'amʉ mʉ'ʉ. 12 Ovejava'nare oikʉ'mʉ Dios. Jã'ata'ni pãire na'a rʉa oikʉ'mʉ Repaʉ. Jã'ajekʉna pãi jũ'iva'nani pʉaumucusena vasoto re'omʉ. Cu'ama'mʉ jã'a —chiisi'kʉa'mʉ Jesús repanare. 13 Chini cu'ajʉ̃tʉrʉ paakʉ'te i'kasi'kʉa'mʉ.
—Mʉ'ʉ jʉ̃tʉ saʉjʉ̃'ʉ —chiisi'kʉa'mʉ.
Chikʉna saʉsi'kʉa'mʉ. Saʉʉna repajʉ̃tʉ teana re'ojajʉ̃tʉ care'osõsi'kʉa'mʉ, chekʉjʉ̃tʉ re'oja'icheja'che. 14 Jã'ata'ni fariseopãi Jesupi jã'aja'ñe cho'oʉna ña ũcuavʉ'epi eta mʉa, Jesure vanisõjañere care'vañu chini chi'i cutuasome.
Dios chʉ'o kʉasi'kʉ Jesús pa'ijachere kʉakʉ tocha jo'kasi'ea'me
15 Ũcuarʉmʉ Jesús repana cho'oñu chiiche'te masikʉ ũcuachejapi eta sanisõsi'kʉa'mʉ. Repaʉ sanisõsirʉmʉ pãi rʉa jainʉko tuhasinaa'me repaʉ'te. Tuharena repanare ja'me pa'inare jũ'iva'nare ũcuanʉkore vasokaisi'kʉa'mʉ repaʉ. 16 Jã'aja'ñe vasokʉ, “Chʉ'ʉ cho'oche chekʉnare pãi kʉamanejʉ̃'ʉ mʉsanʉkona”, chiisi'kʉa'mʉ repaʉ. 17 Jesupi jã'aja'ñe cho'oʉna repaʉ cho'ojachere kʉakʉ aperʉmʉ Dios chʉ'o kʉasi'kʉ Isaías tocha jo'kasi'epi ũcuarepa ti'jñecuhasi'kʉa'mʉ, ija'che chiicheji:
18 Dios Repaʉ Mamakʉni ija'che i'kaasomʉ:
“Ikʉ chʉ'ʉre cho'oche cho'okaikʉ'mʉ.
Chʉ'ʉ chẽa paakʉ'mʉ ikʉ.
Rʉa cuasakʉ pojokʉ'mʉ chʉ'ʉ ikʉre.
Chʉ'ʉ Rekocho'te ĩsiʉna ũcuaʉni ja'me pa'iʉ Reparekochoji chʉ̃'ʉkʉna
sani judío peonani chʉ'ʉ pãi ũcuanʉkore ũcuarepa cho'okaiche'te kʉaja'mʉ ikʉ.
19 Ũcuachi'a pe'ruchʉ'ojẽ'e i'kama'ñe cuima'ñe kʉaja'mʉ repaʉ.
Vʉ'ñajoopoã kuni chʉ'o ʉjachʉ'ojẽ'e i'kama'kʉ ku'ija'mʉ ikʉ.
20 Pãi re'oja'che pañu chiinata'ni re'oja'che pa'ivesʉjʉna cho'okaija'mʉ ikʉ.
Chʉova'na pa'iva'nare ũcuaja'che oiʉ cho'okaija'mʉ ikʉ.
Pãi ũcuanʉko cu'ache cho'oche peore repaʉ ai ʉ̃serʉmʉjatʉ'ka jã'aja'ñe pa'iva'nare cho'okaiʉ pa'ija'mʉ ikʉ.
21 Ikʉpi jã'aja'ñe cho'okaiʉna judío peona ikʉre jachama'ñe cuasajanaa'me”, chiniasomʉ Dios,
chiimʉ Isaías tocha jo'kasi'e.
Pãi Jesure, “Vatini paakʉ si'ache cho'omasimʉ”, chiisi'ere kʉamʉ
(Mr 3.20-30; Lc 11.14-23; 12.10)
22 Ũcuarʉmʉ pãi Jesús pa'ichejana na'ava'ʉre vatipi ʉ̃sekʉna chʉ'ojẽ'e cutumaʉ ñakocaãjẽ'e ñamava'ʉni rasinaa'me. Rarena Jesupi vatire eto saosõkakʉna ñakocaã ñasi'kʉa'mʉ repaʉ. Chʉ'o ũcuachi'a cutusi'kʉa'mʉ repaʉ. 23 Jesupi jã'aja'ñe cho'oʉna ña jñano repana pãi ũcuanʉko sãiñechi'a sẽniasasinaa'me, ija'che chiijʉ:
—¿Aperʉmʉ pa'isi'kʉ David Jojocojñosi'kʉa'ʉ ikʉ? ¿Maire chʉ̃'ʉa'kʉ chini Dios raoja'mʉ chiicojñosi'kʉa'ʉ? —chiisinaa'me.
24 Jã'aja'ñe i'kasi'eta'ni asa fariseopãi ija'che cu'ache i'kasinaa'me:
—Vati chʉ̃'ʉkʉji Beelzebuji cho'okaiʉna vati ũcuajanare eto saomasimʉ ikʉ Jesús —chiisinaa'me.
25 Ũcuarʉmʉ Jesús repana cuasajʉ cutuche'te masikʉ ija'che i'kasi'kʉa'mʉ:
—Pãi ũcuate'echeja pa'inapi sãiñechi'a cavani vaijʉ si'asõjanaa'me. Ũcuachi'a majapãichi'api ũcuate'evʉ'e pa'inapi sãiñechi'a cavani majapãi sẽjosõjanaa'me. 26 Ũcuachi'a vati aipi repaʉ neenana'me sãiñechi'a cavato repaʉ chʉ̃'ʉñe si'asõmʉ. 27 Jã'ata'ni mʉsanʉkona chʉ'ʉre, “Vati chʉ̃'ʉkʉji Beelzebuji vati ũcuajanare eto saomasiche jo'kasi'kʉa'mʉ mʉ'ʉre”, chiime. Mʉsanʉkonapi jã'aja'ñe i'karena iere sẽemʉ chʉ'ʉ: Mʉsanʉkona neenare, ¿kaʉpi vati etomasiche jo'kaʉ? ¿Vati aipi jo'kaʉ? Ija'che chiijʉ sẽniasajʉ̃'ʉ repanare: “¿Vati etomasiche vati aipi jo'kaʉ mʉsanʉkonare?”, chiijʉ̃'ʉ. Jã'aja'ñe sẽeto repana mʉsanʉkonare, “Rũhiñe cuasama'me mʉsanʉkona”, chiijanaa'me. 28 Chʉ'ʉ vati etomasiche Dios Rekocho jo'kasi'ea'me. Chʉ'ʉpi Dios Rekocho jo'kasi'ere cho'okʉna ña, “Dios ũcuanʉkore chʉ̃'ʉkʉ'mʉ”, chiijʉ cuasajanaa'me pãi.
29 ’Pãiʉ rʉa kokaʉji rʉa vaiche paakʉji repaʉ vʉ'ere pẽ'jeto ñaacu'amʉ repaʉ cu'amajñarʉã. Charo repaʉni chẽa quẽo sʉotota'ni repaʉ neemajñarʉã tʉtesõre'omʉ.
30 ’Pãi chʉ'ʉre jovomana cuheme chʉ'ʉre. Cuhejʉ chekʉnapi chʉ'ʉni jovoñu chiito ʉ̃seme repana, chʉ'ʉni jovomanea'jʉ chini.
31 ’Jã'ajekʉna iere kʉamʉ chʉ'ʉ mʉsanʉkonare: Dios, Repaʉ'te pãi cu'ache cho'osi'ena'me cu'ache cutuche si'ache tʉ'nesõja'mʉ. Tʉ'nesi'e jo'e cuasamaneja'mʉ Repaʉ. Repaʉ Rekocho'te cu'ache cutusi'eta'ni cavesʉma'ñe cuasakʉ ro'iche chʉ̃'ʉja'mʉ Repaʉ. 32 Chʉ'ʉre, Dios Raocojñosi'kʉre pãi cu'ache cutuche jo'e cuasamaneja'mʉ Dios. Jã'ata'ni Repaʉ Rekocho'te pãi cu'ache cutucheta'ni irʉmʉpi mamacheja pa'itojẽ'e ũcua cavesʉma'ñe cuasaja'mʉ Repaʉ —chiisi'kʉa'mʉ repaʉ.
Sũkiñʉã ãiñe kʉ̃iñʉã re'oja'chena'me ãicu'ache kʉ̃iñʉã pa'iche'te kʉamʉ
(Lc 6.43-45)
33 Ũcuarʉmʉ Jesús repanare jo'e ija'che i'kasi'kʉa'mʉ:
—Sũkiñʉã ãiñe kʉ̃iñʉã koka pa'iñʉã sãijapʉã kʉ̃imʉ. Koka peora'ñʉrʉãta'ni sãija'ima'ñe kʉ̃imʉ. Sũkiñʉã repañʉã kʉ̃isi'ere ãni ña masime pãi repañʉ pa'iche. 34 ¡Aña pa'icheja'che cu'ache pa'ime mʉsanʉkona! Rekoñoã cu'ache cuasanajejʉ re'oja'che i'kama'me mʉsanʉkona. Pãi ũcuanʉko repana rekoñoã cuasache'te cutunaa'me. 35 Pãi repana rekoñoã re'oja'che cuasana re'oja'chere cutume. Repana rekoñoã cu'ache cuasana ũcuachi'a cu'ache'te cutume. 36 Mʉsanʉkonare ija'che i'kamʉ chʉ'ʉ: Dios pãi ũcuanʉkore chi'i ro'iumucuse pãi repana peoche cutujʉ pa'isi'e ro'i peore ro'ijanaa'me. 37 Re'oja'che i'kasinareta'ni reparʉmʉ, “Cu'ache cho'osi'e ro'iche peomʉ inare”, chiija'mʉ Repaʉ. Cu'ache i'kasinareta'ni repana cu'ache i'kasi'e ro'ia'jʉ chini chʉ̃'ʉja'mʉ Repaʉ —chiisi'kʉa'mʉ Jesús.
Jesupi Diochi'a cho'omasiche'te cho'o ñoa'kʉ chini fariseopãina'me judíopãi che'chona sẽesi'ere kʉamʉ
(Mr 8.11-12; Lc 11.29-32)
38 Ũcuarʉmʉ fariseopãi te'ena judíopãi che'chonana'me Jesure ija'che i'kasinaa'me:
—Masiʉ, mʉ'ʉpi Diochi'a cho'omasiche'te cho'okʉna ñañu chiime chʉkʉna —chiisinaa'me.
39 Chitena Jesús i'kasi'kʉa'mʉ.
—Pãi irʉmʉ cana cu'ache pa'inaa'me. Chʉ'ʉre, “Dios raosi'kʉma'mʉ Jesús”, chiime repana. Jã'ata'ni chʉ'ʉre, “Diochi'a cho'omasiche'te cho'o ñojʉ̃'ʉ chʉkʉna'te”, chiime repana, chʉ'ʉ pa'iche'te masiñu chini. Jã'ata'ni cho'o ñoma'mʉ chʉ'ʉ repanare. Dios chʉ'o aperʉmʉ kʉasi'kʉ Jonás cho'ocojñosi'eja'chechi'a cho'ocojñoja'mʉ chʉ'ʉ. 40 Repaʉ Jonás, va'i rʉa ʉjaʉ cʉtaro sa'navʉ choteumucujña ñami choteñami pa'isi'eja'che, chʉ'ʉ Dios Raocojñosi'kʉ ũcuaja'che cheja sa'navʉ tãcojñosi'kʉ choteumucujña ñami choteñami pa'ija'mʉ. 41 Aperʉmʉ Jonapi rʉa masiʉji Dios chʉ'ore chʉ'vakʉna asa chẽa, Níneve vʉ'ejoopo pa'isina repana cu'ache cho'oche ũhasõasome. Repaʉ'te Jonare na'a rʉa masiʉji ichejare pa'imʉ chʉ'ʉ. Jã'ata'ni chʉ'ʉ chʉ'vache asacuheme mʉsanʉkona irʉmʉ cana. Jã'ajekʉna Dios pãi ũcuanʉkore chi'i ro'irʉmʉ tĩ'aru Níneve vʉ'ejoopo pa'isinapi ija'che i'kajanaa'me mʉsanʉkonare irʉmʉ pa'inare: “Cu'ache cho'oche ũhasõmanesinajejʉ ro'ijʉ pa'ijanaa'me mʉsanʉkona”, chiijanaa'me. 42 Aperʉmʉ pa'io sʉripʉ cakã'ko canare pãi chʉ̃'ʉsi'ko rʉa so'opi Salomón rʉa masiʉ chʉ'vache'te asara chini raniasomo. Repaʉ'te Salomon'te na'a rʉa masiʉji ichejare pa'imʉ chʉ'ʉ. Jã'ata'ni chʉ'ʉ chʉ'vache asacuheme mʉsanʉkona irʉmʉ cana. Na'a pa'isirʉmʉ Dios pãi ũcuanʉkore chi'i ro'irʉmʉ tĩ'aru aperʉmʉ pa'io pãi chʉ̃'ʉsi'ko ija'che i'kaja'mo mʉsanʉkonare chura pa'inare chʉ'ʉre cuasamanesinare: “Cu'are cho'ojʉ Diore cuasamanesinajejʉ ro'ijʉ pa'ijanaa'me mʉsanʉkona”, chiija'mo —chiisi'kʉa'mʉ repaʉ.
Vati pãiʉ sa'navʉ'te pa'iʉ eto saocojñosi'kʉpi jo'e pãiʉni co'iche'te kʉamʉ
(Lc 11.24-26)
43-44 Ũcuarʉmʉ Jesús repanare pãi jo'e ija'che i'kasi'kʉa'mʉ:
—Pãiʉ sa'navʉ pa'isi'kʉni etosõru vati sani oko peochejñare ku'iʉ pa'imʉ pʉachejñare ku'ekʉ. Jã'ata'ni jñaamaneni, “Chʉ'ʉ vʉ'ejachejana co'ira pãiʉ sa'navʉna”, chini cuasamʉ repaʉ. Jã'aja'ñe cuasa repaʉ co'i ñato pãiʉ sa'navʉ vʉ'e jʉ'o care'vasivʉ'eja'che re'oja'imʉ. 45 Jã'ajekʉna jo'e sani chekʉnare vati repaʉ'te na'a rʉa cu'anani sieterepanare ku'e jñaa ra pãiʉ sa'navʉna pañu chini ũcuanʉko kakame repana. Jã'ajekʉna pãiʉ aperʉmʉ cu'ache pa'isi'e na'a rʉa cu'ache pa'imʉ. Irʉmʉ canare pãi cu'ache pa'inare ũcuaja'che rʉa cu'ache ti'jñeja'mʉ —chiisi'kʉa'mʉ Jesús.
Jesús pʉka'ko repaʉ cho'jechĩina'me repaʉni ñañu chini saisi'ere kʉamʉ
(Mr 3.31-35; Lc 8.19-21)
46 Repanare pãi Jesús chuta'a cututona pʉka'ko, repaʉ cho'jechĩina'me ũcuaʉ pa'ivʉ'ena rani kakañu chiniasome repaʉni cutuñu chini. Kakañu chiisinareta'ni kakacu'akʉna ve'sere paniasome repana. 47 Repanani kakacu'akʉna chekʉpi kʉakaisi'kʉa'mʉ repaʉ'te Jesure, ija'che chiiʉ:
—Mʉja'ko, mʉche'ʉchĩina'me mʉ'ʉni cutuñu chini ve'sere nʉkajʉ cha'ame —chiisi'kʉa'mʉ.
48 Chikʉna Jesús repaʉ'te kʉasi'kʉre ija'che i'kasi'kʉa'mʉ:
—¿Kaoa'o chʉ'ʉ ja'ko? ¿Keejanaa'ñe chʉ'ʉ cho'jechĩi? —chiisi'kʉa'mʉ repaʉ.
49 Chini chʉkʉna'te repaʉ neenani ñakʉ ñʉ'okʉ i'kasi'kʉa'mʉ repaʉ.
—Inaa'me chʉ'ʉ ja'koromijana. Ũcuachi'a inaa'me chʉ'ʉ cho'jechĩijana. 50 Cʉnaʉmʉ Pa'ikʉ chʉ'ʉ Ja'kʉ chʉ̃'ʉñe asa jachama'ñe cho'ona chʉ'ʉ cho'jechĩijanaa'me. Ũcuaja'che chʉ'ʉ ja'koromijanaa'me repana —chiisi'kʉa'mʉ Jesús chʉkʉna'te.