23
Juldiútshi sáñkaldakue guiyaba atualdixa
(Mlk 12.38-40; Lk 11.37-54; 20.45-47)
Guñgueni Duwe Jesúja kágubakue na aldéñ shi kagitixakuañ juizhi ekí zʉñmeyaldá: “Guiyaba shizhixakue, paldiseyukueki Jatejañga guiyaba nauwibama Muesék zʉñkabajaneja sakí guaká shizhiyaldiamak niuwi kaxaldé. Akna, guiyabak zhinik ji atshakue miñmeñkáki amak atshakue miñgatsé. Ne kauwizhéñ kagastuwi amakga atshiji izhoxabináldi. Jinake naldakí. Kauwizhéñki ji atshakue shizhaldiyamak atshiji izhogazhékue nak. Aikueki guiyabaja guagauxabé shizhiyagábaki, zʉxaita amak ajanashaksá zalda shizhiji na, axautshikue amak ashekualdaldiamak nauwa nuxaki gaunegagáldekue. Aiki jika juat guasá akzé ezuaja gukubak uldeyaldiamak ikauwatshak, ni nauwa ai uldeji agaunegazhé jana ajanashixa.
”Naldatshak egatse ajanashauxa egaba kágubaja katuwi, kakzé kajañgualdiamak itshani nuxa ajanashixa. Akze, nauwisanákueki Jate axazakuagapanatshak ají múldigaba aksezhekldega jikak akué guldak, sʉgáxaldak zhigabañguxa ne, kauwizhéñki zʉ́xaitsha pakue izhgabañguxa.* 23.5 Aiki “filacteria” axezhuka. Dt 6.8; 11.18 Ekíga na, zhakuá sʉxak shíxalda akldikualdakue ne, kauwizhéñki zʉ́xaitsha zhilduka shíxalda axakldikuekue. 23.5 Nm 15.38 Ekueki juwí izhajuizhaldegeñka aldeyatshak, azhi mieldegaba abuzál aldeyatshak, akldé akzekue iyaldageñka iyaldagazhá guasʉ́ñ akzekakue. Ekíga na, káguba zheneñka aldeyatshak ‘shi maldazʉñkaldixá’ kaxabeti mual za kaxazakuagakue izhajankakue.
”Ne maiñki aldunaldi shi miñkaldiji miñsanekaki ezuamé miñkaldé. Eñki nasga naugé. Akna nasgaba shi minagitixakue, zhuakajagaba nekbine nakna, ezuake miñkabeti akldé miñzé mimatuwi na ‘shi maldaxaldixa nibaldá’ miñkaldegakue itshanabináldi. Ekíga na, aldunaldiñki zhualduxa ezuamé Jate miñkizhuka. Eñki Saldiñga netshi Jate jékaldaxa izhuka nakldá. Ekí ezuañgaba Jate miñkizhogakna, ezua kagik zalda nuxa akldé akzukuiñga ‘mañki najate nibaldá’ axaldexabináldi. 10 Ekíga na, aldunaldi miñsanekáki zhualduxa ezuamé miñkizhuka. Eñki Jateja minkualdaldikuamak nakaxanega na nakú. Ekí nas za miñsanekuge miñkizhogakna, ezuake miñkabeti akldé miñzé mimatuwi na ‘mañki aldunaldi maldaksaneka nibaldá’ miñkaldegakue itshanabináldi. 11 Akze, mieldeke akldé miñzaldana miñzexaldiake, aike aguáñ zhikzukui, axautshikue kaxazauwakue miñgatsé. 23.11 Mt 20.26-27; Mlk 9.35; 10.43-44; Lk 22.26 12 Jinake ekí miñmeyakí. Mieldeki axaldáñgaba akldé zhikzukualdiák jiak, Jateja niñkauwañki aguáñ izhbashaldixa. Ne mieldeki axaldáñgaba aguáñ zhikzukualdiake jiak, Jateja niñkauwañki akldé akzukualdixa nakldá. 23.12 Pr 29.23; Lk 14.11; 18.14
13 ”Wau wau wau maiñ guiyaba shi mizhixakue, paldiseyukue Jate miñsaneká ga abeldashi mizhekue ¡sakí guiyaba mitualdixa ne! Jinake naldakí. Maiñki juwí akyoshi jana kágubakue Jate jékaldaxa izhukaja kaksanekldana kakzekakue kagitamakui mual miñguxa. Akze, Jateja miñsanegakue jañguabíne, ni axautshikue Jateja kaksanegakue kakldegatshak jiaga, amak kaksanegakue kajañguabíne nzha.
[ 14 ”Wau wau wau maiñ guiyaba shi mizhixakue, paldiseyukue ¡sakí guiyaba mitualdixa ne! Jinake naldakí. Maiñki Jatek akldunamak mizhuká ga abeldashi atshiji, axesé nuxa Jate maldée miyaxazguaka. Ekí miyatshatshakna munzhi sigí ishuanekueki saldiñga nuk mikukakue. Ekí miyatshéñ zhinik na akldé guiyaba tuakue axaminaldaxaldixa.]
15 ”Wau wau wau maiñ guiyaba shi mizhixakue, paldiseyukue ¡sakí guiyaba mitualdixa ne! Jinake naldakí. Maiñki axautshikue Jate namak mijañgushaldiamak abeldashi atshiji, nauwisaná naldagáldekue jiaga shi miyaxaldiyaldiamak maldée zaldi kagik, níbunik akbaték mineñka. Ekí shizhiji na, amak mimijanamé mijañgushéñ zhinik na, maiñ guiyaba tu za nogakueñka neyakue miñgatsé guashiñki, mutshuizha zeñka miyaxazguxa.
16 ”Wau wau wau maiñ uba minsékue jana miné jiaga, axautshikue Jatetshi jiúñgulda tuñshaminaka mitshankakue ¡sakí guiyaba mitualdixa ne! Jinake naldakí. Ekí shi mizhixa nak: Mieldeki ‘juwí Jate axazakuaka te nogéñ zhinik, nas namak atshaldikuamak ni axeldakú’ nekáki axeltenamak atshakue agatsaldazhé. Naldatshak ‘niuba Jate axazakuagaldi abexane sha nogéñ zhinik, nas namak atshaldikuamak ni axeldakú’ neká zʉnake axeltenamak atshakue agatsé miñguaka. 17 Maiñ uba minsékue jana alduna miñkaldegagálde mizhekue. Niubaki Jate axazakuagaldi abexanéñ zhinik guana Jatetshi neklde ¿miñsʉ́ñ shi naldaka na? Akna, niuba akzaldaka guashiñki, Jate axazakuagaldi akldé akzega naldashá.
18 Ekí jiaga shi mizhixa: Mieldeki ‘Jatek jika akiyayoka te nogéñ zhinik, nas namak atshaldikuamak ni axeldakú’ nekáki axeltenamak atshakue agatsaldazhé. Naldatshak ‘ji Jatek agaxene ajuizhakuane aldéñ akiyayogeñka iyashenéñ zhinik, nas namak atshaldikuamak ni axeldakú’ neka zʉnake axeltenamak atshakue agatsé miñguaka. 19 Maiñ uba minsékue jana mizhekue. Ji Jatek agaxene aldéñ akiyayogeñka iyashenéñ zhinik guana Jatetshi neklde ¿miñsʉ́ñ shi naldaka na? Akna Jatek agaxene ajuizhakuane akzaldaka guashiñki, Jatek jika akiyayogeñka akldé akzega naldashá. 20 Ai zhinik na, mieldeki ‘Jatek jika akiyayoka te nogéñ zhinik, nas namak atshaldikuamak ni axeldakú’ negatshak, aik za axakildagagábaki, ji Jatek agaxene ajuizhakuane exa iyashene juizhiñga axakildashi neka nakldá. 21 Ekíga na, mieldeki ‘juwí Jate axazakuaka te nogéñ zhinik, nas namak atshaldikuamak ni axeldakú’ negatshak, aik za axakildagagábaki, ai juwítshi ajáugukui, Saldiñga netshi Jate eni izhuka nañga axakildashi neka nakldá. 22 Ekíga na, mieldeki ‘jékaldaxa nahamakga nahéñ zhinik, nas namak atshaldikuamak ni axeldakú’ negatshak, aik za axakildagakí, sanexa xaldoxé, Jate exa saldiñga sanexaldiamak izhuka nañga axakildashi neka nakldá. 23.16-22 Mt 5.33-37
23 ”Wau wau wau maiñ guiyaba shi mizhixakue, paldiseyukue ¡sakí guiyaba mitualdixa ne! Jinake naldakí. Maiñki Jate akldunamak mizhuká ga abeldashi atshiji, jigaba nóñgutsekue aldubenu azhi jika we akzukualdixa jiba agabeñka 23.23 “anís, comino” uguá agatsalda miñkaldaldaldiake, ezuañki Jatek miyageka. 23.23 Lv 27.30. Jateja ají múldigabak jigabá uguá agatsalda zʉñkaldaldaldiake, ezua agatsalda neki agegakue zʉñmenane. Ekí atshakue miñgatsahamak atshabinogéñ, guiyabajañga jiak akldé akzé atshakue guaká miñjuizhanakí atshalga nogakue ne, ai zʉnake amak atshabíne. Ai akzé atshakueki Saldiñga netshi Jatek za axaldaldi na, kágubakue guañ kajañgui, kaxatshakue miñgatsahamak kaxatshiji izhogakue miñgatsé. 24 Naldatshak maiñki ji nóñgutseki amak miyatshatshakna, akldé akzé niñkauwañki amak atshabíneñ zhinik na nik kadzezhá ijulduneki mikuka ne, béyakze atema§ 23.24 kameyu ijuldune niñkauwañki tuagába, ai nañga mituká jana miyatshixa. Akna uba minsékue jana miné jiaga axautshikue Jatetshi jiúñgulda tuñshaminaka miñnekakue nakldá.
25 ”Wau wau wau maiñ guiyaba shi mizhixakue, paldiseyukue ¡sakí guiyaba mitualdixa ne! Jinake naldakí. Maiñki abak nuxa sha atshabíne ga abeldashi mizhekuéñ na, mimijí aldunaldi zʉnake axaldáñ za ajañgui, saldiñga mimijígaba naldakue jañgui mizhuka. Akna jaldu, puti abakaldeldi za iyajishka, sʉkldiñki iyajizhazhé jana ni miná. 26 Maiñ paldiseyukue uba minsékue jana miné. Kasak misha mimijí aldunaxa ji nusagatse miñkaldé itshizhi nuk majakue. Ekí mimajatshak guana abak jiaga janshizhe miyatshaldixa. Aiki axáñ misha jaldu, puti sʉkldi muldetua iyajizhatshakna, saldiñga iyajizhanegaba jana naldaldixa.
27 ”Wau wau wau maiñ guiyaba shi mizhixakue, paldiseyukue ¡sakí guiyaba mitualdixa ne! Maiñki jian mizhuka ga abeldashi mizhogéñ na káguba shuane kagi iyashaneñka abake janshí ze atuatshak, sʉkldíki shuanetshi abuá galdunatuka, zaldáxalda za abatogéñ jana ni miná. 28 Ekibeñga maiñki abak nuxa na sha atshabíne ga abeldashi atshabinogéñ, aldunaldi zʉnake shane, naldagálde atshiji, nusagatsegaba mijañguxa.
29 ”Wau wau wau maiñ guiyaba shi mizhixakue, paldiseyukue juizhi ¡sakí guiyaba mitualdixa ne! Maiñ Jatek akldunamak izhukakuek miyaxabetixa ga abeldashi atshiji na, Jatetshi múldigaba naldiñga zʉxaitshixa nanekue, Jatek akldunamak jian izhuka nanekue akldé miyakzukualdiamak kauwijí abuá abexananeñka jigabá janshagatse miyagakauxa. 30 Ne aikueki mimibamakuejañga guaxanane. Naldatshak ekí mineka: ‘Nasʉñ nauwibamakue baxañ zhekuañkaldaldíñki, Jatetshi múldigaba naldiñga zʉxaitshixakue kakuaxaldiamak yo atshazhá guatañkaldalgué nakldá.’ 31 Ekí minegatshak sha atshalga mizhekuéñ zhinik na mimibamakueja Jatejañga gaxanekue akuaxá ajanashanamakga atshiji mizhuka awatuñshashibiná. 32 Akna, mimibamakuejañki Jatejañga gaxanekue akuaxa ajanashiji awalditshigapananane ne, ¡maiñki mashi misʉgakualdixa nake amak isʉgakua guwíñ!
33 ”Takbi 23.33 Mt 3.7; 12.34; Lk 3.7 sha ishkazguamak maiñ abake janshizhe miyatshixa ga abamildagatshak jiaga, sha atshiji nuxa mizhekue miné. Ekí mizhekualdatshakna ¿sakí shi Jateja guiyaba tu za nogakueñka mimakagazháldixa miñnék? 34 Akna nasga Jatetshi múldigaba naldiñga zʉxaitshixakue, ají múldigaba shizhixakue, muldetua ishkué ga jañguxakue miñgakaxaldikue. Guanaldixa na, aikuega ezuakueki guaxa miñgualdixa, ezuakueki kaldixa axaldiya guaxa miñgualdixa, ezuakueki mishjuizhaldegeñkaga mipanaldinik kuizhushak miyakldabikshaldixa. Mindakuinekue san san kuíbuldu aldeyauxa kaldiji mineyaldixa. 35 Ekí miyatshaldiák, Jateja káguba gauñguenik zhinik kaiga yo, aldéñ akldunamak jian zhekuekue akuaxananauxa shalda maiñ miñgatsaldi ne mimatualdixa. Ai akuaxanekue na, kasak misha Abélki jian atshiji izhogué akuaxá guanane. Guñguenik exa zhinik panane ekí kakuashiñga, nauwibama Sakaldiya, Beldekiyatshi asukuák yo akuaxanane. Eñki Jate axazakuagaldi na aldéñ jika akiyayogeñka na, zhikyokuéñ akuaxanane. 23.35 Gn 4.8; 2Cr 24.20-22 36 Akna saldiñga ai akuaxanekue shalda na, maiñ kaiga zhekualdabinukakuañ Jateja miñgatsaldi ne mimatualdixa namak ni miñmeñkú.”
Duwe Jesúki Jeldusaldéñ zaldakue shalda itshaná
(Lk 13.34-35)
37 Ekí kakbeyatoshiñga na Duweja ekí guak: “¡Jeldusaldéñ zaldakuañ, mitsá maiñ shalda itshaniñgaba izhokuge! Najateja ají múldigaba naldiñga zʉxaitshixakue miñgakagatshak, maiñki sha kakuí, kakuaxa, atshuake jagi kebushi kakuaxa miñguxa. 23.37 1R 19.10; Jer 2.30; 26.20-23 Naldatshak shentája ají awawakue agikalda sʉkldi numañ katuwamakbé, mitsá juizha naski numañ mimatundana nakzegatshak jiaga, amak mimatuasʉ́ñ najañguamine. 38 Tu guwíñ. Numañ mimatuasʉ́ñ miñzegakna, Najate mimihezua mimabaja gui na, mimijí kuíbuldu nuk miñkibajaldixa. 39 Ekí miñmeyaldikue. Maiñki ‘¡Jate, nauwijí Sáñkaldaja atsaldí zʉñgakaxaneki, aldéñga zeñ shi jañguí!’ guagakíñgaki mokue natuabináta nzha” na guaxá. 23.39 Sal 118.26; Mt 21.9

*23:5 23.5 Aiki “filacteria” axezhuka. Dt 6.8; 11.18

23:5 23.5 Nm 15.38

23:11 23.11 Mt 20.26-27; Mlk 9.35; 10.43-44; Lk 22.26

23:12 23.12 Pr 29.23; Lk 14.11; 18.14

23:22 23.16-22 Mt 5.33-37

23:23 23.23 “anís, comino”

23:23 23.23 Lv 27.30. Jateja ají múldigabak jigabá uguá agatsalda zʉñkaldaldaldiake, ezua agatsalda neki agegakue zʉñmenane.

§23:24 23.24 kameyu

23:33 23.33 Mt 3.7; 12.34; Lk 3.7

23:35 23.35 Gn 4.8; 2Cr 24.20-22

23:37 23.37 1R 19.10; Jer 2.30; 26.20-23

23:39 23.39 Sal 118.26; Mt 21.9