14
ꞌBekí Yẹ́sụ̃ ã ũli lẽzú ĩri ꞌdịzú
(Mãtáyo 26:1-5; Lúkã 22:1-2; Yũwánĩ 11:45-53)
1 Ụ́ꞌdụ́ Múngú ní Ẹlịzú Jó rĩ pi tị gé sĩ rĩ,* 14:1 Ụ́ꞌdụ́ Múngú ní Ẹlịzú Jó rĩ pi tị gé sĩ rĩ: Yãhụ́dị̃ rĩ pi ri ụ́ꞌdụ́ Múngú ní ọ́tụ́ ẹlịzú Ĩsẽrélẽ rĩ pi vé jó rĩ pi tị gé sĩ Ẽjẽpétõ gá ꞌdãá rĩ vé tã ígá. Ọ́tụ́ kộpi ẹ́ꞌbị́pị́ị ũbẽkí kãbĩlõ ã ãrí ĩvé kẹ̃ẹ́tị ẽ ẹ̃rị̃fe gá sĩ, sẽ Múngú úꞌdị́ kộpi kuyé. Múngú úꞌdị́ ꞌbá Ẽjẽpétõ vé kãbĩlõ ãrí ũbẽꞌbá ĩvé kẹ̃ẹ́tị ẽ ẹ̃rị̃fe gá sĩ kuyé rĩ pi vé anji ãgõ kãyú rĩ pi ũdrãá ꞌbá ãlu ãlu vé ꞌbẹ̃tị́ ãsámvú gé sĩ rá. ꞌÍ lã Wụ̃ngárá 12:17-28; Mãtáyo 26:2; Mãrákõ 14:1; Lúkã 2:41; Yũwánĩ 2:13; Ẹ̃zị́ 12:4; 1 Kõrínítõ 5:7; Ẽbérẽ 11:28. ãzini Ụ̃mụ̃ ĩ ní Pánga ni ꞌBãá Údrá ku rĩ nyazú rĩ† 14:1 Ụ̃mụ̃ ĩ ní Pánga ni ꞌBãá Údrá ku rĩ nyazú rĩ: Yãhụ́dị̃ rĩ pi ri ụ̃mụ̃ ꞌdĩri nya ca ụ́ꞌdụ́ ẹ́zị̂rị̃, kộpi ri ụ́ꞌdụ́ Múngú ní ĩ pazú adringárá tụ́gẹ̃rị̃ rú ꞌbá Ẽjẽpétõ vé rĩ pi drị́gé sĩ rĩ vé tã ígá ãní. Ụ̃mụ̃ ꞌdĩri ĩ íꞌdó nya Ụ́ꞌdụ́ Múngú ní Ẹlịzú Jó rĩ pi tị gé sĩ rĩ gé. ꞌÍ lã Wụ̃ngárá 12:17-20. vé ụ́ꞌdụ́ kã aceé ị̃rị̃, atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi, ꞌbá tãị́mbị́ ímbáꞌbá rĩ pi be, rikí Yẹ́sụ̃ ã tã ndrĩí lẽzú ĩri rụzú, ĩ ꞌdịkí rí ĩri drãá ꞌdĩísĩ rá. 2 Kộpi rikí ꞌyoó kínĩ, “Lẽ ꞌbâ rụkí Yẹ́sụ̃ ri ụ́ꞌdụ́ ụ̃mụ̃ nyazú rĩ gé ku, ãꞌdiãtãsĩyã ꞌbá rĩ pi ímụ́ íngá ꞌbá drị̃gé gí.”
Ũkú ãzi dã ũdu Yẹ́sụ̃ drị̃gé
(Mãtáyo 26:6-13; Yũwánĩ 12:1-8)
3 Yẹ́sụ̃ kã rií adrií Bẽtẽníyã gá ꞌdãá, ri adrií Sị̃mọ́nã ọ́tụ́ ũfú ní nyaá rĩ vé ãngá. Yẹ́sụ̃ kã úrí ínyá nyangárá gá, ũkú ãzi ní ímụ́zú ũdu ngụ̃ụ́pi ndrị̃ndrị̃ ni be drị́gé mãlãngĩ agá, ũdu rĩ ãjẽ be ãmbúgú. Ũkú rĩ ní mãlãngĩ rĩ ẽ tị zị̃zú, ĩri ní ũdu rĩ dãzú Yẹ́sụ̃ drị̃gé.
4 Tã ꞌdĩri sẽ ꞌbá ụrụkọ ụ̃mụ̃ rĩ gé ꞌdãlé rĩ pi ẽ ẹ́sị́ ve rá, kộpi ní rizú unuzú ĩ ãsámvú gé sĩ kínĩ, “Ngá ũkú rĩ ní rizú ũdu rĩ izazú ꞌdíni rĩ ãꞌdi?” 5 Kộpi íngákí ũkú rĩ drị̃gé mgbárãsĩ. Kộpi kínĩ, “Ũkú rĩ té ũdu rĩ ụzị mũfẽngã fífí ẹ̃njị̃ị́pi ẹ̃njị̃ẹ̃njị̃ mụ̃dụ̃rụ̃lụ̃ na, ĩri té mũfẽngã ni awa ꞌbá ngá ãkó rĩ pi ní.”
6 Yẹ́sụ̃ ní újázú kộpi ní kĩnĩ, “Lẽ ĩmi kukí ũkú rĩ, ngá ĩmi ní rizú ũkú rĩ ẽ drị̃ izazú ꞌdíni rĩ ãꞌdi? Tã ũkú rĩ ní ꞌoó má ní ꞌdĩri, ĩri tã múké, 7 ãꞌdiãtãsĩyã ụ́ꞌdụ́ céré ĩmi ri adri ꞌbá ngá ãkó rĩ pi be trụ́, ĩmi lẽkí dõ kộpi ẽ ĩzã koó, ĩmi ícó ko rá. ꞌBo má ícó áwí adrií ĩmi be nõgó rõ ku. 8 Ũkú ꞌdĩri ꞌo ngá ꞌí ní lẽé ꞌoó má ní rĩ gí. Má ní drĩ adrizú ídri rú rĩ gé, ũkú rĩ dã ũdu mâ rụ́ꞌbá trịzú ãní, má kãdõ ímụ́ drãá, ị́sụ́ trị mâ rụ́ꞌbá ũdu rĩ sĩ ị́nọ́gọ́sị́ gí. 9 Ádarú á lẽ ꞌyoó ĩmi ní ꞌdíni, ꞌbá rĩ pi kádõ rií ụ́ꞌdụ́kọ́ múké rĩ ũlũú mụzú vũ drị̃gé sĩ, kộpi tã ũkú rĩ ní ꞌoó rĩ ígá, kộpi ũlũ mụzú ꞌbá rĩ pi ní.”
Yụ́dã ꞌbe Yẹ́sụ̃ ã ũli
(Mãtáyo 26:14-16; Lúkã 22:3-6)
10 Kúru Yụ́dã Ĩsĩkãrĩyótã Yẹ́sụ̃ vé ꞌbá áyúãyũ mụdrị́ drị̃ ni ị̃rị̃ rĩ pi vé ãzi ní ꞌdezú mụzú atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi vúgá ꞌdãá, ꞌî ꞌbe rí Yẹ́sụ̃ ã ũli, kộpi ã rụkí rí ĩri. 11 Atala atala rĩ pi drị̃gé ꞌdĩꞌbée kâ tã ꞌdĩri yịị́, kộpi adrikí ãní ãyĩkõ sĩ, kộpi ꞌyokí ĩ tị sĩ kínĩ, ĩ Yụ́dã ní mũfẽngã sẽ rá. Kúru Yụ́dã ní lẹ́tị ndãzú Yẹ́sụ̃ ã ũli ꞌbezú ãní.
Ínyá ụ̃dụ̃ Yẹ́sụ̃ ní nyaá rĩ
(Mãtáyo 26:17-25; Lúkã 22:7-14, 21-23; Yũwánĩ 13:21-30)
12 Ụ́ꞌdụ́ ĩ ní íꞌdózú Ụ̃mụ̃ ĩ ní Pánga ni ꞌBãá Údrá ku rĩ nyazú rĩ gé, Yãhụ́dị̃ rĩ pi céré ãlu ãlu kãbĩlõ mvᇠ14:12 Kãbĩlõ mvá: Múngú sẽ tãị́mbị́ Mósẽ ní kĩnĩ, ꞌbá rĩ pi ã zãkí kãbĩlõ Múngú ní rọ̃bọ̃ŋọ̃ rú, ã trũkí rí kộpi ĩvé ũnjĩkãnyã agásĩ rá. Sẽ ĩ ní Yẹ́sụ̃ ri zịzú Kãbĩlõ Mvá Múngú vé ni ãní, ãꞌdiãtãsĩyã Múngú ĩpẽ ĩri ímụ́ drãá ꞌbávé ũnjĩkãnyã ũjĩí. ꞌÍ lã Wụ̃ngárá 12:17-28; Lúkã 22:7; Yũwánĩ 1:29-35; 1 Kõrínítõ 5:7; 1 Pétẽró 1:19. íꞌdụ́ lị rọ̃bọ̃ŋọ̃ rú Ụ́ꞌdụ́ Múngú ní Ẹlịzú Jó rĩ pi tị gé sĩ rĩ gé, Yẹ́sụ̃ vé ꞌbá ĩri ã pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi ní ĩri zịzú kínĩ, “Mí lẽ ꞌbâ mụkí ínyá mí ní lẽé nyaá Ụ́ꞌdụ́ Múngú ní Ẹlịzú Jó rĩ pi tị gé sĩ rĩ vé rĩ áꞌdí íngũgá?”
13 Kúru Yẹ́sụ̃ ní ívé ꞌbá ꞌî pámvú ũbĩꞌbá ị̃rị̃ ni pi pẽzú, ĩri ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “Ĩmi mụkí kụ̃rụ́ Yẹ̃rụ́sãlémã vé rĩ agá ꞌdãá, ĩmi ca mụ ágó ãzi ị́sụ́ ꞌdãlé, ĩri ri ũdrí ꞌdụ mụzú yịị́ be agá. Ĩmi ꞌdekí mụụ́ vú ni gé sĩ. 14 Jó ꞌdị́pa rĩ kãdõ fií jó agá ꞌdãá, ĩmi lũkí ĩri ní kínĩ, ‘Ímbápi kĩnĩ, “ꞌBâ ụ̃mụ̃ Ụ́ꞌdụ́ Múngú ní Ẹlịzú Jó rĩ pi tị gé sĩ rĩ nya mávé ꞌbá mâ pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi be íngũgá?” ’ 15 Jó ꞌdị́pa ri ĩmi jị tụ mụzú jó ꞌa be ãmbúgú ụrụgégé, ĩ ní ngá ụ̃mụ̃ vé rĩ útú ũꞌbãá kuú ꞌa ni gé ị́nọ́gọ́sị́ gí rĩ agá ꞌdãá, ĩri ĩmi ní jó rĩ iꞌda. Kúru ĩmi áꞌdíkí ínyá rĩ, ĩmi ũꞌbãkí jó rĩ agá ꞌdãá.”
16 Kúru ꞌbá Yẹ́sụ̃ ã pámvú ũbĩꞌbá ị̃rị̃ ꞌdĩꞌbée ní ngazú ꞌdezú mụzú kụ̃rụ́ rĩ agá ꞌdãá, kộpi cakí tã rĩ ị́sụ́, sụ̃ nyo Yẹ́sụ̃ ní ꞌyoó rĩ tị́nị. Kộpi ní ínyá ĩ ní lẽé mụụ́ nyaá ụ̃mụ̃ Ụ́ꞌdụ́ Múngú ní Ẹlịzú Jó rĩ pi tị gé sĩ rĩ vé rĩ áꞌdízú, kộpi ní ũꞌbãzú jó rĩ agá ꞌdãá.
17 Kã mụụ́ adrií ũndré sĩ, Yẹ́sụ̃ pi ní ícázú ívé ꞌbá áyúãyũ mụdrị́ drị̃ ni ị̃rị̃ rĩ pi be. 18 Yẹ́sụ̃ pi kâ úrí ínyá rĩ nyangárá gá ívé ꞌbá áyúãyũ rĩ pi be, ĩri ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “Ádarú ĩmi ãsámvú gé ꞌdĩgé, ꞌbá ꞌbá ní rií ngá nyaá ĩri be trụ́ rĩ ímụ́ mâ ũli ꞌbe nĩ.”
19 Tã Yẹ́sụ̃ ní ꞌyoó ꞌdĩri sẽ ꞌbá Yẹ́sụ̃ ã pámvú ũbĩꞌbá ꞌdĩꞌbée ní ĩzãngã ambamba, ꞌbá ãlu ãlu ꞌde rí Yẹ́sụ̃ ri zịị́, “ꞌBá rĩ adri nyo ma ꞌi ku?”
20 Yẹ́sụ̃ ní újázú kộpi ní kĩnĩ, “Ĩmi ꞌbá mụdrị́ drị̃ ni ị̃rị̃ ꞌdĩꞌbée, ĩmi ãsámvú gé ꞌdĩgé, ꞌbá ínyá dũúpi má be trụ́ sákãnĩ nõri agá rĩ, ꞌbá rĩ adriípi ꞌdĩ.” 21 Ma ꞌBá Mvá ꞌi, ĩ ímụ́ ma ꞌdị drã rá, sụ̃ ĩ ní sĩí Búkũ Múngú vé rĩ agá rĩ tị́nị. ꞌBo ĩzãngã rĩ ímụ́ adri ꞌbá mâ ũli ꞌbeépi rĩ vé ni! Ọ́tụ́ ã tịkí dõ ágó ꞌdĩri kuyé, ĩri té adri múké.
Ínyá Úpí vé uletere rĩ vé nyangárá
(Mãtáyo 26:26-30; Lúkã 22:14-23; 1 Kõrínítõ 11:23-25)
22 Yẹ́sụ̃ pi kâ úrí ívé ꞌbá ꞌî pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi be ngá nyangárá gá, ĩri ní pánga íꞌdụ́zú, ĩri ní õwõꞌdĩfô sẽzú Múngú ní, ĩri ní ꞌa ni ãndĩzú, ĩri ní sẽzú ívé ꞌbá ꞌî pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi ní, ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ, “Ĩmi ẹ́ꞌyị́kí nyaá, ꞌdĩri rụ́ꞌbá mávé rĩ.”
23 Ĩri ní kpá kópõ vị́nyọ̃ be agá rĩ íꞌdụ́zú, ĩri ní õwõꞌdĩfô sẽzú Múngú ní, ĩri ní sẽzú kộpi ní, kộpi ní céré ẹ́ꞌyị́zú mvụzú.
24 Kúru ĩri ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “ꞌDĩri mávé ãrí dãápi, má ní ũndĩ rụzú ꞌbá kárákará pi ã tã sĩ rĩ.§ 14:24 ꞌDĩri mávé ãrí má ní ũndĩ rụzú ꞌbá kárákará pi be rĩ: Ãrí ꞌdĩri ꞌbá rĩ pi vé ũnjĩkãnyã ũjĩ, ĩri sẽ kộpivé ũndĩ Múngú be rĩ adri múké. ꞌBá Ĩsẽrélẽ vé rĩ pi rikí tị́, ãzini ndrị̃ị́ zãá Múngú ní rọ̃bọ̃ŋọ̃ rú, ã ũjĩ rí ĩvé ũnjĩkãnyã, ĩ adrikí rí ule. Rọ̃bọ̃ŋọ̃ ĩ ní zãá ꞌdĩri iꞌda Yẹ́sụ̃ vé drãngárá pẹtị alambaku sị́gé sụ̃ Kãbĩlõ Mvá Múngú vé rĩ tị́nị rĩ. Ãrí Yẹ́sụ̃ vé dãápi rọ̃bọ̃ŋọ̃ rú ꞌdĩri, ĩri ꞌbá céré ĩri ẹ̃ꞌyị̃ꞌbá gí rĩ pi trũ ĩvé ũnjĩkãnyã agásĩ. ꞌÍ lã Wụ̃ngárá 24:8; Lẹ̃vị̃tị́kã 16:11-19; Mãtáyo 26:28; Ẽbérẽ 9:15-22. 25 Ádarú ã lẽ ꞌyoó ĩmi ní ꞌdíni, íꞌdózú ãndrũ mụzú drị̃drị̃, á gõ vị́nyọ̃ mvụụ́ dị̃ị́ ku, ma mụ vị́nyọ̃ úꞌdí mvụ mãlũngã Múngú vé rĩ gé.”
26 Kúru kộpi ní úngó ngozú, kộpi ní ꞌdezú mụzú ánga ĩ ní zịị́ Írã Õlívẽ vé rĩ drị̃gé ꞌdãá.
Yẹ́sụ̃ kínĩ, Pétẽró ri ímụ́ ꞌi gã rá
(Mãtáyo 26:31-35; Lúkã 22:31-34; Yũwánĩ 13:36-38)
27 Kộpi ní rií mụngárá gá lẹ́tị gé ꞌdĩgé, Yẹ́sụ̃ ní ꞌyozú ívé ꞌbá ꞌî pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi ní kĩnĩ, “Ĩmi céré ímụ́ ápá mâ rụ́ꞌbá gá sĩ rá, ãꞌdiãtãsĩyã sĩkí Búkũ Múngú vé rĩ agá kínĩ,
“ ‘Ma ímụ́ ꞌbá kãbĩlõ úcépi rĩ ꞌdị drã rá,
kãbĩlõ rĩ pi ímụ́ ayi kpélékpélé.’ 14:27 Zãkãríyã 13:7
28 ꞌBo má kãdõ íngá gõó ídri rú, ma ꞌde mụzú ĩmî drị̃lé gá sĩ drị̃drị̃ ãngũ Gãlĩláyã vé rĩ gé ꞌdãlé, ꞌbâ mụ ꞌbâ ị́sụ́ ĩmi be ꞌdãlé.”
29 Pétẽró ní ꞌyozú ĩri ní kĩnĩ, “ꞌBá rĩ pi dõ céré ápá mî rụ́ꞌbá gá sĩ rá drãáãsĩyã, má ícó ápá ku.”
30 Yẹ́sụ̃ ní újázú ĩri ní kĩnĩ, “Pétẽró, ị́nị́ŋá ãndrũ nõri sĩ, mi ímụ́ ma gã ca vú na, vụ́drị̃ ni gé, lõgúlõgú ri ímụ́ cẽré ꞌbe vú ị̃rị̃.”
31 Pétẽró gõ rií tã rĩ sií dị̃ị́ dị̃ị́ kĩnĩ, “Má ícó ãluŋáni ꞌyoó á gã mi sĩ ꞌdíni ku, ꞌbâ ũdrã mí be trụ́.” ꞌBá Yẹ́sụ̃ ã pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi céré ngakí ꞌyoó, sụ̃ Pétẽró ní ꞌyoó ꞌdĩri tị́nị.
Yẹ́sụ̃ zị Múngú ri Gẽtẽsẽmánĩ gé ꞌdãlé
(Mãtáyo 26:36-46; Lúkã 22:39-46)
32 Yẹ́sụ̃ pi ní ꞌdezú mụzú ívé ꞌbá ꞌî pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi be ãngũ ĩ ní zịị́ Gẽtẽsẽmánĩ rĩ gé ꞌdãlé, ĩri ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “Ĩmi úríkí ꞌdĩgé, ma drĩ mụ Múngú ri zị.” 33 Yẹ́sụ̃ jị Pétẽró pi Yõkóbũ be, Yũwánĩ sĩ mụzú ꞌí vúgá sĩ ĩndĩ. Ĩzãngã ŋõ ẹ́sị́ ni ambamba. 34 Ĩri ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “Ĩzãngã fi má ẹ́sị́ agá nõlé, lẽ ma ꞌdịị́ drãá. Ĩmi adrikí ꞌdĩgé, ꞌbo ĩmi adrikí mị be mgbọ, ã kokí ụ́ꞌdụ́ ku.”
35 Yẹ́sụ̃ gõ ꞌi útrú drị̃drị̃ mãdã, ĩri ní kũmũcí ũtị̃zú, ĩri ní Múngú ri zịzú kĩnĩ, “Ícó dõ rá, lẽ tã ũkpó ũkpó ꞌdíni ꞌdĩri ã nga ꞌi mâ rụ́ꞌbá gá ku.” 36 Ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ, “Ábã,* 14:36 Ábã: Ábã vé ífífí, Ãrãmáyĩkĩ tị sĩ, ẹ́tẹ́pị. má Ẹ́tẹ́pị, tã ãzi mi ndẽépi ni ꞌdãáyo. Ícó dõ rá, ꞌí ꞌdụ kópõ ĩzãngã vé ꞌdĩri mâ rụ́ꞌbá gá sĩ rá. ꞌÍ ꞌo tã mî ẹ́sị́ ní lẽé rĩ, adri ꞌyozú kínĩ tã mâ ẹ́sị́ ní lẽé rĩ ku.”
37 Yẹ́sụ̃ ní ꞌi újázú gõzú ívé ꞌbá ꞌî pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi vúgá ꞌdãá, ị́sụ́ kộpi ri ụ́ꞌdụ́ ko. Ĩri ní ꞌyozú Sị̃mọ́nã Pétẽró ní kĩnĩ, “Ĩmi ri ụ́ꞌdụ́ ko? Ĩmi ícókí nyo adrií mị be mgbọ sâ be ãlu ku? 38 Lẽ ĩmi adrikí mị be mgbọ, ĩmi zịkí Múngú ri, tã ũkpó ũkpó ni ẽ ímụ́ rí ĩmi ụ̃ꞌbị̃ị́ ku. Ẹ́sị́ ĩmivé rĩ lẽ kõdô tã ꞌoó pịrị, ꞌbo ĩmî rụ́ꞌbá ní adrií ũkpõ ãkó rĩ sĩ, ĩmi ícókí tã pịrị ꞌoó ku.”
39 Yẹ́sụ̃ gõ kpá ꞌdeé mụụ́ Múngú ri zịị́ dị̃ị́, sụ̃ ꞌí ní té zịị́ drị̃drị̃ rĩ tị́nị. 40 Yẹ́sụ̃ kã ꞌi újá gõó vúlé ívé ꞌbá ꞌî pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi vúgá ꞌdãá dị̃ị́, ị́sụ́ kộpi ri ụ́ꞌdụ́ ko, ãꞌdiãtãsĩyã ụ́ꞌdụ́ rĩ drĩ kộpi mị gé ꞌdãá ũgõgõ, sẽ kộpi ndãkí átángá ĩ ní lẽé átá rĩ tí.
41 Yẹ́sụ̃ kã ꞌi újá caá kộpi vúgá ꞌdãá vú na ni gé, ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ, “Ĩmi drĩ ri ụ́ꞌdụ́ rĩ koko, ãzini ĩmi drĩ ri uvuvu? Ĩmi kokí ụ́ꞌdụ́ rĩ ẹ̃sị́rị́! Sâ ĩ ní ꞌBá Mvá ri rụzú sẽzú ꞌbá ũnjí rĩ pi drị́gé rĩ ícó gí. 42 Ĩmi íngákí ụrụ! ꞌBá ꞌdekí mụụ́! ꞌBá mâ ũli ꞌbeépi rĩ ícá gí.”
Yẹ́sụ̃ vé rụngárá
(Mãtáyo 26:47-56; Lúkã 22:47-53; Yũwánĩ 18:3-12)
43 Yẹ́sụ̃ kã drĩ átángá rĩ átá dẹẹ́ ꞌí tị gé sĩ kuyé, koro Yụ́dã Yẹ́sụ̃ ã ũli ꞌbeépi rĩ ní ícázú, Yụ́dã ri ꞌbá Yẹ́sụ̃ ã pámvú ũbĩꞌbá mụdrị́ drị̃ ni ị̃rị̃ rĩ pi vé ãzi. ꞌBá kárákará ímụ́kí Yụ́dã pi be trụ́, kộpi íꞌdụ́kí ị́lị́ ãco ãco ni pi, ãzini túré pi be ímụ́zú ĩ drị́gé sĩ ĩndĩ. Atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi, ꞌbá tãị́mbị́ Mósẽ vé rĩ ímbáꞌbá rĩ pi, ãzini ꞌbá ambugu rĩ pi be, ĩpẽkí kộpi ímụ́zú nĩ.
44 Yụ́dã lũ ãngáráwá rĩ pi ní drị̃drị̃ kĩnĩ, “Ágó má ní mụụ́ uꞌdeé ẹzịị́ bẹ̃drị̃ sĩ rĩ, ꞌbá rĩ ĩri adriípi ꞌdĩ. Ĩmi rụkí ĩri, ĩmi jịkí ĩri mụzú, ĩmi ũtẽkí ĩri mụzú ũtẽtẽ.” 45 Kộpi kâ caá, koro Yụ́dã ní ꞌdezú mụzú Yẹ́sụ̃ vúgá ꞌdãá, ĩri ní ꞌyozú Yẹ́sụ̃ ní kĩnĩ, “Ímbápi!” Ĩri ní kúru Yẹ́sụ̃ ri uꞌdezú ẹzịzú bẹ̃drị̃ sĩ. 46 Kúru ãgõ ímụ́ꞌbá Yụ́dã pi be ꞌdĩꞌbée ní Yẹ́sụ̃ ri rụzú. 47 Ãgõ pá tuꞌbá Yẹ́sụ̃ ã gãrã gá ꞌdĩꞌbée vé ãlu† 14:47 Ãgõ ꞌdĩꞌbée vé ãlu: ꞌBá ꞌdĩri Pétẽró ꞌi. ꞌÍ lã Yũwánĩ 18:10-11. ní ívé ị́lị́ ãco rĩ ínjézú kẽréwũ rĩ agásĩ, ĩri ní átálágú ãmbúgú rĩ vé ãtíꞌbá ẽ bị́ gazú mvọ́rụ́ ꞌdezú vũgá ꞌdãá.
48 Yẹ́sụ̃ ní ꞌyozú ꞌbá ꞌi rụꞌbá rĩ pi ní kĩnĩ, “Ngá ĩmi ní ímụ́zú ị́lị́ ãco ãco ni pi be, ãzini túré pi be drị́gé, ma rụzú sụ̃ ꞌbá tã ũnjí ꞌoópi rĩ tị́nị rĩ ãꞌdi? 49 Ụ́ꞌdụ́ céré ꞌbá rikí adrií ĩmi be trụ́, á ri ĩmi ímbá Jó Múngú vé rĩ ã bóró gá ꞌdãá, ĩmi rụkí ma kuyé. ꞌBo tã ꞌi ngaápi mâ rụ́ꞌbá gá ãndrũ nõri, ã sẽ rí tã ĩ ní sĩí kú Búkũ Múngú vé rĩ agá rĩ, ã nga rí ꞌi fũú tị́nị gé bẽnĩ.” 50 Kúru Yẹ́sụ̃ vé ꞌbá ĩri ã pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi ngakí ápá céré, kukí Yẹ́sụ̃ ri kú ọ́ꞌdụ́kụ́lẹgúsĩ.
51 Kẹ̃rị́mvá ãzi ri ꞌdeé mụzú Yẹ́sụ̃ ã vụ́drị̃ gé sĩ, ndrã bõngó ꞌî rụ́ꞌbá gá. ꞌBá rĩ pi kâ lẽé ĩri rụụ́, 52 kẹ̃rị́mvá rĩ ánjó ꞌi kộpi drị́gé sĩ, ku ívé bõngó kuú kộpi drị́gé, ápá mụzú rụ́ꞌbá be ule.
Yẹ́sụ̃ tu pá Yãhụ́dị̃ ambugu tã lịꞌbá rĩ pi ẹndrẹtị gé
(Mãtáyo 26:57-68; Lúkã 22:54-55, 63-71; Yũwánĩ 18:13-14, 19-24)
53 ꞌBá Yẹ́sụ̃ ri rụꞌbá rĩ pi ní Yẹ́sụ̃ ri jịzú mụzú átálágú ãmbúgú rĩ vé ãngá. Atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi, ꞌbá drị̃koma rú rĩ pi, ꞌbá tãị́mbị́ Mósẽ vé rĩ ímbáꞌbá rĩ pi be, úmúkí ĩ céré vũrã ãlu gé. 54 Pétẽró ri ꞌdeé mụzú Yẹ́sụ̃ ã vụ́drị̃ gé sĩ, se ꞌi gõó vúlé rú ãsámvú sĩ. Kã caá átálágú ãmbúgú rĩ vé bóró gá ꞌdãá, mụ úrí ꞌbá ãngũ ũtẽꞌbá rĩ pi be trụ́, rií ãcí yuú.
55 Atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi, ꞌbá tã lịꞌbá rĩ pi‡ 14:55 ꞌBá tã lịꞌbá rĩ pi: Átálágú ãmbúgú rĩ, atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi, drị̃koma rĩ pi, kộpi ri ĩ úmú tã Yãhụ́dị̃ rĩ pi vé rĩ lị. be céré, rikí lẹ́tị ndãá lẽzú tã ũnjí ị́sụ́zú Yẹ́sụ̃ ã rụ́ꞌbá gá, ĩ ꞌdịkí rí ĩri drãá ãní, ꞌbo kộpi ị́sụ́kí tã ũnjí rụ́ꞌbá ni gé kuyé. 56 ꞌBá kárákará ꞌdekí rií ũnjõ ụ́lị́ Yẹ́sụ̃ drị̃gé, ꞌbo átángá kộpivé rĩ, úmú ꞌi trụ́ kuyé.
57 Kúru ꞌbá ụrụkọꞌbée ní ngazú pá tuzú ụrụ sĩ, ũnjõ úlị́zú Yẹ́sụ̃ drị̃gé, kộpi kínĩ, 58 “ꞌBá yịkí rá, Yẹ́sụ̃ ri ꞌyoó kĩnĩ, ‘Ma Jó Múngú vé ꞌbá áda ní sịị́ rĩ ũŋõ kpélékpélé, ma gõ ãzi ni sị ụ́ꞌdụ́ na agá, ꞌbá áda sị nĩ ku.’ ” 59 ꞌBo átángá kộpi ní átá rĩ úmú ꞌi trụ́ kuyé.
60 Átálágú ãmbúgú rĩ ní íngázú pá tuzú ụrụ sĩ ꞌbá tã lịꞌbá ꞌdĩꞌbée ãsámvú gé, ĩri ní Yẹ́sụ̃ ri zịzú kĩnĩ, “Tã ãgõ ꞌdĩꞌbée ní rií ũmbĩí mí drị̃gé kárákará ꞌdĩꞌbée, ꞌí ꞌyo átángá mí tị gé sĩ ku ãsĩ?” 61 ꞌBo Yẹ́sụ̃ újí kíri, zị̃ ꞌî tị átángá ꞌyozú ãluŋáni kuyé.
Átálágú ãmbúgú rĩ ní gõzú ĩri zịzú dị̃ị́ kĩnĩ, “Mi Kúrísítõ, Múngú ĩ ní íngúngũ rĩ vé Mvá?”
62 Yẹ́sụ̃ ní újázú ĩri ní kĩnĩ, “ꞌBá rĩ ma ꞌi, ma ꞌBá Mvá ꞌi, úmvúlésĩ ĩmi ímụ́ ma ndre, ma úrí Múngú Ũkpõ ꞌDị́pa vé drị́ ẹ̃ndẹ́pị gé, ma ĩgõ ímụ́ ꞌbụ̃ gé ꞌdãásĩ vũgá nõó ị́rị́bị́tị agásĩ.”
63 Átálágú ãmbúgú rĩ ní ívé bõngó ãsĩzú,§ 14:63 Bõngó ãsĩzú: Átálágú ãmbúgú rĩ ãsĩ ívé bõngó lũzú kínĩ, ẹ́sị́ ni ve tã Yẹ́sụ̃ ní ꞌyoó ꞌi úrí Múngú vé drị́ ẹ̃ndẹ́pị gé rĩ vé tã sĩ. ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ, “Ngá ꞌbá ní ãdúꞌbá ụrụkọ lẽzú dị̃ị́ rĩ ãꞌdi? 64 Ĩmi yịkí ĩmî bị́ sĩ rá, ị̃njị̃ Múngú ri ku. Ĩmi ụ̃sụ̃kí tã ꞌdĩri drị̃gé ngóni?”
Kộpi ngakí ãꞌyĩí céré kínĩ, ã ꞌdịkí ĩri drãá rá. 65 ꞌBá rĩ pi ã ụrụkọꞌbée íꞌdókí rií tụ̃sụ́ úwé Yẹ́sụ̃ ã rụ́ꞌbá gá, kộpi úmbékí mị ni bõngó sĩ cí, kộpi íꞌdókí rií ĩri udịị́, kộpi ní ꞌyozú ĩri ní kínĩ, “ꞌÍ lũ ꞌbá ní, ꞌbá mi udịꞌbá rĩ pi ãꞌdi pi?” ꞌBá ãngũ ũtẽꞌbá rĩ pi ní Yẹ́sụ̃ ri jịzú mụzú ꞌdĩísĩ rá, kộpi ní rizú ĩri ũgbãzú mụzú.
Pétẽró gã Yẹ́sụ̃ ri sĩ
(Mãtáyo 26:69-75; Lúkã 22:56-62; Yũwánĩ 18:15-18, 25-27)
66 Pétẽró kã rií adrií jó tã lịzú rĩ vé bóró gá ꞌdãá, átálágú ãmbúgú rĩ vé ãtíꞌbá ũkúŋá rú rĩ ní ímụ́zú. 67 Ĩri ní Pétẽró ri ndrezú, ĩri ri ãcí yu. Ãtíꞌbá ũkúŋá rú rĩ ndre Pétẽró ri gõgõ.
Ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ, “ꞌBá rĩ ãzi mi ꞌi, ĩmi rikí ándúrú adrií Yẹ́sụ̃ Nãzẽrétãgú rĩ be trụ́.”
68 Pétẽró gã, kĩnĩ, “ꞌBá rĩ adri ma ꞌi ku! Tã mí ní átá ꞌdĩri fi má drị̃gé ãluŋáni kuyé.” Pétẽró ní ꞌdezú mụzú kání rĩ vé kẹ̃ẹ́tịlé gá ꞌdãá, lõgúlõgú ní cẽré ꞌbezú.
69 Ãtíꞌbá ũkúŋá rú rĩ kã ndreé Pétẽró tu pá kuú ꞌdãá, ĩri ní ꞌyozú ꞌbá pá tuꞌbá ꞌí gãrã gá rĩ pi ní kĩnĩ, “Ágó ꞌdĩri, ĩri ꞌbá Yẹ́sụ̃ ã pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi vé ãzi!” 70 Pétẽró gã kĩnĩ, “ꞌBá rĩ adri ma ꞌi ku!”
Vụ́drị̃ ni kã vụ̃ụ́ mãdã, ꞌbá pá tuꞌbá Pétẽró gãrã gá rĩ pi ní ꞌyozú Pétẽró ní kínĩ, “Ádarú mi ꞌbá Yẹ́sụ̃ ã pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi vé ãzi! Mi Gãlĩláyãgú!”
71 Pétẽró ní ꞌi trizú, ĩri ní ũyõ sõzú kĩnĩ, “Múngú ẹndrẹtị gé, á nị̃ mâ ágó ĩmi ní rií tã ni ꞌyoó ꞌdĩri kuyé.”
72 Koro lõgúlõgú ní gõzú cẽré vú ị̃rị̃ ni ꞌbezú. Pétẽró ní tã Yẹ́sụ̃ ní ándúrú ꞌyoó ꞌí ní kínĩ, “Mi ímụ́ ma gã ca vú na, vụ́drị̃ ni gé, lõgúlõgú ri ímụ́ cẽré ꞌbe ca vú ị̃rị̃” ꞌdãri ígázú. Pétẽró íꞌdó rií ngoóngo.
*14:1 14:1 Ụ́ꞌdụ́ Múngú ní Ẹlịzú Jó rĩ pi tị gé sĩ rĩ: Yãhụ́dị̃ rĩ pi ri ụ́ꞌdụ́ Múngú ní ọ́tụ́ ẹlịzú Ĩsẽrélẽ rĩ pi vé jó rĩ pi tị gé sĩ Ẽjẽpétõ gá ꞌdãá rĩ vé tã ígá. Ọ́tụ́ kộpi ẹ́ꞌbị́pị́ị ũbẽkí kãbĩlõ ã ãrí ĩvé kẹ̃ẹ́tị ẽ ẹ̃rị̃fe gá sĩ, sẽ Múngú úꞌdị́ kộpi kuyé. Múngú úꞌdị́ ꞌbá Ẽjẽpétõ vé kãbĩlõ ãrí ũbẽꞌbá ĩvé kẹ̃ẹ́tị ẽ ẹ̃rị̃fe gá sĩ kuyé rĩ pi vé anji ãgõ kãyú rĩ pi ũdrãá ꞌbá ãlu ãlu vé ꞌbẹ̃tị́ ãsámvú gé sĩ rá. ꞌÍ lã Wụ̃ngárá 12:17-28; Mãtáyo 26:2; Mãrákõ 14:1; Lúkã 2:41; Yũwánĩ 2:13; Ẹ̃zị́ 12:4; 1 Kõrínítõ 5:7; Ẽbérẽ 11:28.
†14:1 14:1 Ụ̃mụ̃ ĩ ní Pánga ni ꞌBãá Údrá ku rĩ nyazú rĩ: Yãhụ́dị̃ rĩ pi ri ụ̃mụ̃ ꞌdĩri nya ca ụ́ꞌdụ́ ẹ́zị̂rị̃, kộpi ri ụ́ꞌdụ́ Múngú ní ĩ pazú adringárá tụ́gẹ̃rị̃ rú ꞌbá Ẽjẽpétõ vé rĩ pi drị́gé sĩ rĩ vé tã ígá ãní. Ụ̃mụ̃ ꞌdĩri ĩ íꞌdó nya Ụ́ꞌdụ́ Múngú ní Ẹlịzú Jó rĩ pi tị gé sĩ rĩ gé. ꞌÍ lã Wụ̃ngárá 12:17-20.
‡14:12 14:12 Kãbĩlõ mvá: Múngú sẽ tãị́mbị́ Mósẽ ní kĩnĩ, ꞌbá rĩ pi ã zãkí kãbĩlõ Múngú ní rọ̃bọ̃ŋọ̃ rú, ã trũkí rí kộpi ĩvé ũnjĩkãnyã agásĩ rá. Sẽ ĩ ní Yẹ́sụ̃ ri zịzú Kãbĩlõ Mvá Múngú vé ni ãní, ãꞌdiãtãsĩyã Múngú ĩpẽ ĩri ímụ́ drãá ꞌbávé ũnjĩkãnyã ũjĩí. ꞌÍ lã Wụ̃ngárá 12:17-28; Lúkã 22:7; Yũwánĩ 1:29-35; 1 Kõrínítõ 5:7; 1 Pétẽró 1:19.
§14:24 14:24 ꞌDĩri mávé ãrí má ní ũndĩ rụzú ꞌbá kárákará pi be rĩ: Ãrí ꞌdĩri ꞌbá rĩ pi vé ũnjĩkãnyã ũjĩ, ĩri sẽ kộpivé ũndĩ Múngú be rĩ adri múké. ꞌBá Ĩsẽrélẽ vé rĩ pi rikí tị́, ãzini ndrị̃ị́ zãá Múngú ní rọ̃bọ̃ŋọ̃ rú, ã ũjĩ rí ĩvé ũnjĩkãnyã, ĩ adrikí rí ule. Rọ̃bọ̃ŋọ̃ ĩ ní zãá ꞌdĩri iꞌda Yẹ́sụ̃ vé drãngárá pẹtị alambaku sị́gé sụ̃ Kãbĩlõ Mvá Múngú vé rĩ tị́nị rĩ. Ãrí Yẹ́sụ̃ vé dãápi rọ̃bọ̃ŋọ̃ rú ꞌdĩri, ĩri ꞌbá céré ĩri ẹ̃ꞌyị̃ꞌbá gí rĩ pi trũ ĩvé ũnjĩkãnyã agásĩ. ꞌÍ lã Wụ̃ngárá 24:8; Lẹ̃vị̃tị́kã 16:11-19; Mãtáyo 26:28; Ẽbérẽ 9:15-22.
14:27 14:27 Zãkãríyã 13:7
*14:36 14:36 Ábã: Ábã vé ífífí, Ãrãmáyĩkĩ tị sĩ, ẹ́tẹ́pị.
†14:47 14:47 Ãgõ ꞌdĩꞌbée vé ãlu: ꞌBá ꞌdĩri Pétẽró ꞌi. ꞌÍ lã Yũwánĩ 18:10-11.
‡14:55 14:55 ꞌBá tã lịꞌbá rĩ pi: Átálágú ãmbúgú rĩ, atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi, drị̃koma rĩ pi, kộpi ri ĩ úmú tã Yãhụ́dị̃ rĩ pi vé rĩ lị.
§14:63 14:63 Bõngó ãsĩzú: Átálágú ãmbúgú rĩ ãsĩ ívé bõngó lũzú kínĩ, ẹ́sị́ ni ve tã Yẹ́sụ̃ ní ꞌyoó ꞌi úrí Múngú vé drị́ ẹ̃ndẹ́pị gé rĩ vé tã sĩ.