1 Yõkóbũ yị kínĩ, Lãbánã vé anji rĩ pi ri ꞌyo kínĩ, “Yõkóbũ ꞌdụ ꞌbá ẹ́tẹ́pị vé ãꞌbú ãrẽvú céré gí. Ị́sụ́ ãꞌbú ꞌdĩri ꞌbá ẹ́tẹ́pị vúgá.” 2 Yõkóbũ ndre kpá nóni Lãbánã adri ꞌí be ãyĩkõ sĩ sụ̃ ándúrú rĩ tị́nị ku.

3 Kúru Úpí Múngú ní ꞌyozú Yõkóbũ ní kĩnĩ, “ꞌÍ mvi gõó vúlé mí ẹ́ꞌbị́pị pi vé ãngũ gé, mívé máríté rĩ pi ãsámvú gé, ma adri mí be trụ́.”

4 Kúru Yõkóbũ ní ụ́ꞌdụ́kọ́ pẽzú Rãélẽ pi ní Léyã be, kộpi ẽ ímụ́kí ꞌi ị́sụ́ vũrã ívé ãnyãpá rĩ pi ní ányázú rĩ gé. 5 Yõkóbũ ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “Á ndre ĩmi ẹ́tẹ́pị vé adringárá má be rĩ adri sụ̃ drị̃drị̃ rĩ tị́nị kuyé, ꞌbo Múngú má ẹ́tẹ́pị vé rĩ má be trụ́. 6 Ĩmi nị̃kí rá, á nga ẹ̃zị́ ĩmi ẹ́tẹ́pị ní ũkpõ sĩ. 7 ꞌBo ĩmi ẹ́tẹ́pị ũꞌbã mâ mị, újá ngá ꞌí ní lẽé ma ũfẽzú rĩ caá vú be mụdrị́. ꞌBo Múngú ũtẽ ma rá, Múngú sẽ ꞌo ma ũnjí kuyé. 8 Ĩmi ẹ́tẹ́pị kãdõ ꞌyoó, ndrị̃ị́ mĩꞌyĩmĩꞌyĩ rĩ pi, ꞌi ma ũfẽ ãní, ndrị̃ị́ rĩ pi céré anji tị rụ́ꞌbá be mĩꞌyĩmĩꞌyĩ. Kãdõ ꞌyoó ndrị̃ị́ gírígírí rĩ pi, ꞌi ma ũfẽ ãní, ndrị̃ị́ rĩ pi céré anji tị rụ́ꞌbá be gírígírí. 9 Múngú ꞌdụ ĩmi ẹ́tẹ́pị vé ãnyãpá drị́ ni gé sĩ rá, sẽ kộpi má ní.

10 “Lókí ndrị̃ị́ rĩ pi ní rizú ĩ ĩlũwãzú rĩ gé, urobí* 31:10 Urobí: Urobí ꞌdĩri lũ Yõkóbũ ní ãnyãpá ĩri ní ícó zịị́ Lãbánã vúgá rĩ vé tã. ũbĩ ma, á ndre láꞌbíjõ rĩ pi rikí ndrị̃ị́ ũkú rĩ pi ĩlũwãá, láꞌbíjõ rĩ pi ã rụ́ꞌbá gírígírí, mĩꞌyĩmĩꞌyĩ, dõku bọ̃ꞌdụ̃bọ̃ꞌdụ̃. 11 Mãlãyíkã Múngú vé rĩ ní ma zịzú urobí agá kĩnĩ, ‘Yõkóbũ!’ Má ní ãꞌyĩzú, ‘Ma nõ.’ 12 Mãlãyíkã rĩ ní ꞌyozú má ní kĩnĩ, ‘ꞌÍ ndre, ndrị̃ị́ ãgõ riꞌbá ndrị̃ị́ ũkú rĩ pi ĩlũwãꞌbá rĩ pi ã rụ́ꞌbá céré gírígírí, mĩꞌyĩmĩꞌyĩ, dõku bọ̃ꞌdụ̃bọ̃ꞌdụ̃, á ꞌo tã rĩ ꞌdíni, mî ĩzã kozú, ãꞌdiãtãsĩyã á ndre tã Lãbánã ní ꞌoó mí ní rĩ pi céré gí. 13 Ma Múngú ándúrú ꞌi iꞌdaápi mí ní Bẽtélẽ gá, vũrã mí ní írã ịꞌdịzú rĩ gé, mí ní ũyõ sõó ẹndrẹtị ní gé rĩ ꞌi. ꞌÍ nga fũú ãngũ nõri agásĩ, ꞌí mụ adrií ãngũ ĩ ní mi tịzú rĩ agá.’ ”

14 Rãélẽ pi Léyã be, kộpi ní újázú Yõkóbũ ní kínĩ, “Ngá ãzi ꞌbá ẹ́tẹ́pị ní ímụ́ kuú ꞌbá ní ãluŋáni ꞌdãáyo. 15 ꞌBá ẹ́tẹ́pị ndre ꞌbâ kú sụ̃ jãkã tị́nị. Sẽ ꞌbâ jeé kána mũfẽngã ãkó, ꞌbá ị́sụ́kí ngá ãzi ãjẽ ꞌdĩri agá kuyé. 16 Ãꞌbú† 31:16 Ãꞌbú: Ãꞌbú ꞌdĩri ãnyãpá ĩ ní tịị́ gírígírí, mĩꞌyĩmĩꞌyĩ, dõku bọ̃ꞌdụ̃bọ̃ꞌdụ̃ Yõkóbũ ní rĩ pi. Múngú ní ꞌdụụ́ ꞌbá ẹ́tẹ́pị drị́gé sĩ rĩ pi ãrẽvú céré ꞌbávé ni, ꞌbávé anjiŋá rĩ pi be. ꞌÍ ꞌo tã Múngú ní lũú mí ní rĩ.”

17 Kúru Yõkóbũ pi ívé ũkú rĩ pi be, ívé anjiŋá rĩ pi be, kộpi ní útụ́zú kámĩlõ rĩ pi drị̃gé. 18 Yõkóbũ dro ívé ãnyãpá rĩ pi mụzú ꞌí ẹndrẹtị gé sĩ, jị kpá ãꞌbú ꞌí ní ị́sụ́ Pãdãnã Ãrámã gá ꞌdãlé rĩ pi mụzú ĩndĩ. ꞌDe mụzú ꞌí ẹ́tẹ́pị Ĩsákã vúgá ãngũ Kãnánã vé rĩ gé.

19 Sâ kộpi ní mụzú rĩ gé, ị́sụ́ Lãbánã ri rárá rú, ĩri ri ívé kãbĩlõ rĩ pi ã ꞌbí rẽ. Rãélẽ ní ẹ́tẹ́pị vé ngá ĩ ní údé múngú rú jó ũtẽépi rĩ pi ụ̃gụ̃zú. 20 Yõkóbũ nje ꞌi mụzú kíri, lũ Lãbánã Ãrámãgú rĩ ní ꞌyozú kínĩ ꞌí lẽ mụụ́mụ ꞌdíni kuyé. 21 Yõkóbũ ápá mụzú ngá ꞌí ní ị́sụ́ rĩ pi be céré, ĩri ní yị̃ị́ ãmbúgú dịị́pi dịdị Yũfẽrétã ri zozú, ĩri ní ꞌdezú mụzú ãngũ ánga rú Gĩlédã vé rĩ gé.

22 Ụ́ꞌdụ́ na ã vụ́drị̃ gé, lũkí Lãbánã ní kínĩ, Yõkóbũ ápá gí. 23 Lãbánã ní ívé máríté rĩ pi trazú, kộpi drokí Yõkóbũ ã vụ́drị̃ caá ụ́ꞌdụ́ be ẹ́zị̂rị̃, kộpi cakí Yõkóbũ pi ị́sụ́ ãngũ ánga rú Gĩlédã vé rĩ gé. 24 Kúru Múngú ní ꞌi iꞌdazú Lãbánã Ãrámãgú rĩ ní urobí agá ị́nị́ŋá ꞌdãri sĩ, ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ, “ꞌÍ ndre múké, lẽ mî ꞌyo tã ãzi ũnjí Yõkóbũ ní ku.”

25 Lãbánã ca mụụ́ ị́sụ́ Yõkóbũ sị ívé gãkũ ãngũ ánga rú Gĩlédã vé rĩ gé, Lãbánã pi ívé máríté rĩ pi be, kộpi mụkí kpá adrií ãngũ ꞌdãri gé. 26 Kúru Lãbánã ní mụzú ꞌyozú Yõkóbũ ní kĩnĩ, “Ngá mí ní ꞌoó ꞌdíni rĩ ãꞌdi? Mí ũꞌbã mâ mị ꞌdíni ãꞌdiãtãsĩ? ꞌÍ ꞌdụ mávé anji ũkú rĩ pi ápázú mụzú kíri, sụ̃ ꞌbá ĩ ní urụụ́ ẹ̃ꞌdị́ gé rĩ pi tị́nị ãꞌdiãtãsĩ? 27 Mí nje mi ápá kíri mâ mị ũꞌbãzú ꞌdíni ãsĩ? ꞌÍ lũ má ní kuyé ãsĩ? Ma té mi pẽ mụzú ãyĩkõ sĩ, ĩ té úngó ngo, ĩ té ẹ́rị́ co, ãzini ĩ té kụ̃ꞌdị́ co. 28 ꞌÍ sẽ á ndru mávé anji ũkú rĩ pi ẽ tị kuyé ãsĩ, ãzini ꞌí sẽ á ndru kộpivé anjiŋá rĩ pi ẽ tị kuyé ãsĩ? Tã mí ní ꞌoó ꞌdĩri tã azakaza vé ni. 29 Ma Lãbánã ꞌi, ma ũkpõ be, ma té ícó mi ꞌo ũnjí rá, ꞌbo té ị́nị́ŋá rĩ sĩ, Múngú mí ẹ́tẹ́pị vé rĩ ꞌyo má ní kĩnĩ, mâ ndre múké, lẽ mâ ꞌyo tã ãzi ũnjí mí ní ku. 30 Á nị̃ rá, ꞌí lẽ mi újá gõó mí ẹ́tẹ́pị vúgá, ꞌbo mí ụ̃gụ̃ mávé ngá ĩ ní údé rií ị̃njị̃ị́ múngú rú rĩ pi rá ãꞌdiãtãsĩ?”

31 Yõkóbũ ní újázú kĩnĩ, “Á ꞌo ụ̃rị̃ sĩ, ãꞌdiãtãsĩyã má ụ̃sụ̃ mi mívé anji ũkú rĩ pi upa má drị́gé sĩ rá. 32 Mí ị́sụ́ dõ mívé ngá ĩ ní údé rií ị̃njị̃ị́ múngú rú rĩ ꞌbá ãzi vúgá nõgó rá, ã ꞌdịkí ꞌbá ꞌdĩri drãá rá. ꞌÍ ndã mívé ngá rĩ ꞌbávé máríté rĩ pi ẹndrẹtị gé nõgó. Mí ị́sụ́ dõ rá, ꞌí ꞌdụ mụzú.” Yõkóbũ nị̃ ꞌyozú kĩnĩ, Rãélẽ ụ̃gụ̃ ẹ́tẹ́pị Lãbánã vé ngá ĩ ní údé rií ị̃njị̃ị́ múngú rú rĩ nĩ ꞌdíni kuyé.

33 Kúru Lãbánã ní fizú ngá rĩ ndãzú Yõkóbũ vé gãkũ agá, ãtíꞌbá ị̃rị̃ ũkú rú rĩ pi vé rĩ agá, ãzini Léyã vé rĩ agá, ꞌbo ị́sụ́ ngá rĩ kuyé. Kã ĩfũú Léyã vé gãkũ agá ꞌdãásĩ, gõ fií Rãélẽ vé gãkũ agá. 34 Ị́sụ́ ãkũdẽ Rãélẽ ꞌdụ ngá ĩ ní údé rií ị̃njị̃ị́ múngú rú rĩ pi zụ̃ụ́ lãꞌbú ĩ ní ꞌbãá kámĩlõ úgóró gá rĩ agá, úrí drị̃ ni gé. Lãbánã ndã ngá gãkũ agá ꞌdãlé rĩ pi ã ꞌa céré, ị́sụ́ ngá ĩ ní údé rií ị̃njị̃ị́ múngú rú ꞌdĩri kuyé.

35 Rãélẽ ní ꞌyozú ẹ́tẹ́pị ní kĩnĩ, “Má ẹ́tẹ́pị, mî ꞌa ã ve má ní ku, má ícó ngaá pá tuú mí ẹndrẹtị gé ụrụ sĩ ku, ãꞌdiãtãsĩyã á ndre nõó mbãá ụ́ꞌdụ́ gí.” Lãbánã ndã ngá ĩ ní údé rií ị̃njị̃ị́ múngú rĩ pi tí, ị́sụ́ kuyé.

36 Yõkóbũ ã ꞌa ve rá, ĩri ní ꞌyozú Lãbánã ní kĩnĩ, “Ngá má ní ꞌoó ũnjí rĩ ãꞌdi? Tã ũnjí má ní ꞌoó mí ní ínjúzú má vú sĩ rĩ ãꞌdi? 37 Nóni ꞌí ndã ngá mávé rĩ pi ã ꞌa céré gí, ngá mívé mí ní ị́sụ́ ꞌdĩgé rá rĩ ãꞌdi? Mí íꞌdụ́ kộpi ꞌbãá mávé máríté rĩ pi ẹndrẹtị gé, ãzini mívé rĩ pi ẹndrẹtị gé, kộpi ã acokí rí ꞌbávé tã ãsámvú mí be.

38 “Má adri nóni caá mí be ílí pụ̃kụ́ ị̃rị̃. Mívé kãbĩlõ rĩ pi ndrị̃ị́ rĩ pi be íꞌbékí anji kuyé. Á nya mívé kãbĩlõ ágó ãluŋáni kuyé. 39 Ụ̃bụ̃gọ̃ ci dõ mívé kãbĩlõ, dõku ndrị̃ị́, á jị ãvũ ni sẽé mí ní ku, ma ri ãrígó ni ũfẽ ma ꞌi. Ụ̃gụ̃kí dõ mívé kãbĩlõ, dõku ndrị̃ị́ ụ̃tụ́ sĩ, dõku ị́nị́ sĩ, mi ri ꞌyo mâ ũfẽ mí ní ãrígó ni, ma ri ãrígó ni ũfẽ mí ní ãnyãpá mávé rĩ pi sĩ. 40 Á ri mí ní ẹ̃zị́ ngaá ụ̃tụ́ koópi gbírílí rĩ agá, ãzini ãngũ igbeépi igbegbe rĩ agá, ị́nị́ŋá sĩ, á ko ụ́ꞌdụ́ ku. 41 Má adri mívé ꞌbẹ̃tị́ ãsámvú gé caá ílí pụ̃kụ́ ị̃rị̃. Á nga mí ní ẹ̃zị́ caá ílí mụdrị́ drị̃ ni sụ, mî sẽ rí má ní mívé anji ũkú ị̃rị̃ ꞌdĩꞌbée, ãzini á nga mí ní ẹ̃zị́ caá ílí ázíyá, mî sẽ rí má ní kãbĩlõ, ngá mí ní kõdô lẽzú ma ũfẽzú rĩ, mí újá caá vú be mụdrị́. 42 Múngú má ẹ́tẹ́pị Ãbũrámã vé rĩ, ãzini Múngú Ĩsákã ní ruúru rĩ ã adri té dõ má be trụ́ ku, ádarú mi té ma pẽ mụzú drị́ be ule. ꞌBo Múngú ndre ĩzãngã má ní nyaá rĩ rá, Múngú nị̃ ẹ̃zị́ má ní ngaá ũkpõ sĩ rĩ rá, ko mâ ĩzã rá. Ị́nị́ŋá rĩ sĩ, átá mí drị̃gé ũkpó ũkpó tã ũnjí mí ní ꞌoó rĩ sĩ.”

43 Lãbánã ní újázú Yõkóbũ ní kĩnĩ, “Anji ũkú ꞌdĩꞌbée mávé ni, ãnji kộpi ní tịị́ ꞌdĩꞌbée mávé ni, ãnyãpá rĩ pi kpá mávé ni. Ngá mí ní ndreé ꞌdĩꞌbée ãrẽvú céré mávé ni. Ma ãꞌdi ꞌo mávé anji ũkú ꞌdĩꞌbée ní, ãzini ma ãꞌdi ꞌo anji kộpi ní tịị́ rĩ pi ní? 44 Mí ímụ́, ꞌbá rụkí ũndĩ ꞌbâ ãsámvú gé sĩ mí be, lẽ ꞌbâ drõkí írã use use ni pi rizú ũndĩ ꞌbá ní rụụ́ mí be ꞌdĩri vé tã ígázú ãní.”

45 Kúru Yõkóbũ ní írã ãmbúgú ni íꞌdụ́zú ịꞌdịzú. 46 Ĩri ní ꞌyozú ívé máríté rĩ pi ní kĩnĩ, “Ĩmi ĩkũnãkí írã íjị́ drõó vũrã ãlu gé.” Kộpi ní kúru írã ĩkũnãzú íjị́zú drõzú vũrã ãlu gé, Lãbánã pi Yõkóbũ be, kộpi áwíkí ínyá nyaá írã ĩ ní drõó rĩ ã gãrã gá. 47 Lãbánã ní vũrã rĩ ã rụ́ ꞌdazú Jẽgárã Sãhãdútã,‡ 31:47 Jẽgárã Sãhãdútã: Rụ́ Jẽgárã Sãhãdútã ãzini rụ́ Gãlédã ꞌdĩꞌbée vé ífífí írã ĩ ní drõó tã ígázú ni. Yõkóbũ ꞌda ívé rĩ Gãlédã.

48 Lãbánã ní ꞌyozú Yõkóbũ ní kĩnĩ, “Írã ĩ ní drõó ꞌdĩri, ĩri ũndĩ ꞌbá ní rụụ́ mi be rĩ vé tã ígázú ãní.” Tã ꞌdĩri sẽ ĩ ní ãngũ rĩ ã rụ́ ꞌdazú Gãlédã ãní. 49 Lãbánã ní kpá ꞌyozú kĩnĩ, “Írã ĩ ní drõó ꞌdĩri lũ kínĩ, ꞌbá kãdõ ayií, Úpí Múngú ã ꞌbã mị rizú ꞌbâ ndrezú.” Kúru ĩ ní vũrã rĩ ã rụ́ ꞌdazú Mísĩpã. 50 Lãbánã ní kpá gõzú ꞌyozú kĩnĩ, “ꞌÍ ꞌo dõ mávé anji ũkú rĩ pi ũnjí, dõku ꞌí gõ dõ ũkú ụrụkọꞌbée jeé, ꞌbá ãzi dõ ꞌbá ãsámvú gé tã rĩ ndreépi ni ꞌdãáyo drãáãsĩyã, Múngú ndre tã ꞌbávé mí be rĩ gí.”

51 Lãbánã ní kpá gõzú ꞌyozú Yõkóbũ ní kĩnĩ, “ꞌÍ ndre írã ĩ ní drõó ꞌdĩri, ꞌí ndre írã ĩ ní ịꞌdịị́ ꞌbâ ãsámvú gé mí be ꞌdĩri. 52 Írã ĩ ní drõó ꞌdĩri, ãzini írã ĩ ní ịꞌdịị́ ꞌdĩri, kộpi sẽ ꞌbâ ũndĩ ꞌbá ní rụụ́ mí be ꞌdĩri ã tã ígá ãní. Má ícó agaá írã ĩ ní drõó ꞌdĩri drị̃gé sĩ mụụ́ mi ꞌoó ũnjí ku, mí ícó kpá agaá írã ĩ ní drõó ꞌdĩri drị̃gé sĩ, ãzini írã ĩ ní ịꞌdịị́ ꞌdĩri drị̃gé sĩ ímụ́ ma ꞌoó ũnjí ku. 53 Múngú Ãbũrámã vé rĩ, Múngú Nãhórã vé rĩ, Múngú kộpi ẹ́tẹ́pị vé rĩ, ã lị tã ꞌbávé mí be rĩ nĩ.”

Kúru Yõkóbũ ní ũyõ sõzú ꞌí ẹ́tẹ́pị Ĩsákã vé Múngú ị̃njị̃ị́ ị̃njị̃ rĩ ã rụ́ sĩ. 54 Yõkóbũ ní rọ̃bọ̃ŋọ̃ zãzú ãngũ ánga rú rĩ gé ꞌdãlé, zị ívé máríté rĩ pi ímụ́ ínyá nyangárá gá. Kộpi kâ ínyá rĩ nyaá gí, kộpi áwíkí laá ị́nị́ŋá ꞌdãri sĩ ꞌdãlé.

55 Kã mụụ́ adrií drụ̃ ụ̃ꞌbụ́tịŋá rĩ sĩ, Lãbánã ní ívé anji ũkú rĩ pi ẹzịzú, ĩri ní kpá kộpivé anjiŋá rĩ pi ẹzịzú, ĩri ní tãkíri sẽzú kộpi ní. Ĩri ní kúru mvizú gõzú ꞌbẹ̃tị́.