1 Elelo꞉ wida꞉sen kalu o꞉lia꞉ Fa꞉lisi kalu o꞉lia꞉yo꞉ Ya꞉lusalem a꞉na a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ya꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉sulo꞉wa kegeo꞉. 2  Luk 11.38Iyo꞉ a꞉na silikiyo꞉, Ya꞉suwa꞉lo꞉ tiliwida꞉sen kaluwo꞉ dagi heyo꞉wo꞉ mo꞉to꞉go꞉do꞉ka ma꞉no꞉wo꞉ na꞉lena ba꞉ba꞉. 3 Yu kalu o꞉lia꞉ Fa꞉lisi kalu o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ dagiyo꞉ mo꞉to꞉go꞉dalega, ma꞉no꞉wo꞉ mo꞉nan. Mo꞉wo꞉ inin ma꞉muwa꞉ man a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉dimidan. 4  Madi 23.25A꞉la꞉ta꞉ga꞉ iyo꞉ ma꞉no꞉lo꞉ kililia꞉sen hen a꞉na ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ yakiyo꞉, ma꞉no꞉ a꞉no꞉ o꞉semo꞉naki, ho꞉n ko꞉le mululan. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ inin ma꞉muwa꞉ man nolo꞉ kudu ha꞉nakiyo꞉, kelego꞉ nolo꞉ fafowo꞉, bana꞉so꞉go꞉wo꞉, go꞉fo꞉wo꞉, kelego꞉ o꞉ngo꞉wo꞉ tambo to꞉go꞉dan. 5 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ Fa꞉lisi kalu o꞉lia꞉ elelo꞉ wida꞉sen kalu o꞉lia꞉ma꞉yo꞉ Ya꞉sumo꞉wo꞉ a꞉la꞉dabu ba꞉ba꞉, “Gilo꞉ tiliwida꞉sen kalu koma꞉yo꞉ nili ma꞉muwa꞉lo꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ mo꞉kudu ha꞉naki, ma꞉no꞉wo꞉ dagiyo꞉ mo꞉to꞉go꞉do꞉ kabilo꞉ nab we, mo꞉wo꞉ ha꞉?” 6  Ais 29.13Ya꞉su eyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Madalilo꞉ dikili sa꞉lan kalu o꞉go꞉do꞉ gi ko꞉lo꞉ dowab we, tamin amio꞉ Godeya꞉ tolo꞉ dinali sa꞉lan kalu Aisaya eyo꞉ hendele gi we ko꞉lo꞉ sa꞉lakiyo꞉ a꞉la꞉sa꞉sa꞉lo꞉,

9 Ya꞉suwa꞉ to nowo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gio꞉ mo꞉lulo꞉ ele dimidan a꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kudu ha꞉na꞉no꞉ asulaki, Godeya꞉ ele saefa꞉ a꞉no꞉ giliyo꞉ nodola꞉sen. 10  Kis 20.12, 21.17, Lo 5.16Mo꞉sa꞉sa꞉ ele difa꞉ a꞉ma꞉ sa꞉laki a꞉la꞉sio꞉, ‘Gio꞉ go꞉lo꞉ go꞉wo꞉ alano꞉ o꞉m a꞉la꞉asulaki, ili ha꞉ga dowa꞉lubi.’ A꞉la꞉ta꞉ga꞉ ‘so꞉wa abeyo꞉ iya anolia꞉mo꞉wo꞉ to mogago꞉wo꞉ sa꞉lalega, giliyo꞉ e mada sana sowa꞉bi.’ 11 Ko꞉sega giliyo꞉ ele ho꞉gileyo꞉ ko꞉lo꞉ widan. Kalu abeyo꞉ kelego꞉ nafa elo꞉wo꞉ deliki ko꞉sega, eyo꞉ iya anolia꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉sa꞉lakiyo꞉, ‘Kelego꞉ we gemo꞉wo꞉ dimia꞉no꞉ ko꞉sega, kelego꞉ a꞉no꞉ Godemo꞉ dimia꞉no꞉ da꞉fefa꞉ ko꞉lo꞉ gemo꞉wo꞉ mo꞉dimia꞉no꞉.’ 12 So꞉wa a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉sa꞉lalega, giliyo꞉ so꞉wa a꞉ma꞉yo꞉ iyalia꞉ anolia꞉ asuwa꞉fa꞉no꞉wo꞉ kalaki auma꞉ib. 13 A꞉la꞉fo꞉ko꞉lo꞉ ginin man kudu ha꞉nab a꞉ma꞉ ilikiyo꞉, Godeya꞉ ene man nafa a꞉ma꞉ halaido꞉wo꞉ ko꞉lo꞉ dilaki dimida꞉lab. Giliyo꞉ man wengo꞉wo꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ dimida꞉sen.”

14 To a꞉no꞉ sa꞉la꞉sa꞉ga꞉yo꞉, eyo꞉ kaluka꞉isaleyo꞉ a꞉kegea꞉sa꞉ga꞉, imo꞉ sa꞉laki, “Dabuma. Giliyo꞉ to nilo꞉ we dinafa tili asuluma. 15-16  Ilig 10.14-15Kelego꞉ ha꞉la꞉ amilo꞉ ko꞉lo꞉ kalu kufa꞉ us amilo꞉ tinab a꞉ma꞉yo꞉, kaluwo꞉ mo꞉henema꞉ib. Ko꞉sega kaluwa꞉ asulo꞉ us amilo꞉ delen ko꞉lo꞉ ha꞉la꞉ amilo꞉ sa handalowab a꞉ma꞉ henema꞉ib.”* Asulo꞉ kalu nolba꞉yo꞉ Mak eyo꞉ to nowo꞉ a꞉kudu sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉la꞉asulo꞉. Ko꞉sega asulo꞉ kalu nolba꞉yo꞉ to a꞉no꞉ Mak eyo꞉ mo꞉sa꞉sa꞉lo꞉ a꞉la꞉asulo꞉ ko꞉lo꞉ niliyo꞉ to a꞉no꞉ ha꞉g wena dia꞉to꞉l. To a꞉no꞉ we. “Kaluka꞉isale ka꞉la꞉ndo꞉ a꞉lab giyo꞉, to we dinafa da꞉da꞉sa꞉ga꞉, fanda asula꞉bi.”

17 Kaluka꞉isale kegeo꞉ a꞉no꞉ a꞉naka ta꞉ta꞉ga꞉, Ya꞉su o꞉lia꞉ enedo꞉ tili wida꞉sen kalu o꞉lia꞉yo꞉ a usa ti ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, iliyo꞉ bale sio꞉ a꞉ma꞉ ha꞉go꞉ Ya꞉sumo꞉ dabu ba꞉ba꞉. 18 Ya꞉su eyo꞉ imo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Gio꞉ ha꞉go꞉ mo꞉asulaba? Kaluwa꞉ ma꞉no꞉ nab a꞉ma꞉yo꞉ e mo꞉mogaima꞉ib. 19 Mo꞉wo꞉ ma꞉no꞉ a꞉no꞉ kaluwa꞉ asulo꞉ usamio꞉ mo꞉ha꞉nab. Ma꞉no꞉ a꞉no꞉ kufa꞉ usa ha꞉na꞉sa꞉ga꞉, a꞉ma꞉la꞉ ha꞉la꞉ya ha꞉nab.” (Ya꞉suwa꞉ to sio꞉ wema꞉yo꞉, ma꞉no꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ we tambo o꞉lika na꞉bika꞉ a꞉laki sio꞉.) 20 Ya꞉su eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Mogago꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ kaluwa꞉ asulo꞉ usa a꞉la꞉ta꞉ga꞉lo꞉ ha꞉la꞉ amilo꞉ sahandalowa꞉lab a꞉ma꞉, kaluwa꞉ asulo꞉wo꞉ heya꞉lab. 21 Mogago꞉wo꞉ kaluwa꞉ asulo꞉ usamilo꞉ delen ko꞉lo꞉ ha꞉la꞉ amilo꞉ fa꞉la꞉dowa꞉labo꞉ we. Asulo꞉ mogago꞉, uwo꞉ dian, kelego꞉ afale dian, kalu sana sowan, kalu galeso꞉ o꞉lia꞉ ga indo꞉ o꞉lia꞉ma꞉ afa dian, 22 meselan, mogago꞉ ko꞉li ko꞉lilo꞉ dimidan, dikidan, sada꞉dan, no꞉no꞉n ne alan a꞉la꞉asulan, yo꞉le dowan. 23 Man mogago꞉ dimidan ko꞉lo꞉ sa꞉lab we, kaluwa꞉ asulo꞉ usa a꞉la꞉ta꞉ga꞉ ha꞉la꞉ amilo꞉ handalowab a꞉ma꞉yo꞉ kaluwo꞉ mada mogagila꞉lab.”

24 Ya꞉suwo꞉ Godeya꞉ man a꞉no꞉ wida꞉sa꞉ga꞉yo꞉, hen a꞉no꞉ ka ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉, e Taya hen heb doba꞉da꞉ a꞉na ha꞉na꞉ni ane. E ha꞉na꞉sa꞉ga꞉ a꞉na fa꞉la꞉dota꞉ga꞉yo꞉, e a usa wo꞉no꞉le mesa꞉ni ane ko꞉sega, kalu nolba꞉yo꞉ e a꞉na mio꞉lo꞉b a꞉la꞉bo꞉ asulo꞉. 25 Ga nowo꞉ ida꞉la꞉suwo꞉ mama mogago꞉lo꞉ dowo꞉ a꞉no꞉ a꞉na sen ko꞉lo꞉, Ya꞉su mio꞉wo꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, wigibole a꞉naka ga a꞉no꞉ Ya꞉sulo꞉wa ya꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉suwa꞉ gibdo꞉ a꞉na gumisi ali. 26 Ga a꞉no꞉ Gilig to sa꞉lan, e Fonisia amisa꞉n, Silia hen a꞉na sa꞉la꞉li. Eyo꞉ mama mogago꞉ ida꞉ amilo꞉ dowo꞉ a꞉no꞉, Ya꞉sumo꞉ o꞉luma꞉ki mada ha꞉nolo sio꞉. 27 A꞉la꞉sa꞉labiki Ya꞉su eyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “So꞉wagalino꞉ ma꞉no꞉wo꞉ tamina mea꞉sa꞉ga꞉ o꞉li dowaliki ta꞉ta꞉bi. So꞉wagalina꞉ ma꞉no꞉wo꞉ asulia꞉ga꞉yo꞉, gasamo꞉ sandifa꞉no꞉wo꞉ mada mo꞉ililo꞉.” 28 To a꞉no꞉ da꞉da꞉sa꞉ga꞉, ga a꞉ma꞉yo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Kalu alan, giyo꞉ hendele sa꞉lab ko꞉sega, so꞉wagalina꞉lo꞉ ma꞉no꞉ nakilo꞉ muda꞉yo꞉ sudufelab a꞉no꞉, gasaya꞉yo꞉ ka ma꞉ib.” 29 A꞉la꞉sa꞉labiki eyo꞉ ga o꞉mo꞉wo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “To nafa gilo꞉ sa꞉lab a꞉na ilikiyo꞉, ga꞉la꞉ amilo꞉ mama mogago꞉ dofo꞉lab a꞉no꞉ e ta꞉fo꞉ ha꞉nab ko꞉lo꞉, ge a꞉ma꞉la꞉ aya ba꞉ba꞉ni hamana.” 30 A꞉la꞉sa꞉labiki ga a꞉no꞉ ene aya a꞉ma꞉la꞉ ha꞉na꞉ga꞉ ba꞉ba꞉yo꞉, ida꞉ amilo꞉ mama mogago꞉ dofo꞉len a꞉no꞉ ta꞉fo꞉gane ko꞉lo꞉, e ga꞉li uwo꞉ba alifo꞉lena ba꞉ba꞉.

31 A꞉la꞉ga꞉sa꞉ga꞉yo꞉ Ya꞉suwo꞉ Tayalo꞉ elen a꞉no꞉ ta꞉ta꞉sa꞉ga꞉, Saido꞉n hen a꞉no꞉ tininita꞉ga꞉, Ga꞉lili ho꞉n golo꞉ doba꞉da꞉, Dekabolis hen a꞉na ane. 32 E a꞉na fa꞉la꞉dowo꞉ amio꞉, ka꞉la꞉no꞉ ko꞉lo꞉ a꞉la꞉ta꞉ga꞉ tolo꞉ mo꞉dinafa sa꞉lan kalu nowo꞉ a꞉na sen. Kalu nolba꞉yo꞉ e gasilia꞉sa꞉ga꞉, Ya꞉suwa꞉ dagiya꞉yo꞉ e do꞉mo꞉wa goloma꞉ki dabu ba꞉ba꞉.

33 Ya꞉su eyo꞉ kalu a꞉no꞉ tililia꞉ga꞉, kegeo꞉ aniba kagataki, Ya꞉suwa꞉ dagiyo꞉ ka꞉la꞉n alu a꞉la꞉ya golo꞉. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ mekowayo꞉ dagiya kodofela꞉sa꞉ga꞉, kalu a꞉ma꞉ eana golo꞉. 34 A꞉la꞉dimida꞉sa꞉ga꞉ Ya꞉su eyo꞉ akino꞉ alolo bo꞉fo꞉la꞉ga꞉ ha꞉ a꞉la꞉ga꞉takiyo꞉, kalu o꞉mo꞉wo꞉ “A꞉fata” a꞉la꞉sio꞉. To wema꞉ ha꞉go꞉ we, “Togo alifoma.” 35 A꞉la꞉sa꞉labiki kalu a꞉ma꞉ ka꞉la꞉no꞉ togo꞉ alitaki, eano꞉lo꞉ a꞉ma꞉la꞉ nodo alitabiki, e towo꞉ nafa tola꞉. 36  Mak 1.43-45Ya꞉suwa꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ kalu nolbo꞉wo꞉ sa꞉la꞉so꞉boka꞉ a꞉la꞉liki halaido꞉ sio꞉. Ko꞉sega iliyo꞉ Ya꞉suwa꞉lo꞉ dimido꞉ a꞉no꞉ko꞉ malola꞉li sia꞉len. 37  Ais 35.5Kaluka꞉isaleyo꞉ mada iligi ba꞉dakiyo꞉ a꞉la꞉sio꞉, “Eyo꞉ mada tambo man nafale dimido꞉. Ya꞉su eyo꞉ ka꞉la꞉no꞉ ko꞉lo꞉ kaluka꞉isale a꞉no꞉ a꞉ma꞉la꞉ togo꞉ alitabiki, o꞉li da꞉dab. A꞉la꞉ta꞉ga꞉ eyo꞉ do꞉fo꞉f kaluka꞉isale a꞉no꞉ eano꞉ a꞉ma꞉la꞉ nodo alitabikiyo꞉, o꞉li tolab.”