Maketuru le Luku
Luku
Lk
Tar dɔ Maketurute le Luku
Luku to na wa? Dew gere tar nya dɔ Luku te ang. Nje-kɔruje gel neje paje na n̂-to Gereke, n̂-to nje-kare kuma ngaa n̂-to dew ke ndiki kuru gel neje nya tɔ. N̂-to kara le nje-buwa nja le nje-kayn̂-kula Pɔl dɔ ndɔ te ke Pɔl aw ne mba kila ne mber Tar ke Maji kare dewje ke to Jiipije ang. Luku le to dew ke to Jiipi ang ngaa noo mee te ke Jeju. Gel-dewje tɔyn ke ddaje Maketuru le Lubba to Jiipije. Luku ke kare baa a to nje-dda Maketuru le Lubba ke to Jiipi ang. Luku dda maketuruje joo. Maketuru Tar ke Maji ke maketuru Kula-dda nje-kayn̂-kulaje. Luku dda tarje neenn mba ddi wa? Luku dda maketuru neenn mba pa ne tar kare dewje ke taa me Kiriste ke toje to Jiipije ang ngaa aw paje ndɔn tar ke to gereke. Mareje nya horode te gereje tar ne-ji-bbe ke tar kisi le Jiipije ke maje ang. Gele ke neenn bba Luku dda maketuru le mba kɔru ne gel nejeenn karede dooje. Baann tɔ bba kese gel dewje tɔyn ke dɔ nange te ke toje to Jiipije ang a kaseje gereje Jeju to Nje-kaji dewje. Kɔn̂-tarje ke Luku dda me maketuru Tar ke Maji te Kɔn̂-tar ke Luku, ke Matiye, ke Marke ujaje me maketuru te to tar ne-tɔju le Jeju dɔ nange te ke Galile, tar kaw le Jeju ke Jurusalam, tar koy le Jeju, tar kin laa horo nje-yoje te ke tar tel le Jeju darâ. Mare tarje ke Luku ke kare baa a dda me maketuru te laa to tar kaw le Jeju rɔ Mate de ke Mari (Luku 10.38-42), tar le dew ke nje-bbokoje tundae (Luku 10.28-37) ke gusu-tar dɔ ngonn te ke nje-ne-tuju te (Luku 15.11-32.) Kɔn tarje ke Luku ngem me maketuru Tar ke Maji te Kɔn̂-tarje ke Luku ngem horo ne-tɔjuje te ke horo kulaje te ke Jeju dda ngaa noo a n̂-dda me maketuru te toke be. -Ngannje, ke dangeteje, ke nje-mbaje ke dewje oojede to ne ang a Jeju ndikide nya. Lubba gere to dewje tɔyn ke dɔ nange te gereje ne Lubba ang ddem dewje tɔyn to dewje ke nayn. Baann bba nula Kiriste to Nje-kaji dewje ta kare dew ke oo mee te saa a inga kaji. Luku uja maketuru neenn ta pa ne tar kare nje-ne-kingaje tɔ. Yeenn bba nɔru ne gel neje nya ke Jeju pa dɔ ne-kinga te. Me maketuru Tar ke Maji ke Luku dda, Luku are ndeje kare nje-taaje me Kiriste unnje ne-kingaje lede umaje ne kula le Lubba ddem, umaje ne nje-maredeje ddem. Tar ke dɔ Jeju te Me bbeje te ke Romeje ɔnje dɔe bbale teenn, dewje aw paje na tɔku-mbay le Romeje kara baa a to tɔku mbayje. Dewje ke toje to nje-taaje me Kiriste paje na Jeju Kiriste kara baa njaa to Tɔku Mbay mba Lubba ndol Jeju horo nje-yoje te ngaa nare ddew kare ta nɔn dɔ neje tɔyn. Yeenn bba, me Tar ke Maji te ke Luku dda me maketuru te, dewje bbar Jeju to Tɔku Mbay uta bbar ke daw n̂-bbare ne me kese maketuru Tar ke Maji te. Tarje tɔyn ke Luku dda me maketuru Tar ke Maji te to tar ke wɔju dɔ neje ke Jeju dda ke unn kute Jurusalam (1-2) ndereng tel unda ngange Jurusalam njaa tɔ (24). Goe te ke Jeju in me buwa yo te a, n̂-tee n̂-tɔju rɔe nje-njaje goe te. Dooje to n̂-tel nisi ke tebbe ngaa deeje ke rɔ-nel nya. Kete bba kare Jeju bbar nje-njaje goe te, ngaa kare ta n̂-dda mare kulaje dang dang nɔ dewje te tɔyn a, Ndil-me-nda dduse (3-4). Goe te a, Ndil-me-nda ddee dɔ nje-njaje goe te (24.49). Baann bba, da kaseje ta tɔju tar me-maji le Lubba ddew kara baa toke Jeju tɔju.
1
Tar ke Luku pa dɔ maketuru te laa
1-2 Dew ke bo Topil, mare neje ndayje horoje te ngaa dewje ke ooje neje le ke kemde kunn kute te njaa paje areje. Dede ke dooje neje le ke kemde le n̂-telje n̂-ddeeje to nje-paje tar le Lubba. Yeenn bba dewje nya unnje kutu ddaje maketuru, mba kɔru ne gel neje ke ndayje horoje te le. 3 Goe te ke m-sange gel nejeenn le tɔyn ndereng ngirae te ke maje a, ema njaa kara moo maji ta kuja nejeenn le maketuru te kari, dew ke bo Topil, 4 mba kare e-gere to neje tɔyn ke n̂-tɔji, to neje ke tɔkɔrɔ.
Mber kuju Jan̂-Batise
5 Bbal te ke *Erode to tɔku-mbay nange te ke Jude, mare *nje-polo Lubba ee teenn. Ria na Jakari, nee horo nje-poloje Lubba te ke gel Abiya te. Dene laa ria na Elijabete n̂-to dew ke gel Arɔn te. 6 Dede joo kem n̂-toje gate gate kem Lubba te ngaa n̂-njaje ddew turu *ndu te le *Ebbe-dewje ddem. 7 A dujuje ngonn ang, mba Elijabete aw kate ngaa dede joo kem n̂-bbukaje nya. 8 Kare te ke Jakari aw dda kula nɔ gɔl Lubba te, mba to ndɔ ke kuwa-dɔ-naa* lede a dda kula a, 9 ddew ne dda te le nje-poloje Lubba, *elemten oso dɔ Jakari te ta kare ande key-polo *Ebbe-dewje te, mba roo ubbu ke ete maji. 10 Dewje ke banya areje ddaka aw dujuje Lubba kare te ke naw n̂-roo wubbu le. 11 A mare anji le *Ebbe-dewje tee inga Jakari, nare mbɔr *bann̂-roo-ubbu te le er kɔl. 12 Kake Jakari unn keme ooe a, mee sange ngaa bbel ddae nya. 13 A anji le pa are na: « Are bbel ddai ang Jakari, mba Lubba oo ndu nɔ lei. Dene lei Elijabete a kuju ngonn ke dingaw kari ngaa a kunda ria na Jan. 14 A to ne ke a kari koko ddem dewje nya a ddaje rɔ-nel ddem, mba ngonn ke da kuje le. 15 Mba na ddee bo nɔ *Ebbe-dewje te, koto ke to ben a kɔru tae ang ddem koto ke in a kɔru tae ang ddem, n̂-nayn me kɔenje te njaa bbay a, Ndil-me-nda a ddusu mee. 16 Na dda bba kare ngann Ijarayelje telje ke rɔ *Ebbe-dewje te ke to Lubba lede. 17 Na nja nɔ Lubba te ke ndil, ke singa le Eli ddem, mba turu me bɔje ke rɔ ngande te ddem na dda bba kare *nje-kal-taje telje unnje ddew kem-kare le dewje ke gate gate ngaa na mɔse dewje kare isije dɔ gɔlde te mba ngebbe *Ebbe-dewje.» 18 Jakari pa are anji le na: « Ddi a tɔjum to tar neenn to tɔkɔrɔ wa? Mba m-to bbuka ngaa dene lem bbale banya tɔ.» 19 Anji le tel ke tar are na: « Ema m-to Gabiriyel nje-kar nɔ Lubba te. Lubba ulam ta pa tar kari ngaa ta ndaji Tar ke Maji kari. 20 Oo, gɔbbi a kutu ngaa a kuma ke pa tar pin ndereng ndɔ ke nejeenn le a teeje. Mba oo mei te ke tarje ke m-pa, ke mare ndɔ a ddee to tar ke tɔkɔrɔ le ang.» 21 Dewje ke areje ddaka, aw ngebbeje Jakari sangeje mede, mba goe ew nya me key-polo-Lubba te. 22 Kake n̂-tee ddaka a, numa ke pa tar pin ngaa dewje le gereje to noo mare ne toke nin jeenn key-polo-Lubba te le. N̂-dda jia narede ngaa gɔbbe utu nyɔm. 23 Toke ndɔ dda kula laa nunga a, n̂-tel naw key laa. 24 Goe te ngaji a, dene laa Elijabete uwa sem. Niya rɔe ase nayn mi, n̂-pa na: 25 « Ne ke Ebbemje dda mbam kare te ke mee ndiki, ta kɔru ne ne-rɔ-kul lem kem dewje te a neenn.»
Mber kuju Jeju
26 Elijabete uwa sem ke nayn misan a, Lubba tel ula anji laa Gabere mare bbe te ke ria na Najarete nange te ke Galile. 27 Nulae rɔ ngonn ke dene te ke gere ngaw ang bbay, ke to nje-mɔrɔ le Jejebbe, ngonn ke gel Dabbiti te. Ri ngonn ke dene ke gere ngaw ang bbay le na Mari. 28 Anji le ande dɔe te ngaa pa na: « M-ddai lapiya, ei ke Lubba dda sei me maji. Ebbe-dewje ee sei.» 29 Me Mari sange ngaa neje n̂-pa na: « Lapiya ddi a toke be neenn wa?» 30 Anji le pa are na: « E-bbel ang Mari, mba me-maji le Lubba to dɔi te. 31 Oo, a kuwa sem, a kuju ngonn ke dingaw ngaa a kunda ria na Jeju. 32 Ngonn le a ddee bo ngaa da bbare na Ngonn le *Ne ke ddutu dara te ngaa *Ebbe-dewje Lubba a kare ngende-mbay le bɔeje Dabbiti. 33 Na kɔn dɔ nje ke gel Jakobbo te bbal ke bbal ngaa *kɔn̂-bbe laa a kɔsu kɔyn ndɔ kara ang.» 34 Mari pa are nje-kula le na: « Neenn le a ddee toke baann wa? Mba m-gere ngaw ang bbay.» 35 Anji le tel ke tar are na: « Ndil-me-nda a ddee dɔi te ngaa ndil singa-mɔngu le *Ne ke ddutu dara te a debbe dɔi te. Gele ke neenn bba Ngonn ke maji tɔyn ke a kuje le, da bbare na Ngonn le Lubba. 36 Oo, nuju lei Elijabete ke bbuka nya njaa kara uwa sem are ne ke daw n̂-bbare na nje-kuju-ang le, nisi ke sem ke nayn misan ngaa. 37 Mbata ne nya Lubba ndɔ kara ang.» 38 Mari pa na: « M-to bbere le *Ebbe-dewje. Maji kare ne tɔyn ke Lubba ndiki ta dda ddew te lem ddee dɔm te toke ndui pa.» Ngaa anji le inyae a ɔtu.
Mari aw oo Elijabete
39 Me ndɔje teenn Mari in taar ngaa unn ddew ke ngɔru aw ke dɔ ddingirije te mare bbe te ke Juda. 40 Nande key le Jakari ngaa n̂-dda lapiya Elijabete. 41 Kake Elijabete oo ndu Mari ke are ne lapiya le a, ngonn ke mee te in njururu. Ndil-me-nda ddusu me Elijabete, 42 a uru eki ke taar pa na: « Lubba bbar Tar ke Maji dɔi te horo deneje te tɔyn, Tar ke Maji laa to dɔ ngonn te ke a kuje le ddem! 43 Ema neenn m-to dew ddi bba kɔn Ebbemjeje ddee rɔm te wa? 44 Mbata oo, kake moo ndui ke arem ne lapiya le a, ngonn ke mem te in njururu ke rɔ-nel. 45 Koko ee ke dene ke oo mee te to tar ke *Ebbe-dewje are n̂-pa dare, a ddee to tar ke tɔkɔrɔ.»
Mari ɔsu pa wal ne Lubba
46 Mari pa na:
« Mɔsu gaji *Ebbe-dewje
47 ddem, m-dda rɔ-nel wɔju dɔ Lubba ke Nje-kajim,
48 mba nunn keme noo ne bbere dene laa ke to ne ang. Tɔkɔrɔ njaa, a kunn kute bbokone, gel-dewje tɔyn a bbaremje to dene ke isi ke koko,
49 mba *Nje-singa-mɔngu dda neje ke bo nya wɔju dɔm, ria na Nje-me-nda.
50 Me-maji laa to ke ndɔ ke ndɔ mba dewje tɔyn ke aw ddaje bbel laa.
51 N̂-tɔju singa-mɔngu laa ke jia. N̂-sane dewje ke isije ke keje koo-rɔ-bo kara kara.
52 Nunda tɔku mbayjeje nangê ngaa nuwa ji nje ke mede to me ngonn̂-kase ke taar.
53 Nare ne-kinga nje ke bbo ddade ngaa n̂-tubba nje-ne-kingaje jide baa.
54 Numa bbereje laa ngann Ijarayelje, mba nole mee dɔ me-maji te laa,
55 toke n̂-pa nare bɔjeje -ddew te le Abaraham ke ngann mee ke ndɔ ke ndɔ.» 56 Mari dda ase nayn muta rɔ Elijabete te bba tel aw bbê laa.
Tar kuju Jan̂-Batise
57 Kare kuju le Elijabete ase ngaa nuju ngonn ke dingaw. 58 Nje-nin̂-key mareje ke nje-nujuje laa ooje tar me-maji ke *Ebbe-dewje dda saa a, n̂-ddaje rɔ-nel saa tɔ. 59 Ndɔ jijoo goe te ke duju ngonn le a, n̂-ddeeje ke ngonn̂-ngutay le mba kuja mɔte ngaa n̂-ndikije ta kunda ri bɔeje Jakari dɔe te. 60 A kɔenje pa na: « Baann ang, ria na Jan.» 61 Dewje le paje na: « Mare dew kara ke ria toke baann goto horo nujuje te lei.» 62 Ngaa n̂-ddaje jide dare bɔeje, mba gere se ri ke baann a na kunda dɔ ngonn te le wa? 63 Jakari duju bekere maketuru ngaa uja maketuru ke te na: « Ria na Jan.» Tar nya dewje tɔyn. 64 Kare teenn njaa gɔbbe uja, ndɔen tutu. N̂-pa tar ngaa nɔsu gaji Lubba. 65 Bbel dda dewje tɔyn ke ddaje bbe mbɔrde te ddem, dewje tɔyn ke isije dɔ ddingirije te ke dɔ nange te ke Jude ddem. Daw n̂-paje tar wɔju dɔ neje ke tee le. 66 Dewje tɔyn ke tar le oso mbide te, aw ejeje dɔe te ngaa paje na: « Ngonn neenn a to dew ddi a neenn wa? Toke tɔkɔrɔ njaa ji *Ebbe-dewje to dɔe te.»
Jakari ɔsu pa wal Lubba
67 Ndil-me-nda ddusu me bɔeje Jakari ngaa n̂-ndaji tar le Lubba toke be:
68 « Jɔsuje gaji *Ebbe-dewje, Lubba le Ijarayel, mba n̂-ddee numa dewje laa ddem nuka dɔde ddem.
69 Ngaa nareje Nje-kaji-dewje ke ngeng, ke in gel bbere te laa Dabbiti,
70 toke n̂-pa tare lew baa ddew te le nje-kilaje-mber-tar laa ke maji tɔyn,
71 tar tee leje ji nje-baanji te ddem, ji dewje te tɔyn ke mede mbeteje ddem,
72 mba n̂-dda me-maji ke bɔjeje ddem, nole mee dɔ *kɔsu-dɔnɔ te laa ke maji tɔyn ke bɔjeje ddem,
73 ddew kara baa ke ndue ke nunn wɔju dɔ bɔjeje Abaraham.
74 Yeenn bba goe te ke nɔruje ji nje-baanji te a, nareje ddew ta kare n̂-dda saa ke bbel ang,
75 ddew ne te ke maji tɔyn, ke ne ke to gate gate keme te, me ndɔje te leje tɔyn ke dɔ nange te.
76 A ei, ngonn ke ngaji, da bbari na nje-kila mber-tar le *Nje-kisi ddutu dara te. Mba a nja nɔ *Ebbe-dewje te ta dda ddewje laa.
77 Ta tɔju dewje laa tar kaji ddew kɔru tar *majangje lede dɔde te.
78 Ddew me-maji te ke bo le Lubba leje, ddew me-maji teenn le bba, bbo kare ubba me dara te a, a kuru dɔje te,
79 mba kare nje ke isije me til te ke nje ke isije me yo te, kemde uja. Ddem mba tɔjuje ddew ke ja kinga ne *me-wul-lɔm tɔ.» 80 Ngonn ke ngaji le aw tee ke mbi ddem, keje laa aw sange ddem. N̂-nayn me kɔr te ndereng ndɔ te ke naw n̂-tɔju rɔe nɔ ngann Ijarayelje te.