I Surat-na Si Pablo
Pada'iray Si
Tito
Pagbulig Pagsabot Sito Surat
I magsurat sito, iya si Pablo nga rilihugun-na si Diyos pati' apostul-na si Jesu-Kristo (1:1). Kulawin na hamok ari si pahina 394 pagpasayod si bug'os pagka'a'a-na si Pablo. Agsurat-nay to para si Tito nga ungod dadi'-na tungod kay ag'abuyon mga iya si pagtu'o (1:4). Ka'urugan i mag'isip nga agsurat-nay to si Pablo ngan 65 AD (mga 35 anyos kahuman abanhaw si Jesus) ngan kari'i-na si syudad Corinto myintras iya anakka si syudad Nicopolis (kulawin si 3:12). Agsurat-nay to kahuman si pakagawas-na si primiro kaprisu-na ari si Roma.
Si Tito ma'in Hebro pero agtutu'o iya si Jesu-Kristo. Adda dina iya Griko (Gal 2:1,3). Kapadis-nay to si Pablo ngan katumuy-tumuy-na si trabaho pagpanginano si magpanutu'o (2Cor 8:23). Agbilin-nay to si Pablo ari si isla Creta paghamis si mga kinahanglanon pa labihan na i pagtu'in mga lalla si kada bungto nga angay ag'inantan si katungdanan bilang mahanak si pagtu'o (1:5).
Aniya' tallo bali ka'impurtanti nga nagpa'anna'-na si Pablo ato sito surat. Primiro, agtugunan-na si Tito kon ay klasiha kina'iya i kina'anda'an si addangan nga angay ag'inantan si katungdanan bilang mahanak si pagtu'o (1:5-11). Kaduwa, agmandu'an-na si Tito kon pinapa'i pagpanginano pati' pagturo' si pala'in-la'in grupo (2:1): Parti si mga mabu'ot na (2:2-5), parti si mga dadi'-dadi'on pa (2:6-8), parti si mga uripon (2:9-10). Katallo, agturo' ato si Pablo kon ay i angay kina'iya para si addangan nga magtutu'o (3:1-3,9-10).
I Pagtunga'-tunga' Sito Surat
1. I Pagpakilala (1:1-4)
2. I Trabahu-na si Tito ari si Creta (1:5-16)
3. I Angay Papaturu'on si Pala'in-la'in Grupo (2:1-15)
4. I La'in Pa mga Kinahanglanon Nagbuhat (3:1-11)
5. I Ultimo mga Panugun-tugon (3:12-15)
1
Tikang to surat si Pablo. Nagtu'inan ako bilang rilihugun-na si Diyos pati' bilang apostul-na si Jesu-Kristo basi' sapatuttut-ko i mga pinili'-na a'a pagtu'o si iya ngan basi' sapasayud-ko i kamatu'uran hi'unong si iya nga akagiya si mga iya si diyusnon kinabuhi'. Yayto pagtu'o pati' kasayuran agbuwan kasiguruhan pag'angkon si mga nag'anduy-na kinabuhi' nga gana' katapusan-na. Sayod kita kam nga ga'i ata'o pagbullo' i Diyos ngan antis si panikangan agsa'ad iya nga a'allom i mga a'a-na hasta si kahastahan. Mangno si panakka-na si nagtala'an-na uras, agsara i allingun-na pina'agi si pagpasamwak-na si mga tinapuran-na pariho si ako. I Diyos nga Paragsalbar-ta kam, iya i magmando' si ako pagpasamwak si allingun-na.
Tigsurat-koy to para si ka'aw Tito, ka'aw nga ungod dadi'-ko tungod kay ag'abuyon kita si pagtu'o.
Amalako ako si Diyos Tata' pati' si Kristo Jesus nga Paragsalbar-ta nga sa'angkun-mo i mapinalangga'on pagpanginanu-na pati' i kamurayaw-na mga iya.
I Trabahu-na si Tito
ari si Creta
Buhat 20:17-35; 1Tim 3:1-13; 5:17-25; 1Ped 5:1-4
Ag'ambanan-ta kaw anan si isla Creta paghamis si mga kinahanglanon pa labihan na i pagtu'in mga lalla si kada bungto nga angay ag'inantan si katungdanan bilang mahanak si pagtu'o sigon si nagmandu'-ko si ka'aw. Kinahanglan i makatu'inan nga gana' makabasol, ngan gana' la'in alla-na. Kinahanglan i mga dadi'-na agpanutu'o ngan gana' makapasumbong nga agpamatakas hamok si mga karuyag-na ngan ga'i agpanunod si mahanak. Kinahanglan nga gana' makabasol sito a'a kay iya i mangngataman si magpanutu'o ngan nagtapuran pagpanginano si dimu'an tawa'-na si Diyos. Kinahanglan nga ma'in iya duminanti, ma'in masisinahon, ma'in paralango, ma'in makihihiranon ngan ma'in daya'on si pag'inanda' kwarta. Lugod, kinahanglan iya andam pag'istimar si bisan say, alipay pirmi iya si dimu'an nga mahalap ngan ata'o pagdalom si isip-na. Kinahanglan liwat iya nga matadong, diyusnon ngan aglugaring pagdiri' si mara'at kina'iya-na. Kinahanglan nga ag'unong iya si allingon nga makatapuran sigon si ungod nagturo', basi' pirmi aniya' si mga nag'ataman-na nga ma'aghat pina'agi si pagturo' si tama' pagtu'o pati' basi' akapamatu'od iya nga sala' i pagdiri' sito.
10 Kinahanglan i mga mahanak si pagtu'o nga manginano sito kay si kamatu'uran, malabbat na i mga suplikado. Agparapanbaragaw hamok to si gana' kapulsanan-na ngan mga bullu'on, labihan na i ditangnga' si mga tinuri' magpanutu'o. 11 Kinahanglan mga iya nga apugong kay aniya' mga panimalay nga pabulag si pagtu'o pina'agi si pagturu'-na mga iya si ma'in angay ngan agbuhat-nay to hamok mga iya basi' agpakapangwarta. 12 Mismo ngani' addangan si mga paragsumat nga sunsana'an akapinugad, “Bullu'on gayod i mga taga Creta, mga mara'at a'a nga gana' batasan-na pati' mga hubya' nga makikinabos.” 13 Ungod nan gayod mga allingun-nay nan. Sanglit isugi-bi mga iya ngan isplikari-bi pahalap, basi' ahul'os i mga pagtu'u-na 14 ngan basi' ga'i mga iya manginano si mga surusurumatun-na si mga Hebro, o ma'in ngani' si mga mandu'-na si magpandiri' si kamatu'uran. 15 Para si mga a'a nga ata'o paglikay si pagparapakasala', tugot i paggamit si dimu'an inanna' kay ga'i to akabawa si mga iya pagsala', pero para si ga'i magkatara'o paglikay pagparapakasala' nga ga'i agpanutu'o, bisan ay i naggamit-na mga iya, akabawa pirmi dina si mga iya pagsala'. Si kamatu'uran, hasta i mga inisipan-na lagtok si sala' ngan ga'i na gayod mga iya agkatara'o pagturutimbang kon ay i mahalap pati' kon ay i mara'at. 16 Agparapaminugad to nga akakilala mga iya si Diyos, pero pina'agi si mga gawi'-na, kinakulawan nga agdiri' mga iya pagpaki'adda si iya. Si pangulawan-na si Diyos, mga makasusulya' mga iya, mga suplikado ngan ma'in na angay pagbuhat si bisan ay nga mahalap.