22
Hay Nunhahapitandah Pamatayandan Jesus
(Mat. 26:1-5; Mk. 14:1-2)
1 Magadyuh ma'ataman han Gotad hi Panganandah Tinapay an Agguy Nabino'bo'an* Gun ma'at hinan Nisan/Abib (unu March-April) 15-21. an hay ohah pangalida ya Gotad di Punnomnomandah nan Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Tatagu.† Gun ma'at hi Nisan/Abib 14. 2 Ya nunhahapit nan a'ap'apun di papadi ya nan muntudtuduh nan Uldin hi atondan mangipapatoy ay Jesus, mu inhamaddan nunnomnom hi atonda ta mid ah manginnilah aatna ti tuma'otdah nan tatagu.
Hay Na'at hidin Atlunah din Hopap di Simana Santa‡ Na'at hidin Nisan/Abib 13, 30 A.D. hinan Gutud di Nipaligligatan Jesus.
(Mat. 26:14-16; Mk. 14:10-11)
3 Neh'op hi Satanas ay Judas an mungngadan hi Iscariot an hiyay ohah nan himpulu ta duwan intudtuduwan Jesus. 4 At nakak ta immuy ni'hapit hinan a'ap'apun di papadi ya nan a'ap'apun di pulis hinan Timpluh atonan mangituduh wadan Jesus ta way atondan mampap ay Hiya. 5 Ya way ohaan mun'am'amlongda, ya hinahapitdan idatanda hiyah lagbuna. 6 At inabulutna, ya nete"an den algaw ya hahalepatanay aid di do'ol hi tagu ta hiyay pangituduwanan Jesus ta dapoponda.
Hay Na'na'at hidin Opatnah din Hopap di Simana Santa§ Na'at hidin Nisan/Abib 14, 30 A.D. hinan Gutud di Nipaligligatan Jesus.
Hay Gotad hi Ne"anan Jesus hinan Intudtuduwana
(Mat. 26:17-30; Mk. 14:12-26; Jn. 13:21-30; I Cor. 11:23-25)
7 Nadatngan heden algaw an Panganandah Tinapay an Agguy Nabino'bo'an, ya heden algaw di pange'nongan di tataguh ukkon an kalnilu ti hiyah de Punnomnomandah nan Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Tataguh Penghana. 8 Ya hennag Jesus da Peter ay John, ya inalinay, “Umuyyu idadaan di ma'an hinan gotad hi Punnomnoman hi Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Tatagu.” 9 Ya imbagadan Hiyay, “Hay pohdom hi pangidadaananmi?”
10 Ya inalinan diday, “Umatam ayu ay hinan siudad ya damuwonyu han lala'in nangipi'ug hi pannuman an napnuh danum.* Hay ugalin di Hudyu ya anggay nan binabain humagub an bo'on nan linala'i ti ad'adi ahan hi unda tigon nan lala'in mumpi'ug hi pannuman. Ya me'ehgop ayun hiyah nan humgopanan abung, 11 ya alyonyuh nan ad abung di, Impaad nan Muntudtudun inalinay, Itudum di awadan di kuwaltun nan mangili ta hidiy pangananmin intudtuduwanah nan Gotad di Punnomnoman hinan Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Tatagu. 12 At itudunan da'yuy ongol an kuwaltun wah nan miyadwan galadun nidadaan di panganan ta hidiy pangidadaananyuh onon tu'u.”
13 Ya unat goh immuyda ya nepto' din inalin Jesus ay dida, at denenanday onondah Punnomnomandah nan Namaliwan di Anghel Apo Dios hinan Tatagu.
14 Ya unat goh nagtud di pangananda ya ni'yubung† Hay ugalin di Hudyun mangan ya adida mi'yibun hinan lamehaan ti unda mi'yubung. hi Jesus hinan intudtuduwanah nan lamehaan. 15 Ya inalinan diday, “Pepenhod'u ahan an me"an ay da'yuh mahhun eten Punnomnoman hi Namaliwan nan Anghel Apo Dios hinan Tatagu ya unna' mahkay paligligaton 16 ti umannung an adi' ipidpidwan me"an hi umat hitun gotad ta nangamung un madatngan nan gutud di Pumpapto'an Apo Dios hitun luta.”
17 At innalna han hinhowo' an bayah, ya nunyaman ay Apo Dios, ya inalina goh di, “Alanyu ta hini"itangonyun inumon 18 ti umannung an mete"ad ugwan ya adia' umin'inum hi bayah ta nangamung hi adatngan di Pumpapto'an Apo Dios hitun luta.”
19 Ya innalna nan tinapay, ya nunyaman goh ay Apo Dios, ya inupe'upengna, ya impiyapongnan dida, ya inalinay, “Hiyah te umat hinan odol'un me'nong ti hay pumhodanyu. Hiyah te ato'atonyu ta panginomnomanyun Ha"in.”
20 Ya unat goh nalpah di nangananda ya hiyah ne goh di inatnah nan bayah ti innalnay ohay howo' an bayah ya inalinan diday, “Hiyah te umat hinan dala' an umayuh ta way pumhodanyu ti nan dala' di mangipattig an waday pa'ittulag Apo Dios hinan tataguna.” Ya indatnan dida ta inumonda.
21 Ya inalina goh di, “Mu tigonyu ti nan mangitudun Ha"in ta dapopona' ya niddum ay ditu'un ni'yubung eten lamehaan. 22 Ti Ha"in an napto' an Imbaluy di Tagu ya patayona' ti hiyah ne inya'abbulut Apo Dios hi ma'at ay Ha"in, mu mahmo' ahan nan tagun mangitudun Ha"in!” 23 Ya way ohaan mumbabaggaandah un hay mangat nin enen dida.
Hay Nunhohongngilan nan Intudtuduwan Jesus hi Anabagtuda
24 Nunhohongngel nan intudtuduwan Jesus ti way ohaan alyonah un hiyay nabagbagtu ya un nan i'ibbana. 25 Ya inalin Jesus ay diday, “Nan a'alin di Hentil ya iboholdan mangipapilit hi popohdondan ma'at hinan ipapto'da, ya pohdonda goh hi un alyon nan tatagun diday ma'an'aniddatdan tagu. 26 Mu adi umat hinay atonyu ti nan pangpangullun da'yu ya ibilangnay odolnah udidian, ya nan mumpapto' ay da'yu ya maphod hi unna ibilang di odolnah baal di i'ibbana. 27 Hay nabagbagtu nin an tagu? Nan inumbun hinan lamehaan an idadaanan hi onona unu nan tagalan munduul hi ma'an? Manu ti immannung an nan idadaanan hi ononay nabagbagtun tagu, mu Ha"in an ninitnud ay da'yu ya ten Ha"in di munduul ay da'yu.
28 Da'yuy nanginaynayun an niniddum ay Ha"in hidin natapngatapnga', 29 at idat'uy biyangyun mumpapto' an umat goh hidin inat Ama an nangidat ay Ha"in hi biyang'un mumpapto'. 30 At me"an ya mi'yinum ayuh nan idadaan'un lamehaan an panganan hidih nan Pumpapto'a'. Ya umbun ayuh nan tronon di mumpanuh ta ipanuhyu nan himpulu ta han duwan ahimpahimpangapun holag Israel.”
Hay Nangalyan Jesus hi Pangihautan Peter ay Hiya
(Mat. 26:31-35; Mk. 14:27-31; Jn. 13:36-38)
31 Inalin Jesus di, “Simon, emayaam ti tapngan da'yun Satanas an umat ayuh bogah an mataapan di dugina. 32 Mu inluwaluan da'a, Simon, ta adim idinong di pangulugmu. Mu wa ay ta malpah di kumapuyam ya tugunom nan i'ibbam ta mihamad di pangulugda.”
33 Ya inalin Peter ay Hiyay, “Apu, dedenno' an mi'yuy ay He"a an ta"on hi unta mibalud unu mapatoy!”
34 Ya inalin Jesus di, “Alyo' ay he"a, Peter, an adi tumalanu nan awitan ad ugwan an mahdom ta engganah un mumpitluy pangihautam an alyom di agguya' inilan he"a.”
35 Ya imbagan Jesus ay diday, “Din nannaga' ay da'yu ya mi'id inodnanyuh pihhuyu, ya hape"engyu, ya hapatusyu ya undan agguy nagtud an amin din mahapulyu?”
Ya inaliday, “Nagtud.”
36 Ya inalinan diday, “Mu nob'on di atonyud ugwan ti wada ay di pihhuyu ya hape"engyu ya odnanyu. Ya wada ay di mi'id hanggapna ya ila'unay jacketna ta way pungnginanah hanggap. 37 Ti inalin di tudo' Apo Dios di,
Nibilang an oha Hiyah nan adi mangngol.‡ Isa. 53:12.
Ya Ha"in di alyon nen nitudo', at mipa'annung. Ya an amin di nitudo' hinan aat'u ya magadyuh an mipa'annung.”
38 Ya inalin nan intudtuduwanan Hiyay, “Tigom, Apu! Tayay duwah hanggap!”
Ya inalin Jesus ay diday, “Ammunana.”
Hay Nunluwaluan Jesus hinan Galden an Gethsemane§ Bahaom nan footnote di Mat. 26:36 ta innilaom di pohdon ten ngadan an ibaga.
(Mat. 26:36-46; Mk. 14:32-42)
39 Nakak da Jesus ya nan intudtuduwana ta immuydah nan Duntug an Olibo an umat hidin gunda tuwaliy ato'aton. 40 Ya unat goh dimmatongdah nan immayanda ya inalinan diday, “Munluwalu ayu ta adi ayu mitudul.”
41 Ya bimmataan hi Jesus an hay inadagwina ya hin'awid hi batu, ya nunhippi ta nunluwalun Apo Dios an inalinay, 42 “Ama, un ay ni' ahan pohdom ya adim iyabulut nan ay'u punholholtapan! Mu He"ay okod ta hay pohdom di ma'unud an bo'on hay pohdo'.”
43 Ya numpattig han anghel ay Hiyan nalpud abuniyan an mangipabi'ah ay Hiya. 44 Ya nidugah an munha'it di punnomnomana, at inhamhamadnan nunluwalun Apo Dios, ya nan lengotna ya ay ihunay dalan muntidtid* Hiyah ne alyon nan duktul hi hematidrosis. hinan luta.† Nan udumnan nabayag an nali'up an pepel an nitud'an di Hapit Apo Dios ya mi'id heten verses 43-44, mu nan udum ya ihna.
45 Ya unat goh lempahnan nunluwalu ya timma'dog, ya immuy hinan wadan nan intudtuduwana, mu nolo'da ti nunheglay punlungdayaanda. 46 Ya inalinan diday, “Anaad ta nonollo' ayu? Bumangon ayu ta munluwalu ayun Apo Dios ta adi ayu ma'ameh hinan atapnganyu!”
Hay Nampapandan Jesus
(Mat. 26:47-56; Mk. 14:43-52; Jn. 18:1-11)
47 Otog di punhaphapitan Jesus ya nidatongda din do'ol an tatagu, ya hay nangipangpang'un dida ya hi Judas an ohah nan himpulu ta han duwan intudtuduwan Jesus. Ya inda"angnan immuy ay Jesus, ya inungnguna Hiya. 48 Mu inalin Jesus ay hiyay, “Undan henen nangungnguam ay Ha"in, Judas, di panudum ta immatunana' an Imbaluy di Tagu?”
49 Ya unat goh tinnig nan intudtuduwanan na'uy an dapopondah Jesus ya inaliday, “Apu, pumpalangmi man dida?” 50 Ya impalang din ohay‡ Hay ngadana ya hi Peter (Jn. 18:10). hanggapna, ya nalungahan din wah agwan an ingan din himbut§ Hay ngadana ya hi Malchus (Jn. 18:10). nan Nabagtun Padi.
51 Mu inalin Jesus di, “Idinongyu!” Ya dinapana din ingan din himbut, ya napoyanan.
52 Ya inalin Jesus hinan a'ap'apun di papadi, ya nan a'ap'apun di pulis hinan Timplun Apo Dios ad Jerusalem, ya nan udumna goh an a'ap'apun di Hudyun immuy an mampap ay Hiyay, “Undan alyonyuh unna' adi mangngol ta pun'odnanyuy hanggapyu ya pang'ulyun umalin mampap ay Ha"in? 53 Anaad ta abigabigat di ni'yamu'amunga' ay da'yuh nan Timplun Apo Dios ya agguya' dempap? Mu ta"ongkay ti hiyah te gutud hi pangatanyuh nan pohdonyu ti hiyah te gutud hi pumpapto'an nan apuyun hi Satanas.”
Hay Nangihautan Peter ay Jesus
(Mat. 26:57-58, 69-75; Mk. 14:53-54, 66-72; Jn. 18:15-27)
54 Dempapdah Jesus, ya enekakda, ya inyuydah nan abung di Nabagtun Padi. Ya nibabataan hi Peter an mangun'unud ay dida. 55 Ya nun'apuyda an na'amung hinan gagwan di gettaw, ya nali'ubdan inumbun, ya ni'yibun goh hi Peter. 56 Ya tinnig han babain tagala hiyan ni'yibun hinan wadan di apuy. Ya unat goh inhahammadnan nannig ay hiya ya inimmatunana, at inalinan diday, “Hiyah ne ohah ibban Jesus!”
57 Mu inhautnan inalinay, “Agi', agguy'u inilah den tagu!”
58 Ya un na'amtang ya inimmatunan goh di ohan lala'i,* Bahaom nan footnote di Mat. 26:71 ta innilaom di ngadan di ustuh nangibagan Peter. ya inalinay, “He"a goh di ohan ibban Jesus!”
Mu inalin Peter di, “Agi', bo'ona' ahan!”
59 Ya unat goh naluh nin di ohay olas ya wada goh di ohan nangilulud an nangalih, “Immannung an heten tagu ya ibban Jesus ti iGalilee!”
60 Mu inalin Peter di, “Agi', agguy'u ahan inilah nen al'alyom!” Ya otog din punhaphapitana ya timmalanu din awitan. 61 Ya nungwingih Jesus, ya teten'olnah Peter, ya ninomnom Peter din hinapit Apunan inalinay, “Ihautana' hi mumpitlu ya un tumalanuy awitan.” 62 At nakak hi Peter an nunheglay limmugwaanah puntutuyuana.
Hay Nunlayalayahan nan Mun'adug ay Jesus
63 Din linala'in nangiyadug ay Jesus ya linayalayahan ya hinuplihuplitda Hiya, 64 ya hinophopanday matana goh, ya inaliday, “Akkay tuwali ngappunam di nanapa' ay He"a?” 65 Ya innayundan pinadngopadngolan ya binaibainan Hiya.
Hay Na'na'at hidin Ma'alih Maphod an Alemanah din Hopap di Simana Santa† Na'at hidin Nisan/Abib 15, 30 A.D. hinan Gutud di Nipaligligatan Jesus.
Hay Nanumalyaan nan A'ap'apun di Hudyun Jesus
(Mat. 26:57-68; Mk. 14:53-65; Jn. 18:19-24)
66 Unat goh nabiggat hi nawa'ah ya na'amung nan a'ap'apun di Hudyu an niddum nan a'ap'apun di papadi ya nan muntudtuduh nan Uldin. Ya niyuy hi Jesus ay dida ta humalyaonda Hiya. 67 At inalidan Hiyay, “Ibaagmuh un He"ah Kristu an nan Alin Pento' Apo Dios.”
Mu inalinan diday, “Gulat ta ibaag'u at adiyu damdama kulugon, 68 ya gulat ta waday hanhana' ay da'yu at adiyu damdama tobalon. 69 Mu mete"ad ugwan ta nangamung ya Ha"in an napto' an Imbaluy di Tagu ya umbuna' hinan tronon di nabagtun mumpapto' hi immapit di agwan Apo Dios an Hiyay ad poto' an amin.”
70 Ya inalidan amin di, “At He"a mah di Imbaluy Apo Dios?”
Ya inalinan diday, “Immannung an Ha"in.”
71 Ya inaliday, “Undan gahin un way udumnah humapit hi umihtigu? Ti ten dengngol tu'uy inalinan na"appuhi!”
*22:1 Gun ma'at hinan Nisan/Abib (unu March-April) 15-21.
†22:1 Gun ma'at hi Nisan/Abib 14.
‡22:2 Na'at hidin Nisan/Abib 13, 30 A.D. hinan Gutud di Nipaligligatan Jesus.
§22:6 Na'at hidin Nisan/Abib 14, 30 A.D. hinan Gutud di Nipaligligatan Jesus.
*22:10 Hay ugalin di Hudyu ya anggay nan binabain humagub an bo'on nan linala'i ti ad'adi ahan hi unda tigon nan lala'in mumpi'ug hi pannuman.
†22:14 Hay ugalin di Hudyun mangan ya adida mi'yibun hinan lamehaan ti unda mi'yubung.
‡22:37 Isa. 53:12.
§22:38 Bahaom nan footnote di Mat. 26:36 ta innilaom di pohdon ten ngadan an ibaga.
*22:44 Hiyah ne alyon nan duktul hi hematidrosis.
†22:44 Nan udumnan nabayag an nali'up an pepel an nitud'an di Hapit Apo Dios ya mi'id heten verses 43-44, mu nan udum ya ihna.
‡22:50 Hay ngadana ya hi Peter (Jn. 18:10).
§22:50 Hay ngadana ya hi Malchus (Jn. 18:10).
*22:58 Bahaom nan footnote di Mat. 26:71 ta innilaom di ngadan di ustuh nangibagan Peter.
†22:65 Na'at hidin Nisan/Abib 15, 30 A.D. hinan Gutud di Nipaligligatan Jesus.