6
Hay Aat di Ngilin an Habadu
(Mat. 12:1-8; Mk. 2:23-28)
Naluh da Jesus an munle'le'od hinan apayapayaw, ya henen algaw ya Habadu an ngilin di Hudyu. Ya nangultudda nan intudtuduwan Jesus, ya linu"ibanda, ya inanda. Ya inalin di udumnah nan Pharisees di, “Anaad ta atonyuh na? An un paniaw ay ditu'u ti ngilin an Habadu!”
Ya tembal Jesus, ya inalinay, “Undan agguyyu binaha din inat Apu tu'un hi David hidin penghana? Ti umat goh hinay inatna ti nunhinaang, ya umat goh hinan ni'yibbana. At himmigup hinan Tuldan Abung Apo Dios, ya nan tinapay an ne'nong ay Apo Dios ya paniaw hi onon hi un bo'on ditu'uy papadi. Mu innalna damdama, ya inana, ya ne"onona nan ni'yibbana.* I Sam. 21:1-6. Un ohah David hidin nangngalanah nan tinapay, at mid mapto' ya inta'ina ta unna idat ay dida. Mu agguyyu pinahiw henen inatda, at anaad ta pahiwon da'mi?”
Ya inalina goh ay diday, “Ha"in an Imbaluy di Tagu ya ta"on un hay Habadu ya Ha"in ad poto' hi mangalih nan ma'at.”
Hay Nangipa'adaogan Jesus hinan Na'akke' di Ngamayna
(Mat. 12:9-14; Mk. 3:1-6)
Wada goh han ohan ngilin an Habadu ya himmigup hi Jesus hinan himba'an an ahayupan di Hudyu ta muntudu. Ya wah di goh han tagun na'akke' han agwan an ngamayna. Ya teten'ol din udumnah nan muntudtuduh nan Uldin ya nan Pharisees hi unna iyadaog hinan ngilin an Habadu ta hiyay pangidalatandah pangidiklamuandan Hiya. Bahaom nan footnote di Mat. 12:10 ta innilaom di ugalidan Hudyuh un way mundogoh hi Habadu. Mu i'innilanah den ninomnomda, at inalinah nan na'akke' di ngamaynay, “Umali'a ta tuma'dog'ah tu.” Ya timma'dog, ya immuy ay Hiya.
Ya inalin Jesus ay diday, “Wa han alyo' ay da'yu ta tobolonyu. Hay inilayuh abuluton di Uldin tu'uh aton hinan ngilin an Habadu—hay maphod di aton, unu hay nappuhi? Hay pamaliwan hi tagu, unu hay pamatayan?”
10 Ya intigaw Jesus an amin hinan tatagu, ya inalinan hiyay, “Uyadom nan ngamaymu.” At inuyadna, ya pinumhod. 11 At ma'abbungotda din mangabohol ay Jesus, at nunhahapitdah atondan Hiya.
Hay Namto'an Jesus hinan Himpulu ta han Duwan Intudtuduwanan Ma'alih A'apostoles Mid mapto' ya na'at hidin 28 A.D., ya henen timpuy ma'alih Gutud di Nundongolan Jesus.
(Mat. 10:1-4; Mk. 3:13-19)
12 Heden na'atana ya wada han ohan algaw ya immuy hi Jesus hinan duntug an munluwalun Apo Dios, at inlablabinan nunluwalu. 13 Ya unat goh nawa'ah ya inayagana din intudtuduwana, ya pento'nay himpulu ta han duwa ta diday nginadnanah a'apostolesna.§ Hay pohdonan ibaga ya nan nahnag. 14 Ya hiyatuy ngadanda: hi Simon (an nginadnana ta hi Peter), ya hi Andrew (an pogtangna), ya hi Jacob,* Bahaom nan footnote di Mat. 4:21 ta innilaom di aat ten ngadan. ya hi John, ya hi Philip, ya hi Bartholomew, Unu hi Nathanael (Jn. 1:45). 15 ya hi Matthew, Unu hi Levi. ya hi Thomas, ya hi Jacob§ Bahaom nan footnote di Mat. 4:21 ta innilaom di aat ten ngadan. (an hina' Alphaeus), ya hi Simon (an niddum hinan nalammung an ma'alih Zealot), 16 ya hi Judas* Unu hi Thaddaeus (Mat. 10:3; Mk. 3:18). (an hina' Jacob Bahaom nan footnote di Mat. 4:21 ta innilaom di aat ten ngadan.), ya hi Judas Iscariot (an mangitudun Jesus hi udum di algaw ta dapoponda).
Hay Mensahen Intudun Jesus hinan Nundodottal Mid mapto' ya na'at hidin 28 A.D., ya henen timpuy ma'alih Gutud di Nundongolan Jesus. § Ta"on un way nipaddungan ten mensaheh nan oha goh an mensahen intudun Jesus hinan bulud di ohan duntug (Mat. 5:1-7:29) mu hiyah ne oha goh an mensahe damdama.
(Mat. 12:15-21; Mk. 3:7-12)
17 Ni'dadyuh Jesus hinan intudtuduwana, ya timma'dog hinan way nundodottal. Ya wah dida nan do'ol an intudtuduwana ya nan do'ol goh an udumnan tatagun nalpuh nan Provinciad Judea, ya ad Jerusalem an kapitulyuda, ya hinan duwan babluy an neheggon hinan Baybay an Mediterranean an ad Tyre ya ad Sidon. Ya immuydah di ta donglonday ulgudona, ya ta iyadaognay lewohonda. 18 Ya wada goh di udumnan immuy an waday nihu'lung hi nun'appuhin lennawa, ya nunla'ahna dida. 19 Ya way ohah din tatagu ya impadahdan dinapa Hiya ti paddungnay bimmuhu' nan badang hinan odolnah mangiyadaog ay dida.
Hay Ipadenolan di Udumna ya Ahmo'an di Udumnah Pidwa
(Mat. 5:3-12)
20 Nunligguh hi Jesus hinan intudtuduwana, ya inalinay,
“Mawagahan ayun nawotwot
ti middum ayuh nan Pumpapto'an Apo Dios!
21 Mawagahan ayun munhinaang ad ugwan
ti awniat waday mun'olog hi ononyu!
Mawagahan ayun kumiyol ad ugwan
ti awniat umanla ayu!
22 Ya mawagahan ayuh awnih un da'yu abohlan hinan tatagu,
ya lahhinon da'yu,
ya hiwihiwitan da'yu,
ya pahiwon da'yu
ti nan pangunudanyun Ha"in an Imbaluy di Tagu.
23 Ti heden algaw ya mun'am'amlong ayun ay ayu ung'ungungngan yumagtutu ayuh pun'am'amlonganyu ti do'ol di lagbuyuh matalepon ad abuniyan! Ya umat ayuh din propetah din penghana ti henen aton di tatagun da'yun nappuhi ya at hina goh di inat di ap'apudah din propeta.
24 Mu mahmo' ayun adangyan
ti ad ugwan di pun'am'amlonganyu ya anggay!
25 Ya mahmo' ayun do'ol di tanudna
ti awniat munhinaang ayu.
Ya mahmo' ayun umanlad ugwan
ti awniat munlungdaya ayu ya kumiyol ayu.
26 Ya mahmo' ayun ulgu'ulgudon nan nappuhiy ugalidan taguy amaphodanyu
ti nan ad holag hinan mun'ulgud ya umat hina goh di inulguddah aat di agguy immannung an propetah din penghana.”
Hay Pamhodan hinan Buhul
(Mat. 5:38-48; 7:12)
27 Ya inalin Jesus goh di, “Hiyah te itugun'un da'yun mangngol: maphod hi unyu pohpohdon nan mamuhul ay da'yu, ya atonyuy maphod hinan mamohol ay da'yu. 28 Ya iyadaogyu nan mangidut ay da'yu, ya iluwaluanyu goh nan mangi'ingol ay da'yu. 29 Ya gulat ta waday manapa' hi apengyu ya adiyu iballoh, at ta"on hi unda itapa' hi pangngelna. Ya gulat goh ta polhon nan taguy jacketyu ya inudmanyu goh hi oha. 30 At an amin di mun'adaw ya maphod hi unyu idatan. Ya nan nangngal hi gina'uyu ya adiyu bangngadon. 31 Ya hay pohdonyuh aton di tatagun da'yu ya hiya goh di atonyun dida.
32 Hay aton di nabaholan ya hay mamhod ay diday pohdonda ya anggay. Ya unudonyu ay hene ta nan mamhod ay da'yuy pohdonyu goh ya anggay ya mi'id idat Apo Dios hi lagbuyun ne. 33 Ya gulat ta hay mangat hi maphod ay da'yuy pangatanyu goh ya anggay hi maphod ya mi'id idat Apo Dios hi lagbuyun ne, ti ta"on un nan nabaholan ya atonda goh. 34 Ya gulat ta ipa'utanganyu ya anggay nan inilayun mamallog hinan ipa'utangyu ya mi'id lagbuyun ned abuniyan, ti ta"on un nan nabaholan ya pa'utanganda nan i'ibbadan nabaholan an waday pamallogda. 35 Mu da'yu ya maphod hi unyu pohdon nan buhulyu, ya atonyuy maphod ay dida. Ya pa'utanganyu dida an adiyu namnamaon an ibangngadda. Atonyu ay hana at nidugah di lagbuyud abuniyan, ya da'yuy imbaluy Apo Dios an na'abbagbagtu ti ta"on un nan adi munyaman ya nan adi mangngol ya maphod di aton Apo Dios ay dida damdama. 36 Maphod hi un ayu ma'aggohgoh ti ma'aggohgoh hi Amayun hi Apo Dios ay da'yu.”
Hay Adi Pangipanuhan hi Aton di Ibba
(Mat. 7:1-6)
37 Ya inalin Jesus di, “Adiyu ipanuh di aton di ibbayu ta adi goh ipanuh Apo Dios di atonyuh awni. Ya aliwanyuy bahol di ibbayu, at ma'aliwan goh di baholyu. 38 Ya adiyu ukuhan an bumadang hi ibbayun taguh un way mahapulda, ti hi Apo Dios ya mi'id ukuhnan bumadang ay da'yu ti do'ol di ibadangna. Ya do'ol ay di idatyu ya do'ol goh di midat ay da'yu. Wa ay ta itang di idatyu ya itang goh di midat ay da'yu.”
39 Ya inulgud goh Jesus nan waday ibalinana an inalinay, “Adi mabalin hi un itudun nan nabulaw di owon nan nabulaw goh ti magahdan duwah nan pingit di kulha. 40 Adi do'do"ol di inilan nan mitudtuduwan ya un nan muntudtudu. Mu unat goh malpah an mituduwan ya mipaddung mahkay di inilanah nan muntudtudu.
41 Alyo' goh heten nipa"el: Goh ta tigonyuy butah matan di ibayu, ya adiyu nomnomon di ongol an tablah matayu? 42 Adi maphod hi unyu alyon hinan ibayuy, Agi', ma'a ta ano' han butah matam! Mid ologyu ti wada goh di immuy hi ongol an tablah matayu, at mi'id tigonyu! Munlayah ayu! Hay mahhun ya anonyu nan ongol an tablah matayu, at mapatal hi panniganyuh nan itang an butah matan di ibayu.”
Hay Nitudtuduwan di Maphod ya Nappuhin Bungan di Ayiw
(Mat. 7:15-20)
43 Ya inalin Jesus di, “Gulat ta munlutbu han ayiw ya bumunga at maphod. Mu gulat ta munhaguti han ayiw at adi maphod. 44 Nan bungan di ayiw di panginnilaan hi un munhaguti nan ayiw unu munlutbu. Bo'on hay pagal di pangngalanyuh nan bungan di atummol, ya bo'on hay beeng di pangngalanyuh bungan di greyp. 45 At nan tagun maphod di nomnomna ya maphod goh di atona, ya nan tagun nappuhiy nomnomna ya nappuhi goh di atona. Ti hay aat nan wah nomnom di tagu ya hiyah ne goh di aat di hapitona.”
Hay Aat nan Duwan Nun'ammah Abungda
(Mat. 7:24-27)
46 Ya inalina goh di, “Anaad ta lupitonyuy, Apu, hi un ayu mi'hapit ay Ha"in, mu adiyu unudon di alyo'? 47 At an amin nan tatagun mangngol ya mangunud hinan hapito' 48 ya nipaddung hinan tagun nun'ammah abungna an numbo"ah maluhung ta nan gungit di nangipabunanah nan tu'ud. Ti unat goh dimmolodoloh ta nundatong ya hene'nobna nan abung, mu agguy natu"in ti nihamad. 49 Mu nan mangngol hinan hapito' ta adina unudon ya nipaddung hiyah nan tagun nun'ammah abungna an unna impabun di tu'udnah nan lutan agguyna inhamad. Ti unat goh dimmolodoloh ta nundatong ya natu"in, ya nun'apa"i.”

*6:4 I Sam. 21:1-6. Un ohah David hidin nangngalanah nan tinapay, at mid mapto' ya inta'ina ta unna idat ay dida.

6:7 Bahaom nan footnote di Mat. 12:10 ta innilaom di ugalidan Hudyuh un way mundogoh hi Habadu.

6:11 Mid mapto' ya na'at hidin 28 A.D., ya henen timpuy ma'alih Gutud di Nundongolan Jesus.

§6:13 Hay pohdonan ibaga ya nan nahnag.

*6:14 Bahaom nan footnote di Mat. 4:21 ta innilaom di aat ten ngadan.

6:14 Unu hi Nathanael (Jn. 1:45).

6:15 Unu hi Levi.

§6:15 Bahaom nan footnote di Mat. 4:21 ta innilaom di aat ten ngadan.

*6:16 Unu hi Thaddaeus (Mat. 10:3; Mk. 3:18).

6:16 Bahaom nan footnote di Mat. 4:21 ta innilaom di aat ten ngadan.

6:16 Mid mapto' ya na'at hidin 28 A.D., ya henen timpuy ma'alih Gutud di Nundongolan Jesus.

§6:16 Ta"on un way nipaddungan ten mensaheh nan oha goh an mensahen intudun Jesus hinan bulud di ohan duntug (Mat. 5:1-7:29) mu hiyah ne oha goh an mensahe damdama.