Nan Hapit Apo Dios Jeremiah 36

Hay Inat Jehoiakim hinan Impitudo' Apo Dios ay Jeremiah

1 Hidin miyapat hi tawon* hi nun'alian Jehoiakim† an hina' Josiah an alid Judah ya ni'hapit hi Apo Dios ay ha"in an hi Jeremiah an inalinay, 2 “Nete"ah din hi Josiah‡ di alid Judah ta engganad ugwan ya do'ol di impa'innila' ay he"an ma'at hi ad Israel, ya ad Judah, ya nan udum an babluy. At alam di ohah nan puntud'an ta itudo'mun amin dade din inali'ali' ay he"a. 3 Ta mibahah nan tatagud Judah ta olom ni' ya donglonda ay nan nitudo' an pummolta' ay dida ya idinongda nan ato'atondan pumbaholan ta aliwa' mahkay nan nun'appuhin ato'atonda.”

4 At inayaga' hi Baruch§ an hina' Neriah* ta badangana'. At inali' an amin nan hinapit Apo Dios ay ha"in, ya intudo'nah nan nali'up an pangitud'an. 5 Ya hidin nalpah ya inali' ay Baruch di, “Ha"in ya nipawaa' ta adi mabalin an umuya' hinan Timplu. 6 At he"ay umuy hidih un madatngan nan algaw an punlangduan di tataguh dih nan Timplu, ya imbaham nan intudo'mun Hapit Apo Dios. At donglon nan tatagun ma'amung an malpuh nan abablubabluy hitud Judah. 7 At olom ni' ya du'gonda nan impa'enghadan pumbaholan, ya mumpahmo'dan Apo Dios ta adi miluh an mipa'annung nan pummoltan Apo Dios ay didan dumalat nan nidugah an bungotnah nan gunda aton!”

8 At inat Baruch an hina' Neriah an amin din inali' an hi Jeremiah, at immuy hinan Timplun Apo Dios, ya imbahana din hinapit Apo Dios hinan tatagun na'amung.† 9 Ya hay na'atan te ya nan algaw an punlangduan‡ hidin miyahiyam an bulan hidin miyalemay tawon hi nun'alian Jehoiakim.§ At an amin din i'ibba' an iJudah ya na'amungdan nundayaw hidih nan Timplu eden algaw. 10 Ya hidin numbahaan Baruch hidin impitudo"u an hi Jeremiah ya wah dih nan kuwaltun Gemariah* an hina' Shaphan† an din nabagtun mumpapto' hinan punhumalyaan di ali.‡ Heden kuwaltu ya wah dih nan way nammagtun gettaw di Timplu an neheggon hinan ma'alih Pa'idyamman Pantaw nan Timplu.

11 At hidin dengngol nan imbaluy Gemariah an hi Micaiah§ an ap'apun Shaphan din nibaha an Hapit Apo Dios 12 ya nundadyun immuy hinan palasyun di alih nan kuwaltun Elishama* an muntudtudo'.† Ya hay wah di ya hi amanan hi Gemariah an hina' Shaphan, ya nan i'ibbanan u'upihyal an umat ay Delaiah‡ an hina' Shemaiah, ya hi Elnathan§ an hina' Acbor,* ya hi Zedekiah† an hina' Hananiah,‡ ya nan udum. 13 At inalin Micaiah din dengngolnan imbahan Baruch hinan tatagu. 14 Ya hennag din u'upihyal hi Jehudi§ an hina' Nethaniah* an ap'apun Shelemiah† an holag din a'apun Cushi ta umuyna ayagan hi Baruch ta iyuyna din nali'up an nitud'an din imbahanah nan tatagu. At immuy hi Baruch hi awadan nan u'upihyal an inodnana din nali'up an nuntud'ana. 15 Ya inalidan hiyay, “Umbun'a ta ibaham ni' ta donglonmi.”

At imbahan Baruch ay dida. 16 Mu hidin impada'puhnan imbaha ya nidugah di numanomnomandan alyonday, “Mahapul an ipa'innila tu'uh nan alih ten dengngol tu'u!” 17 Ya inalidan Baruch di, “Dan waday nangalin he"ah itudo'mu hana?”

18 Ya tembal Baruch an inalinay, “O wada an hi Jeremiah di nangalih itudo"un ten nali'up daten inali'alina. At intudo"u.”

19 Ya inalin nan u'upihyal ay Baruch di, “Mahapul an umuy ayu mipo"oy an duwa ay Jeremiah! Ya adiyu ipa'innilah malgom an taguy awadanyu!”

20 Ya intalepon nan u'upihyal din impitudo"un hi Jeremiah hinan kuwaltun Elishama an muntudtudo',‡ ya immuyda inalih nan ali din dengngolda.

Hay Nanghoban nan Alin hi Jehoiakim hinan Nitud'an di Hapit Apo Dios

21 Ya hennag nan ali hi Jehudi ta immuyna innal din impitudo"u an hi Jeremiah hinan kuwaltun Elishama. Ya imbahanah nan ali an wan numpangata'dogda nan u'upihyalnah nan dellohna. 22 Ya heden miyahiyam an bulan ya lawang,§ at nidugah an tungnin, at nan ali ya wah din hinahagangna nan apuy an mun'anidu. 23 Ya wa ay ta binahan Jehudi di tulu unu opat an nalinyan nitudo' owan ginogod nan ali din nalpah an nibaha, ya intungunah nan apuy. At la'tot ya noghob an amin din nitud'an nan Hapit Apo Dios an din impitudo"u. 24 Mu mi'id di impattig nan ali ya nan u'upihyal hi puntutuyuanda unu ta'otdah nan dengngolda. 25 Ya ta"on tuwalih un hidin numpahpahmo'an da Elnathan ay Delaiah ya hi Gemariah hinan ali ta adina gohbon nan nitudo', mu adina dongdonglon. 26 Ti unnaat goh minandal hi Jerahmeel* an imbaluyna, ya hi Seraiah an hina' Azriel,† ya hi Shelemiah an hina' Abdeel‡ ta umalida ta tiliwon da'mi ay Baruch. Mu mi'id ami ti hi Apo Dios di nangipo"oy ay da'mi.

27 Ya hidin nalpah an genhob nan ali din nangitud'an Baruch hidin inali'ali' an hi Jeremiah ya inalin goh Apo Dios ay ha"in di, 28 “Ummal'a goh hi ohah puntud'an ta ipidwam an ipitudo' an amin din nitudo' hidin genhob Jehoiakim an alid Judah. 29 Ya inalim ay hiyay, Hay inalin Apo Dios ya manu ay genhobmu din nitudo' ya dumalat hidin nipa'innilan pa"ion nan alid Babylon heten babluy, ya numpatoynan amin nan tatagu ya animal. 30 At hiyanan umat hituy hinapit Apo Dios an inalinay, He"a, Jehoiakim an alid Judah, ya mi'id di holagmuh mihukat ay he"an mun'ali§ ti pi'patoy da'a ta mitapal di odolmu. 31 At umat hinay pummolta' ay he"a ya nan pamilyam an dumalat nan numbaholanyu. Ya moltao' nongkay an amin nan tatagud Judah an ta"on un nan wad Jerusalem an kapitulyuna. Ti inali'ali' tuwalin da'yu an umat hinay pummolta' ay da'yu, mu paddungnay agguyyu dengngol.”

32 At innal'un hi Jeremiah di oha goh hi puntud'an, ya indat'un Baruch an hina' Neriah. At impidwa' mah goh an inali an wan gunna itudo' an umat hidin hopapna ta engganah nalpah an amin. Mu do'do"ol di nitudo' eten miyadwa.

*36:1 Unu hidin 605 B.C. Ya hiyah ne aptan ahan an tawon hinan historyn di iJudah ti hiyah ne tawon hidin nangabakan da Alin hi Nebuchadnezzar (605-562 B.C.) an iBabylon ay da Alin hi Neco II (610-595 B.C.) an i'Egypt hinan nidugah an gubatdad Carchemish an ohan babluy an wah nan pingit di Wangwang an Euphrates. Ti dimmalat henen na'abakan nan i'Egypt ya napogpog mahkay nan abalinandan bumadang hinan iJudah, at mid ah udumnan babluy hi pumpabaddangan nan Alin hi Zedekiah ta abakonda nan iBabylon an mi'gubat ay dida. Ya henen tawon ya inlayaw da Nebuchadnezzar da Daniel hidin hopap di nangilayawandah nan Hudyu (bahaom nan footnotes di Jer. 25:11, ya Jer. 27:16, ya Dan. 1:1).

†36:1 Hay nun'alianad Judah ya hidin 609-598 B.C.

‡36:2 Hay nun'alianad Judah ya hidin 640-909 B.C.

§36:4 Hay pohdonan ibaga ya nawagahan.

*36:4 Hay pohdonan ibaga ya baginah Apo Dios an ay hilawna.

†36:8 Hay mehnod an ma'at eten history ya nan nitudo' hinan Jeremiah chapter 45 (ti agguy nahayhaynod nan na'na'at eten Liblu an Jeremiah).

‡36:9 Hiyah ne nahamad an punlangduan ti mid di na'alih punlangduan eden bulan. Mid mapto' ya ma'at ti dimmalat nan nangubatan nan iBabylon ay dida.

§36:9 Unu December, 604 B.C. Hiyah ne timpun di lawang (verse 22).

*36:10 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di mangipa'annung.

†36:10 Hay pohdonan ibaga ya kunihu.

‡36:10 Hiyay gun muntudtudo' hidin nun'alian Josiah (II Ki. 22:3).

§36:11 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya mid ah nipaddungana (bahaom nan footnote di I Ki. 22:8).

*36:12 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya donglona.

†36:12 Hay kulugon nan udum ya bo'on hiyay muntudtudo' ti hiya anuy nabagtun mumpapto' hinan punhumalyaan.

‡36:12 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya ibo'tana' ay Hiya.

§36:12 Hay pohdonan ibaga ya indat Apo Dios.

*36:12 Hay pohdonan ibaga ya nan it'ittang an bu'at.

†36:12 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di nahamad.

‡36:12 Hay pohdonan ibaga ya ma'ma'ullay hi Apo Dios.

§36:14 Hay pohdonan ibaga ya nan ohan Hudyu.

*36:14 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di nangidat.

†36:14 Hay pohdonan ibaga ya ligwan Apo Dios.

‡36:20 Bahaom nan footnote di Jer. 36:12 ta innilaom di oha goh an kulugondah nan tamuna.

§36:22 Bahaom nan footnote di Jer. 36:9 ta innilaom di aat te.

*36:26 Hay pohdonan ibaga ya olom ni' ya igohgohan Apo Dios.

†36:26 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di bumadang.

‡36:26 Hay pohdonan ibaga ya baal Apo Dios.

§36:30 Un tuluy bulan ya han himpulun algaw ya anggay di nun'alian nan imbaluynan hi Jehoiachin an nun'alid Judah ti impiyuy nan Alin hi Nebuchadnezzar hiyad Babylon hidin March, 597 B.C. (II Ki. 24:15; II Chron. 36:10) ti inidutan Apo Dios hiya ya an amin nan holagna (bahaom nan footnote di Jer. 22:30). Ya nan ulitaona an hi Zedekiah di nihukat ay hiya.