Nan Hapit Apo Dios Jeremiah 22

Hay Amoltaan nan Nun'appuhin A'ali

1 Palpaliwan ya inalin goh Apo Dios ay ha"in di, “Mundadyu'ah* abung di alid Judah,† ya inulgudmuh ten hinapit'u. An alyom di, 2 He"an alid Judah an holag David ya donglom heten hinapit Apo Dios, ya ta"on un da'yun u'upihyal, ya da'yun amin an tatagu ya mahapul an donglonyu. 3 Umat hituy hinapit Apo Dios an inalinay, Mahapul an nan nahamad ya makulug di atonyu ta badanganyu nan mipaligligat ya nan naplohan hi gina'uda. Ya ipapto'yu nan bunag, ya nan nguhu, ya nan nun'abalu ta adiyu paligaton dida ta mi'id di mipapatoy hinan mi'id di baholnan tagu eten babluy. 4 At ihamadyu ay an unudon daten inali' ay da'yu ya immannung an maphod di ma'at hinan mun'ali an holag David hitud Judah. At mabalin an maphod di humgopanda eten pantaw di palasyun di ali an milugandah kakalesa ya kakabayu, ya nitnudda nan upihyal ya nan tataguda. 5 Mu gulat ta adiyu unudon daten imbaga' ay da'yu at umannung an mapa"ih ten palasyun di ali.”

6 Ya intuluy goh Apo Dios an inalinay,

“Nan amaphod di palasyuh ad Judah ya umat hinan amaphod nan babluy ad Gilead

ya nan atata'nang an duntug hi ad Lebanon.‡

Mu la'tot ya ninganuy ta umat hinan mapulun.

7 Ya ipa'ali' di tatagun mama"ih nan palasyun di ali

an pun'ita'inday wahayda ta pumputulanda nan mun'aphod an ayiw an cedar an nun'iyamma,

ya numpuulanda.

8 At an amin nan tatagun malpuh abablubabluy an maluh ya mumbabaggaandan alyonday, Anaad ta pina"in Apo Dios heten nundengwan babluy? 9 Ya hay pambal di udum ya alyonday, Manu ay ya unda agguy inunud din inabulutdan Tulag Apo Dios ay dida. Ya nan nat'on di dinayawda ya intamuanda.”

Hay Inulgud Jeremiah hi Aat nan Alin hi Jehoahaz§

10 Ya alyo' ay da'yun iJudah di,

“Adiyu kilaan unu ilungdayaan nan natoy an aliyu,*

mu hay kilaanyu ya nan aliyun niyuy hi udum an babluy.

Ti mete"ad ugwan ya adi mahkay mumbangbangngad hitu.

11 Ti hay inalin Apo Dios hi ma'at ay Jehoahaz an hina' Josiah an nihukat ay amanan alid Judah ya miyuy hi udum an babluy an adi mahkay mumbangbangngad hitu. 12 Ti matoy hinan babluy an nibaludana ta adina mahkay tigon heten babluyna.”†

Nan Inulgud Jeremiah hi Aat nan Alin hi Jehoiakim‡

13 Inalin goh Apo Dios di,

“Ma'idutan nan tagun layah di atonan mangiyammah abungna an duway galaduna goh udot

an pilitonay tataguh numbabluyanan muntamu,

mu mi'id di idatnah bo'laonda.

14 Ti hay ninomnomna ya alyonay,

Mangammaa' hi ongol an abung ta hinan miyadwan galadu ya o"ongol di kuwaltuna.

Ya umat goh an o"ongol di tawana an hay cedar an ayiw di miyamma

an mapentolan hi mumbolah.”

15 Ya inalin goh Apo Dios di,

“Hay ibagam hinan ali ya alyom di,

Bo'on nan maphod an palasyu di dumalat hi a'e'gonam an ali!

Ti uggoh mah ta hi amam an hi Josiah di pangiyunnudam?

Hiya ya nahamad di nangatnah nan tatagu,

at hiyanan wadan amin di mahapulna,

ya maphod an amin di na'na'at hidin nun'aliana

16 ti binadangana nan nun'awotwot an munhapul hi badang.

At hiyanan maphod goh di gun na'at ay hiya ya hitud Judah

ti umat hinay aat nan tagun nanginnilan Ha"in.

17 Mu he"a ya nat'on ti hay pohdom ahan ya nan bagiom an ta"on un kuluk di pangatmu.

An ta"on unda mipapatoy nan tatagun mi'id di baholda

ya gunmu goh paligligaton unu ipadildilah di udum an tatagu.

18 At hiyanan umat hituy alyo' an hi Apo Dios hi ma'at hinan alid Judah an hi Jehoiakim an hina' Josiah an inali' di,

Mi'id ahan di mangebel ay he"ah un'a matoy,

ya mi'id goh di mangadyu ay he"a,

ya mi'id goh di mangalih adyu'a han apumi ya nan amaphod di numpapto'ana.

19 Ya milubu"a an umat hinan natoy an dongki an nonong ya ginuyudda,

ya inyuyda intapal hinan pantaw di allup ad Jerusalem.”§

20 Ya inalin goh Apo Dios di,

“Ta"on hi un ayu munti'id an umuy ad Lebanon ta muntu'u' ayuh di

ta madngol ad Bashan di tu'u'yu

unu hi ad Abarim ta tu'u'anyu didah di,

mu mi'idda damdama nan gunyu pumpabadangan ti nun'atoydan amin.

21 Ti nihimung an adia' unudon ay da'yu

ti hidin amaphodyu an mid al'alin da'yuh tun babluyyu ya pinadana' da'yu.

Mu hihidya damdamay aatyun nete"ah din a'ungayu ya agguya' inunud.

22 At hiyanan paddungnay pun'iyaddib di puo' an amin nan a'ap'apuyun mumpangipangpangulun da'yuh udum an babluy,

Ya ta"on un nan gunyu pumpabadangan ya miyuydah udum an babluy.

At makulug an mabainan ya mipa'ampa ayu an dumalat nan nun'appuhin pangatyu.

23 At da'yun nunhituh nan ma"aphod an palasyud Jerusalem an nadedengan hi maphod an ayiw an cedar

ya manud ugwan ti malenggop ayu.

Mu hi awniat nunheglay kumilaanyuh dumatngan di punholholtapanyu

ti hay aatna ya umat hi dogoh di ung'ungngah un mitungaw.”

Hay Inulgud Jeremiah hi Aat nan Alin hi Jehoiachin*

24 Ya hay hinapit Apo Dios ay Jehoiachin an hina' Jehoiakim an alid Judah ya inalinay, “Ha"in an Dios ya du'go' he"a, Jehoiachin, an ta"on un he"ay pinili' hi ali an paddungnay hengheng an inhu'lub'uh agwan'u, mu ano' he"a damdama. 25 At idat'u he"ah nan buhulmun hi Nebuchadnezzar an ta'tam ya hinan titindalunan namhod an mamatoy ay he"a. 26 Ti iyabulut'u an da'yun inam† ya miyuy ayuh nan nat'on an babluy ta hidiy ibaludanyu ya atayanyu.‡ 27 At ta"on ahan hi unyu pohdon an mumbangngad hitu mu adi mabalin.”§

28 Ya ha"in an hi Jeremiah ya inali' di,

“Undan heten hi Jehoiachin ya umat hinan uklit an bangan napa"i ta mi'id di namhod ay hiya?

Undan hiyay dumalat hi iyayana ya nan imbabaluynah* udum an babluy an agguyda in'innila?

29 Ti inalin Apo Dios di,

At da'yu ni' an iJudah ya donglonyu ahan tun alyo':

30 Ubahonyuh nan libluy ngadan nan imbabaluy Jehoiakim ta ay mi'id di imbabaluyna†

ti hiya ya mi'id di maphod hi aatna.

Mi'id hinan imbabaluynay pumhod di nitaguana,

ya mi'id di mun'alin didah ad Judah.

Ha"in hi Apo Dios di nanapit ete.”‡

*22:1 Nan palasyu ya wadah ampan di Timplun Apo Dios.

†22:1 Mid mapto' ya nan Alin hi Zedekiah, ya 597-586 B.C. di nun'alianad Judah (II Ki. 24:18-25:26; II Chron. 36:11-14).

‡22:6 Nan duwan babluy an ad Gilead ya ad Lebanon ya nundengway inalahanda, ya nan ayiw an na'usal hinan palasyu ya nalpud Lebanon (I Ki. 5:6, 8-10; 7:2-3; 10:27).

§22:9 Unu nan Alin hi Shallum. Shallum di immannung an ngadana, mu Jehoahaz di balbalun ngadanah din numpapto'ana. Ya un tuluy bulan ya anggay di nun'alianad Judah hidin 609 B.C. (II Ki. 23:31-35; II Chron. 36:1-4).

*22:10 Hay ngadan ten natoy ya hi Josiah, ya 640-609 B.C. di nun'alianad Judah (II Ki. 22:1-23:30; II Chron. 34:1-35:27).

†22:12 Hidin 609 B.C. ya impiyuy nan Alin hi Neco II (610-595 B.C.) hiyad Egypt, ya natoy hiyah di (II Ki. 23:34; II Chron. 36:4). Hay pohdon nan ohan ngadana an Jehoahaz an ibaga ya hi Apo Dios ya ipilitnan mangngal, at paddungnay na'at goh ay hiya.

‡22:12 Hay nun'alianad Judah ya hidin 609-598 B.C. (II Ki. 23:36-24:7; II Chron. 36:5-8).

§22:19 Ta"on un agguy nitudo' hinan II Ki. 24:6 di aatna mu immannung an na'at ti hiyah ne impa'innilan Apo Dios hi ma'at ay hiya.

*22:23 Tuluy bulan ya anggay di nun'alianad Judah hidin 598 B.C. (II Ki. 24:8-17; 25:27-30; II Chron. 36:9-10). Ya duwa goh di ngadana an Jeconiah ya Coniah, ya hay pohdondan ibaga ya hi Apo Dios di mangipa'at.

†22:26 Unu hi Nehushta (II Ki. 24:8).

‡22:26 Na'at hidin 597 B.C. ti nipiyuydad Babylon (II Ki. 24:15).

§22:27 Natoy hi Jehoiachin ad Babylon an ta"on un nibo'tan hinan baludan hidi (II Ki. 25:27-30).

*22:28 Ta"on un himpulu ta walu ya anggay di tawon nan Alin hi Jehoiachin hidin nangilayawandan hiya ta nipiyuy ad Babylon mu wada damdamay duwan a'ahawana (II Ki. 24:15), ya ni'layaw goh nan numbino'ob'on an imbabaluydan dida (bahaom nan footnote di Jer. 22:30).

†22:30 Hay imbabaluyna ya da Shealtiel ay Malkiram, ya da Pedaiah ay Shenazzar, ya da Jekamiah ay Hoshama, ya hi Pedaiah (I Chron. 3:17-18), ya mid ay diday nun'alid Judah. Nan ohan ap'apun Jehoiachin an hi Zerubbabel ya numbalin hi gobelnadol ad Judah hidin immanamutan nan Hudyud Judah (I Chron. 3:19; Hag. 1:1), mu agguy nun'ali. Nan lala'in nipallog ay Jehoiachin an nun'ali an hi Zedekiah an hi ulitaona an bo'on holagna (Jer. 37:1), ya da Zedekiah ya nan linala'in holagnay nahhun an natoy ya un hi Jehoiachin (Jer. 52:10-11), at hi Jehoiachin di angunuh ahan hinan holag David an nun'ali. Hay mehnod an mun'ali ya nan Alin Pento' Apo Dios an hi Jesu Kristu.

‡22:30 Heten verse ya nidugdugah ahan an probleman di Hudyu ti alyonday hay aton nan Alin Pento' Apo Dios an umalin mun'alih un mid ah imbabaluy Jehoiachin hi mabalin an mipallog ay hiyan mun'ali ti na'idutandan hinohha anu. Mu itudun nan Jer. 23:5 an waday umali, mu hay atona nin ta Hiya ya holag David ta waday biyangnan mun'ali mu adi ma'idutan di dalana goh? Bahaom nan footnotes di Mat. 1:11 ya Lk. 3:31 ta innilaom di remedyona ti immannung an agguy na'idutan nan dalan nan Alin Pento' Apo Dios, ya wada goh di haadnan mun'ali ti holag goh da David ay Jehoiachin.