Hebrews
Hay Aat Ten Liblu
Hay Nangitudo' eten Liblu: mid nanginnilah ngadan di nuntudo' eten liblu, mu hay alyon nan udum ya hi Apostoles Paul di nangitudo', ya hay alyon nan udum ya hi Apostoles Barnabas unu hi Apollos. Mu bo'on nin hi Apostoles Paul di nangitudo' ti mi'id ah pinelmaanan ten tudo' ti hiyah ne gunna aton tuwali (an umat hinan nitudo' hi II Tess. 3:17), ya gapu ta nan nuntudo' ya nala'eng an humapit, ya Hudyu goh, ya ibban Timothy (Heb. 13:23), ya gapu goh ta hana ya aat Apollos at mid mapto' ya hi Apollos.
Hay Nangitud'anan ten Liblu: nan Hebrews (unu Hudyu) ti hiyah ne ngadan ten liblu.
Hay Pohdon nan Ngadan ten Liblun Ibaga: hiyay ngadan di ohan kalahin di tagu an bo'on Hentil.
Hay Gutud hi Nangitud'anan ten Liblu: hidin 68 A.D. nin.
Hay Teman ten Liblu: hay aat di amapmaphod Kristu ya un nan udum.
Hay Outline ten Liblu:
Hay aat di DOCTRINAH amapmaphod Kristu ya un nan udum (1:1—10:18)
Hay aat di amapmaphod Kristu ya un nan propeta (1:1-3)
Hay aat di amapmaphod Kristu ya un nan a'anghel Apo Dios (1:3—2:18)
Hay aat di amapmaphod Kristu ya un hi Moses (3:1-19)
Hay aat di amapmaphod Kristu ya un hi Joshua (4:1-13)
Hay aat di amapmaphod Kristu ya un nan papadi (4:14—10:18)
Hay ATON NAN KIMMULUG AN DUMALAT DI amapmaphod Kristu ya un nan udum (10:19—13:25)
Hay atonda ya munluwaludan Apo Dios an wad abuniyan (10:19-21)
Hay atonda ya abulutondan mi'yommodda ay Apo Dios (10:22)
Hay atonda ya adida munduwaduwa (1:22)
Hay atonda ya itugtugadan gun mangulug hinan hahalimidonda (10:23)
Hay atonda ya hinnonomnomdah amaphodan di i'ibbada (10:24)
Hay atonda ya hin'a'al'alu'dan amin (10:24)
Hay atonda ya hin'a'aatdah maphod (10:24)
Hay atonda ya adida ipogpog an mi'yamu'amung hinan himba'an (10:25)
Hay atonda ya muntutuggunanda (10:25)
Hay atonda ya adida du'gon nan inat Jesus (10:26-31)
Hay atonda ya nomnomonday aatdah din hopap di nanguluganda (10:32-34)
Hay atonda ya adida ipogpog di anatulidda (10:35-39)
Hay atonda ya kulugonday intulag Apo Dios ay dida (11:1-40)
Hay atonda ya anonday ay lubung an homewol ay didah nan tumagtaganda (12:1)
Hay atonda ya adida humigan tumagtag hinan pi'yapputanda (12:1)
Hay atonda ya popot'ondah Jesus (12:2)
Hay atonda ya edpolday ligatda (12:3-11)
Hay atonda ya mundenoldan ay paddungnay umodhol di odolda (2:12-13)
Hay atonda ya ihamadday atonda ta ma'ma'ullaydan amin hinan ni'hituwanda (12:14)
Hay atonda ya elanda (12:15-17)
Hay atonda ya ihamadda ta adida du'gon nan pangngolandah nan Hapit Apo Dios (12:18-27)
Hay atonda ya mundenoldan Apo Dios (12:28)
Hay atonda ya dayawondah Apo Dios (12:28-29)
Hay atonda ya mumpopohhodanda (13:1)
Hay atonda ya adida inganuy nan malgom an mangili (13:2)
Hay atonda ya adida al'alliwan nan nabalud (13:3)
Hay atonda ya nomnomonda nan munligat (13:3)
Hay atonda ya e'gonandan amin di nangahawaanda (13:4)
Hay atonda ya adida ilugtap nan ahawada (13:4)
Hay atonda ya adida uma'amnaw hi pihhu (13:5)
Hay atonda ya edenolda nan wan dida (13:5)
Hay atonda ya adida munduwaduwah nan pangipadutu'an Apo Dios ay dida (13:6)
Hay atonda ya adida al'alliwan nan intudun nan ap'apudah hopapna (13:7)
Hay atonda ya adida unudon nan numbino'ob'on an mitudtudu (13:8-9)
Hay atonda ya gunda ipaphod di pangulugdan Apo Dios (13:9)
Hay atonda ya paddungnay mi'bataandan Kristu (13:10-14)
Hay atonda ya gunda hapiton di amaphodan Apo Dios (13:15)
Hay atonda ya ibaagdah nan tataguy pangulugdan Kristu (13:15)
Hay atonda ya adida inganuy an mangat hi maphod ta mumbabaddanganda (13:16)
Hay atonda ya un'unnuddah nan a'ap'apuda (13:17)
Hay atonda ya gunda iluwaluan nan nuntudo' eten libnu (13:18-21)
Hay atonda ya anuhandan mangunud eten libnu (13:22-25).
1
Nan Imbaluy Apo Dios an Numbaagonah nan Hapitna
1 Hidin penghana ya numpado'ol ya numbino'ob'on di inat Apo Dios an nangipa'innilah nan Hapitnah din o'ommod tu'u an hay numbaagona ya din numbino'ob'on an propeta. 2 Mu ad ugwan an angunuh an gutud ya nan Imbaluynay nangipa'innilah Hapitnan ditu'u. Ya Hiya goh dumalat ya limmudan Apo Dios an amin tun nalmun logom. Ya Hiya goh di pento'nah ad banoh hi an amin ay dane. 3 Ya Hiyay attigan di anabagtun Apo Dios an hi Amana. Dida ya numpaddungda ahan ti an amin di wan Apo Dios ya wada goh hinan Imbaluyna. Ya Hiyay mangipapto' hi an amin an nalmu. Ya abalinanan mangat hi an amin ti ta"on hi un hay hapitna ya anggay ya ma'at di pohdona. Ya hidin nangiyatayanah a'aliwan di bahol tu'u ya numbangngad ad abuniyan, ya inumbun hi appit di agwan Apo Dios an na'abbagbagtu ti hidiy ubunanan mi'papto' ay Amana.
Nan Imbaluy Apo Dios an Na'abbagbagtu ya un nan Anghel
4 Nipabagbagtu nan Imbaluy Apo Dios ya un nan a'anghel ti nabagbagtuy haadnan indat Apo Dios ya un nan haad di anghel. 5 Ti bo'on nan anghel di nangalyan Apo Dios hi,
“He"ay Imbaluy'u,
at ten ad ugwan ya minahua' He"a,
ya impabnoh'uy abalina' ay He"a.”* Psa. 2:7.
Ya bo'on goh nan anghel di nangalyan Apo Dios hi,
“Ha"in hi Amana
ti Hiyay Imbaluy'u.Ӡ II Sam. 7:14.
Ti nan Imbaluynay nangalyana ya anggay. 6 Ya unat goh hennag Apo Dios nan nabagbagtun pangpangullun‡ Bahaom nan footnote di Col. 1:15 ta innilaom di aatna. Imbaluynah tun luta ya inalina goh di,
“Mahapul an dayawon
an amin nan anghel'u Hiya.Ӥ Deut. 32:43.
7 Ya hay oha goh hi inalin Apo Dios hi aat di a'anghel ya inalinay,
“Nan a'anghel'u ya diday babbaalo',
ya anggay didah mangat hi pohdo'
an ta"on hi un'u pumbalinon didah dibdib unu apuy an mundalang hi un'u pohdon.”* Psa. 104:4.
8 Mu hay inalin goh Apo Dios hi aat di Imbaluyna ya nob'on, ti inalinay,
“He"a an Dios ya adi mapogpog di pumpapto'am,
ya makulug di atom goh an mumpapto' hinan hakupmu!† Psa. 45:6.
9 Nan makulug di pohdom,
ya pinahiwmu nan nappuhi,
At hiyaat un Ha"in an hi Apo Dios an dayawom ya pento' da'a,
at impa'anla da'a ti indat'uy haadmu ta nidugah di pange'gonandan He"a
ya un nan i'ibbam an nangidata' hi haadda goh.”‡ Psa. 45:7.
10 Ya inalin goh Apo Dios hinan Imbaluynay,
“Hidin nete"an di logom ya He"a, Apu, di nunlumuh luta,
ya ad daya,
ya an amin nan wadah di.§ Psa. 102:25.
11 Mu hi awni ya mun'a'ubahda ti paddungnay madunutdan umatdah nan mapi"in lubung,
mu He"a ya wagwada'ah mid pogpogna.* Psa. 102:26.
12 Ti awniat ubahom an amin danen limmum ta hukatam didah balu.
Mu He"a ay nongkay ya adi'a malumluman,
mu munnononnong'ah enggana an adi'a malmalla'ay.Ӡ Psa. 102:27.
13 Ya bo'on nan anghel Apo Dios di nangalyanah,
“Umbun'ah immapit hi agwan'u
ta engganay abako' an amin di buhulmu.”‡ Psa. 110:1.
Mu hay nangalyanan te ya hi Jesu Kristu ya anggay an imbaluyna. 14 Ti nan a'anghel ay ya diday babbaalon Apo Dios ta bumadangdah nan tatagun mabaliwan.