II Peter
Hay Aat Ten Liblu
Hay Nangitudo' eten Liblu: hi Apostoles Peter (1:1).
Hay Nangitud'an Peter eten Liblu: nan nipaddung di pangulugdan da Apostoles Peter (1:1).
Hay Pohdon nan Ngadan ten Liblun Ibaga: nan batu (Mat. 16:18).
Hay Gutud hi Nangitud'anan ten Liblu: hidin 64 A.D. nin.
Hay Teman ten Liblu: hay aat di opat hi aptan an doctrinan di kimmulug.
Hay Outline ten Liblu:
Hay ohan doctrina ya nan NAMTOꞋAN APO DIOS HINAN KIMMULUG (1:1-15)
Hay ohan doctrina ya nan HAPIT APO DIOS (1:16-21)
Hay ohan doctrina ya nan NAPPUHIN MUNTUDTUDU (2:1-22)
Hay ohan doctrina ya nan PUMBANGNGADAN KRISTUH PIDWANA (3:1-18).
1
1 Ha"in an hi Simon Peter an apostoles* Hay pohdonan ibaga ya nan nahnag. ya baala' ay Jesu Kristu, ya muntudo'a'† Mid ibban Peter hi bimmadang ay hiyan nuntudo' eten libluh umat ay Silas an bimmadang ay hiyan nuntudo' hinan Liblu an I Peter. At bahaom nan footnote di I Pet. 5:12 ta innilaom di aatna ti nan panudo'nan ten liblu ya umat hinan panapit ya aat di bunag an mid inilanah udum an hapit di iGreece. goh ay da'yun kimmulug.
Ditu'u ya kimmulug tu'un dumalat di badang Jesu Kristu an Dios an mangibaliw ay ditu'un amin ti Hiya ya maphod di atonan mi'id di nangitupuganah badangna.
2 Mawada ni' ay da'yuy munnononnong an homo' ya lenggop hi panginnilaanyuh‡ Hay kulugon nan do'ol an kimmulug hi ohan pohdon ten liblun intudo' Peter ya ta mi'laban ahan hinan kulton bimmuhu' eden gutud an ma'alih Gnosticism. Ti intudun Gnosticism an (1) wadan dida nan na'ahhamad an panginnilada an ma'ahhapul di tatagu, mu intudun Peter an bo'on ti umda ahan nan nanginnilaan nan kimmulug hi aat Kristun nitudun dida (1:20). (2) Ya intuduna goh an gapu ta wadan dida nan na'ahhamad an panginnilada at mabalin an malgom di atonda an ta"on hi un lumihog, mu intudun Peter an mahapul an topngonday atonda ta miyunnudan hi panginnilada (1:6; 2:18-19). (3) Ya inabulutday pangpang'alin ulgud an ta"on hi unda itudu nan Hapit Apo Dios ti pahalonda ya pikuwonday immannung an Tugun Apo Dios (1:16; 2:1-2; 3:16), ya (4) agguyda kinulug di anahamad Jesus, ya gunda hinhannulon di pumbangngadanah pidwa ti adi anu ma'at (2:1; 3:4), ya (5) inabulutday numbino'ob'on an lumihog (2:2, 10, 12-14), ya (6) mumpunghandah pihhu (2:3, 14), ya (7) pinahiwda nan mumpumpapto' (2:10), ya (8) numpahiyada (2:10), ya (9) agguyda timma'ot an numpamadngol hinan nahamad an ta"on un didana nan anghel Apo Dios (2:10, 12), ya (10) ne"andah nan kimmulug hinan Punnomnomandah din Natayan Kristu (2:13). (Bahaom nan udumnan aat ten kulto an nitudo' hinan footnotes di Col. 2:4, ya I Tim. 1:3, ya II Tim. 2:18, ya Tit. 1:14, ya I Jn. 4:2, ya I Jn. 5:8, ya I Jn. 5:16, ya II Jn. 1:7). aat Apo Dios ya hi Apu tu'un hi Jesus.§ Inusal Apostoles Peter di duwan kalahin di apnga eden gutud. Nan nahhun an inalina an mawada ni' ay da'yuy munnononnong an homo' Apo Dios (unu charis) ya apngan di iGreece, ya nan netob an inalina an mawada ni' ay da'yuy munnononnong an lenggop Apo Dios (unu shalom) ya apngan di Hudyu.
Hay Namto'an Apo Dios ay Ditu'u ta Ma'ali tu'uh Tataguna
3 Hi Apo Dios an nidugah di abalinana ya indatnan amin di mahapul tu'uh ihamadan di pangulug tu'u ta way aton tu'un un'unnud hinan pohdonan dumalat di nanginnilaan tu'un Jesu Kristu* Ni'laban hi Apostoles Peter hinan kulton ma'alih Gnosticism ti intudunan dida nan nahamad an tugun ta mi'tagudan Apo Dios. Mu intudun Peter an umda ahan nan nitudo' hinan Hapit Apo Dios, at adi tu'u mahapul di udumnan tudtudu (bahaom nan footnote di II Pet. 1:2). an namto' ay ditu'un middum hi amaphodna ya ipabagbagtuana. 4 Ya dimmalat nan nidugah an abalinana ya indatnan ditu'u nan ma"aphod an inalinah idatna.† Hiyah ne ma'alih promises hinan hapit di English. At dumalat ene ya mabalin an idinong tu'u nan nun'appuhin impa'enghan di taguh tun luta ta middum tu'uh amaphodna.
5 At hiyanan aton tu'un amin di abalinan tu'un mangat hi maphod an miyunnudan hi pangulug tu'u. Ya mahapul goh an manomnoman tu'u, 6 ya innilaon tu'un mangane'nong hi odol tu'u, ya edpol tu'un amin di punligligatan tu'u ta iyunnud tu'un Apo Dios. 7 Ya mahapul an ipattig tu'uy maphod an punhina"agian tu'u‡ Hiyah ne phileo hinan hapit di iGreece. ya pumpopohhodanan tu'u.§ Hiyah ne agape hinan hapit di iGreece. 8 Hanan amin di mahapul an aton tu'u ta wa ay ta ihamad tu'un aton hana ya miyal'allay punhulbianah nanginnilaan tu'un Apu tu'un hi Jesu Kristu. 9 Nan tagun kimmulug ay Jesus ta adina aton hana ya hiyay attiganan adi pa"innilah pangat Apo Dios, ya inaliwanay na'aliwan di baholna.
10 At da'yun i'ibba, mahapul an atonyun amin di abalinanyun mangipattig hi amakulug di namto'an Apo Dios ay da'yun tataguna ti wa ay ta umat hinay atonyu ya makulug an mi'id di way abalinanan mangihiyan ay da'yun Hiya. 11 At udum hi algaw ya ongol di amlong Apo Dios an mangabulut ay ditu'un middum hinan mi'id di pogpognan pumpapto'an nan nangibaliw ay ditu'un hi Apu tu'un hi Jesu Kristu.
12 At ipanomnom'u goh ay da'yu hana an ta"on hi unyu inila ya inun'unud hatun dumalat di nihamadan di pangulugyu. 13 Mu ad ugwan an wadaa' hitun luta ya maphod hi un'u ipanomnom hatun da'yu 14 ti inila' an magadyuh nin di ataya' ti hiyah ne impa'innilan Apu tu'un hi Jesu Kristun ha"in.* Jn. 21:18-19. Wada han hudhud, ya itudunan impapatoy nan Alin hi Nero hi Peter hinan krus ad Rome, mu nahunniy nangipipatayanah nan krus ti nan hu'in Peter di niyappit hi bagtuna, ya hay uluna ya niyappit hi ampana. Ya ag'aga anuy bimmuhu'an di putuna. 15 At hiyanan ato' an amin di abalina' an mangipanomnom ay daten da'yuh tun tudo"u ta ta"on un hitun ami'id'u mahkay ya nanongnan adiyu al'alliwan.† Hay kulugon nan udum hi pohdonan hapiton ya ipa'innilan Peter di pangiyamman Mark hi Libluna an Mark ta waday panginomnomandah pidwa.
Hay Ipabagtuan Jesu Kristu
16 Hanan impa'innilamin da'yuh aat di ipabagtuan Apu tu'un hi Jesu Kristuh tun pumbangngadana ya makulug an bo'on un ul'ulgud ya anggay ti tinnigmiy anabagtuna!‡ Tinnig Peter di anabagtun Jesus hidin numbo'onana (Mat. 16:28-17:8; Mk. 9:2-13; Lk. 9:28-36). 17-18 Ti wada amih nan me'gonan an duntug hidin nangipattigan Ama tu'un hi Apo Dios hi anabagtun Jesus. Ya dengngolmi nan nalpud abuniyan an Hapit Apo Dios an ma"aphod an inalinay,
“Hiyah te Imbaluy'un pa'appohpohdo'
ya mangipa'amlong ay Ha"in!Ӥ Mat. 17:5; Mk. 9:7; Lk. 9:35.
19 Henen na'at di nipa'annungan din inulgud din numbino'ob'on an propetah din penghanah aat di anabagtun Jesus. At hiyanan hay maphod ya ihamadyun innilaon daten intudo'da ti hi Jesus ya mipaddung hinan dilag an patalanay helong an punnomnom ta engganay pa"innilaon Hiya an mipaddung hinan talaw. 20 Mu hay ma'ahhapul hi nonomnomonyu ya adi mabalin an waday tagun un hiyaan na'awatanay ibalinan nan nitudo' an Hapit Apo Dios ti mahapul an nan Na'abuniyanan an Lennaway bumadang ay hiya ya unna ma'awatan di ibalinana. 21 Ti nan Hapit Apo Dios ya agguy nalpuh nomnom din numbino'ob'on an propeta, mu impa'innilan nan Na'abuniyanan an Lennawan dida ya unda ipa'innilah nan tatagu.

*1:1 Hay pohdonan ibaga ya nan nahnag.

†1:1 Mid ibban Peter hi bimmadang ay hiyan nuntudo' eten libluh umat ay Silas an bimmadang ay hiyan nuntudo' hinan Liblu an I Peter. At bahaom nan footnote di I Pet. 5:12 ta innilaom di aatna ti nan panudo'nan ten liblu ya umat hinan panapit ya aat di bunag an mid inilanah udum an hapit di iGreece.

‡1:2 Hay kulugon nan do'ol an kimmulug hi ohan pohdon ten liblun intudo' Peter ya ta mi'laban ahan hinan kulton bimmuhu' eden gutud an ma'alih Gnosticism. Ti intudun Gnosticism an (1) wadan dida nan na'ahhamad an panginnilada an ma'ahhapul di tatagu, mu intudun Peter an bo'on ti umda ahan nan nanginnilaan nan kimmulug hi aat Kristun nitudun dida (1:20). (2) Ya intuduna goh an gapu ta wadan dida nan na'ahhamad an panginnilada at mabalin an malgom di atonda an ta"on hi un lumihog, mu intudun Peter an mahapul an topngonday atonda ta miyunnudan hi panginnilada (1:6; 2:18-19). (3) Ya inabulutday pangpang'alin ulgud an ta"on hi unda itudu nan Hapit Apo Dios ti pahalonda ya pikuwonday immannung an Tugun Apo Dios (1:16; 2:1-2; 3:16), ya (4) agguyda kinulug di anahamad Jesus, ya gunda hinhannulon di pumbangngadanah pidwa ti adi anu ma'at (2:1; 3:4), ya (5) inabulutday numbino'ob'on an lumihog (2:2, 10, 12-14), ya (6) mumpunghandah pihhu (2:3, 14), ya (7) pinahiwda nan mumpumpapto' (2:10), ya (8) numpahiyada (2:10), ya (9) agguyda timma'ot an numpamadngol hinan nahamad an ta"on un didana nan anghel Apo Dios (2:10, 12), ya (10) ne"andah nan kimmulug hinan Punnomnomandah din Natayan Kristu (2:13). (Bahaom nan udumnan aat ten kulto an nitudo' hinan footnotes di Col. 2:4, ya I Tim. 1:3, ya II Tim. 2:18, ya Tit. 1:14, ya I Jn. 4:2, ya I Jn. 5:8, ya I Jn. 5:16, ya II Jn. 1:7).

§1:2 Inusal Apostoles Peter di duwan kalahin di apnga eden gutud. Nan nahhun an inalina an mawada ni' ay da'yuy munnononnong an homo' Apo Dios (unu charis) ya apngan di iGreece, ya nan netob an inalina an mawada ni' ay da'yuy munnononnong an lenggop Apo Dios (unu shalom) ya apngan di Hudyu.

*1:3 Ni'laban hi Apostoles Peter hinan kulton ma'alih Gnosticism ti intudunan dida nan nahamad an tugun ta mi'tagudan Apo Dios. Mu intudun Peter an umda ahan nan nitudo' hinan Hapit Apo Dios, at adi tu'u mahapul di udumnan tudtudu (bahaom nan footnote di II Pet. 1:2).

†1:4 Hiyah ne ma'alih promises hinan hapit di English.

‡1:7 Hiyah ne phileo hinan hapit di iGreece.

§1:7 Hiyah ne agape hinan hapit di iGreece.

*1:14 Jn. 21:18-19. Wada han hudhud, ya itudunan impapatoy nan Alin hi Nero hi Peter hinan krus ad Rome, mu nahunniy nangipipatayanah nan krus ti nan hu'in Peter di niyappit hi bagtuna, ya hay uluna ya niyappit hi ampana. Ya ag'aga anuy bimmuhu'an di putuna.

†1:15 Hay kulugon nan udum hi pohdonan hapiton ya ipa'innilan Peter di pangiyamman Mark hi Libluna an Mark ta waday panginomnomandah pidwa.

‡1:16 Tinnig Peter di anabagtun Jesus hidin numbo'onana (Mat. 16:28-17:8; Mk. 9:2-13; Lk. 9:28-36).

§1:17-18 Mat. 17:5; Mk. 9:7; Lk. 9:35.

© 2018 WBT