15
Hay Aat Azariah an Alid Judah
(II Chron. 26:3-4, 21-23)
1 Hidin miyaduwampulu ta han pituy tawon* Unu hidin 767 B.C. Mu ni'dehhan ay amanan nun'alih din 792 B.C., at duwampulu ta han opat di tawon hi nun'aliandan duwa ya un oha mahkay hiyan nun'ali an nete"ah din 767 B.C. hi nun'alian Jeroboam† Hi Jeroboam II. ad Israel ya hiyay nangete"an Azariah‡ Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios bimmadang ay ha"in. an hina' Amaziah an nun'alid Judah. 2 Ya un himpulu ta han onom di tawonah din nangete"anan nun'ali. At hiyay alid Jerusalem hi nalema ta han duway tawon.§ Hay nun'alianad Judah ya hidin 792-740 B.C. Ya hay ngadan inana ya hi Jekoliah an iJerusalem. 3 Ya maphod di inatnan numpapto' ti inunudnah Apo Dios an umat hidin nangat amanan hi Amaziah. 4 Mu agguyna pina"i nan pun'onngan hinan adi makulug an madayaw hidih nan duntug, at hiyanan intultuluy din tatagun gun nun'onong, ya genhobda nan incense hidi an maphod di hunghungna. 5 Hiyah ne dumalat ya nundoghon Apo Dios hi Azariah hi unit,* Heten hapit an unit ya bo'on palla' ya anggay ti middum nan numbino'ob'on an kalahin di dogoh di up'up.† Bahaom nan II Chron. 26:16-21 ta innilaom nan na"appuhin inat Azariah an nangipabungot ay Apo Dios. at inlahhinda hiyah nan ohan abung ta engganah natayana. Ya hi Jotham an imbaluyna di nangipapto' hinan palasyu, ya hiya goh di nun'ap'apun nangipapto' hinan tatagud Judah.
6 An amin nan ina'inat Azariah hidin nun'aliana ya nitudo' hinan liblun Nitud'an nan Na'ulgudan di Ina'inat nan A'alid Judah. 7 Ya unat goh natoy hi Azariah ya inlubu'dah nan nilubu'an amanan alid Israel. Ya hi Jotham an imbaluynay nihukat ay hiyan nun'ali.
Hay Aat Zechariah an Alid Israel
8 Hidin miyatulumpulu ta waluy tawon‡ Unu hidin 753 B.C. hi numpapto'an Azariah an alid Judah ya hiyay napto'an Zechariah§ Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya adina aliwan. an hina' Jeroboam* Hi Jeroboam II. an nun'alih ad Israel, at nun'ap'apuh ad Samaria hi onom di bulan.† Hay nun'alianad Israel ya hidin 753 B.C. 9 Mu inatna nan na"appuhi an pahiwon Apo Dios an umat hidin inat amana ti inunudna din nappuhin ina'inat Jeroboam‡ Hi Jeroboam I. an hina' Nebat an nangipangpanguluh nan tatagud Israel ta dinayawda din bulul ta omod unda numbahol.
10 Ya hi Shallum an hina' Jabesh ya nunnomnom hi atonan mamatoy ay Zechariah, at hidih nan awadan di hinagang nan tatagu ya pinalangna ta natoy, at hiyay nihukat hi nun'ali. 11 Ya an amin nan ina'inat Zechariah ya nitudo' hinan liblun Nitud'an nan Na'ulgudan di Ina'inat nan A'alid Israel.
12 At nipa'annung din inulgud Apo Dios ay Jehu an inalinay, “Engganah nan miyapat an holagmuy gun mun'alih ad Israel, mu mapogpog di mun'alih nan miyapat an holag di a'apum.”§ II Ki. 10:30.
Hay Aat Shallum an Alid Israel
13 Ya hi Shallum* Hay pohdonan ibaga ya mipabo'la. an hina' Jabesh ya ente"anan nun'alih ad Israel hidin miyatulumpulu ta hiyam di tawon† Unu hidin 752 B.C. hi nun'alian Azariah‡ Unu hi Uzziah. ad Judah, ya un ohay bulan di numpapto'anah ad Samaria.§ Hay nun'alianad Israel ya hidin 752 B.C. 14 Ya nalpud Tirzah hi Menahem an hina' Gadi, ya nunti'id an immuy ad Samaria, ya ginubatna* Mid mapto' ya hi Menahem di ohan a'ap'apun di tindalun Shallum an ad Tirzah di nungkampuanda, at nan tindalun impapto'nay bimmadang ay hiyan nangubat hinan tatagud Samaria ta patayondah Shallum. nan tataguh di, ya pinatoynah Shallum an hina' Jabesh, ya hiyay nipallog hi nun'ali.
15 Ya an amin nan ina'inat Shallum ya din inatnan namatoy ay Zechariah ya nitudo' hinan liblun Nitud'an nan Na'ulgudan di Ina'inat nan A'alid Israel.
16 Ya heden nalpuwan Menahem ad Tirzah ya immuy ad Tiphsah, mu agguyda inabulut hiyah di, at hiyanan numpatoyna nan tatagun den babluy ya hinan babluy an nun'eheggon hidi ta engganad Tirzah, ya mi'id ahan gohgohna ti nun'ipadpapna din numpunhabin binabai ta numbughiday putuda.
Hay Aat Menahem an Alid Israel
17 Ya heden miyatulumpulu ta hiyam an tawon† Unu hidin 752 B.C. hi numpapto'an Azariah an alid Judah ya hiyay nangete"an Menahem‡ Hay pohdonan ibaga ya na'al'alu'. an hina' Gadi an nun'alih ad Israel, ya numpapto' ad Samaria hi himpuluy tawon.§ Hay nun'alianad Israel ya hidin 752-742 B.C. 18 Ya inatna nan na"appuhi an pahiwon Apo Dios ti hidin nun'aliana ya inunudna din nappuhin ina'inat Jeroboam an hina' Nebat an nangipangpanguluh nan tatagud Israel ta nundayawdah nan bulul ta omod unda numbahol.
19 Ya heden numpapto'an Menahem ya immuy da Pul* Hay oha goh hi ngadana ya hi Tiglath-Pileser III (745-727 B.C.). an alid Assyria ta ginubatdad ad Israel. Mu binayadan Menahem hi Pul hi tulumpulu ta waluy gahut hi kiluh silver an pihhu ta way inatdan agguy nangubat ay hiya, ta way inatnan nanginaynayun an nun'alid Israel. 20 At hay inat Menahem ta waday indatna ya minandalna an amin nan adadangyan ad Israel ta umidatdah hinnanabongleh silver ta midat hinan alid Assyria. At unat goh na'amung ya indatda, ya nakak din Alin hi Pul ya nan tindaluna ta numbangngaddah nan babluydad Assyria, ya agguy nihinah ad Israel.
21 Ya an amin nan udum an ina'inat Menahem hidin numpapto'ana ya nitudo' hinan liblun Nitud'an nan Na'ulgudan di Ina'inat nan A'alid Israel. 22 Ya unat goh natoy hi Menahem ya inlubu'da, ya hi Pekahiah an imbaluynay nihukat ay hiyan nun'ali.
Hay Aat Pekahiah an Alid Israel
23 Ya heden miyanabonglen tawon† Unu hidin 742 B.C. hi numpapto'an Azariah ad Judah ya hiyay nangete"an Pekahiah‡ Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di nangibughul. an hina' Menahem an nun'alih ad Israel, ya numpapto' hidid Samaria hi duway tawon.§ Hay nun'alianad Israel ya hidin 742-740 B.C. 24 Ya inatna han na"appuhi an pahiwon Apo Dios ti inunudna goh din nappuhin inat din Alin hi Jeroboam an hina' Nebat an nundayaw hi bulul an impanguluna ta dinayaw nan tatagud Israel ta omod unda numbahol. 25 Ya hi Pekah an hina' Remaliah an ohah nan ap'apun di tindalun Pekahiah ya waday ninomnomnah nappuhih atonah nan ali. At ni'hapit hinan nalemah nan tatagun iGilead ta nitnuddan hiya, ya immuydah abung Pekahiah an alidah did Samaria ta pinatoyda nan ali, ya ni'yiddumda da Argob ay Arieh. At nihukat hi Pekah ta hiyay ali.
26 Ya an amin din ina'inat Pekahiah ya nitudo' hinan liblun Nitud'an nan Na'ulgudan di Ina'inat nan A'alid Israel.
Hay Aat Pekah an Alid Israel
27 Hidin miyalema ta han duway tawon* Unu hidin 740 B.C. hi nun'alian Azariah ad Judah ya hiyay nangete"an Pekah† Hay pohdonan ibaga ya bughul. an hina' Remaliah an nun'alid Israel hidid Samaria, ya numpapto' hi duwampuluy tawon.‡ Hay nun'alianad Israel ya hidin 752-732 B.C. 28 Ya inatna han na"appuhin pahiwon ahan Apo Dios, ya agguyna din'ug nan nappuhin ina'inat din Alin hi Jeroboam an hina' Nebat an nundayaw hi bulul ti impanguluna nan tatagud Israel ta dinayawda ta omod unda numbahol.
29 Ya heden gutud di numpapto'an Pekah ya immuy da Pul§ Bahaom nan footnote di II Ki. 15:19. an alid Assyria hidid Israel ta ginubatda nan tataguh di, ya hinakupdad Ijon, ya ad Abel Beth Maakah, ya ad Janoah, ya ad Kedesh, ya ad Hazor. Ya hinakupda goh nan babluy ad Gilead, ya ad Galilee, ya ad Naphtali. Ya initnudda din tatagun natiliw ta inyuydad Assyria. 30 Ya nunnomnom hi Hoshea an hina' Elah hi nappuhih atonan Pekah an hina' Remaliah. At immuy, ya pinatoyna hiya ta hiyay nihukat an nun'alih nan miyaduwampuluy tawon* Unu hidin 732 B.C. hidin nun'alian Jotham an imbaluy Azariah.† Unu hi Uzziah.
31 Ya an amin nan ina'inat Pekah ya nitudo' hinan liblun Nitud'an nan Na'ulgudan di Ina'inat nan A'alid Israel.
Hay Aat Jotham an Alid Judah
(II Chron. 27:1-4, 7-9)
32 Ya heden miyadwah tawon‡ Unu hidin 750 B.C. Pekah an hina' Remaliah an nun'alid Israel ya hiyay nangete"an Jotham§ Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya na'ahhamad. an hina' Azariah* Unu hi Uzziah. an numpapto' an alid Judah. 33 Ya un duwampulu ta lemay tawonah din nangete"anan nun'ali, ya himpulu ta onom di tawon hi numpapto'anad Jerusalem an kapitulyuda.† Hay nun'alianad Judah ya hidin 750-732 B.C. Ya hay ngadan inana ya hi Jerusha‡ Hay pohdonan ibaga ya waday ahawa'. an imbaluy Zadok. 34 Ya maphod di inatnan numpapto' an tinnig Apo Dios ti hay inat Jotham ya inunudnan amin din maphod hi inat amanan hi Azariah. 35 Mu agguyna pina"i nan pundayawan hi bulul, at hiyanan innaynayun din tatagun gun nun'onong, ya genhobda nan incense an maphod di hunghungna. Ya heden gutudnah nun'alian Jotham ya impipaphodna din napa"in Pantaw di Allup nan Timplun Apo Dios.
36 Ya an amin din ina'inat Jotham ya nitudo' hinan liblun Nitud'an nan Na'ulgudan di Ina'inat nan A'alid Judah. 37 Ya heden nun'aliana ya hennag Apo Dios nan titindalun da Rezin an alid Aram ya hi Pekah an hina' Remaliah ta ginubatdad Judah. 38 Ya unat goh natoy hi Jotham ya inlubu'dah din nilubu'an amanah nan Babluy David. At nihukat han imbaluynan hi Ahaz ta hiyay nun'ali.
*15:1 Unu hidin 767 B.C. Mu ni'dehhan ay amanan nun'alih din 792 B.C., at duwampulu ta han opat di tawon hi nun'aliandan duwa ya un oha mahkay hiyan nun'ali an nete"ah din 767 B.C.
†15:1 Hi Jeroboam II.
‡15:1 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios bimmadang ay ha"in.
§15:2 Hay nun'alianad Judah ya hidin 792-740 B.C.
*15:5 Heten hapit an unit ya bo'on palla' ya anggay ti middum nan numbino'ob'on an kalahin di dogoh di up'up.
†15:5 Bahaom nan II Chron. 26:16-21 ta innilaom nan na"appuhin inat Azariah an nangipabungot ay Apo Dios.
‡15:8 Unu hidin 753 B.C.
§15:8 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya adina aliwan.
*15:8 Hi Jeroboam II.
†15:8 Hay nun'alianad Israel ya hidin 753 B.C.
‡15:9 Hi Jeroboam I.
§15:12 II Ki. 10:30.
*15:13 Hay pohdonan ibaga ya mipabo'la.
†15:13 Unu hidin 752 B.C.
‡15:13 Unu hi Uzziah.
§15:13 Hay nun'alianad Israel ya hidin 752 B.C.
*15:14 Mid mapto' ya hi Menahem di ohan a'ap'apun di tindalun Shallum an ad Tirzah di nungkampuanda, at nan tindalun impapto'nay bimmadang ay hiyan nangubat hinan tatagud Samaria ta patayondah Shallum.
†15:17 Unu hidin 752 B.C.
‡15:17 Hay pohdonan ibaga ya na'al'alu'.
§15:17 Hay nun'alianad Israel ya hidin 752-742 B.C.
*15:19 Hay oha goh hi ngadana ya hi Tiglath-Pileser III (745-727 B.C.).
†15:23 Unu hidin 742 B.C.
‡15:23 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios di nangibughul.
§15:23 Hay nun'alianad Israel ya hidin 742-740 B.C.
*15:27 Unu hidin 740 B.C.
†15:27 Hay pohdonan ibaga ya bughul.
‡15:27 Hay nun'alianad Israel ya hidin 752-732 B.C.
§15:29 Bahaom nan footnote di II Ki. 15:19.
*15:30 Unu hidin 732 B.C.
†15:30 Unu hi Uzziah.
‡15:32 Unu hidin 750 B.C.
§15:32 Hay pohdonan ibaga ya hi Apo Dios ya na'ahhamad.
*15:32 Unu hi Uzziah.
†15:33 Hay nun'alianad Judah ya hidin 750-732 B.C.
‡15:33 Hay pohdonan ibaga ya waday ahawa'.