No Maganay A Dāmag A Intolas Ni Matchew
No Pakatonngan so Paytābwan no Nya Libro
No nangitolas so nyaya a libro, ki si Matchew a pangaranan da pas Lebi. Iya, ki asa Jodyo a pinagrebbeng no gobyirno do Roma a magsingsingir so bwis no tawotawo saw (10:3) do idi a Kapernaom do probinsya a Galilya. Si Matchew, ki kakteh ni Santiago a anak ni Alpeo (Mk. 2:14; 3:18). Aran naibidang dana a asa a naygaygatos a tawo a maynamot ta nairāman dana do gatos dan mangsingsingir so bwis, ki alit na tinawagan ni Jesos si Matchew a nayparin a asa a nanawhen na (Mt. 9:9; Mk. 2:14; Lk. 5:27), as kan nangay si Jesos a machakan do bahayaw ni Matchew (9:10).
Intolas ni Matchew nyaya a tolas maynamot ta chakey na a mapatakan da no manganohed saw a Jodyo a naiwaras do matatarek saw a nasnasyon a si Jesos dana si Kristo mana Mesias a iyaw mangisalākanaw a inkari ni Āpo Dyos do Adan a Tōlag. On, ipaboya ni Matchew a si Jesos danaw pakatongpalan tabo naitolasaw do Adan a Tōlag.
Myan matatarek a tima a naipaboya do nyaya a libro: No nanōma a tima, ki chakey ni Matchew a ipakatoneng a si Jesos a taga Nasaret, ki iyaw oyod a Āri dan Jodyo. Do nanmaw a kapitolo, ki inpaboya na a si Jesos, ki yapo do kapotōtan Āri Dabid, as kan naywawaho a intolas ni Matchew nya (1:1; 9:27; 12:23; 15:22; 20:30-31; 21:9, 15). Sinpangan na, intolas naw maynamot dyirad masisīrib saw a nangay a mangchichwas so āri daya daw no Jodyowaw (2:2). Asa pa, do nakaiyahesaw ni Pilato di Jesos an oyod a iya, ki āri da no Jodyo, ki binata ni Jesos dya a kāna, “Nabata mo na” (27:11). Myan paw inpaitolas ni Pilato do toknolenaw ni Jesos do kros a kāna, “IYAW NYA SI JESOS, IYAW ĀRI DAN JODYO” (27:37).
No chadadwa a tima do nyaya a libro, ki ipakatoneng ni Matchew a si Jesos katotohosanaw a maistro. Maynamot do matatarek saw a inanawo ni Jesos, ki myan dadima a naychakarwan no nya tolas: No asa a nanawo (5:1-7:27), ki maynamot do rebbeng kan kagāsat dan manganohed an mairāman sa do pagtorayan Āpo Dyos. Innanawo ni Jesos nyaya do kayan naw do tokonaw a masngen do Kapernaom.
No chadadwa a nanawo (10:5-42), ki maynamot do kainanawo ni Jesos dyirad nanawhen na saw do nakangay daw a mangasaba. No chatatdo a nanawo (13:3-52), ki siraw pangārig ni Jesos a maynamot do pagtorayan Āpo Dyos. No chapat a nanawo (18:3-35), ki maynamot do dadakay kan rebbeng dan manganohed.
No chadadima a nanawo (24:4-25:46), ki maynamot do kangayaw no pandan lōbongaya kan iyaw no kapaybidyaw ni Kristo a mangitoray. Binata ni Jesos a do sakbay no nyaya a panongpalan, ki machita maikasaba a manma iyaw Maganayaya a Dāmag do tabo nasnasyon do lōbongaya (24:14).
Āro paw naitolas do dyaya a libro a dyi na ibahey do kadwan saw a tolas. Kaspangarigan, inbahey ni Matchew a maynamot do kayamaw ni Pedro do hapotaw no tāw (14:28-31), no kapagbāyad ni Pedro so bwis a nasarakan naw do dangoy no among (17:24-27), kan iyaw pangārig ni Jesos a maynamot do asa poho a babbalāsang a nanghap so riraken da a nangay a mangbayat so mahakayaw a mangabahay (25:1-13).
No Naychakarwan no Nya Libro
Siraw kapoonan ni Jeso-Kristo 1:1-2:23
No kapangnanawo ni Juan a Bawtista 3:1-12
No kapagbawtisar kan kasōot ni Jesos 3:13-4:11
No kapangnanawo ni Jesos do Galilya 4:12-18:35
No kangay kan kapangnanawo ni Jesos do Jerosalem 19:1-20:34
No kadiman ni Jesos 21:1-27:66
No kapagōngar kan kapanawdyan a nanawo ni Jesos 28:1-20
No Maganay a Dāmag a Intolas ni
Matchew
1
Siraw Kapoonan ni Jeso-Kristo
(Lk. 3:23-38)
1 Iyaw nyaya, ki pakatonngan so kapoonan ni Jeso-Kristo a yapo do kapotōtan ni Āri Dabid a kapotōtan ni Abraham.
2 Siraw kapotōtan saya a somniknan di Abraham a nandad Dabid, ki siraw nya: Si Abraham, ki āmang ni Isaak. As si Isaak, ki āmang ni Jakob. As si Jakob, ki āmang ni Jodah, magrāman dyirad kakakteh na saw. 3 As no somarono, ki sa Pares kan kakteh naw a si Sera a anak da Jodah kan Tamar.* 1:3 Singin sa Pares kan Sera, as iyaw ānang da a si Tamar, ki baket naba ni āmang da a si Jodah. Gen. 38:29-30 Siraw kapotōtan a somniknan di Pares, ki si Esron a āmang ni Aram. 4 As si Aram, ki āmang ni Aminadab. As si Aminadab, ki āmang ni Naason. As si Naason, ki iyaw āmang ni Salmon. 5 As si Salmon, ki āmang ni Boas, as kan iyaw ānang ni Boas, ki si Rahab. Binaket ni Boas si Roth, as kan si Obed anak da. As si Obed, ki āmang ni Jesse. 6 As si Jesse, ki āmang ni Āri Dabid.
Sinpangan na, naipōtot ni Dabid si Solomon do baketaw ni Oriah.† 1:6 Si ānang ni Solomon, ki si Batseba a baket ni Oriah a iyaw inpadiman ni Dabid. 2 Sam. 11 7 As si Solomon, ki āmang ni Rehoboam. As si Rehoboam, ki āmang ni Abidyah. As si Abidyah, ki āmang ni Assa. 8 As si Assa, ki āmang ni Jehosapat. As si Jehosapat, ki āmang ni Joram. As si Joram, ki iyaw kapoonan‡ 1:8 Si Joram, ki āpong do rapan ni Ossias. 1 Kron. 3:11-12 ni Ossias. 9 As si Ossias, ki āmang ni Jotam. As si Jotam, ki āmang ni Ahas. As si Ahas, ki āmang ni Hesekiyah. 10 As si Hesekiyah, ki iyaw āmang ni Manases. As si Manases, ki āmang ni Amon. As si Amon, ki āmang ni Josias. 11 As si Josias, ki āpong da Jekonias kan siraw kakakteh naw a mahakay. Iya danaw nyaw chimpwaw a nakaadīpen dan taga Babilonya siras Israelita saw, as nakahap da sira do tana da.§ 1:11 2 Ār. 24:8-16; 1 Kron. 10-16
12 Ranan nakaadīpen daw do Babilonya, naipōtot ni Jekonias si Salatiel, kan Salatiel,* 1:12 Si Salatiel, ki āpong ni Serobbabel. 1 Kron. 17-19. ki si Serobbabel. 13 As si Serobbabel, ki āmang ni Abiod.† 1:13 Ki do dawri a chimpo, narapit iyaw nakapalōbos dan taga Babilonyaw siras taga Israel saw. Dawa, do Israel danaw nayrakorakohan Abiod a pōtot ni Serobbabel. As si Abiod, ki āmang ni Eliakim. As si Eliakim, ki āmang ni Asor. 14 Si Asor, ki āmang ni Sadok. As si Sadok, ki āmang ni Akim. As si Akim, ki āmang ni Eliod. 15 As si Eliod, ki āmang ni Eleasar. As si Eleasar, ki āmang ni Matan. As si Matan, ki āmang ni Jakob. 16 As si Jakob, ki āmang ni Jose a kabahay ni Maria, as kan si Maria danaw ānangaw ni Jesos a iyaw natawagan naya so Kristo.‡ 1:16 “Kristo” mana “Mesias,” ki āwag no Jodyo do naikaryaw a matoboy a mangay do tanaya a mangisalākan.
17 Dawa, myan saw asa poho kan apat a kapotōtan a yapo do Abraham nandad Āri Dabid. As māsaw a asa poho kan apat a kapotōtan nakayapo di Dabid a nandad nakahap daw no taga Babilonya saw siras Israelitaw. As asa poho kan apat a kapotōtan nakayapo do nakapakaro daw a nangay do Babilonya a nandad nakayanak danan Kristo.
No Kaiyanak ni Jeso-Kristo
(Lk. 2:1-7)
18 No pakatonngan nakayanak ni Jeso-Kristo, ki komwan: Si Maria, ki naitōlag§ 1:18 Sigon do dadakay no linteg da no Jodyo, ki an myan magnobyo, ki naibidang dana sa a maychabahay a aran dyi pa sa nayasngen. Ki an chakey a pasyayen no mahakayaw iyaw nobya naw, machita naw mamarin so tolas a pirmaan dadwa saksi. a maikabahay di Jose a nobyo na. Ki sakbay a naysin-asngen sa, ki natonngan da a mabogi dana sawen si Maria a maynamot do panakabalin no Ispirito Santo. 19 Ki maynamot ta malinteg a tawo si Jose, inplāno na pasyayen si Maria a nobya na a akmas naikeddengaw do dadakay dan Jodyo saw. Ki aran komwan, alit na chakey naba masnesnekan do salapen dan tawotawo. Dawa, inranta na pasyayen so matayo. 20 Ki do kayan naw a mangiktokto an paypanghen na, napaboyaw asa anghil ni Āpo do tayēnep na, kan binata na dya a kāna, “Jose a kapotōtan ni Āri Dabid, mamo kaba omkabahay si Maria a nobya mo, ta kaparin Masantwan a Ispirito nakabogi naw. 21 Iyanak nanchiw asa mahakay, ki pangaranan monchis Jesos* 1:21 No ngaran a Jesos, ki yapo do Griego a chirin. Ki do chirin Jodyo, ki Joswe, as kan no chakey na batahen, ki “Dyos a Mangisalākan.” maynamot ta isalākan na sanchiw tawotawo na do gatogatos da.”
22 Naparin nyaya tabo tan matongpal inpaibaheyaw ni Āpo Dyos do asaw a propīta na a kāna, 23 “Manginaw anchiw asa balāsang a birhin, as kan iyanak nanchiw asa mahakay, ki mapangaranan nanchis Immanyowel.” No chakey na batahen, ki “Myan dana dyaten Dyos.”† 1:23 Isa. 7:14
24 Ki do nakayokay danaw ni Jose, ki pinarin naw binataw no anghilaw ni Āpo dya, kan inkasar nas Maria. 25 Ki sinalisalid nabas Maria a nandad nakayanak danaw no anak na a mahakay, as pinangaranan ni Jose so Jesos.
*1:3 1:3 Singin sa Pares kan Sera, as iyaw ānang da a si Tamar, ki baket naba ni āmang da a si Jodah. Gen. 38:29-30
†1:6 1:6 Si ānang ni Solomon, ki si Batseba a baket ni Oriah a iyaw inpadiman ni Dabid. 2 Sam. 11
‡1:8 1:8 Si Joram, ki āpong do rapan ni Ossias. 1 Kron. 3:11-12
§1:11 1:11 2 Ār. 24:8-16; 1 Kron. 10-16
*1:12 1:12 Si Salatiel, ki āpong ni Serobbabel. 1 Kron. 17-19.
†1:13 1:13 Ki do dawri a chimpo, narapit iyaw nakapalōbos dan taga Babilonyaw siras taga Israel saw. Dawa, do Israel danaw nayrakorakohan Abiod a pōtot ni Serobbabel.
‡1:16 1:16 “Kristo” mana “Mesias,” ki āwag no Jodyo do naikaryaw a matoboy a mangay do tanaya a mangisalākan.
§1:18 1:18 Sigon do dadakay no linteg da no Jodyo, ki an myan magnobyo, ki naibidang dana sa a maychabahay a aran dyi pa sa nayasngen. Ki an chakey a pasyayen no mahakayaw iyaw nobya naw, machita naw mamarin so tolas a pirmaan dadwa saksi.
*1:21 1:21 No ngaran a Jesos, ki yapo do Griego a chirin. Ki do chirin Jodyo, ki Joswe, as kan no chakey na batahen, ki “Dyos a Mangisalākan.”
†1:23 1:23 Isa. 7:14