14
Atuil tene kas nuting lalan le daek Lamtua Yesus
(Matius 26:1-5; Lukas 22:1-2; Yuhanis 11:45-53)
1-2 Mo oras na kon, tulu agama Yahudi las tene-tenen nas nol guru agama las nuting lalan nabael le daek Lamtua Yesus nol ete-ete. Undeng oen le keo tele Una. Mo oen tek apa noan, “Tahang le! Kit daek Un nol ni deken le, ta lelo-leol tene kas maas dani son. Lo kam, tam atuil hut mamo kas haung keng nol kita la.”
Oen aa ela, lole nate lelo dua lam, atuil Yahudi las lelo-leol tene man oen noken noan, ‘Leol Paska’ nol ‘Fesat Ruti in Pake Bibit Lo’ ka maa lisu. Se lelo-leol tene nas oen nangan net hmunan nu oras oen upu kia-kaon nas in putis deng dale Mesir ra.✡ Dehet in Puit deng Dale Mesir 12:1-27
Bihatang mes doan mina bui bingis se Lamtua Yesus
(Matius 26:6-13; Yuhanis 12:1-8)
3 Se iung Betania, muik atuling mes ngala Simun. Hmunan nu atuli las nikis una, undeng un muik iil baih-bluku. Mo halas ni un banan son.
Oras lelo-leol tene kas maas lius lo bii kam, Yesus nol Un ima-ii las lakos kaa se Simun uma. Oen kaa mamasu lam, muik bihatang mes maa tutnaal nol Yesus. Un kil botor mes daken deng batu. Botor na isin na mina bui bingis man osa isiꞌ.* Mina bui bingis na osa ka, banansila el atuli mes gaji taun mesa. Alkitab dais Yunanin dul noan, mina na osa ka ‘dinari’ 300, nol mina na ngala ‘nardos’. Hmunan nu atuli las daken deng kai bui bingis klaput. Alkitab dais Blain na dul noan, ‘narwastu’. Mo un botor ra, oen daken deng baut man atuli bisa paat. Botor na kon osa. Alkitab dais Yunanin na dul noan botor na daken deng baut ‘alabastros’. Alkitab dais Blain dul noan, baut na ngala ‘batu pualam’. Ngat kon se Lukas 7:37-38. Bihatang na diuk tehen botor ra leo ka. Hidim un doan mina ka halin noh buit-buit se Yesus bon na, le daid tada noan un todan Yesus.
4 Mo muik atuil didang at ila lo kon kaa leo-leo se na. Nikit oen ngat net bihatang na in tao ela ka kon, oen kom lo le tek noan, “Inah! Bihaat saa ni le un soleng parsum mina bui bingis man osa isi ni lia! 5 Banan dui ka un hee mina na, le laok bating duit mamo nas bel atuil kasiang ngas! Ta mina bui bingis na osa ka banansila el atuli mes gaji taun mesa.” Hidi nam oen kaing bihatang na mumuun.
6 Mo Yesus situs noan, “Mi boel tao sus bihatang ni deken! Nang le un tao ela! Ta Auk daleng kolo undeng un doan mina bui bingis ni se Auk apang ngia. 7 Atuil kasiang ngas leo-leo nol mi tutungus. Tiata mi bisa tulung oen bling tukun. Mo eta Au lam, nesang lo ka kam, Auk leo-leo nol mi lo son.✡ Dehet Ulang deng Lalan in Nuli 15:11 8 Auk in nuli ki nesang lo son. Nol bihatang ni in doan mina apin na ka, banansila el un hising rampe meman son se Auk nitung ngia. 9 Nangan babanan! Ta mam Ama Lamtua Allah Dehet Dais Banan na holhising se ola-ola tuun papmes apan-kloma kia lam, oen kon dehet deng bihatang ni in banan na, le halin atuli li totoang nangan net una.”
Yudas koo mes nol tene-tene kas le hee Lamtua Yesus
(Matius 26:14-16; Lukas 22:3-6)
10 Hidi kon, at mes deng Yesus ima-ii las hngul duas, lako nuting tulu agama Yahudi las tene-tenen nas. Un ngala Yudas Iskariot. Un le hee soleng Yesus bel one. Un lako lius se one la kon un dehet beles un in nangan na. 11 Nikit tene-tene nas ming Yudas tek ela kon, oen dalen kolo isiꞌ. Oen hidan noan, “Eta ku kom le hee Yesus bel kami lam, taon elola ko kaim baen ku.” Hidi kon Yudas puti, le un nuting lalan halin sao Yesus lako bel one.
Lamtua Yesus kaa fesat Paska nol Un ima-ii las
(Matius 26:17-25; Lukas 22:7-14, 21-23; Yuhanis 13:21-30)
12 Hidi nam, Yesus ima-ii las maas keket Un noan, “Papa! Leol neot ti, kit leol tene Paska la. Tiata, Paap kom le kaim laok ator maan taung fesat Paska se ola la?” Lole neot na, leol partaam deng atuil Yahudi las leol tene kas. Taom se leol na lam, oen hopong ruti in kutang bibit lo, nol keo lae-blai ana.
13 Kon nam Yesus tadu Un ima-ii las at dua noan, “Mi lakom muna se kota lua. Lius se ua mam, mi tutnaal biklobe mes haal ui se tunis ana mesa. Mi laok mudin. 14 Eta un tama lako se um ola lam, mi laok muid un se na. Hidim tek um lamtua ka noan, ‘Ama! Kaim Paap Guru nodan mana mesa, le pake taung in tao fesat Paska leo-leo nol Un ima-ii las.’ 15 Hidim atuling na tulu bel mi maan tene mesa, se un uma la hnoden dapa ka. Un mana hidi maan na son, lisi ka suma mi duam laok mana-koet in kaa se na.”
16 Kon nam, oen duas lakos se kota la. Se na, oen tutnaal totoang asa man Yesus in tek oen son nas. Oen duas mana-koet in kaa-ninu le halin nam Yesus nol oen kaa fesat Paska se na. Hidi halas-sam oen laok tek Yesus nol ima-ii tenga las.
17 Lelo la mana le dene kon, Yesus nol Un ima-ii at hngul dua kas lakos se um na. 18 Hidim oen daad le kaa leo-leo. Oen kaa mamasu lam, Yesus tekas noan, “Mi hii napat le! Mam muik atuli at mes deng mia li hee soleng Auk lakong bel atuil in kom Auk lo ngas.”✡ Buk in Naka-nahalit 41:10
19 Ming ela kon, oen dalen nas banan isi lo. Oen mesa-mesam keket Yesus noan, “Atuling man Paap in teka na, auk lo, ta lo?”
20 Yesus situs noan, “Atuling man dopon un ruti la tama lako se mako ni leo-leo nol Au ka, man mam hee soleng Au. 21 Nangan ne! Au, Atuling Baktetebes sia, musti mateng banansila el oen in dul meman son ne Ama Lamtua Allah Buk Niu ka ka. Mo doha! Atuling man in le hee Au ka, mam un haup in susa-daat! Banan dui ka, un ina ka huan deken!”
Lamtua Yesus tek noan, ruti nol ui anggor ra daid tada le nangan net Una
(Matius 26:26-30; Lukas 22:14-20; Korintus mesa la 11:23-25)
22 Oen kaa mamasu lam Yesus kat ruti bua mesa, le nodan mamo se Ama Lamtua Allah. Hidim Un bilas-bilas ruti na, le tunang bel Un ima-ii las. Un tekas noan, “Ruti ni Auk apang nga. Kata, le kaa tia.”
23 Hidi nam, Un nikit klas man in nisi anggor uin na, le nodan mamo se Ama Lamtua Allah. Hidim Un tunang klas na bel Un ima-ii las, le oen ninu. 24 Un tekas noan, “Anggor ni, Auk dalang nga. Mam daal ni holbohon, le bel boa-blingin atuli hut mamo. Daal ni daid tada noan, asa man Ama Lamtua Allah in hid meman son na, halas ni dadi. Tiata kata, le niun tia.✡ Dehet in Puit deng Dale Mesir 24:8; Yermia 31:31-34
25 Hii babanan ne! Kilan deng duman nia, Auk niun anggor uin pait lo ka. Didiin Auk daad le kil bandu leo-leo nol Auk Amang ngu se sorga, halas-sam Auk niun pait.”
26 Hidi na kon, oen tao dani mesa le naka-nahalit Ama Lamtua Allah. Hidim oen putis duman-duman le lakos leten Saitun nua.
Lamtua Yesus tek muna noan, mam Petrus kaen Una
(Matius 26:31-35; Lukas 22:31-34; Yuhanis 13:36-38)
27 Dedeng oen in lakos sa, Yesus tekas meman noan, “Duman ni mi totoang lalim nang soleng Au, banansila el in dul meman son ne Ama Lamtua Allah Buk Niu ka noan,
‘Mam Ama Lamtua Allah tao tele atuling in lolo-poa ka,
hidim un lae-blai las lalis holhising.’✡ Sakarias 13:7
28 Meman Auk mateng, mo eta mam Auk nuling pait tam, Auk lakong muna mi se propinsi Galilea.”✡ Matius 28:16
29 Ela kon no, Petrus kaen noan, “Papa! Atuil tengas totoang lalis nang soleng Paap kon no, auk laling lo!”
30 Yesus situn noan, “Petrus! Nangan ne! Duman ni manu tukluin oe dua lo bii kon, mo ku kaen Auk oe tiul son noan, ku taan Auk lo!”
31 Mo Petrus situn nol mumuun noan, “Lo Papa! Eta Paap mate kam, auk kon mateng leo-leo nol Papa. Mo auk lail nang soleng Paap lo, nol kaen Paap lo!”
Petrus tapan tenga las kon mesa-mesam kaen ela.
Lamtua Yesus in kohe-kanas se klaap Getsemani la ka
(Matius 26:36-46; Lukas 22:39-46)
32 Hidi na kon, Yesus nol Un ima-ii las lakos napiut le lius se klapa mesa, ne leten Saitun na. Klaap na ngala, ‘Getsemani’. Kon Un tek oen noan, “Mi daad natang se nia le. Ta Auk le lakong kohe-kanas se nua.”
33 Kon Yesus haman nal Petrus, Yakobus, nol Yuhanis, le lakos leo-leo nol Una. Kilan deng oras na kon, Yesus nataka kam ngele isi nol Un dalen na susa. 34 Un tek oen noan, “Auk daleng ngi sus isi! Auk nataka kam, banansila el Auk le mateng tetetas. Mi daad le doh se nia le.”
35-36 Kon Un keko lako katang dui bubuit, le hai buku ka laok se dale ka, hidim kohe-kanas noan, “Papa boa-ili! Eta Paap tade kam, Auk lepa-haal in susa-daat ni didiin mateng eli deken tia. Auk tanan meman son noan, Paap daek nal asa tukun. Tiata eta bole lam, Paap kat soleng in susa ni katang deng Auk tia. Mo muid Auk in koma ka deken; muid se Paap in koma ka tukun.”
37 Hidi na lam, Un pait lako Un ima-ii at tilu las, mo oen niin nalas. Un buk-bangun one, le tek Petrus noan, “Hoe Petrus!† Alkitab dais Yunanin na dul noan, ‘Simun’. Simun nam Petrus ngaal didang nga. Ku nini ke? Auk lakong se na ka suma nanapat tuun, mo mi doh nal bubuit lo kon nia! 38 Maid mi matan nas, le langa. Hidim hangu, le doh nol Au! Mi dalen nas meman kom in daek banan, mo mi aap-sisin nas bloen. Tiata, banan dui ka mi kohe-kanas, le halin eta tom in sukat-soba kam, mi nahim deken.”
39 Hidi nam, Yesus lako kohe-kanas oe mes pait. Un nodan pait se Ama Lamtua, le halin nang Un lepa-haal in susa-daat na deken. 40 Hidim Un pait lako se Un ima-ii at tilu las. Mo oen ninis pait son, lole oen matan nas ngele isiꞌ. Tiata Un buk-bangun oen pait, hidim kaing one, mo oen siut nal Un lo.
41 Hidi na pait tam, Yesus nang soleng oen le lako kohe-kanas lalis tilu la. Hidim Un pait le buk-bangun one. Un tekas noan, “Mi ninim pait nabale le? Nol tia! Hangu! Ta atuling in le hee Au, Atuling Baktetebes nia ki, maa dani son. Oen le daek Au, le bel Auk lakong se atuil daat tas iman. 42 Hoe hangum tia! Bela mi matan nas le ngat laok elu le! Atuling in le hee soleng Au ka, maa son nuan. Maa le kit laok tutnaal nol one!”
Oen daek Lamtua Yesus
(Matius 26:47-56; Lukas 22:47-53; Yuhanis 18:3-12)
43 Yesus aa mamaus nol Un ima-ii at tilu las ela lam, nahkitum, Yudas maa nol atuli hut mamo. Oen maas kil suli nol kai teben, le daek Yesus. Oen tao ela, muid in prenta deng tulu agama Yahudi las tene-tenen nas, guru-guru agama las, nol blalan-blalan hadat tas. 44 Yudas tekas meman son noan, “Mi tinang babanan! Asii man auk likin nam, mi daek Un tia! Ta atuling man mi in nuting nga na!”
45 Tiata, nikit Yudas nol atuil hut mamo nas maas lius se na kon, un laok saol Yesus, le tekan noan, “Paap Guru!” Hidim un neok Yesus le likin. 46 Tukun nam atuil hut mamo kas keko lakos, le daek Yesus.
47 Mo Yesus atulin nas at mes luis un hela ka le dait nutus atuling mes hngila klehen. Atuling in papa na, tulu agama Yahudi las tuang tene ka, ata. 48 Yesus aa nol atuil mamo man in maa daek Una ngas noan, “Elola? Mi bali le Auk niam atuil daat te? Le mi maa daek Auk nini in kil suli nol kai teben nia? 49 Lelo-lelon nam Auk tui mi se Ama Lamtua Allah Um in Kohe-kanas Tene ka, mo muik atuli mes man in maa daek Au lo. Maa daek Auk tia! Ta ni dulan meman son lolo hmunan nua, ne Ama Lamtua Allah Buk Niu ka.”✡ Lukas 19:47; 21:37
50 Yesus ima-ii las lii isi. Tiata oen haung lalis nang soleng Un sii.
51 Neot na kon muik atuling muda mes muid Yesus deng klupu la. Un loes apa ka nini kitu teben mesa. Atuli las kon le daek una. 52 Mo oen kil haup un kitu teben na tuun. Tiata un lali pait nol lu-lulit, undeng un lii naseke.
Oen kil nol Lamtua Yesus lako maan in nutus dais agama ka
(Matius 26:57-68; Lukas 22:54-55, 63-71; Yuhanis 18:13-14, 19-24)
53 Hidi na kon, oen kil nol Yesus lako se agama Yahudi la tulu tene ka uma. Se um na, atuli-atuil tene kas nakbua son. Nas tulu agama Yahudi las tene-tenen nas, guru-guru agama las, nol blalan-blalan hadat tas.
54 Oras oen daek nol Yesus lako ka, Petrus laok huni-huni le muid deng klupu la, didiin lakos lius se tulu agama Yahudi las tuang tene ka uma. Un kon tama lako se kintal la, le daad mala ai leo-leo nol atuil in doh se na ngas.
55 Se um na dalen, tulu agama las tene-tenen nas dehet nol atuli-atuil man in daad le nehan dais agama ngas. Oen totoang nuting lalan le bel kula Yesus, undeng oen kom le hukung tele Una. Mo oen net lalan lo. 56 Tiata oen tulu nal saksi mamo, le halin tao nahu Yesus. Mo saksi nas in aa ka, tom apa lo.
57 Hidim muik saksi teng pait hangus dil le aa in nole-lilung noan, 58 “Kaim ming atuling ni aa noan, ‘Mam Auk tao lean Um in Kohe-kanas Tene, man atuli li bangun-pii nini ima ka. Mo hidi lelo tilum Auk bangun-pii ulang Um na pait, mo pake atuli li ima lo.’ ”✡ Yuhanis 2:19 59 Mo oen in aa ka, tom nol apa lo nabale.
60 Hidim tulu agama Yahudi las tuang tene ka, hangu dil se totoang atuil man in daad le nehan dais agama ngas silan. Kon un keket Yesus noan, “Atuil mamo nias klaa nol Ku son. Mo tasao le Ku ete tuun nia?”
61 Yesus aa bubuit lo kon. Tiata tulu agama Yahudi las tuang tene ka, keket ulang Un pait noan, “Olan Ku aa buit le! Ku niam baktetebes Kristus, Ama Lamtua Allah Ana, man Un hid meman son deng lolo hmunan nua ka le?”
62 Yesus situn noan, “Meman baktebes! Un mo, Auk niang. Mam mi totoang ngat net Au, Atuling Baktetebes nia, daad se sorga se Ama Lamtua Allah halin kanan na. Un in kuasa ka man muun dui hihidi! Mam Auk nol Un leo-leo kil bandu. Hidi nam, Auk niu maang deng sorgang, se nopen dalen.”✡ Danial 7:13
63 Ming Yesus in aa ela ka kon, tulu agama Yahudi las tuang tene ka koon-mali isiꞌ, didiin un pius sait un kaod blatas sa. Hidim un haman mumuun le tek totoang atuil in daad nehan dais agama ngas noan, “Kit nuting saksi deken tia! 64 Mi ming nol hngilan esan son, un esa man tek ela, ta lo? Un nikit apa ka esa le daid Ama Lamtua Allah Ana. Ni in bilu-aa son! Muid atorang agama la lam, eta muik atuli in nikit un apa ka esa, le tatai nol Ama Lamtua lam, atuling na musti mate! Tiata mi kom le nutus elola la?”
Kon oen totoang nutus noan, “Meman atuling ni kula baktetebes! Tiata musti hukung tele Una!”✡ Atorang deng Tulu Agama las 24:16
65 Hidim atuli at ila lo, keko lakos dadani le puut kapen se Yesus. Oen but kele Un mata ka, le diuk-papas Una. Hidim oen keket Un noan, “Eta Ku niam mo Ama Lamtua mee-baha kam olan Ku nataka, le asii man papas Ku lia?” Hidim oen prenta atuil man in doh Um in Kohe-kanas Tene ka ngas, le laok pel puting Yesus. Oen kil nol Un lako ka la, oen diuk-papas Un la-lalan.
Petrus tek noan un taan Lamtua Yesus lo
(Matius 26:69-75; Lukas 22:56-62; Yuhanis 18:15-18, 25-27)
66-67 Dedeng na Petrus daad nabael se kintal la. Kon nam tulu agama Yahudi las tuang tene ka, ata bihata mes maa, kon un ngat net Petrus mala ai. Un tadas Petrus sila ka babanan, hidim un tekan noan, “Apin ku kon leo-leo nol Yesus, atuling Nasaret ta, ta lo?”
68 Mo Petrus situn noan, “Lo! Amo tasao le ku keket ela lia! Auk taan atuling na loꞌ.” Aa hidi ela kon, Petrus puti le lako dil se hnita in taam maa ka. [Tom nol oras na kon, manu ka tukluni.]‡ In dula dais Yunanin tenga las dul bango in mo kurung dalen ni lo.
69 Hidi na kon, ata na ngat net Petrus pait. Ti un tek atuli-atuil in se na ngas noan, “Un niam, at mes deng atuil nas!”
70 Kon Petrus kaen noan, “Ku nuin ne! Auk taan atuling na loꞌ!”
Nesang lo kon, atuli mes didang pait se maan na, tek ulang Petrus noan, “Hoe! Ku le nole noan, ku leo-leo nol atuil nas lo deken! Ta mi totoang atuil Galilea, ta lo?”
71 Mo Petrus kaen noan, “Hoe! Auk sumpa! Auk taan atuling na loꞌ!”
72 Un tek hidi ela kon, manu ka tukluin pait. Tukun nam Petrus nangan net Yesus in teka apin man noan, “Manu ka tukluin oe dua bii kam, ku kaen Auk oe tiul son.”
Petrus nangan net ela kon, Un dalen iil isi tiata lilu nol mumuun.
✡14:1-2 Dehet in Puit deng Dale Mesir 12:1-27
*14:3 Mina bui bingis na osa ka, banansila el atuli mes gaji taun mesa. Alkitab dais Yunanin dul noan, mina na osa ka ‘dinari’ 300, nol mina na ngala ‘nardos’. Hmunan nu atuli las daken deng kai bui bingis klaput. Alkitab dais Blain na dul noan, ‘narwastu’. Mo un botor ra, oen daken deng baut man atuli bisa paat. Botor na kon osa. Alkitab dais Yunanin na dul noan botor na daken deng baut ‘alabastros’. Alkitab dais Blain dul noan, baut na ngala ‘batu pualam’. Ngat kon se Lukas 7:37-38.
✡14:7 Dehet Ulang deng Lalan in Nuli 15:11
✡14:18 Buk in Naka-nahalit 41:10
✡14:24 Dehet in Puit deng Dale Mesir 24:8; Yermia 31:31-34
✡14:27 Sakarias 13:7
†14:37 Alkitab dais Yunanin na dul noan, ‘Simun’. Simun nam Petrus ngaal didang nga.
✡14:62 Danial 7:13
✡14:64 Atorang deng Tulu Agama las 24:16
‡14:68 In dula dais Yunanin tenga las dul bango in mo kurung dalen ni lo.