1 Tə'i əndə'i saa'i, kə dzii ənji də nə laŋə dərəva. Ha'ə maa wiinə nə ənjə a ba'a səɗə ŋga ənja. Wata Yeesu a waɓə da lyawarənaakii zəku'i, əŋki ci ka tii, “Nəhəmə noonə na acii goona ɗagi ka ənjitə ca kərə ka Əntaŋfə də bəra'i asəkətii makə ŋga Farisanyinə. Acii kə ndzaa tii makə burəŋanə ətə ca əbutə mahwaɗə əmpunə patə. 12.1 Mat. 16.6; Mar. 8.15. 2 Taa mi patə nəndə ma'umbeekii, kadə na shigi agyə. Taa mi patə nəndə mashiimə ənji əsə, kadə nə ənjə a shii. 12.2 8.17; Mar. 4.22. 3 Acii ma sətə cuuna waɓə ka təku təkunə, ka fanə nə ənji ka macama ha. Ma sətə cuuna bavə ka əndə a liminəkii də matatahinə əsə, unə ka mapa'ə makuva, kadə wazəginə nə ənji a babara.”

4 “Wanyinə ca ba koonə, unə guviinəki: goona ŋgwalə acii ənja. Acii wata tə ba shishinə mbeenə nə tii ka ɓələginə, amma, ma daba'əkii, pooshi uushi ci təya mbee ka ɗanə ma'ə palee ka ətsa. 5 Wanyinə ca ba koonə əndətə dəɓee una ŋgwalə: ŋgwaləmə tə Əntaŋfə. Acii ma ca, makə ŋgərəgi ci əpinə a ma ənda, ka mbeenə nə ci ka kagərənə tə ci aagi gutə suŋwa. Awa, wanyinə ca ba koonə: tə cikii dəɓee una ŋgwalə. 12.5 Ibər. 10.31.

6 “Əntaa tufə ci ənjə a vii əginyinə ka kwaɓa bəra'i kwa? Amma patə da ha'ə, pooshi taa rəŋwə ahadatii ətə ca zaanə ka Əntaŋfə. 7 Taa shiŋkinə ŋga nuunə maa, maɓaanakii patə acii Əntaŋfə. Makə ha'ə ɗiya, goona ŋgwalə: kə palee unə ka əginyinə patə də məghərəvənə.” 12.7 21.18.

8 “Wanyinə ca ba koonə əsə, maɗa kə bagi əndə paŋgəraŋə akəŋwacii ənji oo'i naaki nə ci, nyi maa, *Uuzənə ŋga ənda, ka banə nə nyi paŋgəraŋə akəŋwacii malaa'ikanyinə oo'i naaki nə ci uusəratə nə Əntaŋfə a ɗa gəŋwanə. 9 Amma, ma əndətə kaaree ka nyi akəŋwacii ənja, nyi maa, Uuzənə ŋga Ənda, ka kaareenə nə nyi ka ci akəŋwacii malaa'ikanyinə uusəratə nə Əntaŋfə a ɗa gəŋwanə. 12.9 9.26; Mar. 8.38.

10 “Taa wu bii bwaya uushi aashiki, nyi Uuzənə ŋga ənda, ka tifyaginə nə Əntaŋfə tə ci. Amma, ma əndətə bərapaa tə Malaaɓa Ma'yanə, pooshi Əntaŋfə ka tifyaginə tə ci.

11 “Maɗa kə kirə ənji tuunə aakəŋwacii gəŋwanə aasəkə kuvə də'wa, taa aakəŋwacii harii gayinə, goona ənvutə noonə nə ka buurə sətə nuuna jikəvə ka tii ka luupaa də noonə na. 12.11-12 21.14-15; Mat. 10.19-20; Mar. 13.11. 12 Acii Malaaɓa Ma'yanə na dzəgunətə koonə sətə nuuna ba ka saa'ikii.”

13 Wata əndə'i əndə agi daɓaala a jikəvə aagi waɓənə ŋga Yeesu, əŋki ci, “Maləma, bawə ka nyi ka gawaaki, wa ca təkəpaa keenə sə ŋga zəmə də yitə bwasee dəsəniinə keenə.” 14 Wata əŋki Yeesu ka ci, “Wu saŋə kapaa tə nyi ka ɗa koonə gəŋwanə, taa ka təkəpaa koonə sə ŋga zəmə də ya?” 15 Wata əŋki Yeesu ka patənə ŋga ənja, “Ɗamə haŋkala, goona ndzaanə ka ənji moo gəna. Acii ma gəna, əntaa ci nəndə ka kəsəpaa əpinə a ma ənda, taa iitə nə ɓəəzənə ŋga gənakii.” 12.15 1 Tim. 6.9-10.

16 Ca ɗa ka tii əndə'i misaali, əŋki ci, “Tə'i əndə'i əndə gəna da ha ŋga uuzanaakii sha ɗii. Kə upaa ci sə ŋga ma davə ŋgaaŋga'ə. 17 Ca ndzaanə, ca hiima, əŋki ci ka naakii na: ‘Iitə saŋə ɗanəkya? Acii pooshi nyi da ha ŋga əji sə ŋga matsa.’ 18 Ca jikəvə ka naakii na, əŋki ci: ‘Awa, wiinə səndə ɗanəki: a waalagi nyi dəɓunyinaaki kaa nya ghənə madiigərəkii palee ka i ətsa, nya fəɗəgərə sə ŋga maaki aa dəvə da hara uushi'inaaki. 19 Ma daba'əkii, nya ba: Kay! Tə'i sə ŋga ma aciiki laŋə! Ka mbu'unə ka nyi ka adənə agi fəzənyinə laŋə. Acii ha'ə, ka əpinə nə nyi səkə ŋga əna, ka zəmənə nə nyi, nya sa, nya ɗa maŋushinə.’ 12.19-20 Jab. 49.21. 20 Amma wata əŋki Əntaŋfə ka ci, ‘Mabana! Ka vəɗənə ca shi nə nyi ka ŋgərəgi əpinə a maku. Wu saŋə na fəɗə uushi'inaaku ətsə dzatəgi ha?’ ” 21 Yeesu a uudəpaa də banə, əŋki ci, “Ha'ə nə ndzaanə ŋga əndətə ca dzaadza də uushi'inə wata ka naakii na, amma paa ci əndə uushi'inə akəŋwacii Əntaŋfə.”

22 Yoo, əŋki Yeesu ka lyawarənaakii, “Aciikii cii kya ba koonə: goona buurə sətə cuuna kavə aa moonə koona gərə də əpinə; taa sətə cuuna umbee də purəkinə goonə əsə, goona buurə. 12.22-32 11.3. 23 Acii əpinə palee ka zəmə də məghərəvənə, shishinə palee ka kəjeerənə də məghərəvənə əsə. 24 Tsaaməmə əginyinə: pooshi ratii, paa tii ka slənə cifanə, pooshi kuvə shigatii, pooshi dəɓwatii əsə; amma agi adəvənə nə Əntaŋfə ka tii. Laŋə dərəva palee unə ka əginyinə də məghərəvənə! 12.24 Jab. 147.9. 25 Wu saŋə agyuunə ca mbee ka tsakəvə gərənə ŋga əpinaakii taa gi'u putə ŋga buurə uushi'inaakəya? 26 Ya makə pooshi unə ka mbeenə ka ɗatə tsarə ŋga uuji uushi'inə makə ətsa, ka mi ɗii cuuna ənvutə noonə nə də buurə hara uushi'ina? 27 Tsaaməmə makə sətə ci gudəzənyinə a gərə də bilə: pooshi tii ka slənənə, pooshi tii ka ɗatə kəjeerənə ka shishinətii əsə. Amma wanyinə ca ba koonə: taa ŋwaŋwə Sulayimaanu da patənə ŋga məghərəvənaakii maa, makamə ci dagwa kəjeerənə makə gudəzənyinə də bilə. 12.27 1 Meem. 10. 28 Kə kavə Əntaŋfə kəjeerənə ka kuzhinyinə ənə ənshinə una nee, ma doorə, ənjə a ətsagi. Sakwa unə ɗii, paa ci agi vii koonə kəjeerənə kwa? Una! gi'u nə gi'inə goonə tə Əntaŋfə! 12.28 Mat. 14.31. 29 Goona ənvutə noonə nə də aalə sə ŋga adənə da sə ŋga saasanə shaŋə. 30 Acii ma uushi'iitsə pata, ənjitə mashiimə tə Əntaŋfə ca ka haŋkalatii davə. Ma Dəsənuunə, kə shii ci oo'i, ŋga'ə koonə. 31 Acii ha'ə, ma ɗanuuna, kavəmə nuunə tanə ka ŋwaŋuunə ŋga Əntaŋfə. Ma hara uushi'iitsə ma'ə, ka tsakəənənə nə ci koonə. 32 Goona ŋgwalə, unə ənə ənjaaki, acii kə kaɗeesəkə ka Əntaŋfə Dəsənuunə nə vii koonə ŋwaŋuunə.” 12.32 Isaa. 41.14; Luka 22.29.

33 “Ɗərəmagimə də uushi'inə goonə, təkəpaamə kwaɓakii ka maaghiinə. Təsləmə mbuurə ətə pooshi ka iirənə shaŋə ka əji kwaɓa davə. Dzatəgimə də uushi'inə goonə asii dagyə ka hatə pooshi ka zanə shaŋə. Ma dava, pooshi mahərə ka neenə, pooshi məbərə ka adəginə əsə. 12.33 Mat. 6.19; 6.20; Luka 11.41; 18.22; Slənə 2.45; 4.34-37; Kwal. 3.1-2. 34 Acii ma hatə ɗii gəna goonə, davə ndzaanə nuunə sliŋə.”

35 “Ma ɗanuunə ɗiya, aanəmə ka ɗa sləna. Wa garəkuwa goonə a ndzaanə da i gunə asəkəkii. 12.35-36 Mat. 25.1. 36 Ndzaamə unə makə ənji slənə ətə ca gəra tə slanda yatii, ci kə pyalə ka rəya. Makə ənya ci, dzii ci maya, təya wunəgi ka ci mayi pii. 12.36 Səniinə 3.20. 37 Ma ənji slənətsa, tə'i barəkaanə ashitii, acii kə lapaa slanda yatii tə tii də məgigi. Tantanyinə cii kya ba koonə: ka aanənə nə ci, kaa ca ndzaanee ka tii, ca təkə ka tii zəma. 38 Maɗa kə ənya ci təkənə ŋga vəɗə taa palee ka ha'ə, maɗa kə lii ci tə tii ka nəhənə, tə'i barəkaanə ashitii! 39 Shiimə oo'i, maci ka shiinə nə slanda yi saa'itə ci mahərə a dzə ka ci aasii, paa ci ka kapaa ka ci rəgwa. 12.39 Mat. 24.43. 40 Ma unə əsa, see a ndzaa unə matasəkakii ka gəra shinə ŋga Uuzənə ŋga ənda, acii ka shinə nə ci ka uusəratə makamuunə nə ŋga shinaakii.” 12.40 Mat. 24.42.

41 Wata əŋki Piita, “Slandana, ya bii hə misaalitsə saŋa, wata keenə daaniinə nii, anii da i ka hara ənji pata?” 42 Yeesu a jikə ka ci, əŋki ci, “Ma əndə gooŋga ŋga əndə sləna, əndə haŋkala, tə ci kapaanə slandanəkii ka nəhə yaakii, kaa ca vii zəmə ka hara ənji slənə ka saa'itə diɓə. 12.42-44 19.17-19. 43 Maɗa shi slandanəkii ka lapaanə tə ci agi slənə sətə bii ci ka ci, tə'i barəkaanə ashikii. 44 Tantanyinə cii kya ba koonə, ma əndətsa, ka ba'avənə nə slandanəkii patənə ŋga uushi'inaakii aaciikii. 45 Amma mbu'u ka banə nə əndə slənətə də səkəkii oo'i, ‘Pooshi slandanəki ka shinə kədəhə’. Wata ca ndzaŋə fəslənə tə hara ənji sləna, ŋguyirənə da makinə patə, ca adə ŋgaaŋga'ə, ca saasa, ca gaaɓa. 46 Yoo, ka shinə nə slandanəkii uusəratə makamə ci nə ŋga mbu'yanaakii, saa'itə mashiimə ci əsə. Ka dzalənə nə slandanəkii tə ci də ŋgwaaŋgwa'ənə, ca vii ka ci shikwa mbərə mbərə da ŋga ənjitə pooshi gi'i tə Əntaŋfə.

47 “Ma əndə slənə ətə shii sətə kaɗeesəkə ka slandanəkii, amma matasəkamə ci, maslənəmə ci səkii əsə, ka fəslənə nə ənji tə ci də ŋgwaaŋgwa'ənə. 12.47 Yak. 4.17. 48 Amma, ma əndə slənə ətə mashiimə sətə kaɗeesəkə ka slandanəkii, ca slənə məza uushi'inə ətə bahə ənjə a dəgə tə ci ka putakii, gi'u fəsləciinə ənji tə ci. Taa ka wu vii Əntaŋfə ŋgaaŋga'ə, ŋgaaŋga'ə ləgwanəkii a makii. Taa ka wu ba'avə ci ŋgaaŋga'ə, palee ka ətə ləgwanəkii əsə.”

49 “Ma shinaaki, ka kaanə gunə aanə duuniya. Ma mwayi nyi, kaɗa kə uugi gunəkii kanə. 50 Tə'i əndə'i bapətisəma cii kya ənə ka upaanə. Ka manvu ma'yanə nə nyi, see maɗa pitəgi saa'ikii. 12.50 Mar. 10.38. 51 Ma nuunə ka banə noonə saŋa, jamənə kira nyi aasəkə duuniya kwa? Pooshi! Əntaa jamənə kira nyi. Amma wanyinə ca ba koonə: ma shi nya, ka taakeenə ka ənja. 12.51 2.14. 52 Daga ənshinə, kə ndzaa təəkəshinə ahada ənji asii. Waatoo, maɗa tə'i ənji tufə asii, ma ənjinə makka, paa tii ka ndzaanə ka maguŋuura da ənjinə bəra'i; ənjinə bəra'i əsə, paa tii ka ndzaanə ka maguŋuura da ənjinə makkə. 12.52-53 14.26; 21.16; Mat. 24.10; Mar. 13.12. 53 Pooshi dənə da uuzənaakii ka ndzaanə ka maguŋuura. Ha'ə nə mənə əsə, paa ki ka ndzaanə ka maguŋuura da uuzənatə. Pooshi sərəhwə ka ndzaanə ka maguŋuura da maɗanatə əsə.” 12.53 Mika 7.6.

54 Wata əŋki Yeesu ka daɓaala əsə, “Maɗa kə nee unə kuraɓiinə a ma'ya da dagərə, agi banə nuunə oo'i, ka ɗanə nə vəna. Ka ɗanə nə vənəkii əsə. 55 Maɗa kə fii unə məɗə a əgya da hwarəma, agi banə nuunə, ka tsəfənə nə ha ənshinə. Ka tsəfənə ha'əkii əsə. 56 Una! Də bəra'i asəkuunə cuuna kərə ka Əntaŋfə! Agi mbeenə nuunə ka təkeenə ka səndə ca ɗaaɗa anə hanyinə da i dagyə. Aa! iitə saŋə ɗii təkuree unə ka paaratəginə də ndzaanə ŋga zamanana?

57 “Mi saŋə ɗii pooshi unə ka mbeenə ka təkeenə ka sətə dəɓee una ɗa? 58 Ma una dzə ka gəŋwanə, unə da əndə mbiinaaku, aluu rəgwa ŋga haɗatəginə da ci, unə ma'ə ka dzənə a rəgwa; acii ga ca kirə tə hə aasəkə gəŋwanə, mala gəŋwanə a ŋgərə tə hə, ca vii aacii soojiinə. Soojiinə, təya kərə tə hə ka pa'əginə a furəshina. 59 Wanyinə ca ba ka hə: davə ndzaanəku, paa hə ka gimaginə, see maɗa ki'igi hə patənə ŋga kwaɓatə lii ənji ka hə.”