5
Taɗənə ŋga Yeesu tə təkəŋwatə lyawarənaakii
(Mat. 4.18-22; Mar. 1.16-20)
Ma ka əndə'i uusəra, kə gi Yeesu, ca kəŋaanə ama uunəvə ŋga Ginazarətə.* 5.1 Ma Ginazarətə, əndə'i ləmə ŋga uunəvə ŋga Galili. Ənjə a shi laŋə aaɓiikii, dzaadzashinə nə tii, acii kə mwayi tii fa waɓənə ŋga Əntaŋfə. Ma nee Yeesu, wiitə kumbawalənyinə bəra'i ama ndzaŋa. Kə jaamagərə slanjiinəkii aa panə, təya caakuɓə slaaɗənyinatii. Wata Yeesu a ndərə aasəkə əndə'i kumbawalə ŋga əndə'i əndə ahadatii ɗii ləməkii Simoonə. Ca ba ka ci, “Əntsahəgərə də kumbawalənaaku gi'u ahada ma'inə.” Makə əntsahəgərəgi Simoonə də kumbawalətə, wata Yeesu a ndzaanə, ca ndzaŋə dzəgunə waɓənə ŋga Əntaŋfə ka daɓaala.
Makə uudəpaa Yeesu waɓənə, ca ba ka Simoonə, “Ma ɗanəkwa, ŋgəruu kumbawalə, kəruu ka hatə ɗii ma'inə kurəŋə. Kaalavəmə slaaɗənyinə goonə da ənjaaku, koona upaa hərəfinə.” 5.4-9 Yooh. 21.2-11. Əŋki Simoonə ka ci, “Daadə, kə ba'agiinə həmə ka təəmənə ta'a, amma taa gazha ŋga hərəfinə maneemiinə! Amma, makə ɗii ci hə bii keenə a ɗeenə ha'ə, takwa, kaa nya kaalagərə slaaɗənyinə.”
Makə kaalagərə tii slaaɗənyinə, kə upaa tii hərəfinə ŋgaaŋga'ə ha'ə makə a tsaatsagi slaaɗənyinatii. Təya 'waa'wa tə hara ənjinyiitə asəkə əndə'i kumbawalə də ciinə, kaa təya shi ka tsakənə tə tii. Shinə nə ənjita, təya naanatə kumbawalənyinatii kyakya'ə də hərəfinə. Wata ɗanə nə kumbawalənyinə makə liipənə aagi ma'inə acii zəzəkəənə ŋga hərəfinə.
Makə nee Simoonə Piita ha'ə, wata ca kulagi atsaa səɗə Yeesu, ca ba ka ci, “Əntsahəgi saaku Slandanəki, acii ma nya, ma'waslyakə əndə nə nyi.” Ma bii Simoonə ha'a, acii kə ŋgwalee ka tii da ənjaakii nə ɓəəzəənə ŋga hərəfiitə upaa tii ha'ə. 10 Kə ŋgwalee əsə ka i Yakubu da Yoohana, manjeevənə ŋga Zabadiya, waatoo ənjinyiitə ca slənə ka hakii da Simoonə. Əŋki Yeesu ka Simoonə: “Ga ha ŋgwalə. Əntaa təəmə hərəfinə nə slənaaku ma'ə; amma daga ənshinə, təəmə ənji nə slənaaku.” 11 Wata i Simoonə da ənjitə ci təya slənə da ci a maanyapaagi də kumbawalənyinə aanə ndəra, təya bwasee ka uushi'iitə patə, təya nə'u tə Yeesu. 5.11 Mat. 8.21-22.
Mbəɗəpaanə ŋga Yeesu də əndə uyikuzəna
(Mat. 8.1-4; Mar. 1.40-45)
12 Ma ətə Yeesu asəkə əndə'i vəranə, wata əndə uyikuzənə a mbu'ya. Neenaakii ka Yeesu, ca gərə'waanə akəŋwaciikii, ca kədii tə ci, əŋki ci: “Tuutəta'ə Slandanəkya, maɗa ka luuvənə nə hə, ka mbeenə nə hə ka mbəɗəpaanə də nyi kaa nya shii ndzaanə malaaɓakii.” 13 Wata Yeesu a təɗapaa ciinəkii, ca təɓətə tə ci, ca ba ka ci, “Awa, kə luuvə nyi. Mbəɗuu.” Pii wata uyikuzənətə a dzəgi ashi əndətə. 14 Yeesu a ɗa ka ci bariya, əŋki ci, “Ga ha bapaa ka əndə sətə ɗii shaŋə. Amma, ma ɗanəku, duu aa ha *limanə, ha ɓaarii ka ci naaku na, ca tsaamətə taa iitə nə hə. Ma daba'əkii, ha ɗa sataka makə sətə bii Muusa, kaa ənji patə a shii oo'i, kə mbə'i hə tanyi.” 5.14 Leew. 14.2-32; Mar. 7.36; Luka 17.14. 15 Amma, patə da ha'ə, agi dzənə nə ləmə ŋga Yeesu də waazanə aakəŋwə aakəŋwa. Wata dzaadzadənə nə daɓaala ka fa sətə ci Yeesu a ba i kaa ca mbəɗəpaa də ənji bwaneatə agitii. 5.15 Mar. 7.36. 16 Amma, ma Yeesu, taa guci patə agi dzənə nə ci ka ɗa də'wa ka hatə pooshi əndə davə. 5.16 Mat. 14.23; 26.36-46; Mar. 1.35; 6.46; Luka 3.21; 6.12; 9.18,28-29; 11.1; Slənə 1.14; 2.42; 6.4; 12.5.
Mbəɗəpaanə ŋga Yeesu də mahurəməsə ənda
(Mat. 9.1-8; Mar. 2.1-12)
17 Ma ka əndə'i uusəra, Yeesu a dzəgunə waɓənə ŋga Əntaŋfə ka ənja. Tə'i *Farisanyinə da i maliminə dasə dasə aɓiikii. Kə shi tii daga asəkə patənə ŋga vəranyinə agyanə hanyinə ŋga Galili da agyanə hanyinə ŋga Yahudiya i də Urusaliima. Ma Yeesu, tə'i baawəɗa ŋga Əntaŋfə ashikii ŋga mbəəɗəpaa də ənji bwanea.
18 Tə'i hara ənji kira mahurəməsə əndə pərəɓə asəkə ədza. Kə ali tii rəgwa ŋga dəməgərəginə də ci aasii ka yitə ɗii Yeesu davə, ka baneenə ka ci akəŋwaciikii. 19 Amma kə təkuree tii ka upaa rəgwa acii ɓəzəkii nə ənja. Wata təya ndərəgi aanə kuva, təya tələgi nə ŋga kuvəta, təya ŋgərə mahurəməsə əndətə patə da i ədzaakii, təya jimagərəgi də ci dadavə, ɗaŋə dahadahadanə ŋga daŋkana akəŋwacii Yeesu. 20 Makə nee Yeesu kə gi'i ənjinyiitə tə ci, əŋki ci ka əndə bwaneatə: “Əndəna, kə upaa hə tifyaginə ŋga 'waslyakəənaaku.” 5.20 7.48; Mat. 9.2.
21 Makə fii maliminə da Farisanyinə ha'ə, wata təya ndzaŋə kaala hiima də banə oo'i, “Wu da nə əndənə ca geegi ka naakii nə makə Əntaŋfwa? Wu saŋə ca mbee ka tifyagi 'waslyakəənə ŋga ənda, maɗaamə Əntaŋfə rəŋwə dyaŋa?” 22 Asee, ma Yeesu, kə shii ci sətə a ədzəmətii patə. Əŋki ci ka tii: “Ka mi də tsarə ŋga hiimatsə a nuunə ha'ə kwa? 23 Ŋgutə palee də ŋgufənə saŋa? Gəɗə banə ka ci oo'ya, kə upaa hə tifyaginə ŋga 'waslyakəənaaku nii, anii gəɗə banə ka ci, Maɗuu, wiiwa? 24 Amma takumə kaa nya ɓaarii koonə oo'i, ma nyi Uuzənə ŋga ənda, tə'i nyi da baawəɗa ŋga tifyagi 'waslyakəənə ŋga ənji ganə a duuniya.” Wata əŋki ci ka mahurəməsə əndəta, “Wanyinə ca ba ka hə, maɗətə, ŋgəruu ədzaaku, ha palə saaku aasii.” 5.24 Yooh. 5.36. 25 Wata hatsə əndətə a maɗətə akəŋwacii ənji patə. Ca ŋgərə ədzaakii, ca palə saakii aasii, ca dzə də dəlanə də Əntaŋfə. 26 Ma patənə ŋga ənjitə dava, kə dzəgəpaa tə tii ka shaŋə. Wata təya ɗuunətə tə Əntaŋfə. Kə ŋgwali tii ŋgaaŋga'ə, təya ba, “Kə nee amə ka sə ŋga hurəshishinə ənshinə.”
'Wanə ŋga Yeesu tə Leewi
(Mat. 9.9-13; Mar. 2.13-17)
27 Ma daba'əkii, kə shigi Yeesu agyə. Wata ca lapaa tə əndə luu tsəka, ətə ɗii ləməkii Leewi. Dasə a kumu nə ci ka ha ŋga ɗa slənaakii. Əŋki Yeesu ka ci, “Shiwa atsaki.” 28 Wata Leewi a maɗətə, ca bwasee ka uushi'iitə gatə patə, ca nə'u tə ci. 5.28 Mat. 8.21-22.
29 Wata Leewi a dzə ka dzəgə əndzanə ka Yeesu gakii asii. Ɓəəzə *ənji luu tsəka da hara ənji saakii əsa, kə liɓə tii da i Yeesu anə zəməta. 5.29 Mat. 9.10. 30 Makə nee Farisanyinə da maliminatii ha'ə, təya ŋguŋgunə. Wata əŋki tii ka lyawarənə ŋga Yeesu, “Mi saŋə ɗii cuuna zəmə, una saasa uushi'inə da ənji luu tsəka, i da ma'waslyakə ənji ka ha rəŋwa?” 31 Wata əŋki Yeesu ka tii, “Pooshi mandandaŋə ənji ka alə kuzəka, see ənji bwanea. 32 Ma shi nyi aasəkə duuniya, əntaa kaa nya 'wa tə ənjitə ca slənə uushi də rəgwakii, amma ka 'waa'wanə tə ma'waslyakə ənji aaɓiiki, kaa təya unee ka 'waslyakəənatii, təya baanə ka Əntaŋfə.” 5.32 19.10.
Ləgwanə agyanə suumaya
(Mat. 9.14-17; Mar. 2.18-22)
33 Əŋki tii ka Yeesu, “Ma *lyawarənə ŋga Yoohana, kə izee tii ka ɗa suumaya da də'wa. Ha'ə nə lyawarənə ŋga Farisanyinə əsə. Amma, ma lyawarənaaku natii, pooshi tii ka ɗanə ha'ə.” 5.33 Mat. 6.16-17; 11.18-19; Luka 7.33-34. 34 Yeesu a ənigi ka tii də waɓənə agyanə naakii nə, əŋki ci, “Yaci tə'i guviinə ŋga dagwa maɗanə ətə bii ci ka tii da məhuraakəya, maɗa kə gi tii ka luu maɗanəkəya, ka kavənə nə ənji tə tii ka ɗa suumaya kwa? Pooshi. 5.34 Mat. 9.15. 35 Amma kadə nə uusəra a mbu'ya ətə nə ənjə a ŋgərəgi dagwa maɗanə aɓitii; saa'ikii nə təya ɗa suumaya.”
36 Yeesu a ɗa ka tii əndə'i misaali, əŋki ci, “Pooshi əndə ca tsəərə kura kəjeerənə ka mbakənə də iirəkii. Maɗa kə ɗii ha'ə, ka saawaginə nə kura kəjeeriita. Pooshi kurakii ka ndzaŋənə da iirəkii əsə shaŋə.
37 “Pooshi əndə ca ciirə kura ma'i inabi aasəkə iirə mbuurə kuvə'unə. Maɗa kə ɗii ha'ə, ka taginə nə mbuurə kuvə'unəkii acii əbunə ŋga ma'i inabi. Wata ma'i inabi a əjagi saakii, mbuurə kuvə'unə a saawagi əsə. 38 Ma dəɓee, aasəkə kura mbuurə kuvə'unə ciirənə ənji kura ma'i inabi. 39 Maɗa kə sii əndə ma'i inabi ətə uugi ta'avənə, paa ci ka moo sa kurakii ətə ma'ə ka əbunə. Ma banəkəya, ətə uugi ta'avənə palee də ŋga'əənə ka ətə ma'ə ka əbunə.”

*5:1 5.1 Ma Ginazarətə, əndə'i ləmə ŋga uunəvə ŋga Galili.

5:4 5.4-9 Yooh. 21.2-11.

5:11 5.11 Mat. 8.21-22.

5:14 5.14 Leew. 14.2-32; Mar. 7.36; Luka 17.14.

5:15 5.15 Mar. 7.36.

5:16 5.16 Mat. 14.23; 26.36-46; Mar. 1.35; 6.46; Luka 3.21; 6.12; 9.18,28-29; 11.1; Slənə 1.14; 2.42; 6.4; 12.5.

5:20 5.20 7.48; Mat. 9.2.

5:24 5.24 Yooh. 5.36.

5:28 5.28 Mat. 8.21-22.

5:29 5.29 Mat. 9.10.

5:32 5.32 19.10.

5:33 5.33 Mat. 6.16-17; 11.18-19; Luka 7.33-34.

5:34 5.34 Mat. 9.15.